Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
੮. વਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ
8. Vakkalittheragāthāvaṇṇanā
વਾਤਰੋਗਾਭਿਨੀਤੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ વਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸવਤੀਨਗਰੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਠਿਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਪਣਿਧਾਨਂ ਅਕਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਬ੍ਯਾਕਰਿ।
Vātarogābhinītotiādikā āyasmato vakkalittherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthu santikaṃ gacchantehi upāsakehi saddhiṃ vihāraṃ gantvā parisapariyante ṭhito dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ saddhādhimuttānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānaṃ patthento sattāhaṃ mahādānaṃ datvā paṇidhānaṃ akāsi. Satthā tassa anantarāyataṃ disvā byākari.
ਸੋਪਿ ਯਾવਜੀવਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍વਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥੁ ਕਾਲੇ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, વਕ੍ਕਲੀਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ। ਸੋ વੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਯੋ વੇਦੇ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਿਪ੍ਪੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍વਾ ਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇવ વਿਚਰਤਿ। ‘‘ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ વਸਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਠਪੇਤ੍વਾ ਭੋਜਨવੇਲਂ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਕਾਲਞ੍ਚ ਸੇਸਕਾਲੇ ਯਤ੍ਥ ਠਿਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਸਬਲਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ, ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਪਹਾਯ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋવ વਿਹਰਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤੋ ਬਹੁਕਾਲਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇਨੇવ વਿਚਰਨ੍ਤੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅવਤ੍વਾ ਪੁਨੇਕਦਿવਸਂ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ, વਕ੍ਕਲਿ, ਇਮਿਨਾ ਪੂਤਿਕਾਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਨ? ਯੋ ਖੋ, વਕ੍ਕਲਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਯੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਧਮ੍ਮਞ੍ਹਿ, વਕ੍ਕਲਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਮਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੩.੮੭) ਆਹ।
Sopi yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto amhākaṃ satthu kāle sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbatti, vakkalītissa nāmaṃ akaṃsu. So vuddhippatto tayo vede uggaṇhitvā brāhmaṇasippesu nipphattiṃ gato satthāraṃ disvā rūpakāyassa sampattidassanena atitto satthārā saddhiṃyeva vicarati. ‘‘Agāramajjhe vasanto niccakālaṃ satthāraṃ daṭṭhuṃ na labhissāmī’’ti satthu santike pabbajitvā ṭhapetvā bhojanavelaṃ sarīrakiccakālañca sesakāle yattha ṭhitena sakkā dasabalaṃ passituṃ, tattha ṭhito aññaṃ kiccaṃ pahāya bhagavantaṃ olokentova viharati. Satthā tassa ñāṇaparipākaṃ āgamento bahukālaṃ tasmiṃ rūpadassaneneva vicarante kiñci avatvā punekadivasaṃ ‘‘kiṃ te, vakkali, iminā pūtikāyena diṭṭhena? Yo kho, vakkali, dhammaṃ passati, so maṃ passati. Yo maṃ passati, so dhammaṃ passati. Dhammañhi, vakkali, passanto maṃ passati, maṃ passanto dhammaṃ passatī’’ti (saṃ. ni. 3.87) āha.
ਸਤ੍ਥਰਿ ਏવਂ વਦਨ੍ਤੇਪਿ ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਂ ਪਹਾਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਤਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂવੇਗਂ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਬੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿવਸੇ ‘‘ਅਪੇਹਿ, વਕ੍ਕਲੀ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਪਣਾਮੇਸਿ। ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਪਣਾਮਿਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਜੀવਿਤੇਨ, ਯੋਹਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਲਭਾਮੀ’’ਤਿ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਪਬ੍ਬਤੇ ਪਪਾਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਭਿਰੁਹਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਨਾਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਓਭਾਸਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ –
Satthari evaṃ vadantepi thero satthu dassanaṃ pahāya aññattha gantuṃ na sakkoti. Tato satthā ‘‘nāyaṃ bhikkhu saṃvegaṃ alabhitvā bujjhissatī’’ti vassūpanāyikadivase ‘‘apehi, vakkalī’’ti theraṃ paṇāmesi. So satthārā paṇāmito sammukhe ṭhātuṃ asakkonto ‘‘kiṃ mayhaṃ jīvitena, yohaṃ satthāraṃ daṭṭhuṃ na labhāmī’’ti gijjhakūṭapabbate papātaṭṭhānaṃ abhiruhi. Satthā tassa taṃ pavattiṃ ñatvā ‘‘ayaṃ bhikkhu mama santikā assāsaṃ alabhanto maggaphalānaṃ upanissayaṃ nāseyyā’’ti attānaṃ dassetuṃ obhāsaṃ vissajjento –
‘‘ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਸਨ੍ਨੋ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ।
‘‘Pāmojjabahulo bhikkhu, pasanno buddhasāsane;
ਅਧਿਗਚ੍ਛੇ ਪਦਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਖਾਰੂਪਸਮਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੩੮੧) –
Adhigacche padaṃ santaṃ, saṅkhārūpasamaṃ sukha’’nti. (dha. pa. 381) –
ਗਾਥਂ વਤ੍વਾ ‘‘ਏਹਿ, વਕ੍ਕਲੀ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਸਿ। ਥੇਰੋ ‘‘ਦਸਬਲੋ ਮੇ ਦਿਟ੍ਠੋ, ‘ਏਹੀ’ਤਿ ਅવ੍ਹਾਨਮ੍ਪਿ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਬਲવਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਮਨਭਾવਂ ਅਜਾਨਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਆਕਾਸੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਪਠਮਪਾਦੇਨ ਪਬ੍ਬਤੇ ਠਿਤੋਯੇવ ਸਤ੍ਥਾਰਾ વੁਤ੍ਤਗਾਥਂ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੇਯੇવ ਪੀਤਿਂ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍વਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣੀਤਿ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੨੦੮) ਧਮ੍ਮਪਦવਣ੍ਣਨਾਯਞ੍ਚ (ਧ॰ ਪ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੩੮੧) ਆਗਤਂ।
Gāthaṃ vatvā ‘‘ehi, vakkalī’’ti hatthaṃ pasāresi. Thero ‘‘dasabalo me diṭṭho, ‘ehī’ti avhānampi laddha’’nti balavapītisomanassaṃ uppādetvā ‘‘kuto āgacchāmī’’ti attano gamanabhāvaṃ ajānitvā satthu sammukhe ākāse pakkhandanto paṭhamapādena pabbate ṭhitoyeva satthārā vuttagāthaṃ āvajjento ākāseyeva pītiṃ vikkhambhetvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇīti aṅguttaraṭṭhakathāyaṃ (a. ni. aṭṭha. 1.1.208) dhammapadavaṇṇanāyañca (dha. pa. aṭṭha. 2.381) āgataṃ.
ਇਧ ਪਨ ਏવਂ વਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਕਿਂ ਤੇ, વਕ੍ਕਲੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਓવਦਿਤੋ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਯ ਬਲવਭਾવਤੋ ਏવ વਿਪਸ੍ਸਨਾ વੀਥਿਂ ਨ ਓਤਰਤਿ, ਭਗવਾ ਤਂ ਞਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸੋਧੇਤ੍વਾ ਅਦਾਸਿ। ਪੁਨ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਯੇવ, ਅਥਸ੍ਸ ਆਹਾਰવੇਕਲ੍ਲੇਨ વਾਤਾਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਤਂ વਾਤਾਬਾਧੇਨ ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨਂ ਞਤ੍વਾ ਭਗવਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ –
Idha pana evaṃ vadanti – ‘‘kiṃ te, vakkalī’’tiādinā satthārā ovadito gijjhakūṭe viharanto vipassanaṃ paṭṭhapesi, tassa saddhāya balavabhāvato eva vipassanā vīthiṃ na otarati, bhagavā taṃ ñatvā kammaṭṭhānaṃ sodhetvā adāsi. Puna vipassanaṃ matthakaṃ pāpetuṃ nāsakkhiyeva, athassa āhāravekallena vātābādho uppajji, taṃ vātābādhena pīḷiyamānaṃ ñatvā bhagavā tattha gantvā pucchanto –
੩੫੦.
350.
‘‘વਾਤਰੋਗਾਭਿਨੀਤੋ ਤ੍વਂ, વਿਹਰਂ ਕਾਨਨੇ વਨੇ।
‘‘Vātarogābhinīto tvaṃ, viharaṃ kānane vane;
ਪવਿਦ੍ਧਗੋਚਰੇ ਲੂਖੇ, ਕਥਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ॥ –
Paviddhagocare lūkhe, kathaṃ bhikkhu karissasī’’ti. –
ਆਹ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਥੇਰੋ –
Āha. Taṃ sutvā thero –
੩੫੧.
351.
‘‘ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ વਿਪੁਲੇਨ, ਫਰਮਾਨੋ ਸਮੁਸ੍ਸਯਂ।
‘‘Pītisukhena vipulena, pharamāno samussayaṃ;
ਲੂਖਮ੍ਪਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੋ, વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨੇ॥
Lūkhampi abhisambhonto, viharissāmi kānane.
੩੫੨.
352.
‘‘ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਬਲਾਨਿ ਚ।
‘‘Bhāvento satipaṭṭhāne, indriyāni balāni ca;
ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਿ ਚ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ, વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨੇ॥
Bojjhaṅgāni ca bhāvento, viharissāmi kānane.
੩੫੩.
353.
‘‘ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੇ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੇ।
‘‘Āraddhavīriye pahitatte, niccaṃ daḷhaparakkame;
ਸਮਗ੍ਗੇ ਸਹਿਤੇ ਦਿਸ੍વਾ, વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨੇ॥
Samagge sahite disvā, viharissāmi kānane.
੩੫੪.
354.
‘‘ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਅਗ੍ਗਂ ਦਨ੍ਤਂ ਸਮਾਹਿਤਂ।
‘‘Anussaranto sambuddhaṃ, aggaṃ dantaṃ samāhitaṃ;
ਅਤਨ੍ਦਿਤੋ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ, વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨੇ’’ਤਿ॥ –
Atandito rattindivaṃ, viharissāmi kānane’’ti. –
ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।
Catasso gāthā abhāsi.
ਤਤ੍ਥ વਾਤਰੋਗਾਭਿਨੀਤੋਤਿ વਾਤਾਬਾਧੇਨ ਅਸੇਰਿਭਾવਂ ਉਪਨੀਤੋ, વਾਤਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤੋ। ਤ੍વਨ੍ਤਿ ਥੇਰਂ ਆਲਪਤਿ। વਿਹਰਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥવਿਹਾਰੇਨ વਿਹਰਨ੍ਤੋ। ਕਾਨਨੇ વਨੇਤਿ ਕਾਨਨਭੂਤੇ વਨੇ, ਮਹਾਅਰਞ੍ਞੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪવਿਦ੍ਧਗੋਚਰੇਤਿ વਿਸ੍ਸਟ੍ਠਗੋਚਰੇ ਦੁਲ੍ਲਭਪਚ੍ਚਯੇ। વਾਤਰੋਗਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਾਨਂ ਸਪ੍ਪਿਆਦਿਭੇਸਜ੍ਜਾਨਂ ਅਭਾવੇਨ ਫਰੁਸਭੂਮਿਭਾਗਤਾਯ ਚ ਲੂਖੇ ਲੂਖਟ੍ਠਾਨੇ। ਕਥਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤ੍વਂ ਕਥਂ વਿਹਰਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਭਗવਾ ਪੁਚ੍ਛਿ।
Tattha vātarogābhinītoti vātābādhena aseribhāvaṃ upanīto, vātabyādhinā abhibhūto. Tvanti theraṃ ālapati. Viharanti tena iriyāpathavihārena viharanto. Kānane vaneti kānanabhūte vane, mahāaraññeti attho. Paviddhagocareti vissaṭṭhagocare dullabhapaccaye. Vātarogassa sappāyānaṃ sappiādibhesajjānaṃ abhāvena pharusabhūmibhāgatāya ca lūkhe lūkhaṭṭhāne. Kathaṃ bhikkhu karissasīti bhikkhu tvaṃ kathaṃ viharissasīti bhagavā pucchi.
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਥੇਰੋ ਨਿਰਾਮਿਸਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਾਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖવਿਹਾਰਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪੀਤਿਸੁਖੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨਾਤਿ ਉਬ੍ਬੇਗਲਕ੍ਖਣਾਯ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਾਯ ਚ ਪੀਤਿਯਾ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸੁਖੇਨ ਚ। ਤੇਨਾਹ ‘‘વਿਪੁਲੇਨਾ’’ਤਿ ਉਲ਼ਾਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਫਰਮਾਨੋ ਸਮੁਸ੍ਸਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਪੀਤਿਸੁਖਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇਹਿ ਪਣੀਤੇਹਿ ਰੂਪੇਹਿ ਸਕਲਂ ਕਾਯਂ ਫਰਾਪੇਨ੍ਤੋ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਫੁਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ। ਲੂਖਮ੍ਪਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੋਤਿ ਅਰਞ੍ਞਾવਾਸਜਨਿਤਂ ਸਲ੍ਲੇਖવੁਤ੍ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਦੁਸ੍ਸਹਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਯਲੂਖਂ ਅਭਿਭવਨ੍ਤੋ ਅਧਿવਾਸੇਨ੍ਤੋ। વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨੇਤਿ ਝਾਨਸੁਖੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁਖੇਨ ਚ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੧੧)।
Taṃ sutvā thero nirāmisapītisomanassādinā attano sukhavihāraṃ pakāsento ‘‘pītisukhenā’’tiādimāha. Tattha pītisukhenāti ubbegalakkhaṇāya pharaṇalakkhaṇāya ca pītiyā taṃsampayuttasukhena ca. Tenāha ‘‘vipulenā’’ti uḷārenāti attho. Pharamāno samussayanti yathāvuttapītisukhasamuṭṭhitehi paṇītehi rūpehi sakalaṃ kāyaṃ pharāpento nirantaraṃ phuṭaṃ karonto. Lūkhampi abhisambhontoti araññāvāsajanitaṃ sallekhavuttihetukaṃ dussahampi paccayalūkhaṃ abhibhavanto adhivāsento. Viharissāmi kānaneti jhānasukhena vipassanāsukhena ca araññāyatane viharissāmīti attho. Tenāha – ‘‘sukhañca kāyena paṭisaṃvedesi’’nti (pārā. 11).
‘‘ਯਤੋ ਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ।
‘‘Yato yato sammasati, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
ਲਭਤੀ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਮਤਂ ਤਂ વਿਜਾਨਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੩੭੪)।
Labhatī pītipāmojjaṃ, amataṃ taṃ vijānata’’nti ca. (dha. pa. 374);
ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿਕੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ વਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਚ। ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਿ ਏવ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ। ਬਲਾਨੀਤਿ ਤਥਾ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ। ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਤਥਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਦੀਨਿ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਿ। ਚ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਇਦ੍ਧਿਪਾਦਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਤਦવਿਨਾਭਾવਤੋ ਹਿ ਤਗ੍ਗਹਣੇਨੇવ ਤੇਸਂ ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ। વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਸੁਖੇਨ ਤਦਧਿਗਮਸਿਦ੍ਧੇਨ ਫਲਸੁਖੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖੇਨ ਚ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ।
Bhāvento satipaṭṭhāneti maggapariyāpanne kāyānupassanādike cattāro satipaṭṭhāne uppādento vaḍḍhento ca. Indriyānīti maggapariyāpannāni eva saddhādīni pañcindriyāni. Balānīti tathā saddhādīni pañca balāni. Bojjhaṅgānīti tathā satisambojjhaṅgādīni satta bojjhaṅgāni. Ca-saddena sammappadhānaiddhipādamaggaṅgāni saṅgaṇhāti. Tadavinābhāvato hi taggahaṇeneva tesaṃ gahaṇaṃ hoti. Viharissāmīti yathāvutte bodhipakkhiyadhamme bhāvento maggasukhena tadadhigamasiddhena phalasukhena nibbānasukhena ca viharissāmi.
ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੇਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨવਸੇਨ ਪਗ੍ਗਹਿਤવੀਰਿਯੇ। ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤਿਪੇਸਿਤਚਿਤ੍ਤੇ। ਨਿਚ੍ਚਂ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੇਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਅਸਿਥਿਲવੀਰਿਯੇ। ਅવਿવਾਦવਸੇਨ ਕਾਯਸਾਮਗ੍ਗਿਦਾਨવਸੇਨ ਚ ਸਮਗ੍ਗੇ। ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਸਹਿਤੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਦਿਸ੍વਾ। ਏਤੇਨ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Āraddhavīriyeti catubbidhasammappadhānavasena paggahitavīriye. Pahitatteti nibbānaṃ patipesitacitte. Niccaṃ daḷhaparakkameti sabbakālaṃ asithilavīriye. Avivādavasena kāyasāmaggidānavasena ca samagge. Diṭṭhisīlasāmaññena sahite sabrahmacārī disvā. Etena kalyāṇamittasampattiṃ dasseti.
ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮਤਾਯ, ਅਗ੍ਗਂ ਉਤ੍ਤਮੇਨ ਦਮਥੇਨ ਦਨ੍ਤਂ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮਾਹਿਤਂ ਅਤਨ੍ਦਿਤੋ ਅਨਲਸੋ ਹੁਤ੍વਾ, ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗવਾ ਅਰਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਏਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਭਾવਨਾਯ ਯੁਤ੍ਤਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗਮਾਹ, ਪੁਰਿਮੇਨ ਪਾਰਿਹਾਰਿਯਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗਂ।
Anussaranto sambuddhanti sammā sāmaṃ sabbadhammānaṃ buddhattā sammāsambuddhaṃ sabbasattuttamatāya, aggaṃ uttamena damathena dantaṃ, anuttarasamādhinā samāhitaṃ atandito analaso hutvā, rattindivaṃ sabbakālaṃ ‘‘itipi so bhagavā araha’’ntiādinā anussaranto viharissāmi. Etena buddhānussatibhāvanāya yuttākāradassanena sabbattha kammaṭṭhānānuyogamāha, purimena pārihāriyakammaṭṭhānānuyogaṃ.
ਏવਂ ਪਨ વਤ੍વਾ ਥੇਰੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੨.੫੪.੨੮-੬੫) –
Evaṃ pana vatvā thero vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.54.28-65) –
‘‘ਇਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਕਪ੍ਪੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਨਾਯਕੋ।
‘‘Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako;
ਅਨੋਮਨਾਮੋ ਅਮਿਤੋ, ਨਾਮੇਨ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ॥
Anomanāmo amito, nāmena padumuttaro.
‘‘ਪਦੁਮਾਕਾਰવਦਨੋ, ਪਦੁਮਾਮਲਸੁਚ੍ਛવੀ।
‘‘Padumākāravadano, padumāmalasucchavī;
ਲੋਕੇਨਾਨੁਪਲਿਤ੍ਤੋવ, ਤੋਯੇਨ ਪਦੁਮਂ ਯਥਾ॥
Lokenānupalittova, toyena padumaṃ yathā.
‘‘વੀਰੋ ਪਦੁਮਪਤ੍ਤਕ੍ਖੋ, ਕਨ੍ਤੋ ਚ ਪਦੁਮਂ ਯਥਾ।
‘‘Vīro padumapattakkho, kanto ca padumaṃ yathā;
ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਗਨ੍ਧੋવ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ॥
Padumuttaragandhova, tasmā so padumuttaro.
‘‘ਲੋਕਜੇਟ੍ਠੋ ਚ ਨਿਮ੍ਮਾਨੋ, ਅਨ੍ਧਾਨਂ ਨਯਨੂਪਮੋ।
‘‘Lokajeṭṭho ca nimmāno, andhānaṃ nayanūpamo;
ਸਨ੍ਤવੇਸੋ ਗੁਣਨਿਧਿ, ਕਰੁਣਾਮਤਿਸਾਗਰੋ॥
Santaveso guṇanidhi, karuṇāmatisāgaro.
‘‘ਸ ਕਦਾਚਿ ਮਹਾવੀਰੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਸੁਰਸੁਰਚ੍ਚਿਤੋ।
‘‘Sa kadāci mahāvīro, brahmāsurasuraccito;
ਸਦੇવਮਨੁਜਾਕਿਣ੍ਣੇ, ਜਨਮਜ੍ਝੇ ਜਿਨੁਤ੍ਤਮੋ॥
Sadevamanujākiṇṇe, janamajjhe jinuttamo.
‘‘વਦਨੇਨ ਸੁਗਨ੍ਧੇਨ, ਮਧੁਰੇਨ ਰੁਤੇਨ ਚ।
‘‘Vadanena sugandhena, madhurena rutena ca;
ਰਞ੍ਜਯਂ ਪਰਿਸਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਸਨ੍ਥવੀ ਸਾવਕਂ ਸਕਂ॥
Rañjayaṃ parisaṃ sabbaṃ, santhavī sāvakaṃ sakaṃ.
‘‘ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੁਮਤਿ, ਮਮ ਦਸ੍ਸਨਲਾਲਸੋ।
‘‘Saddhādhimutto sumati, mama dassanalālaso;
ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਾਦਿਸੋ ਅਞ੍ਞੋ, ਯਥਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ વਕ੍ਕਲਿ॥
Natthi etādiso añño, yathāyaṃ bhikkhu vakkali.
‘‘ਤਦਾਹਂ ਹਂਸવਤਿਯਂ, ਨਗਰੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਤ੍ਰਜੋ।
‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, nagare brāhmaṇatrajo;
ਹੁਤ੍વਾ ਸੁਤ੍વਾ ਚ ਤਂ વਾਕ੍ਯਂ, ਤਂ ਠਾਨਮਭਿਰੋਚਯਿਂ॥
Hutvā sutvā ca taṃ vākyaṃ, taṃ ṭhānamabhirocayiṃ.
‘‘ਸਸਾવਕਂ ਤਂ વਿਮਲਂ, ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਥਾਗਤਂ।
‘‘Sasāvakaṃ taṃ vimalaṃ, nimantetvā tathāgataṃ;
ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਭੋਜਯਿਤ੍વਾਨ, ਦੁਸ੍ਸੇਹਚ੍ਛਾਦਯਿਂ ਤਦਾ॥
Sattāhaṃ bhojayitvāna, dussehacchādayiṃ tadā.
‘‘ਨਿਪਚ੍ਚ ਸਿਰਸਾ ਤਸ੍ਸ, ਅਨਨ੍ਤਗੁਣਸਾਗਰੇ।
‘‘Nipacca sirasā tassa, anantaguṇasāgare;
ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੋ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿਂ॥
Nimuggo pītisampuṇṇo, idaṃ vacanamabraviṃ.
‘‘ਯੋ ਸੋ ਤਯਾ ਸਨ੍ਥવਿਤੋ, ਇਤੋ ਸਤ੍ਤਮਕੇ ਮੁਨਿ।
‘‘Yo so tayā santhavito, ito sattamake muni;
ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਦ੍ਧਾવਤਂ ਅਗ੍ਗੋ, ਤਾਦਿਸੋ ਹੋਮਹਂ ਮੁਨੇ॥
Bhikkhu saddhāvataṃ aggo, tādiso homahaṃ mune.
‘‘ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਮਹਾવੀਰੋ, ਅਨਾવਰਣਦਸ੍ਸਨੋ।
‘‘Evaṃ vutte mahāvīro, anāvaraṇadassano;
ਇਮਂ વਾਕ੍ਯਂ ਉਦੀਰੇਸਿ, ਪਰਿਸਾਯ ਮਹਾਮੁਨਿ॥
Imaṃ vākyaṃ udīresi, parisāya mahāmuni.
‘‘ਪਸ੍ਸਥੇਤਂ ਮਾਣવਕਂ, ਪੀਤਮਟ੍ਠਨਿવਾਸਨਂ।
‘‘Passathetaṃ māṇavakaṃ, pītamaṭṭhanivāsanaṃ;
ਹੇਮਯਞ੍ਞੋਪਚਿਤਙ੍ਗਂ, ਜਨਨੇਤ੍ਤਮਨੋਹਰਂ॥
Hemayaññopacitaṅgaṃ, jananettamanoharaṃ.
‘‘ਏਸੋ ਅਨਾਗਤਦ੍ਧਾਨੇ, ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ।
‘‘Eso anāgataddhāne, gotamassa mahesino;
ਅਗ੍ਗੋ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਸਾવਕੋਯਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Aggo saddhādhimuttānaṃ, sāvakoyaṃ bhavissati.
‘‘ਦੇવਭੂਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ વਾ, ਸਬ੍ਬਸਨ੍ਤਾਪવਜ੍ਜਿਤੋ।
‘‘Devabhūto manusso vā, sabbasantāpavajjito;
ਸਬ੍ਬਭੋਗਪਰਿਬ੍ਯੂਲ਼੍ਹੋ, ਸੁਖਿਤੋ ਸਂਸਰਿਸ੍ਸਤਿ॥
Sabbabhogaparibyūḷho, sukhito saṃsarissati.
‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭવੋ।
‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ।
‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
વਕ੍ਕਲਿ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾવਕੋ॥
Vakkali nāma nāmena, hessati satthu sāvako.
‘‘ਤੇਨ ਕਮ੍ਮવਿਸੇਸੇਨ, ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ।
‘‘Tena kammavisesena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ਜਹਿਤ੍વਾ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹਂ, ਤਾવਤਿਂਸਮਗਚ੍ਛਹਂ॥
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸੁਖਿਤੋ ਹੁਤ੍વਾ, ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਭવਾਭવੇ।
‘‘Sabbattha sukhito hutvā, saṃsaranto bhavābhave;
ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਪੁਰੇ ਜਾਤੋ, ਕੁਲੇ ਅਞ੍ਞਤਰੇ ਅਹਂ॥
Sāvatthiyaṃ pure jāto, kule aññatare ahaṃ.
‘‘ਨੋਨੀਤਸੁਖੁਮਾਲਂ ਮਂ, ਜਾਤਪਲ੍ਲવਕੋਮਲਂ।
‘‘Nonītasukhumālaṃ maṃ, jātapallavakomalaṃ;
ਮਨ੍ਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਸਯਨਂ, ਪਿਸਾਚਭਯਤਜ੍ਜਿਤਾ॥
Mandaṃ uttānasayanaṃ, pisācabhayatajjitā.
‘‘ਪਾਦਮੂਲੇ ਮਹੇਸਿਸ੍ਸ, ਸਾਯੇਸੁਂ ਦੀਨਮਾਨਸਾ।
‘‘Pādamūle mahesissa, sāyesuṃ dīnamānasā;
ਇਮਂ ਦਦਾਮ ਤੇ ਨਾਥ, ਸਰਣਂ ਹੋਹਿ ਨਾਯਕ॥
Imaṃ dadāma te nātha, saraṇaṃ hohi nāyaka.
‘‘ਤਦਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿ ਸੋ ਮਂ, ਭੀਤਾਨਂ ਸਰਣੋ ਮੁਨਿ।
‘‘Tadā paṭiggahi so maṃ, bhītānaṃ saraṇo muni;
ਜਾਲਿਨਾ ਚਕ੍ਕਙ੍ਕਿਤੇਨ, ਮੁਦੁਕੋਮਲਪਾਣਿਨਾ॥
Jālinā cakkaṅkitena, mudukomalapāṇinā.
‘‘ਤਦਾ ਪਭੁਤਿ ਤੇਨਾਹਂ, ਅਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯੇਨ ਰਕ੍ਖਿਤੋ।
‘‘Tadā pabhuti tenāhaṃ, arakkheyyena rakkhito;
ਸਬ੍ਬવੇਰવਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਸੁਖੇਨ ਪਰਿવੁਦ੍ਧਿਤੋ॥
Sabbaveravinimutto, sukhena parivuddhito.
‘‘ਸੁਗਤੇਨ વਿਨਾ ਭੂਤੋ, ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਾਮਿ ਮੁਹੁਤ੍ਤਕਂ।
‘‘Sugatena vinā bhūto, ukkaṇṭhāmi muhuttakaṃ;
ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤવਸ੍ਸੋਹਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ॥
Jātiyā sattavassohaṃ, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
‘‘ਸਬ੍ਬਪਾਰਮਿਸਮ੍ਭੂਤਂ , ਨੀਲਕ੍ਖਿਨਯਨਂ વਰਂ।
‘‘Sabbapāramisambhūtaṃ , nīlakkhinayanaṃ varaṃ;
ਰੂਪਂ ਸਬ੍ਬਸੁਭਾਕਿਣ੍ਣਂ, ਅਤਿਤ੍ਤੋ વਿਹਰਾਮਹਂ॥
Rūpaṃ sabbasubhākiṇṇaṃ, atitto viharāmahaṃ.
‘‘ਬੁਦ੍ਧਰੂਪਰਤਿਂ ਞਤ੍વਾ, ਤਦਾ ਓવਦਿ ਮਂ ਜਿਨੋ।
‘‘Buddharūparatiṃ ñatvā, tadā ovadi maṃ jino;
ਅਲਂ વਕ੍ਕਲਿ ਕਿਂ ਰੂਪੇ, ਰਮਸੇ ਬਾਲਨਨ੍ਦਿਤੇ॥
Alaṃ vakkali kiṃ rūpe, ramase bālanandite.
‘‘ਯੋ ਹਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ।
‘‘Yo hi passati saddhammaṃ, so maṃ passati paṇḍito;
ਅਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ, ਮਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ॥
Apassamāno saddhammaṃ, maṃ passampi na passati.
‘‘ਅਨਨ੍ਤਾਦੀਨવੋ ਕਾਯੋ, વਿਸਰੁਕ੍ਖਸਮੂਪਮੋ।
‘‘Anantādīnavo kāyo, visarukkhasamūpamo;
ਆવਾਸੋ ਸਬ੍ਬਰੋਗਾਨਂ, ਪੁਞ੍ਜੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕੇવਲੋ॥
Āvāso sabbarogānaṃ, puñjo dukkhassa kevalo.
‘‘ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਿਯ ਤਤੋ ਰੂਪੇ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ।
‘‘Nibbindiya tato rūpe, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
ਪਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਨਂ, ਸੁਖੇਨਨ੍ਤਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ॥
Passa upakkilesānaṃ, sukhenantaṃ gamissasi.
‘‘ਏવਂ ਤੇਨਾਨੁਸਿਟ੍ਠੋਹਂ, ਨਾਯਕੇਨ ਹਿਤੇਸਿਨਾ।
‘‘Evaṃ tenānusiṭṭhohaṃ, nāyakena hitesinā;
ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਂ ਸਮਾਰੁਯ੍ਹ, ਝਾਯਾਮਿ ਗਿਰਿਕਨ੍ਦਰੇ॥
Gijjhakūṭaṃ samāruyha, jhāyāmi girikandare.
‘‘ਠਿਤੋ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦਮ੍ਹਿ, ਅਸ੍ਸਾਸਯਿ ਮਹਾਮੁਨਿ।
‘‘Ṭhito pabbatapādamhi, assāsayi mahāmuni;
વਕ੍ਕਲੀਤਿ ਜਿਨੋ વਾਚਂ, ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਮੁਦਿਤੋ ਅਹਂ॥
Vakkalīti jino vācaṃ, taṃ sutvā mudito ahaṃ.
‘‘ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਂ ਸੇਲਪਬ੍ਭਾਰੇ, ਅਨੇਕਸਤਪੋਰਿਸੇ।
‘‘Pakkhandiṃ selapabbhāre, anekasataporise;
ਤਦਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੇਨ, ਸੁਖੇਨੇવ ਮਹਿਂ ਗਤੋ॥
Tadā buddhānubhāvena, sukheneva mahiṃ gato.
‘‘ਪੁਨੋਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ।
‘‘Punopi dhammaṃ deseti, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
ਤਮਹਂ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਪਾਪੁਣਿਂ॥
Tamahaṃ dhammamaññāya, arahattamapāpuṇiṃ.
‘‘ਸੁਮਹਾਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ, ਤਦਾ ਮਂ ਚਰਣਨ੍ਤਗੋ।
‘‘Sumahāparisamajjhe, tadā maṃ caraṇantago;
ਅਗ੍ਗਂ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਮਹਾਮਤਿ॥
Aggaṃ saddhādhimuttānaṃ, paññapesi mahāmati.
‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਕਮ੍ਮਮਕਰਿਂ ਤਦਾ।
‘‘Satasahassito kappe, yaṃ kammamakariṃ tadā;
ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਥੇਰੋ ਇਮਾ ਏવ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸੀਤਿ।
Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākarontopi thero imā eva gāthā abhāsi. Atha naṃ satthā bhikkhusaṅghamajjhe nisinno saddhādhimuttānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesīti.
વਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vakkalittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੮. વਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 8. Vakkalittheragāthā