Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౧౮౩] ౩. వాలోదకజాతకవణ్ణనా

    [183] 3. Vālodakajātakavaṇṇanā

    వాలోదకం అప్పరసం నిహీనన్తి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో పఞ్చసతే విఘాసాదే ఆరబ్భ కథేసి. సావత్థియం కిర పఞ్చసతా ఉపాసకా ఘరావాసపలిబోధం పుత్తదారస్స నియ్యాదేత్వా సత్థు ధమ్మదేసనం సుణన్తా ఏకతోవ విచరన్తి. తేసు కేచి సోతాపన్నా, కేచి సకదాగామినో, కేచి అనాగామినో, ఏకోపి పుథుజ్జనో నామ నత్థి, సత్థారం నిమన్తేన్తాపి తే ఉపాసకే అన్తోకరిత్వావ నిమన్తేన్తి. తేసం పన దన్తకట్ఠముఖోదకవత్థగన్ధమాలదాయకా పఞ్చసతా చూళుపట్ఠాకా విఘాసాదా హుత్వా వసన్తి. తే భుత్తపాతరాసా నిద్దాయిత్వా ఉట్ఠాయ అచిరవతిం గన్త్వా నదీతీరే ఉన్నదన్తా మల్లయుద్ధం యుజ్ఝన్తి. తే పన పఞ్చసతా ఉపాసకా అప్పసద్దా అప్పనిగ్ఘోసా పటిసల్లానమనుయుఞ్జన్తి. సత్థా తేసం విఘాసాదానం ఉచ్చాసద్దం సుత్వా ‘‘కిం ఏసో, ఆనన్ద, సద్దో’’తి థేరం పుచ్ఛిత్వా ‘‘విఘాసాదసద్దో, భన్తే’’తి వుత్తే ‘‘న ఖో, ఆనన్ద, ఇమే విఘాసాదా ఇదానేవ విఘాసం ఖాదిత్వా ఉన్నదన్తి, పుబ్బేపి ఉన్నదన్తియేవ, ఇమేపి ఉపాసకా న ఇదానేవ సన్నిసిన్నా, పుబ్బేపి సన్నిసిన్నాయేవా’’తి వత్వా థేరేన యాచితో అతీతం ఆహరి.

    Vālodakaṃapparasaṃ nihīnanti idaṃ satthā jetavane viharanto pañcasate vighāsāde ārabbha kathesi. Sāvatthiyaṃ kira pañcasatā upāsakā gharāvāsapalibodhaṃ puttadārassa niyyādetvā satthu dhammadesanaṃ suṇantā ekatova vicaranti. Tesu keci sotāpannā, keci sakadāgāmino, keci anāgāmino, ekopi puthujjano nāma natthi, satthāraṃ nimantentāpi te upāsake antokaritvāva nimantenti. Tesaṃ pana dantakaṭṭhamukhodakavatthagandhamāladāyakā pañcasatā cūḷupaṭṭhākā vighāsādā hutvā vasanti. Te bhuttapātarāsā niddāyitvā uṭṭhāya aciravatiṃ gantvā nadītīre unnadantā mallayuddhaṃ yujjhanti. Te pana pañcasatā upāsakā appasaddā appanigghosā paṭisallānamanuyuñjanti. Satthā tesaṃ vighāsādānaṃ uccāsaddaṃ sutvā ‘‘kiṃ eso, ānanda, saddo’’ti theraṃ pucchitvā ‘‘vighāsādasaddo, bhante’’ti vutte ‘‘na kho, ānanda, ime vighāsādā idāneva vighāsaṃ khāditvā unnadanti, pubbepi unnadantiyeva, imepi upāsakā na idāneva sannisinnā, pubbepi sannisinnāyevā’’ti vatvā therena yācito atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో అమచ్చకులే నిబ్బత్తిత్వా వయప్పత్తో రఞ్ఞో అత్థధమ్మానుసాసకో అహోసి. అథేకస్మిం కాలే సో రాజా ‘‘పచ్చన్తో కుపితో’’తి సుత్వా పఞ్చసతే సిన్ధవే కప్పాపేత్వా చతురఙ్గినియా సేనాయ గన్త్వా పచ్చన్తం వూపసమేత్వా బారాణసిమేవ పచ్చాగన్త్వా ‘‘సిన్ధవా కిలన్తా అల్లరసమేవ నేసం ముద్దికపానం దేథా’’తి ఆణాపేసి. సిన్ధవా గన్ధపానం పివిత్వా అస్ససాలం గన్త్వా అత్తనో అత్తనో ఠానేసు అట్ఠంసు. తేసం పన దిన్నావసిట్ఠకం అప్పరసం బహుకసటం అహోసి. మనుస్సా ‘‘ఇదం కిం కరోమా’’తి రాజానం పుచ్ఛింసు. రాజా ఉదకేన మద్దిత్వా మకచిపిలోతికాహి పరిస్సావేత్వా ‘‘యే గద్రభా సిన్ధవానం నివాపం పహింసు, తేసం దాపేథా’’తి దాపేసి. గద్రభా కసటఉదకం పివిత్వా మత్తా హుత్వా విరవన్తా రాజఙ్గణే విచరింసు. రాజా మహావాతపానం వివరిత్వా రాజఙ్గణం ఓలోకయమానో సమీపే ఠితం బోధిసత్తం ఆమన్తేత్వా ‘‘పస్స, ఇమే గద్రభా కసటోదకం పివిత్వా మత్తా హుత్వా విరవన్తా ఉప్పతన్తా విచరన్తి, సిన్ధవకులే జాతసిన్ధవా పన గన్ధపానం పివిత్వా నిస్సద్దా సన్నిసిన్నా న ఉప్పిలవన్తి, కిం ను ఖో కారణ’’న్తి పుచ్ఛన్తో పఠమం గాథమాహ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto amaccakule nibbattitvā vayappatto rañño atthadhammānusāsako ahosi. Athekasmiṃ kāle so rājā ‘‘paccanto kupito’’ti sutvā pañcasate sindhave kappāpetvā caturaṅginiyā senāya gantvā paccantaṃ vūpasametvā bārāṇasimeva paccāgantvā ‘‘sindhavā kilantā allarasameva nesaṃ muddikapānaṃ dethā’’ti āṇāpesi. Sindhavā gandhapānaṃ pivitvā assasālaṃ gantvā attano attano ṭhānesu aṭṭhaṃsu. Tesaṃ pana dinnāvasiṭṭhakaṃ apparasaṃ bahukasaṭaṃ ahosi. Manussā ‘‘idaṃ kiṃ karomā’’ti rājānaṃ pucchiṃsu. Rājā udakena madditvā makacipilotikāhi parissāvetvā ‘‘ye gadrabhā sindhavānaṃ nivāpaṃ pahiṃsu, tesaṃ dāpethā’’ti dāpesi. Gadrabhā kasaṭaudakaṃ pivitvā mattā hutvā viravantā rājaṅgaṇe vicariṃsu. Rājā mahāvātapānaṃ vivaritvā rājaṅgaṇaṃ olokayamāno samīpe ṭhitaṃ bodhisattaṃ āmantetvā ‘‘passa, ime gadrabhā kasaṭodakaṃ pivitvā mattā hutvā viravantā uppatantā vicaranti, sindhavakule jātasindhavā pana gandhapānaṃ pivitvā nissaddā sannisinnā na uppilavanti, kiṃ nu kho kāraṇa’’nti pucchanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ౬౫.

    65.

    ‘‘వాలోదకం అప్పరసం నిహీనం, పిత్వా మదో జాయతి గద్రభానం;

    ‘‘Vālodakaṃ apparasaṃ nihīnaṃ, pitvā mado jāyati gadrabhānaṃ;

    ఇమఞ్చ పిత్వాన రసం పణీతం, మదో న సఞ్జాయతి సిన్ధవాన’’న్తి.

    Imañca pitvāna rasaṃ paṇītaṃ, mado na sañjāyati sindhavāna’’nti.

    తత్థ వాలోదకన్తి మకచివాలేహి పరిస్సావితఉదకం. ‘‘వాలుదక’’న్తిపి పాఠో. నిహీనన్తి నిహీనరసభావేన నిహీనం. న సఞ్జాయతీతి సిన్ధవానం మదో న జాయతి, కిం ను ఖో కారణన్తి పుచ్ఛి.

    Tattha vālodakanti makacivālehi parissāvitaudakaṃ. ‘‘Vāludaka’’ntipi pāṭho. Nihīnanti nihīnarasabhāvena nihīnaṃ. Na sañjāyatīti sindhavānaṃ mado na jāyati, kiṃ nu kho kāraṇanti pucchi.

    అథస్స కారణం ఆచిక్ఖన్తో బోధిసత్తో దుతియం గాథమాహ –

    Athassa kāraṇaṃ ācikkhanto bodhisatto dutiyaṃ gāthamāha –

    ౬౬.

    66.

    ‘‘అప్పం పివిత్వాన నిహీనజచ్చో, సో మజ్జతీ తేన జనిన్ద పుట్ఠో;

    ‘‘Appaṃ pivitvāna nihīnajacco, so majjatī tena janinda puṭṭho;

    ధోరయ్హసీలీ చ కులమ్హి జాతో, న మజ్జతీ అగ్గరసం పివిత్వా’’తి.

    Dhorayhasīlī ca kulamhi jāto, na majjatī aggarasaṃ pivitvā’’ti.

    తత్థ తేన జనిన్ద పుట్ఠోతి జనిన్ద ఉత్తమరాజ యో నిహీనజచ్చో, తేన నిహీనజచ్చభావేన పుట్ఠో మజ్జతి పమజ్జతి. ధోరయ్హసీలీతి ధోరయ్హసీలో ధురవహనకఆచారేన సమ్పన్నో జాతిసిన్ధవో. అగ్గరసన్తి సబ్బపఠమం గహితం ముద్దికరసం పివిత్వాపి న మజ్జతి.

    Tattha tena janinda puṭṭhoti janinda uttamarāja yo nihīnajacco, tena nihīnajaccabhāvena puṭṭho majjati pamajjati. Dhorayhasīlīti dhorayhasīlo dhuravahanakaācārena sampanno jātisindhavo. Aggarasanti sabbapaṭhamaṃ gahitaṃ muddikarasaṃ pivitvāpi na majjati.

    రాజా బోధిసత్తస్స వచనం సుత్వా గద్రభే రాజఙ్గణా నీహరాపేత్వా తస్సేవ ఓవాదే ఠితో దానాదీని పుఞ్ఞాని కత్వా యథాకమ్మం గతో.

    Rājā bodhisattassa vacanaṃ sutvā gadrabhe rājaṅgaṇā nīharāpetvā tasseva ovāde ṭhito dānādīni puññāni katvā yathākammaṃ gato.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా పఞ్చసతా గద్రభా ఇమే విఘాసాదా అహేసుం, పఞ్చసతా సిన్ధవా ఇమే ఉపాసకా, రాజా ఆనన్దో, పణ్డితామచ్చో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā pañcasatā gadrabhā ime vighāsādā ahesuṃ, pañcasatā sindhavā ime upāsakā, rājā ānando, paṇḍitāmacco pana ahameva ahosi’’nti.

    వాలోదకజాతకవణ్ణనా తతియా.

    Vālodakajātakavaṇṇanā tatiyā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౧౮౩. వాలోదకజాతకం • 183. Vālodakajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact