Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā |
౮. వక్కలిత్థేరగాథావణ్ణనా
8. Vakkalittheragāthāvaṇṇanā
వాతరోగాభినీతోతిఆదికా ఆయస్మతో వక్కలిత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో పదుముత్తరస్స భగవతో కాలే హంసవతీనగరే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో సత్థు సన్తికం గచ్ఛన్తేహి ఉపాసకేహి సద్ధిం విహారం గన్త్వా పరిసపరియన్తే ఠితో ధమ్మం సుణన్తో సత్థారం ఏకం భిక్ఖుం సద్ధాధిముత్తానం అగ్గట్ఠానే ఠపేన్తం దిస్వా సయమ్పి తం ఠానం పత్థేన్తో సత్తాహం మహాదానం దత్వా పణిధానం అకాసి. సత్థా తస్స అనన్తరాయతం దిస్వా బ్యాకరి.
Vātarogābhinītotiādikā āyasmato vakkalittherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthu santikaṃ gacchantehi upāsakehi saddhiṃ vihāraṃ gantvā parisapariyante ṭhito dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ saddhādhimuttānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānaṃ patthento sattāhaṃ mahādānaṃ datvā paṇidhānaṃ akāsi. Satthā tassa anantarāyataṃ disvā byākari.
సోపి యావజీవం కుసలం కత్వా దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో అమ్హాకం సత్థు కాలే సావత్థియం బ్రాహ్మణకులే నిబ్బత్తి, వక్కలీతిస్స నామం అకంసు. సో వుద్ధిప్పత్తో తయో వేదే ఉగ్గణ్హిత్వా బ్రాహ్మణసిప్పేసు నిప్ఫత్తిం గతో సత్థారం దిస్వా రూపకాయస్స సమ్పత్తిదస్సనేన అతిత్తో సత్థారా సద్ధింయేవ విచరతి. ‘‘అగారమజ్ఝే వసన్తో నిచ్చకాలం సత్థారం దట్ఠుం న లభిస్సామీ’’తి సత్థు సన్తికే పబ్బజిత్వా ఠపేత్వా భోజనవేలం సరీరకిచ్చకాలఞ్చ సేసకాలే యత్థ ఠితేన సక్కా దసబలం పస్సితుం, తత్థ ఠితో అఞ్ఞం కిచ్చం పహాయ భగవన్తం ఓలోకేన్తోవ విహరతి. సత్థా తస్స ఞాణపరిపాకం ఆగమేన్తో బహుకాలం తస్మిం రూపదస్సనేనేవ విచరన్తే కిఞ్చి అవత్వా పునేకదివసం ‘‘కిం తే, వక్కలి, ఇమినా పూతికాయేన దిట్ఠేన? యో ఖో, వక్కలి, ధమ్మం పస్సతి, సో మం పస్సతి. యో మం పస్సతి, సో ధమ్మం పస్సతి. ధమ్మఞ్హి, వక్కలి, పస్సన్తో మం పస్సతి, మం పస్సన్తో ధమ్మం పస్సతీ’’తి (సం॰ ని॰ ౩.౮౭) ఆహ.
Sopi yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto amhākaṃ satthu kāle sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbatti, vakkalītissa nāmaṃ akaṃsu. So vuddhippatto tayo vede uggaṇhitvā brāhmaṇasippesu nipphattiṃ gato satthāraṃ disvā rūpakāyassa sampattidassanena atitto satthārā saddhiṃyeva vicarati. ‘‘Agāramajjhe vasanto niccakālaṃ satthāraṃ daṭṭhuṃ na labhissāmī’’ti satthu santike pabbajitvā ṭhapetvā bhojanavelaṃ sarīrakiccakālañca sesakāle yattha ṭhitena sakkā dasabalaṃ passituṃ, tattha ṭhito aññaṃ kiccaṃ pahāya bhagavantaṃ olokentova viharati. Satthā tassa ñāṇaparipākaṃ āgamento bahukālaṃ tasmiṃ rūpadassaneneva vicarante kiñci avatvā punekadivasaṃ ‘‘kiṃ te, vakkali, iminā pūtikāyena diṭṭhena? Yo kho, vakkali, dhammaṃ passati, so maṃ passati. Yo maṃ passati, so dhammaṃ passati. Dhammañhi, vakkali, passanto maṃ passati, maṃ passanto dhammaṃ passatī’’ti (saṃ. ni. 3.87) āha.
సత్థరి ఏవం వదన్తేపి థేరో సత్థు దస్సనం పహాయ అఞ్ఞత్థ గన్తుం న సక్కోతి. తతో సత్థా ‘‘నాయం భిక్ఖు సంవేగం అలభిత్వా బుజ్ఝిస్సతీ’’తి వస్సూపనాయికదివసే ‘‘అపేహి, వక్కలీ’’తి థేరం పణామేసి. సో సత్థారా పణామితో సమ్ముఖే ఠాతుం అసక్కోన్తో ‘‘కిం మయ్హం జీవితేన, యోహం సత్థారం దట్ఠుం న లభామీ’’తి గిజ్ఝకూటపబ్బతే పపాతట్ఠానం అభిరుహి. సత్థా తస్స తం పవత్తిం ఞత్వా ‘‘అయం భిక్ఖు మమ సన్తికా అస్సాసం అలభన్తో మగ్గఫలానం ఉపనిస్సయం నాసేయ్యా’’తి అత్తానం దస్సేతుం ఓభాసం విస్సజ్జేన్తో –
Satthari evaṃ vadantepi thero satthu dassanaṃ pahāya aññattha gantuṃ na sakkoti. Tato satthā ‘‘nāyaṃ bhikkhu saṃvegaṃ alabhitvā bujjhissatī’’ti vassūpanāyikadivase ‘‘apehi, vakkalī’’ti theraṃ paṇāmesi. So satthārā paṇāmito sammukhe ṭhātuṃ asakkonto ‘‘kiṃ mayhaṃ jīvitena, yohaṃ satthāraṃ daṭṭhuṃ na labhāmī’’ti gijjhakūṭapabbate papātaṭṭhānaṃ abhiruhi. Satthā tassa taṃ pavattiṃ ñatvā ‘‘ayaṃ bhikkhu mama santikā assāsaṃ alabhanto maggaphalānaṃ upanissayaṃ nāseyyā’’ti attānaṃ dassetuṃ obhāsaṃ vissajjento –
‘‘పామోజ్జబహులో భిక్ఖు, పసన్నో బుద్ధసాసనే;
‘‘Pāmojjabahulo bhikkhu, pasanno buddhasāsane;
అధిగచ్ఛే పదం సన్తం, సఙ్ఖారూపసమం సుఖ’’న్తి. (ధ॰ ప॰ ౩౮౧) –
Adhigacche padaṃ santaṃ, saṅkhārūpasamaṃ sukha’’nti. (dha. pa. 381) –
గాథం వత్వా ‘‘ఏహి, వక్కలీ’’తి హత్థం పసారేసి. థేరో ‘‘దసబలో మే దిట్ఠో, ‘ఏహీ’తి అవ్హానమ్పి లద్ధ’’న్తి బలవపీతిసోమనస్సం ఉప్పాదేత్వా ‘‘కుతో ఆగచ్ఛామీ’’తి అత్తనో గమనభావం అజానిత్వా సత్థు సమ్ముఖే ఆకాసే పక్ఖన్దన్తో పఠమపాదేన పబ్బతే ఠితోయేవ సత్థారా వుత్తగాథం ఆవజ్జేన్తో ఆకాసేయేవ పీతిం విక్ఖమ్భేత్వా సహ పటిసమ్భిదాహి అరహత్తం పాపుణీతి అఙ్గుత్తరట్ఠకథాయం (అ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౧.౧.౨౦౮) ధమ్మపదవణ్ణనాయఞ్చ (ధ॰ ప॰ అట్ఠ॰ ౨.౩౮౧) ఆగతం.
Gāthaṃ vatvā ‘‘ehi, vakkalī’’ti hatthaṃ pasāresi. Thero ‘‘dasabalo me diṭṭho, ‘ehī’ti avhānampi laddha’’nti balavapītisomanassaṃ uppādetvā ‘‘kuto āgacchāmī’’ti attano gamanabhāvaṃ ajānitvā satthu sammukhe ākāse pakkhandanto paṭhamapādena pabbate ṭhitoyeva satthārā vuttagāthaṃ āvajjento ākāseyeva pītiṃ vikkhambhetvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇīti aṅguttaraṭṭhakathāyaṃ (a. ni. aṭṭha. 1.1.208) dhammapadavaṇṇanāyañca (dha. pa. aṭṭha. 2.381) āgataṃ.
ఇధ పన ఏవం వదన్తి – ‘‘కిం తే, వక్కలీ’’తిఆదినా సత్థారా ఓవదితో గిజ్ఝకూటే విహరన్తో విపస్సనం పట్ఠపేసి, తస్స సద్ధాయ బలవభావతో ఏవ విపస్సనా వీథిం న ఓతరతి, భగవా తం ఞత్వా కమ్మట్ఠానం సోధేత్వా అదాసి. పున విపస్సనం మత్థకం పాపేతుం నాసక్ఖియేవ, అథస్స ఆహారవేకల్లేన వాతాబాధో ఉప్పజ్జి, తం వాతాబాధేన పీళియమానం ఞత్వా భగవా తత్థ గన్త్వా పుచ్ఛన్తో –
Idha pana evaṃ vadanti – ‘‘kiṃ te, vakkalī’’tiādinā satthārā ovadito gijjhakūṭe viharanto vipassanaṃ paṭṭhapesi, tassa saddhāya balavabhāvato eva vipassanā vīthiṃ na otarati, bhagavā taṃ ñatvā kammaṭṭhānaṃ sodhetvā adāsi. Puna vipassanaṃ matthakaṃ pāpetuṃ nāsakkhiyeva, athassa āhāravekallena vātābādho uppajji, taṃ vātābādhena pīḷiyamānaṃ ñatvā bhagavā tattha gantvā pucchanto –
౩౫౦.
350.
‘‘వాతరోగాభినీతో త్వం, విహరం కాననే వనే;
‘‘Vātarogābhinīto tvaṃ, viharaṃ kānane vane;
పవిద్ధగోచరే లూఖే, కథం భిక్ఖు కరిస్ససీ’’తి. –
Paviddhagocare lūkhe, kathaṃ bhikkhu karissasī’’ti. –
ఆహ. తం సుత్వా థేరో –
Āha. Taṃ sutvā thero –
౩౫౧.
351.
‘‘పీతిసుఖేన విపులేన, ఫరమానో సముస్సయం;
‘‘Pītisukhena vipulena, pharamāno samussayaṃ;
లూఖమ్పి అభిసమ్భోన్తో, విహరిస్సామి కాననే.
Lūkhampi abhisambhonto, viharissāmi kānane.
౩౫౨.
352.
‘‘భావేన్తో సతిపట్ఠానే, ఇన్ద్రియాని బలాని చ;
‘‘Bhāvento satipaṭṭhāne, indriyāni balāni ca;
బోజ్ఝఙ్గాని చ భావేన్తో, విహరిస్సామి కాననే.
Bojjhaṅgāni ca bhāvento, viharissāmi kānane.
౩౫౩.
353.
‘‘ఆరద్ధవీరియే పహితత్తే, నిచ్చం దళ్హపరక్కమే;
‘‘Āraddhavīriye pahitatte, niccaṃ daḷhaparakkame;
సమగ్గే సహితే దిస్వా, విహరిస్సామి కాననే.
Samagge sahite disvā, viharissāmi kānane.
౩౫౪.
354.
‘‘అనుస్సరన్తో సమ్బుద్ధం, అగ్గం దన్తం సమాహితం;
‘‘Anussaranto sambuddhaṃ, aggaṃ dantaṃ samāhitaṃ;
అతన్దితో రత్తిన్దివం, విహరిస్సామి కాననే’’తి. –
Atandito rattindivaṃ, viharissāmi kānane’’ti. –
చతస్సో గాథా అభాసి.
Catasso gāthā abhāsi.
తత్థ వాతరోగాభినీతోతి వాతాబాధేన అసేరిభావం ఉపనీతో, వాతబ్యాధినా అభిభూతో. త్వన్తి థేరం ఆలపతి. విహరన్తి తేన ఇరియాపథవిహారేన విహరన్తో. కాననే వనేతి కాననభూతే వనే, మహాఅరఞ్ఞేతి అత్థో. పవిద్ధగోచరేతి విస్సట్ఠగోచరే దుల్లభపచ్చయే. వాతరోగస్స సప్పాయానం సప్పిఆదిభేసజ్జానం అభావేన ఫరుసభూమిభాగతాయ చ లూఖే లూఖట్ఠానే. కథం భిక్ఖు కరిస్ససీతి భిక్ఖు త్వం కథం విహరిస్ససీతి భగవా పుచ్ఛి.
Tattha vātarogābhinītoti vātābādhena aseribhāvaṃ upanīto, vātabyādhinā abhibhūto. Tvanti theraṃ ālapati. Viharanti tena iriyāpathavihārena viharanto. Kānane vaneti kānanabhūte vane, mahāaraññeti attho. Paviddhagocareti vissaṭṭhagocare dullabhapaccaye. Vātarogassa sappāyānaṃ sappiādibhesajjānaṃ abhāvena pharusabhūmibhāgatāya ca lūkhe lūkhaṭṭhāne. Kathaṃ bhikkhu karissasīti bhikkhu tvaṃ kathaṃ viharissasīti bhagavā pucchi.
తం సుత్వా థేరో నిరామిసపీతిసోమనస్సాదినా అత్తనో సుఖవిహారం పకాసేన్తో ‘‘పీతిసుఖేనా’’తిఆదిమాహ. తత్థ పీతిసుఖేనాతి ఉబ్బేగలక్ఖణాయ ఫరణలక్ఖణాయ చ పీతియా తంసమ్పయుత్తసుఖేన చ. తేనాహ ‘‘విపులేనా’’తి ఉళారేనాతి అత్థో. ఫరమానో సముస్సయన్తి యథావుత్తపీతిసుఖసముట్ఠితేహి పణీతేహి రూపేహి సకలం కాయం ఫరాపేన్తో నిరన్తరం ఫుటం కరోన్తో. లూఖమ్పి అభిసమ్భోన్తోతి అరఞ్ఞావాసజనితం సల్లేఖవుత్తిహేతుకం దుస్సహమ్పి పచ్చయలూఖం అభిభవన్తో అధివాసేన్తో. విహరిస్సామి కాననేతి ఝానసుఖేన విపస్సనాసుఖేన చ అరఞ్ఞాయతనే విహరిస్సామీతి అత్థో. తేనాహ – ‘‘సుఖఞ్చ కాయేన పటిసంవేదేసి’’న్తి (పారా॰ ౧౧).
Taṃ sutvā thero nirāmisapītisomanassādinā attano sukhavihāraṃ pakāsento ‘‘pītisukhenā’’tiādimāha. Tattha pītisukhenāti ubbegalakkhaṇāya pharaṇalakkhaṇāya ca pītiyā taṃsampayuttasukhena ca. Tenāha ‘‘vipulenā’’ti uḷārenāti attho. Pharamāno samussayanti yathāvuttapītisukhasamuṭṭhitehi paṇītehi rūpehi sakalaṃ kāyaṃ pharāpento nirantaraṃ phuṭaṃ karonto. Lūkhampi abhisambhontoti araññāvāsajanitaṃ sallekhavuttihetukaṃ dussahampi paccayalūkhaṃ abhibhavanto adhivāsento. Viharissāmi kānaneti jhānasukhena vipassanāsukhena ca araññāyatane viharissāmīti attho. Tenāha – ‘‘sukhañca kāyena paṭisaṃvedesi’’nti (pārā. 11).
‘‘యతో యతో సమ్మసతి, ఖన్ధానం ఉదయబ్బయం;
‘‘Yato yato sammasati, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
లభతీ పీతిపామోజ్జం, అమతం తం విజానత’’న్తి చ. (ధ॰ ప॰ ౩౭౪);
Labhatī pītipāmojjaṃ, amataṃ taṃ vijānata’’nti ca. (dha. pa. 374);
భావేన్తో సతిపట్ఠానేతి మగ్గపరియాపన్నే కాయానుపస్సనాదికే చత్తారో సతిపట్ఠానే ఉప్పాదేన్తో వడ్ఢేన్తో చ. ఇన్ద్రియానీతి మగ్గపరియాపన్నాని ఏవ సద్ధాదీని పఞ్చిన్ద్రియాని. బలానీతి తథా సద్ధాదీని పఞ్చ బలాని. బోజ్ఝఙ్గానీతి తథా సతిసమ్బోజ్ఝఙ్గాదీని సత్త బోజ్ఝఙ్గాని. చ-సద్దేన సమ్మప్పధానఇద్ధిపాదమగ్గఙ్గాని సఙ్గణ్హాతి. తదవినాభావతో హి తగ్గహణేనేవ తేసం గహణం హోతి. విహరిస్సామీతి యథావుత్తే బోధిపక్ఖియధమ్మే భావేన్తో మగ్గసుఖేన తదధిగమసిద్ధేన ఫలసుఖేన నిబ్బానసుఖేన చ విహరిస్సామి.
Bhāvento satipaṭṭhāneti maggapariyāpanne kāyānupassanādike cattāro satipaṭṭhāne uppādento vaḍḍhento ca. Indriyānīti maggapariyāpannāni eva saddhādīni pañcindriyāni. Balānīti tathā saddhādīni pañca balāni. Bojjhaṅgānīti tathā satisambojjhaṅgādīni satta bojjhaṅgāni. Ca-saddena sammappadhānaiddhipādamaggaṅgāni saṅgaṇhāti. Tadavinābhāvato hi taggahaṇeneva tesaṃ gahaṇaṃ hoti. Viharissāmīti yathāvutte bodhipakkhiyadhamme bhāvento maggasukhena tadadhigamasiddhena phalasukhena nibbānasukhena ca viharissāmi.
ఆరద్ధవీరియేతి చతుబ్బిధసమ్మప్పధానవసేన పగ్గహితవీరియే. పహితత్తేతి నిబ్బానం పతిపేసితచిత్తే. నిచ్చం దళ్హపరక్కమేతి సబ్బకాలం అసిథిలవీరియే. అవివాదవసేన కాయసామగ్గిదానవసేన చ సమగ్గే. దిట్ఠిసీలసామఞ్ఞేన సహితే సబ్రహ్మచారీ దిస్వా. ఏతేన కల్యాణమిత్తసమ్పత్తిం దస్సేతి.
Āraddhavīriyeti catubbidhasammappadhānavasena paggahitavīriye. Pahitatteti nibbānaṃ patipesitacitte. Niccaṃ daḷhaparakkameti sabbakālaṃ asithilavīriye. Avivādavasena kāyasāmaggidānavasena ca samagge. Diṭṭhisīlasāmaññena sahite sabrahmacārī disvā. Etena kalyāṇamittasampattiṃ dasseti.
అనుస్సరన్తో సమ్బుద్ధన్తి సమ్మా సామం సబ్బధమ్మానం బుద్ధత్తా సమ్మాసమ్బుద్ధం సబ్బసత్తుత్తమతాయ, అగ్గం ఉత్తమేన దమథేన దన్తం, అనుత్తరసమాధినా సమాహితం అతన్దితో అనలసో హుత్వా, రత్తిన్దివం సబ్బకాలం ‘‘ఇతిపి సో భగవా అరహ’’న్తిఆదినా అనుస్సరన్తో విహరిస్సామి. ఏతేన బుద్ధానుస్సతిభావనాయ యుత్తాకారదస్సనేన సబ్బత్థ కమ్మట్ఠానానుయోగమాహ, పురిమేన పారిహారియకమ్మట్ఠానానుయోగం.
Anussaranto sambuddhanti sammā sāmaṃ sabbadhammānaṃ buddhattā sammāsambuddhaṃ sabbasattuttamatāya, aggaṃ uttamena damathena dantaṃ, anuttarasamādhinā samāhitaṃ atandito analaso hutvā, rattindivaṃ sabbakālaṃ ‘‘itipi so bhagavā araha’’ntiādinā anussaranto viharissāmi. Etena buddhānussatibhāvanāya yuttākāradassanena sabbattha kammaṭṭhānānuyogamāha, purimena pārihāriyakammaṭṭhānānuyogaṃ.
ఏవం పన వత్వా థేరో విపస్సనం ఉస్సుక్కాపేత్వా అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౨.౫౪.౨౮-౬౫) –
Evaṃ pana vatvā thero vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.54.28-65) –
‘‘ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో;
‘‘Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako;
అనోమనామో అమితో, నామేన పదుముత్తరో.
Anomanāmo amito, nāmena padumuttaro.
‘‘పదుమాకారవదనో, పదుమామలసుచ్ఛవీ;
‘‘Padumākāravadano, padumāmalasucchavī;
లోకేనానుపలిత్తోవ, తోయేన పదుమం యథా.
Lokenānupalittova, toyena padumaṃ yathā.
‘‘వీరో పదుమపత్తక్ఖో, కన్తో చ పదుమం యథా;
‘‘Vīro padumapattakkho, kanto ca padumaṃ yathā;
పదుముత్తరగన్ధోవ, తస్మా సో పదుముత్తరో.
Padumuttaragandhova, tasmā so padumuttaro.
‘‘లోకజేట్ఠో చ నిమ్మానో, అన్ధానం నయనూపమో;
‘‘Lokajeṭṭho ca nimmāno, andhānaṃ nayanūpamo;
సన్తవేసో గుణనిధి, కరుణామతిసాగరో.
Santaveso guṇanidhi, karuṇāmatisāgaro.
‘‘స కదాచి మహావీరో, బ్రహ్మాసురసురచ్చితో;
‘‘Sa kadāci mahāvīro, brahmāsurasuraccito;
సదేవమనుజాకిణ్ణే, జనమజ్ఝే జినుత్తమో.
Sadevamanujākiṇṇe, janamajjhe jinuttamo.
‘‘వదనేన సుగన్ధేన, మధురేన రుతేన చ;
‘‘Vadanena sugandhena, madhurena rutena ca;
రఞ్జయం పరిసం సబ్బం, సన్థవీ సావకం సకం.
Rañjayaṃ parisaṃ sabbaṃ, santhavī sāvakaṃ sakaṃ.
‘‘సద్ధాధిముత్తో సుమతి, మమ దస్సనలాలసో;
‘‘Saddhādhimutto sumati, mama dassanalālaso;
నత్థి ఏతాదిసో అఞ్ఞో, యథాయం భిక్ఖు వక్కలి.
Natthi etādiso añño, yathāyaṃ bhikkhu vakkali.
‘‘తదాహం హంసవతియం, నగరే బ్రాహ్మణత్రజో;
‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, nagare brāhmaṇatrajo;
హుత్వా సుత్వా చ తం వాక్యం, తం ఠానమభిరోచయిం.
Hutvā sutvā ca taṃ vākyaṃ, taṃ ṭhānamabhirocayiṃ.
‘‘ససావకం తం విమలం, నిమన్తేత్వా తథాగతం;
‘‘Sasāvakaṃ taṃ vimalaṃ, nimantetvā tathāgataṃ;
సత్తాహం భోజయిత్వాన, దుస్సేహచ్ఛాదయిం తదా.
Sattāhaṃ bhojayitvāna, dussehacchādayiṃ tadā.
‘‘నిపచ్చ సిరసా తస్స, అనన్తగుణసాగరే;
‘‘Nipacca sirasā tassa, anantaguṇasāgare;
నిముగ్గో పీతిసమ్పుణ్ణో, ఇదం వచనమబ్రవిం.
Nimuggo pītisampuṇṇo, idaṃ vacanamabraviṃ.
‘‘యో సో తయా సన్థవితో, ఇతో సత్తమకే ముని;
‘‘Yo so tayā santhavito, ito sattamake muni;
భిక్ఖు సద్ధావతం అగ్గో, తాదిసో హోమహం మునే.
Bhikkhu saddhāvataṃ aggo, tādiso homahaṃ mune.
‘‘ఏవం వుత్తే మహావీరో, అనావరణదస్సనో;
‘‘Evaṃ vutte mahāvīro, anāvaraṇadassano;
ఇమం వాక్యం ఉదీరేసి, పరిసాయ మహాముని.
Imaṃ vākyaṃ udīresi, parisāya mahāmuni.
‘‘పస్సథేతం మాణవకం, పీతమట్ఠనివాసనం;
‘‘Passathetaṃ māṇavakaṃ, pītamaṭṭhanivāsanaṃ;
హేమయఞ్ఞోపచితఙ్గం, జననేత్తమనోహరం.
Hemayaññopacitaṅgaṃ, jananettamanoharaṃ.
‘‘ఏసో అనాగతద్ధానే, గోతమస్స మహేసినో;
‘‘Eso anāgataddhāne, gotamassa mahesino;
అగ్గో సద్ధాధిముత్తానం, సావకోయం భవిస్సతి.
Aggo saddhādhimuttānaṃ, sāvakoyaṃ bhavissati.
‘‘దేవభూతో మనుస్సో వా, సబ్బసన్తాపవజ్జితో;
‘‘Devabhūto manusso vā, sabbasantāpavajjito;
సబ్బభోగపరిబ్యూళ్హో, సుఖితో సంసరిస్సతి.
Sabbabhogaparibyūḷho, sukhito saṃsarissati.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;
‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;
‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
వక్కలి నామ నామేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.
Vakkali nāma nāmena, hessati satthu sāvako.
‘‘తేన కమ్మవిసేసేన, చేతనాపణిధీహి చ;
‘‘Tena kammavisesena, cetanāpaṇidhīhi ca;
జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
‘‘సబ్బత్థ సుఖితో హుత్వా, సంసరన్తో భవాభవే;
‘‘Sabbattha sukhito hutvā, saṃsaranto bhavābhave;
సావత్థియం పురే జాతో, కులే అఞ్ఞతరే అహం.
Sāvatthiyaṃ pure jāto, kule aññatare ahaṃ.
‘‘నోనీతసుఖుమాలం మం, జాతపల్లవకోమలం;
‘‘Nonītasukhumālaṃ maṃ, jātapallavakomalaṃ;
మన్దం ఉత్తానసయనం, పిసాచభయతజ్జితా.
Mandaṃ uttānasayanaṃ, pisācabhayatajjitā.
‘‘పాదమూలే మహేసిస్స, సాయేసుం దీనమానసా;
‘‘Pādamūle mahesissa, sāyesuṃ dīnamānasā;
ఇమం దదామ తే నాథ, సరణం హోహి నాయక.
Imaṃ dadāma te nātha, saraṇaṃ hohi nāyaka.
‘‘తదా పటిగ్గహి సో మం, భీతానం సరణో ముని;
‘‘Tadā paṭiggahi so maṃ, bhītānaṃ saraṇo muni;
జాలినా చక్కఙ్కితేన, ముదుకోమలపాణినా.
Jālinā cakkaṅkitena, mudukomalapāṇinā.
‘‘తదా పభుతి తేనాహం, అరక్ఖేయ్యేన రక్ఖితో;
‘‘Tadā pabhuti tenāhaṃ, arakkheyyena rakkhito;
సబ్బవేరవినిముత్తో, సుఖేన పరివుద్ధితో.
Sabbaveravinimutto, sukhena parivuddhito.
‘‘సుగతేన వినా భూతో, ఉక్కణ్ఠామి ముహుత్తకం;
‘‘Sugatena vinā bhūto, ukkaṇṭhāmi muhuttakaṃ;
జాతియా సత్తవస్సోహం, పబ్బజిం అనగారియం.
Jātiyā sattavassohaṃ, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
‘‘సబ్బపారమిసమ్భూతం , నీలక్ఖినయనం వరం;
‘‘Sabbapāramisambhūtaṃ , nīlakkhinayanaṃ varaṃ;
రూపం సబ్బసుభాకిణ్ణం, అతిత్తో విహరామహం.
Rūpaṃ sabbasubhākiṇṇaṃ, atitto viharāmahaṃ.
‘‘బుద్ధరూపరతిం ఞత్వా, తదా ఓవది మం జినో;
‘‘Buddharūparatiṃ ñatvā, tadā ovadi maṃ jino;
అలం వక్కలి కిం రూపే, రమసే బాలనన్దితే.
Alaṃ vakkali kiṃ rūpe, ramase bālanandite.
‘‘యో హి పస్సతి సద్ధమ్మం, సో మం పస్సతి పణ్డితో;
‘‘Yo hi passati saddhammaṃ, so maṃ passati paṇḍito;
అపస్సమానో సద్ధమ్మం, మం పస్సమ్పి న పస్సతి.
Apassamāno saddhammaṃ, maṃ passampi na passati.
‘‘అనన్తాదీనవో కాయో, విసరుక్ఖసమూపమో;
‘‘Anantādīnavo kāyo, visarukkhasamūpamo;
ఆవాసో సబ్బరోగానం, పుఞ్జో దుక్ఖస్స కేవలో.
Āvāso sabbarogānaṃ, puñjo dukkhassa kevalo.
‘‘నిబ్బిన్దియ తతో రూపే, ఖన్ధానం ఉదయబ్బయం;
‘‘Nibbindiya tato rūpe, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
పస్స ఉపక్కిలేసానం, సుఖేనన్తం గమిస్ససి.
Passa upakkilesānaṃ, sukhenantaṃ gamissasi.
‘‘ఏవం తేనానుసిట్ఠోహం, నాయకేన హితేసినా;
‘‘Evaṃ tenānusiṭṭhohaṃ, nāyakena hitesinā;
గిజ్ఝకూటం సమారుయ్హ, ఝాయామి గిరికన్దరే.
Gijjhakūṭaṃ samāruyha, jhāyāmi girikandare.
‘‘ఠితో పబ్బతపాదమ్హి, అస్సాసయి మహాముని;
‘‘Ṭhito pabbatapādamhi, assāsayi mahāmuni;
వక్కలీతి జినో వాచం, తం సుత్వా ముదితో అహం.
Vakkalīti jino vācaṃ, taṃ sutvā mudito ahaṃ.
‘‘పక్ఖన్దిం సేలపబ్భారే, అనేకసతపోరిసే;
‘‘Pakkhandiṃ selapabbhāre, anekasataporise;
తదా బుద్ధానుభావేన, సుఖేనేవ మహిం గతో.
Tadā buddhānubhāvena, sukheneva mahiṃ gato.
‘‘పునోపి ధమ్మం దేసేతి, ఖన్ధానం ఉదయబ్బయం;
‘‘Punopi dhammaṃ deseti, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
తమహం ధమ్మమఞ్ఞాయ, అరహత్తమపాపుణిం.
Tamahaṃ dhammamaññāya, arahattamapāpuṇiṃ.
‘‘సుమహాపరిసమజ్ఝే, తదా మం చరణన్తగో;
‘‘Sumahāparisamajjhe, tadā maṃ caraṇantago;
అగ్గం సద్ధాధిముత్తానం, పఞ్ఞపేసి మహామతి.
Aggaṃ saddhādhimuttānaṃ, paññapesi mahāmati.
‘‘సతసహస్సితో కప్పే, యం కమ్మమకరిం తదా;
‘‘Satasahassito kappe, yaṃ kammamakariṃ tadā;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
అరహత్తం పన పత్వా అఞ్ఞం బ్యాకరోన్తోపి థేరో ఇమా ఏవ గాథా అభాసి. అథ నం సత్థా భిక్ఖుసఙ్ఘమజ్ఝే నిసిన్నో సద్ధాధిముత్తానం అగ్గట్ఠానే ఠపేసీతి.
Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākarontopi thero imā eva gāthā abhāsi. Atha naṃ satthā bhikkhusaṅghamajjhe nisinno saddhādhimuttānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesīti.
వక్కలిత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Vakkalittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౮. వక్కలిత్థేరగాథా • 8. Vakkalittheragāthā