| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
3. වම්‌මිකසුත්‌තං
3. Vammikasuttaṃ
249. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා කුමාරකස්‌සපො අන්‌ධවනෙ විහරති. අථ ඛො අඤ්‌ඤතරා දෙවතා අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණා කෙවලකප්‌පං අන්‌ධවනං ඔභාසෙත්‌වා යෙනායස්‌මා කුමාරකස්‌සපො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි. එකමන්‌තං ඨිතා ඛො සා දෙවතා ආයස්‌මන්‌තං කුමාරකස්‌සපං එතදවොච –
249. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā kumārakassapo andhavane viharati. Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ andhavanaṃ obhāsetvā yenāyasmā kumārakassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā āyasmantaṃ kumārakassapaṃ etadavoca –
‘‘භික්‌ඛු භික්‌ඛු, අයං වම්‌මිකො 1 රත්‌තිං ධූමායති, දිවා පජ්‌ජලති. බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ‘අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායා’ති. අභික්‌ඛණන්‌තො සුමෙධො සත්‌ථං ආදාය අද්‌දස ලඞ්‌ගිං ‘ලඞ්‌ගී, භදන්‌තෙ’ති. බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ‘උක්‌ඛිප ලඞ්‌ගිං; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායා’ති. අභික්‌ඛණන්‌තො සුමෙධො සත්‌ථං ආදාය අද්‌දස උද්‌ධුමායිකං. ‘උද්‌ධුමායිකා, භදන්‌තෙ’ති. බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ‘උක්‌ඛිප උද්‌ධුමායිකං; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායා’ති. අභික්‌ඛණන්‌තො සුමෙධො සත්‌ථං ආදාය අද්‌දස ද්‌විධාපථං. ‘ද්‌විධාපථො, භදන්‌තෙ’ති. බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ‘උක්‌ඛිප ද්‌විධාපථං; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායා’ති. අභික්‌ඛණන්‌තො සුමෙධො සත්‌ථං ආදාය අද්‌දස චඞ්‌ගවාරං 2. ‘චඞ්‌ගවාරො, භදන්‌තෙ’ති. බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ‘උක්‌ඛිප චඞ්‌ගවාරං; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායා’ති. අභික්‌ඛණන්‌තො සුමෙධො සත්‌ථං ආදාය අද්‌දස කුම්‌මං. ‘කුම්‌මො , භදන්‌තෙ’ති. බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ‘උක්‌ඛිප කුම්‌මං; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායා’ති. අභික්‌ඛණන්‌තො සුමෙධො සත්‌ථං ආදාය අද්‌දස අසිසූනං. ‘අසිසූනා, භදන්‌තෙ’ති. බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ‘උක්‌ඛිප අසිසූනං; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායා’ති. අභික්‌ඛණන්‌තො සුමෙධො සත්‌ථං ආදාය අද්‌දස මංසපෙසිං. ‘මංසපෙසි, භදන්‌තෙ’ති. බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ‘උක්‌ඛිප මංසපෙසිං; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායා’ති. අභික්‌ඛණන්‌තො සුමෙධො සත්‌ථං ආදාය අද්‌දස නාගං. ‘නාගො, භදන්‌තෙ’ති. බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ‘තිට්‌ඨතු නාගො, මා නාගං ඝට්‌ටෙසි; නමො කරොහි නාගස්‌සා’’’ති.
‘‘Bhikkhu bhikkhu, ayaṃ vammiko 3 rattiṃ dhūmāyati, divā pajjalati. Brāhmaṇo evamāha – ‘abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyā’ti. Abhikkhaṇanto sumedho satthaṃ ādāya addasa laṅgiṃ ‘laṅgī, bhadante’ti. Brāhmaṇo evamāha – ‘ukkhipa laṅgiṃ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyā’ti. Abhikkhaṇanto sumedho satthaṃ ādāya addasa uddhumāyikaṃ. ‘Uddhumāyikā, bhadante’ti. Brāhmaṇo evamāha – ‘ukkhipa uddhumāyikaṃ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyā’ti. Abhikkhaṇanto sumedho satthaṃ ādāya addasa dvidhāpathaṃ. ‘Dvidhāpatho, bhadante’ti. Brāhmaṇo evamāha – ‘ukkhipa dvidhāpathaṃ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyā’ti. Abhikkhaṇanto sumedho satthaṃ ādāya addasa caṅgavāraṃ 4. ‘Caṅgavāro, bhadante’ti. Brāhmaṇo evamāha – ‘ukkhipa caṅgavāraṃ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyā’ti. Abhikkhaṇanto sumedho satthaṃ ādāya addasa kummaṃ. ‘Kummo , bhadante’ti. Brāhmaṇo evamāha – ‘ukkhipa kummaṃ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyā’ti. Abhikkhaṇanto sumedho satthaṃ ādāya addasa asisūnaṃ. ‘Asisūnā, bhadante’ti. Brāhmaṇo evamāha – ‘ukkhipa asisūnaṃ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyā’ti. Abhikkhaṇanto sumedho satthaṃ ādāya addasa maṃsapesiṃ. ‘Maṃsapesi, bhadante’ti. Brāhmaṇo evamāha – ‘ukkhipa maṃsapesiṃ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyā’ti. Abhikkhaṇanto sumedho satthaṃ ādāya addasa nāgaṃ. ‘Nāgo, bhadante’ti. Brāhmaṇo evamāha – ‘tiṭṭhatu nāgo, mā nāgaṃ ghaṭṭesi; namo karohi nāgassā’’’ti.
‘‘ඉමෙ ඛො ත්‌වං, භික්‌ඛු, පඤ්‌හෙ භගවන්‌තං උපසඞ්‌කමිත්‌වා පුච්‌ඡෙය්‍යාසි, යථා ච තෙ භගවා බ්‍යාකරොති තථා නං ධාරෙය්‍යාසි. නාහං තං, භික්‌ඛු, පස්‌සාමි සදෙවකෙ ලොකෙ සමාරකෙ සබ්‍රහ්‌මකෙ සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණියා පජාය සදෙවමනුස්‌සාය, යො ඉමෙසං පඤ්‌හානං වෙය්‍යාකරණෙන චිත්‌තං ආරාධෙය්‍ය අඤ්‌ඤත්‍ර තථාගතෙන වා, තථාගතසාවකෙන වා, ඉතො වා පන සුත්‌වා’’ති – ඉදමවොච සා දෙවතා. ඉදං වත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායි.
‘‘Ime kho tvaṃ, bhikkhu, pañhe bhagavantaṃ upasaṅkamitvā puccheyyāsi, yathā ca te bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāsi. Nāhaṃ taṃ, bhikkhu, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya, yo imesaṃ pañhānaṃ veyyākaraṇena cittaṃ ārādheyya aññatra tathāgatena vā, tathāgatasāvakena vā, ito vā pana sutvā’’ti – idamavoca sā devatā. Idaṃ vatvā tatthevantaradhāyi.
250. අථ ඛො ආයස්‌මා කුමාරකස්‌සපො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා කුමාරකස්‌සපො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉමං, භන්‌තෙ, රත්‌තිං අඤ්‌ඤතරා දෙවතා අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණා කෙවලකප්‌පං අන්‌ධවනං ඔභාසෙත්‌වා යෙනාහං තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි. එකමන්‌තං ඨිතා ඛො, භන්‌තෙ, සා දෙවතා මං එතදවොච – ‘භික්‌ඛු භික්‌ඛු, අයං වම්‌මිකො රත්‌තිං ධූමායති, දිවා පජ්‌ජලති’. බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ‘අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායා’ති. අභික්‌ඛණන්‌තො සුමෙධො සත්‌ථං ආදාය…පෙ.… ඉතො වා පන සුත්‌වාති. ඉදමවොච, භන්‌තෙ, සා දෙවතා. ඉදං වත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායි. ‘කො නු ඛො, භන්‌තෙ, වම්‌මිකො, කා රත්‌තිං ධූමායනා, කා දිවා පජ්‌ජලනා, කො බ්‍රාහ්‌මණො, කො සුමෙධො, කිං සත්‌ථං, කිං අභික්‌ඛණං, කා ලඞ්‌ගී, කා උද්‌ධුමායිකා, කො ද්‌විධාපථො, කිං චඞ්‌ගවාරං, කො කුම්‌මො, කා අසිසූනා , කා මංසපෙසි, කො නාගො’’’ති?
250. Atha kho āyasmā kumārakassapo tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā kumārakassapo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘imaṃ, bhante, rattiṃ aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ andhavanaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhante, sā devatā maṃ etadavoca – ‘bhikkhu bhikkhu, ayaṃ vammiko rattiṃ dhūmāyati, divā pajjalati’. Brāhmaṇo evamāha – ‘abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyā’ti. Abhikkhaṇanto sumedho satthaṃ ādāya…pe… ito vā pana sutvāti. Idamavoca, bhante, sā devatā. Idaṃ vatvā tatthevantaradhāyi. ‘Ko nu kho, bhante, vammiko, kā rattiṃ dhūmāyanā, kā divā pajjalanā, ko brāhmaṇo, ko sumedho, kiṃ satthaṃ, kiṃ abhikkhaṇaṃ, kā laṅgī, kā uddhumāyikā, ko dvidhāpatho, kiṃ caṅgavāraṃ, ko kummo, kā asisūnā , kā maṃsapesi, ko nāgo’’’ti?
251. ‘‘‘වම්‌මිකො’ති ඛො, භික්‌ඛු, ඉමස්‌සෙතං චාතුමහාභූතිකස්‌ස 5 කායස්‌ස අධිවචනං, මාතාපෙත්‌තිකසම්‌භවස්‌ස ඔදනකුම්‌මාසූපචයස්‌ස අනිච්‌චුච්‌ඡාදන-පරිමද්‌දනභෙදන-විද්‌ධංසන-ධම්‌මස්‌ස.
251. ‘‘‘Vammiko’ti kho, bhikkhu, imassetaṃ cātumahābhūtikassa 6 kāyassa adhivacanaṃ, mātāpettikasambhavassa odanakummāsūpacayassa aniccucchādana-parimaddanabhedana-viddhaṃsana-dhammassa.
‘‘‘බ්‍රාහ්‌මණො’ති ඛො, භික්‌ඛු, තථාගතස්‌සෙතං අධිවචනං අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස. ‘සුමෙධො’ති ඛො භික්‌ඛු සෙක්‌ඛස්‌සෙතං භික්‌ඛුනො අධිවචනං.
‘‘‘Brāhmaṇo’ti kho, bhikkhu, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassa. ‘Sumedho’ti kho bhikkhu sekkhassetaṃ bhikkhuno adhivacanaṃ.
‘‘‘සත්‌ථ’න්‌ති ඛො, භික්‌ඛු, අරියායෙතං පඤ්‌ඤාය අධිවචනං. ‘අභික්‌ඛණ’න්‌ති ඛො, භික්‌ඛු, වීරියාරම්‌භස්‌සෙතං අධිවචනං.
‘‘‘Sattha’nti kho, bhikkhu, ariyāyetaṃ paññāya adhivacanaṃ. ‘Abhikkhaṇa’nti kho, bhikkhu, vīriyārambhassetaṃ adhivacanaṃ.
‘‘‘ලඞ්‌ගී’ති ඛො, භික්‌ඛු, අවිජ්‌ජායෙතං අධිවචනං. උක්‌ඛිප ලඞ්‌ගිං, පජහ අවිජ්‌ජං; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායාති අයමෙතස්‌ස අත්‌ථො.
‘‘‘Laṅgī’ti kho, bhikkhu, avijjāyetaṃ adhivacanaṃ. Ukkhipa laṅgiṃ, pajaha avijjaṃ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyāti ayametassa attho.
‘‘‘උද්‌ධුමායිකා’ති ඛො, භික්‌ඛු, කොධූපායාසස්‌සෙතං අධිවචනං. උක්‌ඛිප උද්‌ධුමායිකං, පජහ කොධූපායාසං; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායාති අයමෙතස්‌ස අත්‌ථො.
‘‘‘Uddhumāyikā’ti kho, bhikkhu, kodhūpāyāsassetaṃ adhivacanaṃ. Ukkhipa uddhumāyikaṃ, pajaha kodhūpāyāsaṃ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyāti ayametassa attho.
‘‘‘ද්‌විධාපථො’ති ඛො, භික්‌ඛු, විචිකිච්‌ඡායෙතං අධිවචනං. උක්‌ඛිප ද්‌විධාපථං, පජහ විචිකිච්‌ඡං; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායාති අයමෙතස්‌ස අත්‌ථො.
‘‘‘Dvidhāpatho’ti kho, bhikkhu, vicikicchāyetaṃ adhivacanaṃ. Ukkhipa dvidhāpathaṃ, pajaha vicikicchaṃ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyāti ayametassa attho.
‘‘‘චඞ්‌ගවාර’න්‌ති ඛො, භික්‌ඛු, පඤ්‌චන්‌නෙතං නීවරණානං අධිවචනං, සෙය්‍යථිදං – කාමච්‌ඡන්‌දනීවරණස්‌ස, බ්‍යාපාදනීවරණස්‌ස, ථීනමිද්‌ධනීවරණස්‌ස, උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චනීවරණස්‌ස, විචිකිච්‌ඡානීවරණස්‌ස. උක්‌ඛිප චඞ්‌ගවාරං, පජහ පඤ්‌ච නීවරණෙ ; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායාති අයමෙතස්‌ස අත්‌ථො.
‘‘‘Caṅgavāra’nti kho, bhikkhu, pañcannetaṃ nīvaraṇānaṃ adhivacanaṃ, seyyathidaṃ – kāmacchandanīvaraṇassa, byāpādanīvaraṇassa, thīnamiddhanīvaraṇassa, uddhaccakukkuccanīvaraṇassa, vicikicchānīvaraṇassa. Ukkhipa caṅgavāraṃ, pajaha pañca nīvaraṇe ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyāti ayametassa attho.
‘‘‘කුම්‌මො’ති ඛො, භික්‌ඛු, පඤ්‌චන්‌නෙතං උපාදානක්‌ඛන්‌ධානං අධිවචනං, සෙය්‍යථිදං – රූපුපාදානක්‌ඛන්‌ධස්‌ස, වෙදනුපාදානක්‌ඛන්‌ධස්‌ස, සඤ්‌ඤුපාදානක්‌ඛන්‌ධස්‌ස, සඞ්‌ඛාරුපාදානක්‌ඛන්‌ධස්‌ස, විඤ්‌ඤාණුපාදානක්‌ඛන්‌ධස්‌ස. උක්‌ඛිප කුම්‌මං, පජහ පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධෙ; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායාති අයමෙතස්‌ස අත්‌ථො.
‘‘‘Kummo’ti kho, bhikkhu, pañcannetaṃ upādānakkhandhānaṃ adhivacanaṃ, seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandhassa, vedanupādānakkhandhassa, saññupādānakkhandhassa, saṅkhārupādānakkhandhassa, viññāṇupādānakkhandhassa. Ukkhipa kummaṃ, pajaha pañcupādānakkhandhe; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyāti ayametassa attho.
‘‘‘අසිසූනා’ති ඛො, භික්‌ඛු, පඤ්‌චන්‌නෙතං කාමගුණානං අධිවචනං – චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යානං රූපානං ඉට්‌ඨානං කන්‌තානං මනාපානං පියරූපානං කාමූපසංහිතානං රජනීයානං, සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යානං සද්‌දානං…පෙ.… ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යානං ගන්‌ධානං…පෙ.… ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යානං රසානං…පෙ.… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යානං ඵොට්‌ඨබ්‌බානං ඉට්‌ඨානං කන්‌තානං මනාපානං පියරූපානං කාමූපසංහිතානං රජනීයානං. උක්‌ඛිප අසිසූනං, පජහ පඤ්‌ච කාමගුණෙ; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායාති අයමෙතස්‌ස අත්‌ථො.
‘‘‘Asisūnā’ti kho, bhikkhu, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ – cakkhuviññeyyānaṃ rūpānaṃ iṭṭhānaṃ kantānaṃ manāpānaṃ piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, sotaviññeyyānaṃ saddānaṃ…pe… ghānaviññeyyānaṃ gandhānaṃ…pe… jivhāviññeyyānaṃ rasānaṃ…pe… kāyaviññeyyānaṃ phoṭṭhabbānaṃ iṭṭhānaṃ kantānaṃ manāpānaṃ piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. Ukkhipa asisūnaṃ, pajaha pañca kāmaguṇe; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyāti ayametassa attho.
‘‘‘මංසපෙසී’ති ඛො, භික්‌ඛු, නන්‌දීරාගස්‌සෙතං අධිවචනං. උක්‌ඛිප මංසපෙසිං, පජහ නන්‌දීරාගං; අභික්‌ඛණ, සුමෙධ, සත්‌ථං ආදායාති අයමෙතස්‌ස අත්‌ථො.
‘‘‘Maṃsapesī’ti kho, bhikkhu, nandīrāgassetaṃ adhivacanaṃ. Ukkhipa maṃsapesiṃ, pajaha nandīrāgaṃ; abhikkhaṇa, sumedha, satthaṃ ādāyāti ayametassa attho.
‘‘‘නාගො’ති ඛො, භික්‌ඛු, ඛීණාසවස්‌සෙතං භික්‌ඛුනො අධිවචනං. තිට්‌ඨතු නාගො, මා නාගං ඝට්‌ටෙසි; නමො කරොහි නාගස්‌සාති අයමෙතස්‌ස අත්‌ථො’’ති.
‘‘‘Nāgo’ti kho, bhikkhu, khīṇāsavassetaṃ bhikkhuno adhivacanaṃ. Tiṭṭhatu nāgo, mā nāgaṃ ghaṭṭesi; namo karohi nāgassāti ayametassa attho’’ti.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා කුමාරකස්‌සපො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā kumārakassapo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
වම්‌මිකසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං තතියං.
Vammikasuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 3. වම්‌මිකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Vammikasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 3. වම්‌මිකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Vammikasuttavaṇṇanā
