| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
੩. વਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Vammikasuttavaṇṇanā
੨੪੯. ਪਿਯવਚਨਨ੍ਤਿ ਪਿਯਸਮੁਦਾਚਾਰੋ। વਿਞ੍ਞੁਜਾਤਿਕਾ ਹਿ ਪਰਂ ਪਿਯੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਾ ‘‘ਭવ’’ਨ੍ਤਿ વਾ, ‘‘ਦੇવਾਨਂ ਪਿਯੋ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ’’ਤਿ વਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸਮ੍ਬੋਧਨવਸੇਨ ‘‘ਆવੁਸੋ’’ਤਿ, ਤਿਰੋਕ੍ਖਂ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ’’ਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਸਮੁਦਾਚਾਰੋ। ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਾਦਯੋ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਕਸ੍ਸਪਨਾਮਕਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ‘‘ਕਤਰਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਰਞ੍ਞਾਤਿ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞਾ। ‘‘ਸਞ੍ਜਾਨਿਂਸੂ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ વੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ વਿવਰਿਤੁਂ ‘‘ਅਯਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ, ‘‘ਸਞ੍ਜਾਨਿਂਸੂ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਸਞ੍ਜਾਨਨਸ੍ਸ વਾ। ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦੇવੇਸੁ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ। ਓਸਕ੍ਕਨ੍ਤੇਤਿ ਪਰਿਹਾਯਮਾਨੇ। ਪਠਮਨ੍ਤਿ ਕੁਮਾਰਿਕਾਕਾਲੇ। ਸਤ੍ਥਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸਿ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વਿਨਯਕਮ੍ਮੇਨੇવਸ੍ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਅਰੋਗਭਾવਂ।
249.Piyavacananti piyasamudācāro. Viññujātikā hi paraṃ piyena samudācarantā ‘‘bhava’’nti vā, ‘‘devānaṃ piyo’’ti vā, ‘‘āyasmā’’ti vā samudācaranti, tasmā sammukhā sambodhanavasena ‘‘āvuso’’ti, tirokkhaṃ ‘‘āyasmā’’ti ayampi samudācāro. Mahākassapauruvelakassapādayo aññepi kassapanāmakā atthīti ‘‘katarassa kassapassā’’ti pucchanti. Raññāti kosalaraññā. ‘‘Sañjāniṃsū’’ti saṅkhepato vuttamatthaṃ vivarituṃ ‘‘ayaṃ panā’’tiādi āraddhaṃ. Assāti kumārakassapassa, ‘‘sañjāniṃsū’’ti vuttasañjānanassa vā. Puññāni karontoti kappasatasahassaṃ devesu ca manussesu ca nibbattitvā dānādīni puññāni bhāvento. Osakkanteti parihāyamāne. Paṭhamanti kumārikākāle. Satthā upālittheraṃ paṭicchāpesi taṃ adhikaraṇaṃ vinayakammenevassā bhikkhuniyā pabbajjāya arogabhāvaṃ.
ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਿਭਾવਨਾਤਿ ‘‘ਅਨ੍ਧવਨ’’ਨ੍ਤ੍વੇવ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਸ੍ਸ વਿਭਾવਨਾ। ਓਲੀਯਤੀਤਿ ਸਙ੍ਕੁਚਤਿ ਸਣਿਕਂ વਤ੍ਤਤਿ। ਭਾਣਕੋਤਿ ਸਰਭਾਣਕੋ। ਯਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਥਾਗਤਂ ਪਨ ਯਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ। ਬਲવਗੁਣੇਤਿ ਅਧਿਮਤ੍ਤਗੁਣੇ। ਕਸ੍ਸਪਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਨਿਰੁਲ਼੍ਹਸਮਞ੍ਞਾવਸੇਨ વਚਨਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਅવਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਤਂ ‘‘ਅਨ੍ਧવਨ’’ਨ੍ਤ੍વੇવ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ, ਉਪਰੂਪਰਿવਡ੍ਢਮਾਨਾਯ ਪਥવਿਯਾ ਉਪਰਿ ਰੁਕ੍ਖਗਚ੍ਛਾਦੀਸੁ ਸਞ੍ਜਾਯਨ੍ਤੇਸੁਪੀਤਿ। ਸੇਕ੍ਖਪਟਿਪਦਨ੍ਤਿ ਸੇਕ੍ਖਭਾવਾવਹਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ।
Paññattivibhāvanāti ‘‘andhavana’’ntveva paññāyamānassa vibhāvanā. Olīyatīti saṅkucati saṇikaṃ vattati. Bhāṇakoti sarabhāṇako. Yaṃ atthi, taṃ gahetvāti idāni pariyesitabbaṭṭhānaṃ natthi, yathāgataṃ pana yaṃ atthi, taṃ gahetvā. Balavaguṇeti adhimattaguṇe. Kassapabhagavato kāle niruḷhasamaññāvasena vacanasantatiyā avicchedena ca imasmimpi buddhuppāde taṃ ‘‘andhavana’’ntveva paññāyittha, uparūparivaḍḍhamānāya pathaviyā upari rukkhagacchādīsu sañjāyantesupīti. Sekkhapaṭipadanti sekkhabhāvāvahaṃ visuddhipaṭipattiṃ.
ਅਞ੍ਞਤਰ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਪਾਕਟੇ વਿਯ ਪਾਕਟੇਪਿ વਤ੍ਤਤਿ ਏਕ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਭਯਭੇਰવਦਸ੍ਸਿਤਮ੍ਪਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਂ ਇਧ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏવਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਕਤਾ ਅਤ੍ਥਸਂવਣ੍ਣਨਾ ਪਰਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੇ ਯਥਾਰਹਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਨਯਦਸ੍ਸਨਂ ਕਰੋਤਿ। ਕਞ੍ਚਨਸਨ੍ਨਿਭਤ੍ਤਚਤਾ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨਾਹ ‘‘ਛવਿਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਛવਿਗਤਾ ਪਨ વਣ੍ਣਧਾਤੁ ਏવ ‘‘ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ વਣ੍ਣਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਾਤਿ ਅਪਰੇ। વਣ੍ਣੀਯਤਿ ਕਿਤ੍ਤੀਯਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸਨਨ੍ਤਿ વਣ੍ਣੋ, ਥੁਤਿ। વਣ੍ਣੀਯਤਿ ਅਸਙ੍ਕਰਤੋ વવਤ੍ਥਪੀਯਤੀਤਿ વਣ੍ਣੋ, ਕੁਲવਗ੍ਗੋ। વਣ੍ਣੀਯਤਿ ਫਲਂ ਏਤੇਨ ਯਥਾਸਭਾવਤੋ વਿਭਾવੀਯਤੀਤਿ વਣ੍ਣੋ, ਕਾਰਣਂ। વਣ੍ਣਨਂ ਦੀਘਰਸ੍ਸਾਦਿવਸੇਨ ਸਣ੍ਠਹਨਨ੍ਤਿ વਣ੍ਣੋ, ਸਣ੍ਠਾਨਂ। વਣ੍ਣੀਯਤਿ ਅਣੁਮਹਨ੍ਤਾਦਿવਸੇਨ ਪਮੀਯਤੀਤਿ વਣ੍ਣੋ, ਪਮਾਣਂ। વਣ੍ਣੇਤਿ વਿਕਾਰਮਾਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਹਦਯਙ੍ਗਤਭਾવਂ ਪਕਾਸੇਤੀਤਿ વਣ੍ਣੋ, ਰੂਪਾਯਤਨਂ। ਏવਂ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ વਣ੍ਣ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਪવਤ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Aññatara-saddo apākaṭe viya pākaṭepi vattati eka-saddena samānatthattāti dassetuṃ ‘‘abhijānātī’’tiādi vuttaṃ. Bhayabheravadassitampi abhikkanta-saddassa atthuddhāraṃ idha dassento evaṃ heṭṭhā tattha tattha katā atthasaṃvaṇṇanā parato tasmiṃ tasmiṃ suttapadese yathārahaṃ vattabbāti nayadassanaṃ karoti. Kañcanasannibhattacatā suvaṇṇavaṇṇaggahaṇena gahitāti adhippāyenāha ‘‘chaviya’’nti. Chavigatā pana vaṇṇadhātu eva ‘‘suvaṇṇavaṇṇo’’ti ettha vaṇṇaggahaṇena gahitāti apare. Vaṇṇīyati kittīyati ugghosananti vaṇṇo, thuti. Vaṇṇīyati asaṅkarato vavatthapīyatīti vaṇṇo, kulavaggo. Vaṇṇīyati phalaṃ etena yathāsabhāvato vibhāvīyatīti vaṇṇo, kāraṇaṃ. Vaṇṇanaṃ dīgharassādivasena saṇṭhahananti vaṇṇo, saṇṭhānaṃ. Vaṇṇīyati aṇumahantādivasena pamīyatīti vaṇṇo, pamāṇaṃ. Vaṇṇeti vikāramāpajjamānaṃ hadayaṅgatabhāvaṃ pakāsetīti vaṇṇo, rūpāyatanaṃ. Evaṃ tena tena pavattinimittena vaṇṇa-saddassa tasmiṃ tasmiṃ atthe pavatti veditabbā.
ਅਨવਸੇਸਤ੍ਤਂ ਸਕਲਤਾ ਕੇવਲਤਾ। ਕੇવਲਕਪ੍ਪਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਈਸਂ ਅਸਮਤ੍ਤਾ ਕੇવਲਾ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਸਤਿ ਅਨવਸੇਸਤ੍ਥੋ ਏવ ਕੇવਲ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਿਯਾ। ਅਨਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇਨ ਪਨ ਕਪ੍ਪ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਦવਡ੍ਢਨਂ ਕਤ੍વਾ ਕੇવਲਾ ਏવ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਾ। ਤਥਾ વਾ ਕਪ੍ਪਨੀਯਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਾ। ਯੇਭੁਯ੍ਯਤਾ ਬਹੁਲਭਾવੋ। ਅਬ੍ਯਾਮਿਸ੍ਸਤਾ વਿਜਾਤਿਯੇਨ ਅਸਙ੍ਕਰੋ ਸੁਦ੍ਧਤਾ। ਅਨਤਿਰੇਕਤਾ ਤਂਮਤ੍ਤਤਾ વਿਸੇਸਾਭਾવੋ। ਕੇવਲਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਕੇવਲਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕੇવਲਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤવਿવਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘વਿਸਂਯੋਗਾਦਿਅਨੇਕਤ੍ਥੋ’’ਤਿ। ਕੇવਲਂ ਏਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਤਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਕੇવਲੀ, ਸਚ੍ਛਿਕਤਨਿਰੋਧੋ ਖੀਣਾਸવੋ।
Anavasesattaṃ sakalatā kevalatā. Kevalakappāti ettha keci īsaṃ asamattā kevalā kevalakappāti vadanti, evaṃ sati anavasesattho eva kevala-saddo siyā. Anatthantarena pana kappa-saddena padavaḍḍhanaṃ katvā kevalā eva kevalakappā. Tathā vā kappanīyattā paññapetabbattā kevalakappā. Yebhuyyatā bahulabhāvo. Abyāmissatā vijātiyena asaṅkaro suddhatā. Anatirekatā taṃmattatā visesābhāvo. Kevalakappanti kevalaṃ daḷhaṃ katvāti attho. Kevalaṃ vuccati nibbānaṃ sabbasaṅkhatavivittattā. Tenāha ‘‘visaṃyogādianekattho’’ti. Kevalaṃ etassa adhigataṃ atthīti kevalī, sacchikatanirodho khīṇāsavo.
ਕਪ੍ਪ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਨਾਯਂ ਸਉਪਸਗ੍ਗੋ ਅਨੁਪਸਗ੍ਗੋ ਚਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਓਕਪ੍ਪਨੀਯਪਦੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਓਕਪ੍ਪਸਦ੍ਦਮਤ੍ਤਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਕਪ੍ਪ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੇ ਓਕਪ੍ਪਨੀਯਪਦਂ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਮੇવ ਸਿਯਾ। ਸਮਣਕਪ੍ਪੇਹੀਤਿ વਿਨਯਸਿਦ੍ਧੇਹਿ ਸਮਣવੋਹਾਰੇਹਿ। ਨਿਚ੍ਚਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ। ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਨਾਮਂ। ਨਾਮਞ੍ਹੇਤਂ ਤਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ, ਯਦਿਦਂ ਕਪ੍ਪੋਤਿ। ਕਪ੍ਪਿਤਕੇਸਮਸ੍ਸੂਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿਕਾਯ ਛੇਦਿਤਕੇਸਮਸ੍ਸੁ। ਦ੍વਙ੍ਗੁਲਕਪ੍ਪੋਤਿ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕવੇਲਾਯ વੀਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਦ੍વਙ੍ਗੁਲਤਾવਿਕਪ੍ਪੋ। ਲੇਸੋਤਿ ਅਪਦੇਸੋ। ਅਨવਸੇਸਂ ਫਰਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਸ੍ਸਪਿ ਓਭਾਸਸ੍ਸ ਕੇਨਚਿ ਕਾਰਣੇਨ ਏਕਦੇਸਫਰਣਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾ, ਅਯਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸੋવ ਫਰੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸਮਨ੍ਤਤ੍ਥੋ ਕਪ੍ਪ-ਸਦ੍ਦੋ ਗਹਿਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨવਸੇਸਂ ਸਮਨ੍ਤਤੋ’’ਤਿ।
Kappa-saddo panāyaṃ saupasaggo anupasaggo cāti adhippāyena okappanīyapade labbhamānaṃ okappasaddamattaṃ nidasseti, aññathā kappa-saddassa atthuddhāre okappanīyapadaṃ anidassanameva siyā. Samaṇakappehīti vinayasiddhehi samaṇavohārehi. Niccakappanti niccakālaṃ. Paññattīti nāmaṃ. Nāmañhetaṃ tassa āyasmato, yadidaṃ kappoti. Kappitakesamassūti kattarikāya cheditakesamassu. Dvaṅgulakappoti majjhanhikavelāya vītikkantāya dvaṅgulatāvikappo. Lesoti apadeso. Anavasesaṃ pharituṃ samatthassapi obhāsassa kenaci kāraṇena ekadesapharaṇampi siyā, ayaṃ pana sabbasova pharīti dassetuṃ samantattho kappa-saddo gahitoti āha ‘‘anavasesaṃ samantato’’ti.
ਸਮਣਸਞ੍ਞਾਸਮੁਦਾਚਾਰੇਨਾਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਸਮਣੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞਾਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਸਮੁਦਾਚਾਰੇਨ, ਤਨ੍ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ વਾ ਤਬ੍ਬੋਹਾਰੇਨ। ਪੁਬ੍ਬਯੋਗੇਤਿ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਕਥਾਯਂ। ਪਪਞ੍ਚੋ ਏਸਾਤਿ ਏਸੋ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਆਗਤੇਸੁ ਯਥਾਪવਤ੍ਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਕਥਾਸਮੁਦਾਚਾਰੋ ਚ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਪਞ੍ਚੋ। ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਕਤ੍વਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਮੇવ ਕਰੋਮਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Samaṇasaññāsamudācārenāti ‘‘ahaṃ samaṇo’’ti evaṃ uppannasaññāsamuṭṭhitena samudācārena, tannimittena vā tabbohārena. Pubbayogeti pubbayogakathāyaṃ. Papañco esāti eso tumhesu āgatesu yathāpavatto paṭisanthāro kathāsamudācāro ca amhākaṃ papañco. Ettakampi akatvā samaṇadhammameva karomāti adhippāyo.
ਅਰਿਯਭੂਮਿਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਅਧਿਗਤੋ। ਪਕ੍ਕੁਸਾਤਿਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। વਿਭਜਿਤ੍વਾਤਿ વਿਭਾਗਂ ਕਤ੍વਾ। ਤੁਰਿਤਾਲਪਨવਸੇਨਾਤਿ ਤੁਰਿਤਂ ਆਲਪਨવਸੇਨ। ਤੇਨ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਅਯਂ ਸਮਣੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਘਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹੋ ਕਥੇਤਬ੍ਬੋ, ਇਮਿਨਾ ਚ ਸੀਘਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਤੁਰਿਤਂ ਆਲਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਯਥਾ વਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ વਚਨਾਲਙ੍ਕਾਰવਸੇਨ ਦ੍વਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਲਪਤਿ। ਏવਮਾਹਾਤਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਏવਂ ਦ੍વਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅવੋਚ।
Ariyabhūmiṃ pattoti anāgāmiphalaṃ adhigato. Pakkusātikulaputtaṃ sandhāya vadati. Vibhajitvāti vibhāgaṃ katvā. Turitālapanavasenāti turitaṃ ālapanavasena. Tena dullabho ayaṃ samaṇo, tasmā sīghamassa pañho kathetabbo, iminā ca sīghaṃ gantvā satthā pucchitabboti turitaṃ ālapīti dasseti. ‘‘Yathā vā’’tiādinā pana vacanālaṅkāravasena dvikkhattuṃ ālapati. Evamāhāti ‘‘bhikkhu bhikkhū’’ti evaṃ dvikkhattuṃ avoca.
વਮ੍ਮਿਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕਰਜਕਾਯਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀ ਦੇવਤਾ ‘‘ਅਯਂ વਮ੍ਮਿਕੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਾਯ ਪਨ ਭਾવਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਭਾਸਿਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਤ੍ਥਮੇવ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪੁਰਤੋ ਠਿਤਂ…ਪੇ॰… ਅਯਨ੍ਤਿ ਆਹਾ’’ਤਿ ਅવੋਚ। ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਮਣ੍ਡੂਕਨ੍ਤਿ ਥਲਮਣ੍ਡੂਕਂ। ਸੋ ਹਿ ਉਦ੍ਧੁਮਾਯਿਕਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਉਦਕਮਣ੍ਡੂਕੋ। ਤਸ੍ਸ ਨਿવਾਸਤੋ વਾਤੋ ਮਾ ਖੋ ਬਾਧਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਉਪਰਿવਾਤਤੋ ਅਪਗਮ੍ਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਥਂ ਪਨਾਯਂ ਦੇવਤਾ ਇਮਿਨਾ ਨੀਹਾਰੇਨ ਇਮੇ ਪਞ੍ਹੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖੀਤਿ? ਕੇਚਿ ਤਾવ ਆਹੁ – ਯਥਾਸੁਤਮਤ੍ਥਂ ਉਪਮਾਭਾવੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਭਾਨੇਨ ਉਪਮੇਯ੍ਯਤ੍ਥਂ ਮਨਸਾ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਂ ਭਗવਾવ ਇਮਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ। ਸਾ ਚ ਦੇਸਨਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਅਯਂ વਮ੍ਮਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਪਮਾવਸੇਨੇવ ਪਨ੍ਨਰਸ ਪਞ੍ਹੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਿ। ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਏਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਅਡ੍ਢੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਨਿਧਾਨਂ ਨਿਦਹਿਤ੍વਾ ਪਲਿਘਾਦਿਆਕਾਰਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿਪਿ ਲਙ੍ਗਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਠਪੇਸਿ। ਸੋ ਮਰਣਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਹਾਯਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਮਯਾ ਨਿਧਾਨਂ ਨਿਦਹਿਤਂ, ਤਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਕਾਲਮਕਾਸਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਹਾਯਕਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਤਂ ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਸੋ ਨਿਖਨਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਨਾਗਂ ਪਸ੍ਸਿ, ਨਾਗੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਸੁਖੇਨੇવ ਧਨਂ ਗਣ੍ਹਤੂ’’ਤਿ ਅਪਗਚ੍ਛਿ। ਸ੍વਾਯਮਤ੍ਥੋ ਤਦਾ ਲੋਕੇ ਪਾਕਟੋ ਜਾਤੋ। ਅਯਂ ਪਨ ਦੇવਤਾ ਤਦਾ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਗਹਪਤਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਉਰਂ ਦਤ੍વਾ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਹਾਯਕਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਮਕਾਸਿ। ਯੇ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਥਾਸੁਤਮਤ੍ਥਂ ਉਪਮਾਭਾવੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਦੇવਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਭਾਨੇਨ ਇਮੇ ਪਞ੍ਹੇ ਏવਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍વਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਦੇવਪੁਤ੍ਤੇ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਂ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਪਞ੍ਹਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ।
Vammikapariyāyena karajakāyaṃ paccakkhaṃ katvā dassentī devatā ‘‘ayaṃ vammiko’’ti āha. Tāya pana bhāvatthassa abhāsitattā saddatthameva dassento ‘‘purato ṭhitaṃ…pe… ayanti āhā’’ti avoca. Sesesupi eseva nayo. Maṇḍūkanti thalamaṇḍūkaṃ. So hi uddhumāyikāti vuccati, na udakamaṇḍūko. Tassa nivāsato vāto mā kho bādhayitthāti ‘‘uparivātato apagammā’’ti vuttaṃ. Kathaṃ panāyaṃ devatā iminā nīhārena ime pañhe therassa ācikkhīti? Keci tāva āhu – yathāsutamatthaṃ upamābhāvena gahetvā attano paṭibhānena upameyyatthaṃ manasā cintetvā taṃ bhagavāva imassa ācikkhissati. Sā ca desanā atthāya hitāya sukhāya hotīti ‘‘ayaṃ vammiko’’tiādinā upamāvaseneva pannarasa pañhe therassa ācikkhi. Kassapasammāsambuddhakāle kira bārāṇasiyaṃ eko seṭṭhi aḍḍho mahaddhano mahantaṃ nidhānaṃ nidahitvā palighādiākārāni kānicipi laṅgāni tattha ṭhapesi. So maraṇakāle attano sahāyassa brāhmaṇassa ārocesi – ‘‘imasmiṃ ṭhāne mayā nidhānaṃ nidahitaṃ, taṃ mama puttassa viññutaṃ pattassa dassetī’’ti vatvā kālamakāsi. Brāhmaṇo sahāyakaputtassa viññutaṃ pattakāle taṃ ṭhānaṃ dassesi. So nikhanitvā sabbapacchā nāgaṃ passi, nāgo attano puttaṃ disvā ‘‘sukheneva dhanaṃ gaṇhatū’’ti apagacchi. Svāyamattho tadā loke pākaṭo jāto. Ayaṃ pana devatā tadā bārāṇasiyaṃ gahapatikule nibbattitvā viññutaṃ patto satthari parinibbute uraṃ datvā sāsane pabbajito pañcahi sahāyakabhikkhūhi saddhiṃ samaṇadhammamakāsi. Ye sandhāya vuttaṃ ‘‘pañca bhikkhū nisseṇiṃ bandhitvā’’tiādi. Tena vuttaṃ ‘‘yathāsutamatthaṃ upamābhāvena gahetvā’’tiādi. Apare pana ‘‘devatā attano paṭibhānena ime pañhe evaṃ abhisaṅkharitvā therassa ācikkhī’’ti vadanti. Devaputte nissakkaṃ devaputtapañhattā tassa atthassa.
੨੫੧. ਚਤੂਹਿ ਮਹਾਭੂਤੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਤਿ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਚਤੁਮਹਾਭੂਤਮਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। વਮਤਿ ਉਗ੍ਗਿਰਨ੍ਤੋ વਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਨ੍ਤਕੋਤਿ ਉਚ੍ਛਡ੍ਡਕੋ। વਨ੍ਤੁਸ੍ਸਯੋਤਿ ਉਪਚਿਕਾਹਿ વਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਯਭੂਤੋ। વਨ੍ਤਸਿਨੇਹਸਮ੍ਬਦ੍ਧੋਤਿ વਨ੍ਤੇਨ ਖੇਲ਼ਸਿਨੇਹੇਨ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਤੋ। ਅਸੁਚਿਕਲਿਮਲਂ વਮਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮੁਖਾਦੀਹਿ ਪਾਣਕਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਮਨਤੋ ਪਾਣਕੇ વਮਤੀਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤੇવ। ਅਰਿਯੇਹਿ વਨ੍ਤਕੋਤਿ ਕਾਯਭਾવਸਾਮਞ੍ਞੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਪਰਿਞ੍ਞਾਯ વਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਜਾਤਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਕਾਯੋ ਅਰਿਯੇਹਿ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ વਨ੍ਤੋ ਏવ। ਤਂ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੇਹਿ ਤੀਹਿ ਅਟ੍ਠਿਸਤੇਹਿ ਉਸ੍ਸਿਤੋ, ਯੇਹਿ ਨ੍ਹਾਰੂਹਿ ਸਮ੍ਬਦ੍ਧੋ, ਯੇਹਿ ਮਂਸੇਹਿ ਅવਲਿਤ੍ਤੋ, ਯੇਨ ਅਲ੍ਲਚਮ੍ਮੇਨ ਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੋ, ਯਾਯ ਛવਿਯਾ ਰਞ੍ਜਿਤੋ, ਤਂ ਅਟ੍ਠਿਆਦਿਸਬ੍ਬਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇવ ਜਿਗੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ વਿਰਤ੍ਤਤਾਯવਨ੍ਤਮੇવ। ‘‘ਯਥਾ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋਪਮਤੋਪਿ વਮ੍ਮਿਕੋ વਿਯ વਮ੍ਮਿਕੋਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
251. Catūhi mahābhūtehi nibbattoti cātumahābhūtiko. Tenāha ‘‘catumahābhūtamayassā’’ti. Vamati uggiranto viya hotīti attho. Vantakoti ucchaḍḍako. Vantussayoti upacikāhi vantassa mattikāpiṇḍassa ussayabhūto. Vantasinehasambaddhoti vantena kheḷasinehena sampiṇḍito. Asucikalimalaṃ vamatīti ettha mukhādīhi pāṇakānaṃ niggamanato pāṇake vamatīti ayampi attho labbhateva. Ariyehi vantakoti kāyabhāvasāmaññena vuttaṃ. Dukkhasaccapariññāya vā sabbassapi tebhūmakadhammajātassa pariññātattā sabbopi kāyo ariyehi chandarāgappahānena vanto eva. Taṃ sabbanti yehi tīhi aṭṭhisatehi ussito, yehi nhārūhi sambaddho, yehi maṃsehi avalitto, yena allacammena pariyonaddho, yāya chaviyā rañjito, taṃ aṭṭhiādisabbaṃ accantameva jigucchitvā virattatāyavantameva. ‘‘Yathā cā’’tiādinā vattabbopamatopi vammiko viya vammikoti imamatthaṃ dasseti.
ਸਮ੍ਭવਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਸਮ੍ਭવੋ, ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕੋ ਸਮ੍ਭવੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕਸਮ੍ਭવੋ। ਤਸ੍ਸ। ਉਪਚਿਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਉਪਚਯੋ’ ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸਂ ਉਪਚਯੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸੂਪਚਯੋ। ਤਸ੍ਸ। ਅਧੁવਸਭਾવਤਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸੇਦਗੂਥ-ਪਿਤ੍ਤ-ਸੇਮ੍ਹਾਦਿ-ਧਾਤੁਕ੍ਖੋਭ-ਗਰੁਭਾવਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾਨਂ વਿਨੋਦਨਾਯ ਉਚ੍ਛਾਦੇਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਪਰਿਤੋ ਸਮ੍ਬਾਹਨੇਨ ਪਰਿਮਦ੍ਦਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਖਣੇ ਖਣੇ ਭਿਜ੍ਜਨਸਭਾવਤਾਯ ਭੇਦਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਏવ વਿਕਿਰਣਸਭਾવਤਾਯ વਿਦ੍ਧਂਸਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਧਮ੍ਮ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ। ਤਨੁવਿਲੇਪਨੇਨਾਤਿ ਕਾਯਾવਲੇਪਨੇਨ ਉਚ੍ਛਾਦਨવਿਲੇਪਨੇਨ। ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਬਾਧવਿਨੋਦਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਤਾਦਿਸਸਮੁਟ੍ਠਾਨ-ਸਰੀਰવਿਕਾਰવਿਗਮਾਯ। ਯਸ੍ਮਾ ਸੁਕ੍ਕਸੋਣਿਤਂ ਆਹਾਰੋ, ਉਚ੍ਛਾਦਨਂ ਪਰਿਮਦ੍ਦਨਞ੍ਚ ਯਥਾਰਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ, વੁਡ੍ਢਿਯਾ ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ ‘‘ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕ…ਪੇ॰… ਕਥਿਤੋ’’ਤਿ। ਉਚ੍ਚਾવਚਭਾવੋਤਿ ਯਥਾਰਹਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ – ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸੂਪਚਯ-ਉਚ੍ਛਾਦਨਪਰਿਮਦ੍ਦਨਗ੍ਗਹਣੇਹਿ ਉਚ੍ਚਭਾવੋ, વਡ੍ਢੀ। ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕਸਮ੍ਭવਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਮੁਦਯੋ। ਇਤਰੇਹਿ ਅવਚਭਾવੋ, ਪਰਿਹਾਨਿ, ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਂ ਸਣ੍ਠਪਨਮ੍ਪਿ ਹਿ વਟ੍ਟਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ।
Sambhavati etasmāti sambhavo, mātāpettiko sambhavo etassāti mātāpettikasambhavo. Tassa. Upaciyati etenāti upacayo’ odanakummāsaṃ upacayo etassāti odanakummāsūpacayo. Tassa. Adhuvasabhāvatāya aniccadhammassa, sedagūtha-pitta-semhādi-dhātukkhobha-garubhāvaduggandhānaṃ vinodanāya ucchādetabbadhammassa, parito sambāhanena parimadditabbadhammassa, khaṇe khaṇe bhijjanasabhāvatāya bhedanadhammassa, tato eva vikiraṇasabhāvatāya viddhaṃsanadhammassāti dhamma-saddo paccekaṃ yojetabbo. Tanuvilepanenāti kāyāvalepanena ucchādanavilepanena. Aṅgapaccaṅgābādhavinodanatthāyāti tādisasamuṭṭhāna-sarīravikāravigamāya. Yasmā sukkasoṇitaṃ āhāro, ucchādanaṃ parimaddanañca yathārahaṃ uppādassa, vuḍḍhiyā ca paccayo, tasmā āha ‘‘mātāpettika…pe… kathito’’ti. Uccāvacabhāvoti yathārahaṃ yojetabbo – odanakummāsūpacaya-ucchādanaparimaddanaggahaṇehi uccabhāvo, vaḍḍhī. Mātāpettikasambhavaggahaṇena samudayo. Itarehi avacabhāvo, parihāni, atthaṅgamo pakāsito. Aṅgapaccaṅgānaṃ saṇṭhapanampi hi vaṭṭapaccayattā vaṭṭanti.
ਕੋਧੋ ਧੂਮੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧੂਮਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕੋਧਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਧੂਮ-ਸਦ੍ਦੋ ਕੋਧੇ વਤ੍ਤਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਧੂਮੋ વਿਯ ਧੂਮੋ’’ਤਿ। ਭਸ੍ਮਨੀਤਿ ਭਸ੍ਮਂ। ਮੋਸવਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਮੁਸਾવਾਦੋ। ਧੂਮੋ ਏવ ਧੂਮਾਯਿਤਂ। ਇਚ੍ਛਾ ਧੂਮਾਯਿਤਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਇਚ੍ਛਾਧੂਮਾਯਿਤਾ, ਪਜਾ। ਇਚ੍ਛਾਧੂਮਾਯਿਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾਯ વੁਤ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਨਯੋ ਏવ। ਧੂਮਾਯਨ੍ਤੋਤਿ વਿਤਕ੍ਕਸਨ੍ਤਾਪੇਨ ਸਂਤਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ, વਿਤਕ੍ਕੇਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਲਿਪੋਤਿ ਦੁਕ੍ਕਰਮਹਾਕਦ੍ਦਮਂ। ਤਿਮੂਲਨ੍ਤਿ ਤੀਹਿ ਮੂਲੇਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ વਿਯ ਅਚਲਂ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਰਜੋ ਚ ਧੂਮੋ ਚ ਮਯਾ ਪਕਾਸਿਤਾਤਿ ਰਜਸਭਾવਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਰਜੋ’’ਤਿ ਚ ਧੂਮਸਭਾવਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਧੂਮੋ’’ਤਿ ਚ ਮਯਾ ਪਕਾਸਿਤਾ। ਪਕਤਿਧੂਮੋ વਿਯ ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਗ੍ਗਿਜਾਲਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਣਭਾવਤੋ। ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਧੂਮੋ ਞਾਣਗ੍ਗਿਸਨ੍ਧੀਪਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਭਾવਤੋ। ਅਯਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਧੂਮਾਯਨਾਤਿ ਯਾ ਦਿવਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਅਨੁવਿਤਕ੍ਕਨਾ, ਅਯਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਧੂਮਾਯਨਾ।
Kodho dhūmoti ettha dhūmapariyāyena kodhassa vuttattā dhūma-saddo kodhe vattatīti vuttaṃ ‘‘dhūmo viya dhūmo’’ti. Bhasmanīti bhasmaṃ. Mosavajjanti musāvādo. Dhūmo eva dhūmāyitaṃ. Icchā dhūmāyitaṃ etissāti icchādhūmāyitā, pajā. Icchādhūmāyitasaddassa taṇhāya vutti vuttanayo eva. Dhūmāyantoti vitakkasantāpena saṃtappento, vitakkentoti attho. Palipoti dukkaramahākaddamaṃ. Timūlanti tīhi mūlehi patiṭṭhitaṃ viya acalaṃ pavattanti vuttaṃ. Rajo ca dhūmo ca mayā pakāsitāti rajasabhāvakaraṇaṭṭhena ‘‘rajo’’ti ca dhūmasabhāvakaraṇaṭṭhena ‘‘dhūmo’’ti ca mayā pakāsitā. Pakatidhūmo viya aggissa kilesaggijālassa paññāṇabhāvato. Dhammadesanādhūmo ñāṇaggisandhīpanassa pubbaṅgamabhāvato. Ayaṃ rattiṃ dhūmāyanāti yā divā kattabbakammante uddissa rattiyaṃ anuvitakkanā, ayaṃ rattiṃ dhūmāyanā.
ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤੇ (ਚੂਲ਼ਨਿ॰ ਮੇਤ੍ਤਗੂਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੨੮) ਆਗਤਨਯੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਤਥਾ ਆਰਾਧਨવੇਨੇਯ੍ਯਜ੍ਝਾਸਯવਸੇਨ। ਤਦੇਕਟ੍ਠਤਾਯ વਾ ਤਦਞ੍ਞਕਿਲੇਸਾਨਂ। ਸੁਨ੍ਦਰਪਞ੍ਞੋਤਿ ਞਾਤਤੀਰਣਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸੁਨ੍ਦਰਪਞ੍ਞੋ।
Sattannaṃ dhammānanti idaṃ sutte (cūḷani. mettagūmāṇavapucchāniddesa 28) āgatanayena vuttaṃ. Suttañca tathā ārādhanaveneyyajjhāsayavasena. Tadekaṭṭhatāya vā tadaññakilesānaṃ. Sundarapaññoti ñātatīraṇapahānapariññāya paññāya sundarapañño.
ਏਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਸਨਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਤੋ। ਨ੍ਤਿ વੀਰਿਯਂ। ਪਞ੍ਞਾਗਤਿਕਮੇવ ਪਞ੍ਞਾਯ ਹਿਤਸ੍ਸੇવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ। ਲੋਕਿਯਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਆਰਮ੍ਭਕਾਲੇ ਲੋਕਿਯવੀਰਿਯਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪવਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰવੀਰਿਯਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਤ੍ਥਦੀਪਨਾਤਿ ਉਪਮੇਯ੍ਯਤ੍ਥਦੀਪਨੀ ਉਪਮਾ।
Etanti ‘‘sattha’’nti etaṃ adhivacanaṃ saṃkilesadhammānaṃ sasanato samucchindanato. Nti vīriyaṃ. Paññāgatikameva paññāya hitasseva adhippetattā. Lokiyāya paññāya ārambhakāle lokiyavīriyaṃ gahetabbaṃ, lokuttarāya paññāya pavattikkhaṇe lokuttaravīriyaṃ gahetabbanti yojanā. Atthadīpanāti upameyyatthadīpanī upamā.
ਗਾਮਤੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸਨਗਾਮਤੋ। ਮਨ੍ਤੇਤਿ ਆਥਬ੍ਬਨਮਨ੍ਤੇ। ਤੇ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਏવ વਾਚੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਮਾ ਅਞ੍ਞੇ ਅਸ੍ਸੋਸੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਥਾ ਅਕਾਸੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਅਕਾਸਿ। ਏવਮੇਤ੍ਥ વਮ੍ਮਿਕਪਞ੍ਹਸ੍ਸੇવ વਸੇਨ ਉਪਮਾ ਆਗਤਾ, ਸੇਸਾਨਂ વਸੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Gāmatoti attano vasanagāmato. Manteti āthabbanamante. Te hi brāhmaṇā araññe eva vācenti ‘‘mā aññe assosu’’nti. Tathā akāsīti cattāro koṭṭhāse akāsi. Evamettha vammikapañhasseva vasena upamā āgatā, sesānaṃ vasena heṭṭhā vuttanayena veditabbā.
ਲਙ੍ਗਨਟ੍ਠੇਨ ਨਿવਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਲਙ੍ਗੀ, ਪਲਿਘੋ। ਞਾਣਮੁਖੇਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣવੀਥਿਯਂ। ਪਤਤੀਤਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ। ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਉਗ੍ਗਹਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾવਸੇਨਾਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾવਸੇਨ ਚੇવ વਿਪਸ੍ਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤ-ਅਤ੍ਥવਿਨਿਚ੍ਛਯ-ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾવਸੇਨ ਚ। ਸਬ੍ਬਸੋ ਞਾਤੁਂ ਇਚ੍ਛਾ ਹਿ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ। વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਸਬ੍ਬਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਾਨਂ ਞਾਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤਿ। ਏવਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਹਾਨਮਾਹ, ਉਪਰਿਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸਬ੍ਭਾવਤੋ ਨ ਤਾવ ਮਗ੍ਗવਸੇਨ।
Laṅganaṭṭhena nivāraṇaṭṭhena laṅgī, paligho. Ñāṇamukheti vipassanāñāṇavīthiyaṃ. Patatīti pavattati. Kammaṭṭhānauggahaparipucchāvasenāti catusaccakammaṭṭhānassa uggaṇhanena tassa atthaparipucchāvasena ceva vipassanāsaṅkhāta-atthavinicchaya-paripucchāvasena ca. Sabbaso ñātuṃ icchā hi paripucchā. Vipassanā ca aniccādito sabbatebhūmakadhammānaṃ ñātuṃ icchati. Evaṃ vipassanāvasena avijjāpahānamāha, uparikattabbasabbhāvato na tāva maggavasena.
વਲ੍ਲਿਅਨ੍ਤਰੇ વਾਤਿ વਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਂਸੁਅਨ੍ਤਰੇ વਾ ਮਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਰੇ વਾਤਿ ਅવੁਤ੍ਤવਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ। ਚਿਤ੍ਤਾવਿਲਮਤ੍ਤਕੋવਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੋਭਮਤ੍ਤਕੋવ। ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਬਲੇਨ ਅਨਿવਾਰਿਤੋ। ਮੁਖવਿਕੁਲਨਂ ਮੁਖਸਙ੍ਕੋਚੋ। ਹਨੁਸਞ੍ਚੋਪਨਂ ਪਾਪੇਤਿ ਅਨ੍ਤੋਜਪ੍ਪਨਾવਤ੍ਥਾਯਂ। ਦਿਸਾ વਿਲੋਕਨਂ ਪਾਪੇਤਿ ਯਤ੍ਥ ਬਾਧੇਤਬ੍ਬੋ ਠਿਤੋ, ਤਂਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਨਿવਾਰਕਪਰਿવਾਰਣਤ੍ਥਂ। ਦਣ੍ਡਸਤ੍ਥਾਭਿਨਿਪਾਤਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸਤ੍ਥਾਨਂ ਪਰਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਨਿਪਾਤਨਾવਤ੍ਥਂ। ਯੇਨ ਕੋਧੇਨ ਅਨਿਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਮਾਤਾਦਿਕਂ ਅਘਾਤੇਤਬ੍ਬਂ ਉਗ੍ਘਾਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਅਯੁਤ੍ਤਂ વਤ ਮਯਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਹਨਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਰਘਾਤਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਘਾਤਨਮ੍ਪਿ ਪਾਪੇਤੀ’’ਤਿ। ਯੇਨ વਾ ਪਰਸ੍ਸ ਹਞ੍ਞਮਾਨਸ੍ਸ વਸੇਨ ਘਾਤਕੋਪਿ ਘਾਤਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ વਸੇਨਾਯਮਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਕੋਧਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਹੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਰਂ ਘਾਤੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਘਾਤੇਤੀ’’ਤਿ। ਪਰਮੁਸ੍ਸਦਗਤੋਤਿ ਪਰਮੁਕ੍ਕਂਸਗਤੋ। ਦਲ਼੍ਹਂ ਪਰਿਸ੍ਸਯਮਾવਹਤਾਯ ਕੋਧੋવ ਕੋਧੂਪਾਯਾਸੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਬਲવਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿ।
Valliantare vāti vā-saddo paṃsuantare vā mattikantare vāti avuttavikappattho. Cittāvilamattakovāti cittakkhobhamattakova. Aniggahitoti paṭisaṅkhānabalena anivārito. Mukhavikulanaṃ mukhasaṅkoco. Hanusañcopanaṃ pāpeti antojappanāvatthāyaṃ. Disā vilokanaṃ pāpeti yattha bādhetabbo ṭhito, taṃdassanatthaṃ nivārakaparivāraṇatthaṃ. Daṇḍasatthābhinipātanti daṇḍasatthānaṃ parassa upari nipātanāvatthaṃ. Yena kodhena aniggahitena mātādikaṃ aghātetabbaṃ ugghātetvā ‘‘ayuttaṃ vata mayā kata’’nti attānampi hanati, taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ ‘‘paraghātanampi attaghātanampi pāpetī’’ti. Yena vā parassa haññamānassa vasena ghātakopi ghātanaṃ pāpuṇāti, tādisassa vasenāyamattho veditabbo. Kodhasāmaññena hetaṃ vuttaṃ ‘‘paraṃ ghātetvā attānaṃ ghātetī’’ti. Paramussadagatoti paramukkaṃsagato. Daḷhaṃ parissayamāvahatāya kodhova kodhūpāyāso. Tenāha ‘‘balavappatto’’tiādi.
ਦ੍વੇਧਾਪਥਸਮਾ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁਭਾવਤੋ।
Dvedhāpathasamāhoti appaṭipattihetubhāvato.
ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੋ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨੀવਰਣੇਹਿ ਨਿવਾਰਿਤਪਰਮਤ੍ਤਾ। ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવਯਤੋ ਪਠਮਂ ਸਮਥੇਨ ਨੀવਰਣવਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਂ ਹੋਤਿ, વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਪਨ ਤਦਙ੍ਗવਸੇਨੇવ ਤਾਨਿ ਨੀਹਰਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤਦਙ੍ਗવਸੇਨਾ’’ਤਿ।
Kusaladhammo na tiṭṭhati nīvaraṇehi nivāritaparamattā. Samathapubbaṅgamaṃ vipassanaṃ bhāvayato paṭhamaṃ samathena nīvaraṇavikkhambhanaṃ hoti, vipassanā pana tadaṅgavaseneva tāni nīharatīti vuttaṃ ‘‘vikkhambhanatadaṅgavasenā’’ti.
‘‘ਕੁਮ੍ਮੋવ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸਕੇ ਕਪਾਲੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੭) ਕੁਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਭਾવੇਨ વਿਸੇਸਤੋ ਪਾਦਸੀਸਾਨਿ ਏવ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਚੇવ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। વਿਪਸ੍ਸਨਾਚਾਰਸ੍ਸ વੁਚ੍ਚਮਾਨਤ੍ਤਾ ਅਧਿਕਾਰਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨੀਯਾਨਮੇવ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਇਧ ਗਹਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਙ੍ਖਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ વਿਸੇਸਂ ਕਤ੍વਾવ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨੇਤਂ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kummova aṅgāni sake kapāle’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.17) kummassa aṅgabhāvena visesato pādasīsāni eva vuccantīti āha ‘‘pañceva aṅgāni hontī’’ti. Vipassanācārassa vuccamānattā adhikārato sammasanīyānameva dhammānaṃ idha gahaṇanti ‘‘sabbepi saṅkhatā dhammā’’ti visesaṃ katvāva vuttaṃ. Tenāha bhagavā ‘‘pañcannetaṃ upādānakkhandhānaṃ adhivacana’’nti.
ਸੁਨਨ੍ਤਿ ਕੋਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸੂਨਾ, ਅਧਿਕੁਟ੍ਟਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੂਨਾਯ ਉਪਰੀ’’ਤਿ। ਅਸਿਨਾਤਿ ਮਂਸਕਨ੍ਤਨੇਨ। ਘਾਤਿਯਮਾਨਾਤਿ ਹਞ੍ਞਮਾਨਾ વਿਬਾਧਿਯਮਾਨਾ। વਤ੍ਥੁਕਾਮਾਨਂ ਉਪਰਿ ਕਤ੍વਾਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਠਪੇਤ੍વਾ ਤੇ ਅਚ੍ਚਾਧਾਨਂ ਕਤ੍વਾ। ਕਨ੍ਤਿਤਾਤਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤਾ। ਕੋਟ੍ਟਿਤਾਤਿ ਬਿਲਸੋ વਿਭਜਿਤਾ। ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦਰਾਗਸ੍ਸ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ।
Sunanti koṭṭanti etthāti sūnā, adhikuṭṭananti āha ‘‘sūnāya uparī’’ti. Asināti maṃsakantanena. Ghātiyamānāti haññamānā vibādhiyamānā. Vatthukāmānaṃ upari katvāti vatthukāmesu ṭhapetvā te accādhānaṃ katvā. Kantitāti chinditā. Koṭṭitāti bilaso vibhajitā. Chandarāgappahānanti chandarāgassa vikkhambhanappahānaṃ.
ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਾਤਿ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹਾ। ਨਨ੍ਦੀਰਾਗਂ ਉਪਗਮ੍ਮ વਟ੍ਟਂ વਡ੍ਢੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ ਏવਆਦੀਨવਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਂ ਪਰਿਬ੍ਰੂਹੇਨ੍ਤਿ। ਨਨ੍ਦੀਰਾਗਬਦ੍ਧਾਤਿ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗੇ ਲਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਤੇਨ ਬਦ੍ਧਾ। વਟ੍ਟੇ ਲਗ੍ਗਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਭੂਮਕੇ વਟ੍ਟੇ ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਜ੍ਜਤ੍ਤਾ ਏવ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਤ੍વਾਪਿ ਨ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਨ੍ਤਿ ਨ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ। ਇਧ ਅਨવਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ।
Sammattāti mucchitā sammūḷhā. Nandīrāgaṃ upagamma vaṭṭaṃ vaḍḍhentīti sammūḷhattā evaādīnavaṃ apassantā nandīrāgassa ārammaṇaṃ upagantvā taṃ paribrūhenti. Nandīrāgabaddhāti nandīrāge laggattā tena baddhā. Vaṭṭe laggantīti tebhūmake vaṭṭe sajjanti. Tattha sajjattā eva dukkhaṃ patvāpi na ukkaṇṭhanti na nibbindanti. Idha anavasesappahānaṃ adhippetanti āha ‘‘catutthamaggena nandīrāgappahānaṃ kathita’’nti.
ਅਨਙ੍ਗਣਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੬੩) ਪਕਾਸਿਤੋ ਏવ ‘‘ਛਨ੍ਦਾਦੀਹਿ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ। ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਸੋ ਭਗવਾ’’ਤਿਆਦਿ ‘‘ਨਮੋ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੪੯, ੨੫੧) વੁਤ੍ਤਨਮਕ੍ਕਾਰਸ੍ਸ ਕਰਣਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ। ਬੋਧਾਯਾਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਸਮ੍ਬੋਧਾਯ। ਤਥਾ ਦਮਥਸਮਥਤਰਣਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗવਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਸਮਥਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਪਨ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸવਸੇਨਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਹੋਸੀਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਹੋਸਿ। ਏਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਪਨ੍ਨਰਸਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਂ ਇਤਰੇਸੁਪਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਖੀਣਾਸવਗੁਣੇਹਿ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤੋ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾવ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸਿ, ਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਨਨੁ ਚ ਪੁਚ੍ਛਾવਸੇਨਾਯਂ ਦੇਸਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਆਰਦ੍ਧਾ, ਏવਂ ਪਨ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾવਸਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿવਸੇਨ ਨਿਟ੍ਠਪਿਤਾ’’ਤਿ। ਅਨ੍ਤਰਪੁਚ੍ਛਾવਸੇਨ ਦੇਸਨਾਯ ਅਪਰਿવਤ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਭਾਨੁਰੂਪਮੇવ ਪਨ ਦੇਸਨਾ ਨਿਟ੍ਠਪਿਤਾ।
Anaṅgaṇasutte (ma. ni. aṭṭha. 1.63) pakāsito eva ‘‘chandādīhi na gacchantī’’tiādinā. ‘‘Buddho so bhagavā’’tiādi ‘‘namo karohī’’ti (ma. ni. 1.249, 251) vuttanamakkārassa karaṇākāradassanaṃ. Bodhāyāti catusaccasambodhāya. Tathā damathasamathataraṇaparinibbānāni ariyamaggavasena veditabbāni. Samathaparinibbānāni pana anupādisesavasenapi yojetabbāni. Kammaṭṭhānaṃ ahosīti vipassanākammaṭṭhānaṃ ahosi. Etassa pañhassāti etassa pannarasamassa pañhassa attho. Evaṃ itaresupi vattabbaṃ vipassanākammaṭṭhānaṃ khīṇāsavaguṇehi matthakaṃ pāpento yathānusandhināva desanaṃ niṭṭhapesi, na pucchitānusandhināti adhippāyo. Nanu ca pucchāvasenāyaṃ desanā āraddhāti? Saccaṃ āraddhā, evaṃ pana ‘‘pucchāvasiko nikkhepo’’ti vattabbaṃ, na ‘‘pucchānusandhivasena niṭṭhapitā’’ti. Antarapucchāvasena desanāya aparivattitattā ārambhānurūpameva pana desanā niṭṭhapitā.
વਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾਯ ਲੀਨਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Vammikasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੩. વਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Vammikasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੩. વਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Vammikasuttavaṇṇanā
