Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၈. ဝက္ကလိတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    8. Vakkalittheragāthāvaṇṇanā

    ဝာတရောဂာဘိနီတောတိအာဒိကာ အာယသ္မတော ဝက္ကလိတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ပုညာနိ ဥပစိနန္တော ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ဟံသဝတီနဂရေ ကုလဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝိညုတံ ပတ္တော သတ္ထု သန္တိကံ ဂစ္ဆန္တေဟိ ဥပာသကေဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဟာရံ ဂန္တ္ဝာ ပရိသပရိယန္တေ ဌိတော ဓမ္မံ သုဏန္တော သတ္ထာရံ ဧကံ ဘိက္ခုံ သဒ္ဓာဓိမုတ္တာနံ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေန္တံ ဒိသ္ဝာ သယမ္ပိ တံ ဌာနံ ပတ္ထေန္တော သတ္တာဟံ မဟာဒာနံ ဒတ္ဝာ ပဏိဓာနံ အကာသိ။ သတ္ထာ တသ္သ အနန္တရာယတံ ဒိသ္ဝာ ဗ္ယာကရိ။

    Vātarogābhinītotiādikā āyasmato vakkalittherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthu santikaṃ gacchantehi upāsakehi saddhiṃ vihāraṃ gantvā parisapariyante ṭhito dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ saddhādhimuttānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānaṃ patthento sattāhaṃ mahādānaṃ datvā paṇidhānaṃ akāsi. Satthā tassa anantarāyataṃ disvā byākari.

    သောပိ ယာဝဇီဝံ ကုသလံ ကတ္ဝာ ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရန္တော အမ္ဟာကံ သတ္ထု ကာလေ သာဝတ္ထိယံ ဗ္ရာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, ဝက္ကလီတိသ္သ နာမံ အကံသု။ သော ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တော တယော ဝေဒေ ဥဂ္ဂဏ္ဟိတ္ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏသိပ္ပေသု နိပ္ဖတ္တိံ ဂတော သတ္ထာရံ ဒိသ္ဝာ ရူပကာယသ္သ သမ္ပတ္တိဒသ္သနေန အတိတ္တော သတ္ထာရာ သဒ္ဓိံယေဝ ဝိစရတိ။ ‘‘အဂာရမဇ္ဈေ ဝသန္တော နိစ္စကာလံ သတ္ထာရံ ဒဋ္ဌုံ န လဘိသ္သာမီ’’တိ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဌပေတ္ဝာ ဘောဇနဝေလံ သရီရကိစ္စကာလဉ္စ သေသကာလေ ယတ္ထ ဌိတေန သက္ကာ ဒသဗလံ ပသ္သိတုံ, တတ္ထ ဌိတော အညံ ကိစ္စံ ပဟာယ ဘဂဝန္တံ ဩလောကေန္တောဝ ဝိဟရတိ။ သတ္ထာ တသ္သ ဉာဏပရိပာကံ အာဂမေန္တော ဗဟုကာလံ တသ္မိံ ရူပဒသ္သနေနေဝ ဝိစရန္တေ ကိဉ္စိ အဝတ္ဝာ ပုနေကဒိဝသံ ‘‘ကိံ တေ, ဝက္ကလိ, ဣမိနာ ပူတိကာယေန ဒိဋ္ဌေန? ယော ခော, ဝက္ကလိ, ဓမ္မံ ပသ္သတိ, သော မံ ပသ္သတိ။ ယော မံ ပသ္သတိ, သော ဓမ္မံ ပသ္သတိ။ ဓမ္မဉ္ဟိ, ဝက္ကလိ, ပသ္သန္တော မံ ပသ္သတိ, မံ ပသ္သန္တော ဓမ္မံ ပသ္သတီ’’တိ (သံ. နိ. ၃.၈၇) အာဟ။

    Sopi yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto amhākaṃ satthu kāle sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbatti, vakkalītissa nāmaṃ akaṃsu. So vuddhippatto tayo vede uggaṇhitvā brāhmaṇasippesu nipphattiṃ gato satthāraṃ disvā rūpakāyassa sampattidassanena atitto satthārā saddhiṃyeva vicarati. ‘‘Agāramajjhe vasanto niccakālaṃ satthāraṃ daṭṭhuṃ na labhissāmī’’ti satthu santike pabbajitvā ṭhapetvā bhojanavelaṃ sarīrakiccakālañca sesakāle yattha ṭhitena sakkā dasabalaṃ passituṃ, tattha ṭhito aññaṃ kiccaṃ pahāya bhagavantaṃ olokentova viharati. Satthā tassa ñāṇaparipākaṃ āgamento bahukālaṃ tasmiṃ rūpadassaneneva vicarante kiñci avatvā punekadivasaṃ ‘‘kiṃ te, vakkali, iminā pūtikāyena diṭṭhena? Yo kho, vakkali, dhammaṃ passati, so maṃ passati. Yo maṃ passati, so dhammaṃ passati. Dhammañhi, vakkali, passanto maṃ passati, maṃ passanto dhammaṃ passatī’’ti (saṃ. ni. 3.87) āha.

    သတ္ထရိ ဧဝံ ဝဒန္တေပိ ထေရော သတ္ထု ဒသ္သနံ ပဟာယ အညတ္ထ ဂန္တုံ န သက္ကောတိ။ တတော သတ္ထာ ‘‘နာယံ ဘိက္ခု သံဝေဂံ အလဘိတ္ဝာ ဗုဇ္ဈိသ္သတီ’’တိ ဝသ္သူပနာယိကဒိဝသေ ‘‘အပေဟိ, ဝက္ကလီ’’တိ ထေရံ ပဏာမေသိ။ သော သတ္ထာရာ ပဏာမိတော သမ္မုခေ ဌာတုံ အသက္ကောန္တော ‘‘ကိံ မယ္ဟံ ဇီဝိတေန, ယောဟံ သတ္ထာရံ ဒဋ္ဌုံ န လဘာမီ’’တိ ဂိဇ္ဈကူဋပဗ္ဗတေ ပပာတဋ္ဌာနံ အဘိရုဟိ။ သတ္ထာ တသ္သ တံ ပဝတ္တိံ ဉတ္ဝာ ‘‘အယံ ဘိက္ခု မမ သန္တိကာ အသ္သာသံ အလဘန္တော မဂ္ဂဖလာနံ ဥပနိသ္သယံ နာသေယ္ယာ’’တိ အတ္တာနံ ဒသ္သေတုံ ဩဘာသံ ဝိသ္သဇ္ဇေန္တော –

    Satthari evaṃ vadantepi thero satthu dassanaṃ pahāya aññattha gantuṃ na sakkoti. Tato satthā ‘‘nāyaṃ bhikkhu saṃvegaṃ alabhitvā bujjhissatī’’ti vassūpanāyikadivase ‘‘apehi, vakkalī’’ti theraṃ paṇāmesi. So satthārā paṇāmito sammukhe ṭhātuṃ asakkonto ‘‘kiṃ mayhaṃ jīvitena, yohaṃ satthāraṃ daṭṭhuṃ na labhāmī’’ti gijjhakūṭapabbate papātaṭṭhānaṃ abhiruhi. Satthā tassa taṃ pavattiṃ ñatvā ‘‘ayaṃ bhikkhu mama santikā assāsaṃ alabhanto maggaphalānaṃ upanissayaṃ nāseyyā’’ti attānaṃ dassetuṃ obhāsaṃ vissajjento –

    ‘‘ပာမောဇ္ဇဗဟုလော ဘိက္ခု၊ ပသန္နော ဗုဒ္ဓသာသနေ။

    ‘‘Pāmojjabahulo bhikkhu, pasanno buddhasāsane;

    အဓိဂစ္ဆေ ပဒံ သန္တံ၊ သင္ခာရူပသမံ သုခ’’န္တိ။ (ဓ. ပ. ၃၈၁) –

    Adhigacche padaṃ santaṃ, saṅkhārūpasamaṃ sukha’’nti. (dha. pa. 381) –

    ဂာထံ ဝတ္ဝာ ‘‘ဧဟိ, ဝက္ကလီ’’တိ ဟတ္ထံ ပသာရေသိ။ ထေရော ‘‘ဒသဗလော မေ ဒိဋ္ဌော, ‘ဧဟီ’တိ အဝ္ဟာနမ္ပိ လဒ္ဓ’’န္တိ ဗလဝပီတိသောမနသ္သံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ ‘‘ကုတော အာဂစ္ဆာမီ’’တိ အတ္တနော ဂမနဘာဝံ အဇာနိတ္ဝာ သတ္ထု သမ္မုခေ အာကာသေ ပက္ခန္ဒန္တော ပဌမပာဒေန ပဗ္ဗတေ ဌိတောယေဝ သတ္ထာရာ ဝုတ္တဂာထံ အာဝဇ္ဇေန္တော အာကာသေယေဝ ပီတိံ ဝိက္ခမ္ဘေတ္ဝာ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒာဟိ အရဟတ္တံ ပာပုဏီတိ အင္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယံ (အ. နိ. အဋ္ဌ. ၁.၁.၂၀၈) ဓမ္မပဒဝဏ္ဏနာယဉ္စ (ဓ. ပ. အဋ္ဌ. ၂.၃၈၁) အာဂတံ။

    Gāthaṃ vatvā ‘‘ehi, vakkalī’’ti hatthaṃ pasāresi. Thero ‘‘dasabalo me diṭṭho, ‘ehī’ti avhānampi laddha’’nti balavapītisomanassaṃ uppādetvā ‘‘kuto āgacchāmī’’ti attano gamanabhāvaṃ ajānitvā satthu sammukhe ākāse pakkhandanto paṭhamapādena pabbate ṭhitoyeva satthārā vuttagāthaṃ āvajjento ākāseyeva pītiṃ vikkhambhetvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇīti aṅguttaraṭṭhakathāyaṃ (a. ni. aṭṭha. 1.1.208) dhammapadavaṇṇanāyañca (dha. pa. aṭṭha. 2.381) āgataṃ.

    ဣဓ ပန ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ကိံ တေ, ဝက္ကလီ’’တိအာဒိနာ သတ္ထာရာ ဩဝဒိတော ဂိဇ္ဈကူဋေ ဝိဟရန္တော ဝိပသ္သနံ ပဋ္ဌပေသိ, တသ္သ သဒ္ဓာယ ဗလဝဘာဝတော ဧဝ ဝိပသ္သနာ ဝီထိံ န ဩတရတိ, ဘဂဝာ တံ ဉတ္ဝာ ကမ္မဋ္ဌာနံ သောဓေတ္ဝာ အဒာသိ။ ပုန ဝိပသ္သနံ မတ္ထကံ ပာပေတုံ နာသက္ခိယေဝ, အထသ္သ အာဟာရဝေကလ္လေန ဝာတာဗာဓော ဥပ္ပဇ္ဇိ, တံ ဝာတာဗာဓေန ပီဠိယမာနံ ဉတ္ဝာ ဘဂဝာ တတ္ထ ဂန္တ္ဝာ ပုစ္ဆန္တော –

    Idha pana evaṃ vadanti – ‘‘kiṃ te, vakkalī’’tiādinā satthārā ovadito gijjhakūṭe viharanto vipassanaṃ paṭṭhapesi, tassa saddhāya balavabhāvato eva vipassanā vīthiṃ na otarati, bhagavā taṃ ñatvā kammaṭṭhānaṃ sodhetvā adāsi. Puna vipassanaṃ matthakaṃ pāpetuṃ nāsakkhiyeva, athassa āhāravekallena vātābādho uppajji, taṃ vātābādhena pīḷiyamānaṃ ñatvā bhagavā tattha gantvā pucchanto –

    ၃၅၀.

    350.

    ‘‘ဝာတရောဂာဘိနီတော တ္ဝံ၊ ဝိဟရံ ကာနနေ ဝနေ။

    ‘‘Vātarogābhinīto tvaṃ, viharaṃ kānane vane;

    ပဝိဒ္ဓဂောစရေ လူခေ၊ ကထံ ဘိက္ခု ကရိသ္သသီ’’တိ။ –

    Paviddhagocare lūkhe, kathaṃ bhikkhu karissasī’’ti. –

    အာဟ။ တံ သုတ္ဝာ ထေရော –

    Āha. Taṃ sutvā thero –

    ၃၅၁.

    351.

    ‘‘ပီတိသုခေန ဝိပုလေန၊ ဖရမာနော သမုသ္သယံ။

    ‘‘Pītisukhena vipulena, pharamāno samussayaṃ;

    လူခမ္ပိ အဘိသမ္ဘောန္တော၊ ဝိဟရိသ္သာမိ ကာနနေ။

    Lūkhampi abhisambhonto, viharissāmi kānane.

    ၃၅၂.

    352.

    ‘‘ဘာဝေန္တော သတိပဋ္ဌာနေ၊ ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဗလာနိ စ။

    ‘‘Bhāvento satipaṭṭhāne, indriyāni balāni ca;

    ဗောဇ္ဈင္ဂာနိ စ ဘာဝေန္တော၊ ဝိဟရိသ္သာမိ ကာနနေ။

    Bojjhaṅgāni ca bhāvento, viharissāmi kānane.

    ၃၅၃.

    353.

    ‘‘အာရဒ္ဓဝီရိယေ ပဟိတတ္တေ၊ နိစ္စံ ဒဠ္ဟပရက္ကမေ။

    ‘‘Āraddhavīriye pahitatte, niccaṃ daḷhaparakkame;

    သမဂ္ဂေ သဟိတေ ဒိသ္ဝာ၊ ဝိဟရိသ္သာမိ ကာနနေ။

    Samagge sahite disvā, viharissāmi kānane.

    ၃၅၄.

    354.

    ‘‘အနုသ္သရန္တော သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ အဂ္ဂံ ဒန္တံ သမာဟိတံ။

    ‘‘Anussaranto sambuddhaṃ, aggaṃ dantaṃ samāhitaṃ;

    အတန္ဒိတော ရတ္တိန္ဒိဝံ၊ ဝိဟရိသ္သာမိ ကာနနေ’’တိ။ –

    Atandito rattindivaṃ, viharissāmi kānane’’ti. –

    စတသ္သော ဂာထာ အဘာသိ။

    Catasso gāthā abhāsi.

    တတ္ထ ဝာတရောဂာဘိနီတောတိ ဝာတာဗာဓေန အသေရိဘာဝံ ဥပနီတော, ဝာတဗ္ယာဓိနာ အဘိဘူတော။ တ္ဝန္တိ ထေရံ အာလပတိ။ ဝိဟရန္တိ တေန ဣရိယာပထဝိဟာရေန ဝိဟရန္တော။ ကာနနေ ဝနေတိ ကာနနဘူတေ ဝနေ, မဟာအရညေတိ အတ္ထော။ ပဝိဒ္ဓဂောစရေတိ ဝိသ္သဋ္ဌဂောစရေ ဒုလ္လဘပစ္စယေ။ ဝာတရောဂသ္သ သပ္ပာယာနံ သပ္ပိအာဒိဘေသဇ္ဇာနံ အဘာဝေန ဖရုသဘူမိဘာဂတာယ စ လူခေ လူခဋ္ဌာနေ။ ကထံ ဘိက္ခု ကရိသ္သသီတိ ဘိက္ခု တ္ဝံ ကထံ ဝိဟရိသ္သသီတိ ဘဂဝာ ပုစ္ဆိ။

    Tattha vātarogābhinītoti vātābādhena aseribhāvaṃ upanīto, vātabyādhinā abhibhūto. Tvanti theraṃ ālapati. Viharanti tena iriyāpathavihārena viharanto. Kānane vaneti kānanabhūte vane, mahāaraññeti attho. Paviddhagocareti vissaṭṭhagocare dullabhapaccaye. Vātarogassa sappāyānaṃ sappiādibhesajjānaṃ abhāvena pharusabhūmibhāgatāya ca lūkhe lūkhaṭṭhāne. Kathaṃ bhikkhu karissasīti bhikkhu tvaṃ kathaṃ viharissasīti bhagavā pucchi.

    တံ သုတ္ဝာ ထေရော နိရာမိသပီတိသောမနသ္သာဒိနာ အတ္တနော သုခဝိဟာရံ ပကာသေန္တော ‘‘ပီတိသုခေနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပီတိသုခေနာတိ ဥဗ္ဗေဂလက္ခဏာယ ဖရဏလက္ခဏာယ စ ပီတိယာ တံသမ္ပယုတ္တသုခေန စ။ တေနာဟ ‘‘ဝိပုလေနာ’’တိ ဥဠာရေနာတိ အတ္ထော။ ဖရမာနော သမုသ္သယန္တိ ယထာဝုတ္တပီတိသုခသမုဋ္ဌိတေဟိ ပဏီတေဟိ ရူပေဟိ သကလံ ကာယံ ဖရာပေန္တော နိရန္တရံ ဖုဋံ ကရောန္တော။ လူခမ္ပိ အဘိသမ္ဘောန္တောတိ အရညာဝာသဇနိတံ သလ္လေခဝုတ္တိဟေတုကံ ဒုသ္သဟမ္ပိ ပစ္စယလူခံ အဘိဘဝန္တော အဓိဝာသေန္တော။ ဝိဟရိသ္သာမိ ကာနနေတိ ဈာနသုခေန ဝိပသ္သနာသုခေန စ အရညာယတနေ ဝိဟရိသ္သာမီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ – ‘‘သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေသိ’’န္တိ (ပာရာ. ၁၁)။

    Taṃ sutvā thero nirāmisapītisomanassādinā attano sukhavihāraṃ pakāsento ‘‘pītisukhenā’’tiādimāha. Tattha pītisukhenāti ubbegalakkhaṇāya pharaṇalakkhaṇāya ca pītiyā taṃsampayuttasukhena ca. Tenāha ‘‘vipulenā’’ti uḷārenāti attho. Pharamāno samussayanti yathāvuttapītisukhasamuṭṭhitehi paṇītehi rūpehi sakalaṃ kāyaṃ pharāpento nirantaraṃ phuṭaṃ karonto. Lūkhampi abhisambhontoti araññāvāsajanitaṃ sallekhavuttihetukaṃ dussahampi paccayalūkhaṃ abhibhavanto adhivāsento. Viharissāmi kānaneti jhānasukhena vipassanāsukhena ca araññāyatane viharissāmīti attho. Tenāha – ‘‘sukhañca kāyena paṭisaṃvedesi’’nti (pārā. 11).

    ‘‘ယတော ယတော သမ္မသတိ၊ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ။

    ‘‘Yato yato sammasati, khandhānaṃ udayabbayaṃ;

    လဘတီ ပီတိပာမောဇ္ဇံ၊ အမတံ တံ ဝိဇာနတ’’န္တိ စ။ (ဓ. ပ. ၃၇၄)။

    Labhatī pītipāmojjaṃ, amataṃ taṃ vijānata’’nti ca. (dha. pa. 374);

    ဘာဝေန္တော သတိပဋ္ဌာနေတိ မဂ္ဂပရိယာပန္နေ ကာယာနုပသ္သနာဒိကေ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ ဥပ္ပာဒေန္တော ဝဍ္ဎေန္တော စ။ ဣန္ဒ္ရိယာနီတိ မဂ္ဂပရိယာပန္နာနိ ဧဝ သဒ္ဓာဒီနိ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ။ ဗလာနီတိ တထာ သဒ္ဓာဒီနိ ပဉ္စ ဗလာနိ။ ဗောဇ္ဈင္ဂာနီတိ တထာ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂာဒီနိ သတ္တ ဗောဇ္ဈင္ဂာနိ။ -သဒ္ဒေန သမ္မပ္ပဓာနဣဒ္ဓိပာဒမဂ္ဂင္ဂာနိ သင္ဂဏ္ဟာတိ။ တဒဝိနာဘာဝတော ဟိ တဂ္ဂဟဏေနေဝ တေသံ ဂဟဏံ ဟောတိ။ ဝိဟရိသ္သာမီတိ ယထာဝုတ္တေ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မေ ဘာဝေန္တော မဂ္ဂသုခေန တဒဓိဂမသိဒ္ဓေန ဖလသုခေန နိဗ္ဗာနသုခေန စ ဝိဟရိသ္သာမိ။

    Bhāvento satipaṭṭhāneti maggapariyāpanne kāyānupassanādike cattāro satipaṭṭhāne uppādento vaḍḍhento ca. Indriyānīti maggapariyāpannāni eva saddhādīni pañcindriyāni. Balānīti tathā saddhādīni pañca balāni. Bojjhaṅgānīti tathā satisambojjhaṅgādīni satta bojjhaṅgāni. Ca-saddena sammappadhānaiddhipādamaggaṅgāni saṅgaṇhāti. Tadavinābhāvato hi taggahaṇeneva tesaṃ gahaṇaṃ hoti. Viharissāmīti yathāvutte bodhipakkhiyadhamme bhāvento maggasukhena tadadhigamasiddhena phalasukhena nibbānasukhena ca viharissāmi.

    အာရဒ္ဓဝီရိယေတိ စတုဗ္ဗိဓသမ္မပ္ပဓာနဝသေန ပဂ္ဂဟိတဝီရိယေ။ ပဟိတတ္တေတိ နိဗ္ဗာနံ ပတိပေသိတစိတ္တေ။ နိစ္စံ ဒဠ္ဟပရက္ကမေတိ သဗ္ဗကာလံ အသိထိလဝီရိယေ။ အဝိဝာဒဝသေန ကာယသာမဂ္ဂိဒာနဝသေန စ သမဂ္ဂေ။ ဒိဋ္ဌိသီလသာမညေန သဟိတေ သဗ္ရဟ္မစာရီ ဒိသ္ဝာ။ ဧတေန ကလ္ယာဏမိတ္တသမ္ပတ္တိံ ဒသ္သေတိ။

    Āraddhavīriyeti catubbidhasammappadhānavasena paggahitavīriye. Pahitatteti nibbānaṃ patipesitacitte. Niccaṃ daḷhaparakkameti sabbakālaṃ asithilavīriye. Avivādavasena kāyasāmaggidānavasena ca samagge. Diṭṭhisīlasāmaññena sahite sabrahmacārī disvā. Etena kalyāṇamittasampattiṃ dasseti.

    အနုသ္သရန္တော သမ္ဗုဒ္ဓန္တိ သမ္မာ သာမံ သဗ္ဗဓမ္မာနံ ဗုဒ္ဓတ္တာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ သဗ္ဗသတ္တုတ္တမတာယ, အဂ္ဂံ ဥတ္တမေန ဒမထေန ဒန္တံ, အနုတ္တရသမာဓိနာ သမာဟိတံ အတန္ဒိတော အနလသော ဟုတ္ဝာ, ရတ္တိန္ဒိဝံ သဗ္ဗကာလံ ‘‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟ’’န္တိအာဒိနာ အနုသ္သရန္တော ဝိဟရိသ္သာမိ။ ဧတေန ဗုဒ္ဓာနုသ္သတိဘာဝနာယ ယုတ္တာကာရဒသ္သနေန သဗ္ဗတ္ထ ကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂမာဟ, ပုရိမေန ပာရိဟာရိယကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂံ။

    Anussaranto sambuddhanti sammā sāmaṃ sabbadhammānaṃ buddhattā sammāsambuddhaṃ sabbasattuttamatāya, aggaṃ uttamena damathena dantaṃ, anuttarasamādhinā samāhitaṃ atandito analaso hutvā, rattindivaṃ sabbakālaṃ ‘‘itipi so bhagavā araha’’ntiādinā anussaranto viharissāmi. Etena buddhānussatibhāvanāya yuttākāradassanena sabbattha kammaṭṭhānānuyogamāha, purimena pārihāriyakammaṭṭhānānuyogaṃ.

    ဧဝံ ပန ဝတ္ဝာ ထေရော ဝိပသ္သနံ ဥသ္သုက္ကာပေတ္ဝာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၂.၅၄.၂၈-၆၅) –

    Evaṃ pana vatvā thero vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.54.28-65) –

    ‘‘ဣတော သတသဟသ္သမ္ဟိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။

    ‘‘Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako;

    အနောမနာမော အမိတော၊ နာမေန ပဒုမုတ္တရော။

    Anomanāmo amito, nāmena padumuttaro.

    ‘‘ပဒုမာကာရဝဒနော၊ ပဒုမာမလသုစ္ဆဝီ။

    ‘‘Padumākāravadano, padumāmalasucchavī;

    လောကေနာနုပလိတ္တောဝ၊ တောယေန ပဒုမံ ယထာ။

    Lokenānupalittova, toyena padumaṃ yathā.

    ‘‘ဝီရော ပဒုမပတ္တက္ခော၊ ကန္တော စ ပဒုမံ ယထာ။

    ‘‘Vīro padumapattakkho, kanto ca padumaṃ yathā;

    ပဒုမုတ္တရဂန္ဓောဝ၊ တသ္မာ သော ပဒုမုတ္တရော။

    Padumuttaragandhova, tasmā so padumuttaro.

    ‘‘လောကဇေဋ္ဌော စ နိမ္မာနော၊ အန္ဓာနံ နယနူပမော။

    ‘‘Lokajeṭṭho ca nimmāno, andhānaṃ nayanūpamo;

    သန္တဝေသော ဂုဏနိဓိ၊ ကရုဏာမတိသာဂရော။

    Santaveso guṇanidhi, karuṇāmatisāgaro.

    ‘‘သ ကဒာစိ မဟာဝီရော၊ ဗ္ရဟ္မာသုရသုရစ္စိတော။

    ‘‘Sa kadāci mahāvīro, brahmāsurasuraccito;

    သဒေဝမနုဇာကိဏ္ဏေ၊ ဇနမဇ္ဈေ ဇိနုတ္တမော။

    Sadevamanujākiṇṇe, janamajjhe jinuttamo.

    ‘‘ဝဒနေန သုဂန္ဓေန၊ မဓုရေန ရုတေန စ။

    ‘‘Vadanena sugandhena, madhurena rutena ca;

    ရဉ္ဇယံ ပရိသံ သဗ္ဗံ၊ သန္ထဝီ သာဝကံ သကံ။

    Rañjayaṃ parisaṃ sabbaṃ, santhavī sāvakaṃ sakaṃ.

    ‘‘သဒ္ဓာဓိမုတ္တော သုမတိ၊ မမ ဒသ္သနလာလသော။

    ‘‘Saddhādhimutto sumati, mama dassanalālaso;

    နတ္ထိ ဧတာဒိသော အညော၊ ယထာယံ ဘိက္ခု ဝက္ကလိ။

    Natthi etādiso añño, yathāyaṃ bhikkhu vakkali.

    ‘‘တဒာဟံ ဟံသဝတိယံ၊ နဂရေ ဗ္ရာဟ္မဏတ္ရဇော။

    ‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, nagare brāhmaṇatrajo;

    ဟုတ္ဝာ သုတ္ဝာ စ တံ ဝာက္ယံ၊ တံ ဌာနမဘိရောစယိံ။

    Hutvā sutvā ca taṃ vākyaṃ, taṃ ṭhānamabhirocayiṃ.

    ‘‘သသာဝကံ တံ ဝိမလံ၊ နိမန္တေတ္ဝာ တထာဂတံ။

    ‘‘Sasāvakaṃ taṃ vimalaṃ, nimantetvā tathāgataṃ;

    သတ္တာဟံ ဘောဇယိတ္ဝာန၊ ဒုသ္သေဟစ္ဆာဒယိံ တဒာ။

    Sattāhaṃ bhojayitvāna, dussehacchādayiṃ tadā.

    ‘‘နိပစ္စ သိရသာ တသ္သ၊ အနန္တဂုဏသာဂရေ။

    ‘‘Nipacca sirasā tassa, anantaguṇasāgare;

    နိမုဂ္ဂော ပီတိသမ္ပုဏ္ဏော၊ ဣဒံ ဝစနမဗ္ရဝိံ။

    Nimuggo pītisampuṇṇo, idaṃ vacanamabraviṃ.

    ‘‘ယော သော တယာ သန္ထဝိတော၊ ဣတော သတ္တမကေ မုနိ။

    ‘‘Yo so tayā santhavito, ito sattamake muni;

    ဘိက္ခု သဒ္ဓာဝတံ အဂ္ဂော၊ တာဒိသော ဟောမဟံ မုနေ။

    Bhikkhu saddhāvataṃ aggo, tādiso homahaṃ mune.

    ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ မဟာဝီရော၊ အနာဝရဏဒသ္သနော။

    ‘‘Evaṃ vutte mahāvīro, anāvaraṇadassano;

    ဣမံ ဝာက္ယံ ဥဒီရေသိ၊ ပရိသာယ မဟာမုနိ။

    Imaṃ vākyaṃ udīresi, parisāya mahāmuni.

    ‘‘ပသ္သထေတံ မာဏဝကံ၊ ပီတမဋ္ဌနိဝာသနံ။

    ‘‘Passathetaṃ māṇavakaṃ, pītamaṭṭhanivāsanaṃ;

    ဟေမယညောပစိတင္ဂံ၊ ဇနနေတ္တမနောဟရံ။

    Hemayaññopacitaṅgaṃ, jananettamanoharaṃ.

    ‘‘ဧသော အနာဂတဒ္ဓာနေ၊ ဂောတမသ္သ မဟေသိနော။

    ‘‘Eso anāgataddhāne, gotamassa mahesino;

    အဂ္ဂော သဒ္ဓာဓိမုတ္တာနံ၊ သာဝကောယံ ဘဝိသ္သတိ။

    Aggo saddhādhimuttānaṃ, sāvakoyaṃ bhavissati.

    ‘‘ဒေဝဘူတော မနုသ္သော ဝာ၊ သဗ္ဗသန္တာပဝဇ္ဇိတော။

    ‘‘Devabhūto manusso vā, sabbasantāpavajjito;

    သဗ္ဗဘောဂပရိဗ္ယူဠ္ဟော၊ သုခိတော သံသရိသ္သတိ။

    Sabbabhogaparibyūḷho, sukhito saṃsarissati.

    ‘‘သတသဟသ္သိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝော။

    ‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;

    ဂောတမော နာမ ဂောတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိသ္သတိ။

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ‘‘တသ္သ ဓမ္မေသု ဒာယာဒော၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော။

    ‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;

    ဝက္ကလိ နာမ နာမေန၊ ဟေသ္သတိ သတ္ထု သာဝကော။

    Vakkali nāma nāmena, hessati satthu sāvako.

    ‘‘တေန ကမ္မဝိသေသေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။

    ‘‘Tena kammavisesena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    ဇဟိတ္ဝာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.

    ‘‘သဗ္ဗတ္ထ သုခိတော ဟုတ္ဝာ၊ သံသရန္တော ဘဝာဘဝေ။

    ‘‘Sabbattha sukhito hutvā, saṃsaranto bhavābhave;

    သာဝတ္ထိယံ ပုရေ ဇာတော၊ ကုလေ အညတရေ အဟံ။

    Sāvatthiyaṃ pure jāto, kule aññatare ahaṃ.

    ‘‘နောနီတသုခုမာလံ မံ၊ ဇာတပလ္လဝကောမလံ။

    ‘‘Nonītasukhumālaṃ maṃ, jātapallavakomalaṃ;

    မန္ဒံ ဥတ္တာနသယနံ၊ ပိသာစဘယတဇ္ဇိတာ။

    Mandaṃ uttānasayanaṃ, pisācabhayatajjitā.

    ‘‘ပာဒမူလေ မဟေသိသ္သ၊ သာယေသုံ ဒီနမာနသာ။

    ‘‘Pādamūle mahesissa, sāyesuṃ dīnamānasā;

    ဣမံ ဒဒာမ တေ နာထ၊ သရဏံ ဟောဟိ နာယက။

    Imaṃ dadāma te nātha, saraṇaṃ hohi nāyaka.

    ‘‘တဒာ ပဋိဂ္ဂဟိ သော မံ၊ ဘီတာနံ သရဏော မုနိ။

    ‘‘Tadā paṭiggahi so maṃ, bhītānaṃ saraṇo muni;

    ဇာလိနာ စက္ကင္ကိတေန၊ မုဒုကောမလပာဏိနာ။

    Jālinā cakkaṅkitena, mudukomalapāṇinā.

    ‘‘တဒာ ပဘုတိ တေနာဟံ၊ အရက္ခေယ္ယေန ရက္ခိတော။

    ‘‘Tadā pabhuti tenāhaṃ, arakkheyyena rakkhito;

    သဗ္ဗဝေရဝိနိမုတ္တော၊ သုခေန ပရိဝုဒ္ဓိတော။

    Sabbaveravinimutto, sukhena parivuddhito.

    ‘‘သုဂတေန ဝိနာ ဘူတော၊ ဥက္ကဏ္ဌာမိ မုဟုတ္တကံ။

    ‘‘Sugatena vinā bhūto, ukkaṇṭhāmi muhuttakaṃ;

    ဇာတိယာ သတ္တဝသ္သောဟံ၊ ပဗ္ဗဇိံ အနဂာရိယံ။

    Jātiyā sattavassohaṃ, pabbajiṃ anagāriyaṃ.

    ‘‘သဗ္ဗပာရမိသမ္ဘူတံ ၊ နီလက္ခိနယနံ ဝရံ။

    ‘‘Sabbapāramisambhūtaṃ , nīlakkhinayanaṃ varaṃ;

    ရူပံ သဗ္ဗသုဘာကိဏ္ဏံ၊ အတိတ္တော ဝိဟရာမဟံ။

    Rūpaṃ sabbasubhākiṇṇaṃ, atitto viharāmahaṃ.

    ‘‘ဗုဒ္ဓရူပရတိံ ဉတ္ဝာ၊ တဒာ ဩဝဒိ မံ ဇိနော။

    ‘‘Buddharūparatiṃ ñatvā, tadā ovadi maṃ jino;

    အလံ ဝက္ကလိ ကိံ ရူပေ၊ ရမသေ ဗာလနန္ဒိတေ။

    Alaṃ vakkali kiṃ rūpe, ramase bālanandite.

    ‘‘ယော ဟိ ပသ္သတိ သဒ္ဓမ္မံ၊ သော မံ ပသ္သတိ ပဏ္ဍိတော။

    ‘‘Yo hi passati saddhammaṃ, so maṃ passati paṇḍito;

    အပသ္သမာနော သဒ္ဓမ္မံ၊ မံ ပသ္သမ္ပိ န ပသ္သတိ။

    Apassamāno saddhammaṃ, maṃ passampi na passati.

    ‘‘အနန္တာဒီနဝော ကာယော၊ ဝိသရုက္ခသမူပမော။

    ‘‘Anantādīnavo kāyo, visarukkhasamūpamo;

    အာဝာသော သဗ္ဗရောဂာနံ၊ ပုဉ္ဇော ဒုက္ခသ္သ ကေဝလော။

    Āvāso sabbarogānaṃ, puñjo dukkhassa kevalo.

    ‘‘နိဗ္ဗိန္ဒိယ တတော ရူပေ၊ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ။

    ‘‘Nibbindiya tato rūpe, khandhānaṃ udayabbayaṃ;

    ပသ္သ ဥပက္ကိလေသာနံ၊ သုခေနန္တံ ဂမိသ္သသိ။

    Passa upakkilesānaṃ, sukhenantaṃ gamissasi.

    ‘‘ဧဝံ တေနာနုသိဋ္ဌောဟံ၊ နာယကေန ဟိတေသိနာ။

    ‘‘Evaṃ tenānusiṭṭhohaṃ, nāyakena hitesinā;

    ဂိဇ္ဈကူဋံ သမာရုယ္ဟ၊ ဈာယာမိ ဂိရိကန္ဒရေ။

    Gijjhakūṭaṃ samāruyha, jhāyāmi girikandare.

    ‘‘ဌိတော ပဗ္ဗတပာဒမ္ဟိ၊ အသ္သာသယိ မဟာမုနိ။

    ‘‘Ṭhito pabbatapādamhi, assāsayi mahāmuni;

    ဝက္ကလီတိ ဇိနော ဝာစံ၊ တံ သုတ္ဝာ မုဒိတော အဟံ။

    Vakkalīti jino vācaṃ, taṃ sutvā mudito ahaṃ.

    ‘‘ပက္ခန္ဒိံ သေလပဗ္ဘာရေ၊ အနေကသတပောရိသေ။

    ‘‘Pakkhandiṃ selapabbhāre, anekasataporise;

    တဒာ ဗုဒ္ဓာနုဘာဝေန၊ သုခေနေဝ မဟိံ ဂတော။

    Tadā buddhānubhāvena, sukheneva mahiṃ gato.

    ‘‘ပုနောပိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ၊ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ။

    ‘‘Punopi dhammaṃ deseti, khandhānaṃ udayabbayaṃ;

    တမဟံ ဓမ္မမညာယ၊ အရဟတ္တမပာပုဏိံ။

    Tamahaṃ dhammamaññāya, arahattamapāpuṇiṃ.

    ‘‘သုမဟာပရိသမဇ္ဈေ၊ တဒာ မံ စရဏန္တဂော။

    ‘‘Sumahāparisamajjhe, tadā maṃ caraṇantago;

    အဂ္ဂံ သဒ္ဓာဓိမုတ္တာနံ၊ ပညပေသိ မဟာမတိ။

    Aggaṃ saddhādhimuttānaṃ, paññapesi mahāmati.

    ‘‘သတသဟသ္သိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမကရိံ တဒာ။

    ‘‘Satasahassito kappe, yaṃ kammamakariṃ tadā;

    ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    အရဟတ္တံ ပန ပတ္ဝာ အညံ ဗ္ယာကရောန္တောပိ ထေရော ဣမာ ဧဝ ဂာထာ အဘာသိ။ အထ နံ သတ္ထာ ဘိက္ခုသင္ဃမဇ္ဈေ နိသိန္နော သဒ္ဓာဓိမုတ္တာနံ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေသီတိ။

    Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākarontopi thero imā eva gāthā abhāsi. Atha naṃ satthā bhikkhusaṅghamajjhe nisinno saddhādhimuttānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesīti.

    ဝက္ကလိတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Vakkalittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၈. ဝက္ကလိတ္ထေရဂာထာ • 8. Vakkalittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact