| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๑๑. วลาหกสํยุตฺตวณฺณนา
11. Valāhakasaṃyuttavaṇṇanā
๕๕๐-๖๐๖. วลาหกสํยุเตฺต วลาหกกายิกาติ วลาหกนามเก เทวกาเย อุปฺปนฺนา อากาสจาริกเทวาฯ สีตวลาหกาติ สีตกรณวลาหกาฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ เจโตปณิธิมนฺวายาติ จิตฺตฎฺฐปนํ อาคมฺมฯ สีตํ โหตีติ ยํ วสฺสาเน วา เหมเนฺต วา สีตํ โหติ, ตํ อุตุสมุฎฺฐานเมวฯ ยํ ปน สีเตปิ อติสีตํ, คิเมฺห จ อุปฺปนฺนํ สีตํ, ตํ เทวตานุภาเวน นิพฺพตฺตํ สีตํ นามฯ อุณฺหํ โหตีติ ยํ คิมฺหาเน อุณฺหํ, ตํ อุตุสมุฎฺฐานิกํ ปากติกเมวฯ ยํ ปน อุเณฺหปิ อติอุณฺหํ, สีตกาเล จ อุปฺปนฺนํ อุณฺหํ, ตํ เทวตานุภาเวน นิพฺพตฺตํ อุณฺหํ นามฯ อพฺภํ โหตีติ อพฺภมณฺฑโป โหติฯ อิธาปิ ยํ วสฺสาเน จ สิสิเร จ อพฺภํ อุปฺปชฺชติ, ตํ อุตุสมุฎฺฐานิกํ ปากติกเมวฯ ยํ ปน อเพฺภเยว อติอพฺภํ, สตฺตสตฺตาหมฺปิ จนฺทสูริเย ฉาเทตฺวา เอกนฺธการํ กโรติ, ยญฺจ จิตฺตเวสาขมาเสสุ อพฺภํ, ตํ เทวตานุภาเวน อุปฺปนฺนํ อพฺภํ นามฯ วาโต โหตีติ โย ตสฺมิํ ตสฺมิํ อุตุมฺหิ อุตฺตรทกฺขิณาทิปกติวาโต โหติ, อยํ อุตุสมุฎฺฐาโนวฯ โยปิ ปน รุกฺขกฺขนฺธาทิปทาลโน อติวาโต นาม อตฺถิ, อยเญฺจว, โย จ อโญฺญปิ อกาลวาโต, อยํ เทวตานุภาวนิพฺพโตฺต นามฯ เทโว วสฺสตีติ ยํ วสฺสิเก จตฺตาโร มาเส วสฺสํ, ตํ อุตุสมุฎฺฐานเมวฯ ยํ ปน วเสฺสเยว อติวสฺสํ, ยญฺจ จิตฺตเวสาขมาเสสุ วสฺสํ, ตํ เทวตานุภาวนิพฺพตฺตํ นามฯ
550-606. Valāhakasaṃyutte valāhakakāyikāti valāhakanāmake devakāye uppannā ākāsacārikadevā. Sītavalāhakāti sītakaraṇavalāhakā. Sesapadesupi eseva nayo. Cetopaṇidhimanvāyāti cittaṭṭhapanaṃ āgamma. Sītaṃ hotīti yaṃ vassāne vā hemante vā sītaṃ hoti, taṃ utusamuṭṭhānameva. Yaṃ pana sītepi atisītaṃ, gimhe ca uppannaṃ sītaṃ, taṃ devatānubhāvena nibbattaṃ sītaṃ nāma. Uṇhaṃ hotīti yaṃ gimhāne uṇhaṃ, taṃ utusamuṭṭhānikaṃ pākatikameva. Yaṃ pana uṇhepi atiuṇhaṃ, sītakāle ca uppannaṃ uṇhaṃ, taṃ devatānubhāvena nibbattaṃ uṇhaṃ nāma. Abbhaṃ hotīti abbhamaṇḍapo hoti. Idhāpi yaṃ vassāne ca sisire ca abbhaṃ uppajjati, taṃ utusamuṭṭhānikaṃ pākatikameva. Yaṃ pana abbheyeva atiabbhaṃ, sattasattāhampi candasūriye chādetvā ekandhakāraṃ karoti, yañca cittavesākhamāsesu abbhaṃ, taṃ devatānubhāvena uppannaṃ abbhaṃ nāma. Vāto hotīti yo tasmiṃ tasmiṃ utumhi uttaradakkhiṇādipakativāto hoti, ayaṃ utusamuṭṭhānova. Yopi pana rukkhakkhandhādipadālano ativāto nāma atthi, ayañceva, yo ca aññopi akālavāto, ayaṃ devatānubhāvanibbatto nāma. Devo vassatīti yaṃ vassike cattāro māse vassaṃ, taṃ utusamuṭṭhānameva. Yaṃ pana vasseyeva ativassaṃ, yañca cittavesākhamāsesu vassaṃ, taṃ devatānubhāvanibbattaṃ nāma.
ตตฺริทํ วตฺถุ – เอโก กิร วสฺสวลาหกเทวปุโตฺต ตลกูฎกวาสิ ขีณาสวเตฺถรสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา วนฺทิตฺวา อฎฺฐาสิฯ เถโร ‘‘โกสิ ตฺว’’นฺติ ปุจฺฉิฯ ‘‘อหํ, ภเนฺต, วสฺสวลาหกเทวปุโตฺต’’ติฯ ‘‘ตุมฺหากํ กิร จิเตฺตน เทโว วสฺสตี’’ติ? ‘‘อาม, ภเนฺต’’ติฯ ‘‘ปสฺสิตุกามา มย’’นฺติ ฯ ‘‘เตมิสฺสถ, ภเนฺต’’ติฯ ‘‘เมฆสีสํ วา คชฺชิตํ วา น ปญฺญายติ, กถํ เตมิสฺสามา’’ติ? ‘‘ภเนฺต, อมฺหากํจิเตฺตน เทโว วสฺสติ, ตุเมฺห ปณฺณสาลํ ปวิสถา’’ติ ฯ ‘‘สาธุ เทวปุตฺตา’’ติ โส ปาเท โธวิตฺวา ปณฺณสาลํ ปาวิสิฯ เทวปุโตฺต ตสฺมิํ ปวิสเนฺตเยว เอกํ คีตํ คายิตฺวา หตฺถํ อุกฺขิปิฯ สมนฺตา ติโยชนฎฺฐานํ เอกเมฆํ อโหสิฯ เถโร อทฺธติโนฺต ปณฺณสาลํ ปวิโฎฺฐติฯ อปิจ เทโว นาเมส อฎฺฐหิ การเณหิ วสฺสติ นาคานุภาเวน สุปณฺณานุภาเวน เทวตานุภาเวน สจฺจกิริยาย อุตุสมุฎฺฐาเนน มาราวฎฺฎเนน อิทฺธิพเลน วินาสเมเฆนาติฯ
Tatridaṃ vatthu – eko kira vassavalāhakadevaputto talakūṭakavāsi khīṇāsavattherassa santikaṃ gantvā vanditvā aṭṭhāsi. Thero ‘‘kosi tva’’nti pucchi. ‘‘Ahaṃ, bhante, vassavalāhakadevaputto’’ti. ‘‘Tumhākaṃ kira cittena devo vassatī’’ti? ‘‘Āma, bhante’’ti. ‘‘Passitukāmā maya’’nti . ‘‘Temissatha, bhante’’ti. ‘‘Meghasīsaṃ vā gajjitaṃ vā na paññāyati, kathaṃ temissāmā’’ti? ‘‘Bhante, amhākaṃcittena devo vassati, tumhe paṇṇasālaṃ pavisathā’’ti . ‘‘Sādhu devaputtā’’ti so pāde dhovitvā paṇṇasālaṃ pāvisi. Devaputto tasmiṃ pavisanteyeva ekaṃ gītaṃ gāyitvā hatthaṃ ukkhipi. Samantā tiyojanaṭṭhānaṃ ekameghaṃ ahosi. Thero addhatinto paṇṇasālaṃ paviṭṭhoti. Apica devo nāmesa aṭṭhahi kāraṇehi vassati nāgānubhāvena supaṇṇānubhāvena devatānubhāvena saccakiriyāya utusamuṭṭhānena mārāvaṭṭanena iddhibalena vināsameghenāti.
วลาหกสํยุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Valāhakasaṃyuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya
๑. สุทฺธิกสุตฺตํ • 1. Suddhikasuttaṃ
๒. สุจริตสุตฺตํ • 2. Sucaritasuttaṃ
๓-๑๒. สีตวลาหกทานูปการสุตฺตทสกํ • 3-12. Sītavalāhakadānūpakārasuttadasakaṃ
๑๓-๕๒. อุณฺหวลาหกทานูปการสุตฺตจาลีสกํ • 13-52. Uṇhavalāhakadānūpakārasuttacālīsakaṃ
๕๓. สีตวลาหกสุตฺตํ • 53. Sītavalāhakasuttaṃ
๕๔. อุณฺหวลาหกสุตฺตํ • 54. Uṇhavalāhakasuttaṃ
๕๕. อพฺภวลาหกสุตฺตํ • 55. Abbhavalāhakasuttaṃ
๕๖. วาตวลาหกสุตฺตํ • 56. Vātavalāhakasuttaṃ
๕๗. วสฺสวลาหกสุตฺตํ • 57. Vassavalāhakasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑๑. วลาหกสํยุตฺตวณฺณนา • 11. Valāhakasaṃyuttavaṇṇanā
