Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    ൩. വമ്മികസുത്തവണ്ണനാ

    3. Vammikasuttavaṇṇanā

    ൨൪൯. പിയവചനന്തി പിയസമുദാചാരോ. വിഞ്ഞുജാതികാ ഹി പരം പിയേന സമുദാചരന്താ ‘‘ഭവ’’ന്തി വാ, ‘‘ദേവാനം പിയോ’’തി വാ, ‘‘ആയസ്മാ’’തി വാ സമുദാചരന്തി, തസ്മാ സമ്മുഖാ സമ്ബോധനവസേന ‘‘ആവുസോ’’തി, തിരോക്ഖം ‘‘ആയസ്മാ’’തി അയമ്പി സമുദാചാരോ. മഹാകസ്സപഉരുവേലകസ്സപാദയോ അഞ്ഞേപി കസ്സപനാമകാ അത്ഥീതി ‘‘കതരസ്സ കസ്സപസ്സാ’’തി പുച്ഛന്തി. രഞ്ഞാതി കോസലരഞ്ഞാ. ‘‘സഞ്ജാനിംസൂ’’തി സങ്ഖേപതോ വുത്തമത്ഥം വിവരിതും ‘‘അയം പനാ’’തിആദി ആരദ്ധം. അസ്സാതി കുമാരകസ്സപസ്സ, ‘‘സഞ്ജാനിംസൂ’’തി വുത്തസഞ്ജാനനസ്സ വാ. പുഞ്ഞാനി കരോന്തോതി കപ്പസതസഹസ്സം ദേവേസു ച മനുസ്സേസു ച നിബ്ബത്തിത്വാ ദാനാദീനി പുഞ്ഞാനി ഭാവേന്തോ. ഓസക്കന്തേതി പരിഹായമാനേ. പഠമന്തി കുമാരികാകാലേ. സത്ഥാ ഉപാലിത്ഥേരം പടിച്ഛാപേസി തം അധികരണം വിനയകമ്മേനേവസ്സാ ഭിക്ഖുനിയാ പബ്ബജ്ജായ അരോഗഭാവം.

    249.Piyavacananti piyasamudācāro. Viññujātikā hi paraṃ piyena samudācarantā ‘‘bhava’’nti vā, ‘‘devānaṃ piyo’’ti vā, ‘‘āyasmā’’ti vā samudācaranti, tasmā sammukhā sambodhanavasena ‘‘āvuso’’ti, tirokkhaṃ ‘‘āyasmā’’ti ayampi samudācāro. Mahākassapauruvelakassapādayo aññepi kassapanāmakā atthīti ‘‘katarassa kassapassā’’ti pucchanti. Raññāti kosalaraññā. ‘‘Sañjāniṃsū’’ti saṅkhepato vuttamatthaṃ vivarituṃ ‘‘ayaṃ panā’’tiādi āraddhaṃ. Assāti kumārakassapassa, ‘‘sañjāniṃsū’’ti vuttasañjānanassa vā. Puññāni karontoti kappasatasahassaṃ devesu ca manussesu ca nibbattitvā dānādīni puññāni bhāvento. Osakkanteti parihāyamāne. Paṭhamanti kumārikākāle. Satthā upālittheraṃ paṭicchāpesi taṃ adhikaraṇaṃ vinayakammenevassā bhikkhuniyā pabbajjāya arogabhāvaṃ.

    പഞ്ഞത്തിവിഭാവനാതി ‘‘അന്ധവന’’ന്ത്വേവ പഞ്ഞായമാനസ്സ വിഭാവനാ. ഓലീയതീതി സങ്കുചതി സണികം വത്തതി. ഭാണകോതി സരഭാണകോ. യം അത്ഥി, തം ഗഹേത്വാതി ഇദാനി പരിയേസിതബ്ബട്ഠാനം നത്ഥി, യഥാഗതം പന യം അത്ഥി, തം ഗഹേത്വാ. ബലവഗുണേതി അധിമത്തഗുണേ. കസ്സപഭഗവതോ കാലേ നിരുള്ഹസമഞ്ഞാവസേന വചനസന്തതിയാ അവിച്ഛേദേന ച ഇമസ്മിമ്പി ബുദ്ധുപ്പാദേ തം ‘‘അന്ധവന’’ന്ത്വേവ പഞ്ഞായിത്ഥ, ഉപരൂപരിവഡ്ഢമാനായ പഥവിയാ ഉപരി രുക്ഖഗച്ഛാദീസു സഞ്ജായന്തേസുപീതി. സേക്ഖപടിപദന്തി സേക്ഖഭാവാവഹം വിസുദ്ധിപടിപത്തിം.

    Paññattivibhāvanāti ‘‘andhavana’’ntveva paññāyamānassa vibhāvanā. Olīyatīti saṅkucati saṇikaṃ vattati. Bhāṇakoti sarabhāṇako. Yaṃ atthi, taṃ gahetvāti idāni pariyesitabbaṭṭhānaṃ natthi, yathāgataṃ pana yaṃ atthi, taṃ gahetvā. Balavaguṇeti adhimattaguṇe. Kassapabhagavato kāle niruḷhasamaññāvasena vacanasantatiyā avicchedena ca imasmimpi buddhuppāde taṃ ‘‘andhavana’’ntveva paññāyittha, uparūparivaḍḍhamānāya pathaviyā upari rukkhagacchādīsu sañjāyantesupīti. Sekkhapaṭipadanti sekkhabhāvāvahaṃ visuddhipaṭipattiṃ.

    അഞ്ഞതര-സദ്ദോ അപാകടേ വിയ പാകടേപി വത്തതി ഏക-സദ്ദേന സമാനത്ഥത്താതി ദസ്സേതും ‘‘അഭിജാനാതീ’’തിആദി വുത്തം. ഭയഭേരവദസ്സിതമ്പി അഭിക്കന്ത-സദ്ദസ്സ അത്ഥുദ്ധാരം ഇധ ദസ്സേന്തോ ഏവം ഹേട്ഠാ തത്ഥ തത്ഥ കതാ അത്ഥസംവണ്ണനാ പരതോ തസ്മിം തസ്മിം സുത്തപദേസേ യഥാരഹം വത്തബ്ബാതി നയദസ്സനം കരോതി. കഞ്ചനസന്നിഭത്തചതാ സുവണ്ണവണ്ണഗ്ഗഹണേന ഗഹിതാതി അധിപ്പായേനാഹ ‘‘ഛവിയ’’ന്തി. ഛവിഗതാ പന വണ്ണധാതു ഏവ ‘‘സുവണ്ണവണ്ണോ’’തി ഏത്ഥ വണ്ണഗ്ഗഹണേന ഗഹിതാതി അപരേ. വണ്ണീയതി കിത്തീയതി ഉഗ്ഘോസനന്തി വണ്ണോ, ഥുതി. വണ്ണീയതി അസങ്കരതോ വവത്ഥപീയതീതി വണ്ണോ, കുലവഗ്ഗോ. വണ്ണീയതി ഫലം ഏതേന യഥാസഭാവതോ വിഭാവീയതീതി വണ്ണോ, കാരണം. വണ്ണനം ദീഘരസ്സാദിവസേന സണ്ഠഹനന്തി വണ്ണോ, സണ്ഠാനം. വണ്ണീയതി അണുമഹന്താദിവസേന പമീയതീതി വണ്ണോ, പമാണം. വണ്ണേതി വികാരമാപജ്ജമാനം ഹദയങ്ഗതഭാവം പകാസേതീതി വണ്ണോ, രൂപായതനം. ഏവം തേന തേന പവത്തിനിമിത്തേന വണ്ണ-സദ്ദസ്സ തസ്മിം തസ്മിം അത്ഥേ പവത്തി വേദിതബ്ബാ.

    Aññatara-saddo apākaṭe viya pākaṭepi vattati eka-saddena samānatthattāti dassetuṃ ‘‘abhijānātī’’tiādi vuttaṃ. Bhayabheravadassitampi abhikkanta-saddassa atthuddhāraṃ idha dassento evaṃ heṭṭhā tattha tattha katā atthasaṃvaṇṇanā parato tasmiṃ tasmiṃ suttapadese yathārahaṃ vattabbāti nayadassanaṃ karoti. Kañcanasannibhattacatā suvaṇṇavaṇṇaggahaṇena gahitāti adhippāyenāha ‘‘chaviya’’nti. Chavigatā pana vaṇṇadhātu eva ‘‘suvaṇṇavaṇṇo’’ti ettha vaṇṇaggahaṇena gahitāti apare. Vaṇṇīyati kittīyati ugghosananti vaṇṇo, thuti. Vaṇṇīyati asaṅkarato vavatthapīyatīti vaṇṇo, kulavaggo. Vaṇṇīyati phalaṃ etena yathāsabhāvato vibhāvīyatīti vaṇṇo, kāraṇaṃ. Vaṇṇanaṃ dīgharassādivasena saṇṭhahananti vaṇṇo, saṇṭhānaṃ. Vaṇṇīyati aṇumahantādivasena pamīyatīti vaṇṇo, pamāṇaṃ. Vaṇṇeti vikāramāpajjamānaṃ hadayaṅgatabhāvaṃ pakāsetīti vaṇṇo, rūpāyatanaṃ. Evaṃ tena tena pavattinimittena vaṇṇa-saddassa tasmiṃ tasmiṃ atthe pavatti veditabbā.

    അനവസേസത്തം സകലതാ കേവലതാ. കേവലകപ്പാതി ഏത്ഥ കേചി ഈസം അസമത്താ കേവലാ കേവലകപ്പാതി വദന്തി, ഏവം സതി അനവസേസത്ഥോ ഏവ കേവല-സദ്ദോ സിയാ. അനത്ഥന്തരേന പന കപ്പ-സദ്ദേന പദവഡ്ഢനം കത്വാ കേവലാ ഏവ കേവലകപ്പാ. തഥാ വാ കപ്പനീയത്താ പഞ്ഞപേതബ്ബത്താ കേവലകപ്പാ. യേഭുയ്യതാ ബഹുലഭാവോ. അബ്യാമിസ്സതാ വിജാതിയേന അസങ്കരോ സുദ്ധതാ. അനതിരേകതാ തംമത്തതാ വിസേസാഭാവോ. കേവലകപ്പന്തി കേവലം ദള്ഹം കത്വാതി അത്ഥോ. കേവലം വുച്ചതി നിബ്ബാനം സബ്ബസങ്ഖതവിവിത്തത്താ. തേനാഹ ‘‘വിസംയോഗാദിഅനേകത്ഥോ’’തി. കേവലം ഏതസ്സ അധിഗതം അത്ഥീതി കേവലീ, സച്ഛികതനിരോധോ ഖീണാസവോ.

    Anavasesattaṃ sakalatā kevalatā. Kevalakappāti ettha keci īsaṃ asamattā kevalā kevalakappāti vadanti, evaṃ sati anavasesattho eva kevala-saddo siyā. Anatthantarena pana kappa-saddena padavaḍḍhanaṃ katvā kevalā eva kevalakappā. Tathā vā kappanīyattā paññapetabbattā kevalakappā. Yebhuyyatā bahulabhāvo. Abyāmissatā vijātiyena asaṅkaro suddhatā. Anatirekatā taṃmattatā visesābhāvo. Kevalakappanti kevalaṃ daḷhaṃ katvāti attho. Kevalaṃ vuccati nibbānaṃ sabbasaṅkhatavivittattā. Tenāha ‘‘visaṃyogādianekattho’’ti. Kevalaṃ etassa adhigataṃ atthīti kevalī, sacchikatanirodho khīṇāsavo.

    കപ്പ-സദ്ദോ പനായം സഉപസഗ്ഗോ അനുപസഗ്ഗോ ചാതി അധിപ്പായേന ഓകപ്പനീയപദേ ലബ്ഭമാനം ഓകപ്പസദ്ദമത്തം നിദസ്സേതി, അഞ്ഞഥാ കപ്പ-സദ്ദസ്സ അത്ഥുദ്ധാരേ ഓകപ്പനീയപദം അനിദസ്സനമേവ സിയാ. സമണകപ്പേഹീതി വിനയസിദ്ധേഹി സമണവോഹാരേഹി. നിച്ചകപ്പന്തി നിച്ചകാലം. പഞ്ഞത്തീതി നാമം. നാമഞ്ഹേതം തസ്സ ആയസ്മതോ, യദിദം കപ്പോതി. കപ്പിതകേസമസ്സൂതി കത്തരികായ ഛേദിതകേസമസ്സു. ദ്വങ്ഗുലകപ്പോതി മജ്ഝന്ഹികവേലായ വീതിക്കന്തായ ദ്വങ്ഗുലതാവികപ്പോ. ലേസോതി അപദേസോ. അനവസേസം ഫരിതും സമത്ഥസ്സപി ഓഭാസസ്സ കേനചി കാരണേന ഏകദേസഫരണമ്പി സിയാ, അയം പന സബ്ബസോവ ഫരീതി ദസ്സേതും സമന്തത്ഥോ കപ്പ-സദ്ദോ ഗഹിതോതി ആഹ ‘‘അനവസേസം സമന്തതോ’’തി.

    Kappa-saddo panāyaṃ saupasaggo anupasaggo cāti adhippāyena okappanīyapade labbhamānaṃ okappasaddamattaṃ nidasseti, aññathā kappa-saddassa atthuddhāre okappanīyapadaṃ anidassanameva siyā. Samaṇakappehīti vinayasiddhehi samaṇavohārehi. Niccakappanti niccakālaṃ. Paññattīti nāmaṃ. Nāmañhetaṃ tassa āyasmato, yadidaṃ kappoti. Kappitakesamassūti kattarikāya cheditakesamassu. Dvaṅgulakappoti majjhanhikavelāya vītikkantāya dvaṅgulatāvikappo. Lesoti apadeso. Anavasesaṃ pharituṃ samatthassapi obhāsassa kenaci kāraṇena ekadesapharaṇampi siyā, ayaṃ pana sabbasova pharīti dassetuṃ samantattho kappa-saddo gahitoti āha ‘‘anavasesaṃ samantato’’ti.

    സമണസഞ്ഞാസമുദാചാരേനാതി ‘‘അഹം സമണോ’’തി ഏവം ഉപ്പന്നസഞ്ഞാസമുട്ഠിതേന സമുദാചാരേന, തന്നിമിത്തേന വാ തബ്ബോഹാരേന. പുബ്ബയോഗേതി പുബ്ബയോഗകഥായം. പപഞ്ചോ ഏസാതി ഏസോ തുമ്ഹേസു ആഗതേസു യഥാപവത്തോ പടിസന്ഥാരോ കഥാസമുദാചാരോ ച അമ്ഹാകം പപഞ്ചോ. ഏത്തകമ്പി അകത്വാ സമണധമ്മമേവ കരോമാതി അധിപ്പായോ.

    Samaṇasaññāsamudācārenāti ‘‘ahaṃ samaṇo’’ti evaṃ uppannasaññāsamuṭṭhitena samudācārena, tannimittena vā tabbohārena. Pubbayogeti pubbayogakathāyaṃ. Papañco esāti eso tumhesu āgatesu yathāpavatto paṭisanthāro kathāsamudācāro ca amhākaṃ papañco. Ettakampi akatvā samaṇadhammameva karomāti adhippāyo.

    അരിയഭൂമിം പത്തോതി അനാഗാമിഫലം അധിഗതോ. പക്കുസാതികുലപുത്തം സന്ധായ വദതി. വിഭജിത്വാതി വിഭാഗം കത്വാ. തുരിതാലപനവസേനാതി തുരിതം ആലപനവസേന. തേന ദുല്ലഭോ അയം സമണോ, തസ്മാ സീഘമസ്സ പഞ്ഹോ കഥേതബ്ബോ, ഇമിനാ ച സീഘം ഗന്ത്വാ സത്ഥാ പുച്ഛിതബ്ബോതി തുരിതം ആലപീതി ദസ്സേതി. ‘‘യഥാ വാ’’തിആദിനാ പന വചനാലങ്കാരവസേന ദ്വിക്ഖത്തും ആലപതി. ഏവമാഹാതി ‘‘ഭിക്ഖു ഭിക്ഖൂ’’തി ഏവം ദ്വിക്ഖത്തും അവോച.

    Ariyabhūmiṃ pattoti anāgāmiphalaṃ adhigato. Pakkusātikulaputtaṃ sandhāya vadati. Vibhajitvāti vibhāgaṃ katvā. Turitālapanavasenāti turitaṃ ālapanavasena. Tena dullabho ayaṃ samaṇo, tasmā sīghamassa pañho kathetabbo, iminā ca sīghaṃ gantvā satthā pucchitabboti turitaṃ ālapīti dasseti. ‘‘Yathā vā’’tiādinā pana vacanālaṅkāravasena dvikkhattuṃ ālapati. Evamāhāti ‘‘bhikkhu bhikkhū’’ti evaṃ dvikkhattuṃ avoca.

    വമ്മികപരിയായേന കരജകായം പച്ചക്ഖം കത്വാ ദസ്സേന്തീ ദേവതാ ‘‘അയം വമ്മികോ’’തി ആഹ. തായ പന ഭാവത്ഥസ്സ അഭാസിതത്താ സദ്ദത്ഥമേവ ദസ്സേന്തോ ‘‘പുരതോ ഠിതം…പേ॰… അയന്തി ആഹാ’’തി അവോച. സേസേസുപി ഏസേവ നയോ. മണ്ഡൂകന്തി ഥലമണ്ഡൂകം. സോ ഹി ഉദ്ധുമായികാതി വുച്ചതി, ന ഉദകമണ്ഡൂകോ. തസ്സ നിവാസതോ വാതോ മാ ഖോ ബാധയിത്ഥാതി ‘‘ഉപരിവാതതോ അപഗമ്മാ’’തി വുത്തം. കഥം പനായം ദേവതാ ഇമിനാ നീഹാരേന ഇമേ പഞ്ഹേ ഥേരസ്സ ആചിക്ഖീതി? കേചി താവ ആഹു – യഥാസുതമത്ഥം ഉപമാഭാവേന ഗഹേത്വാ അത്തനോ പടിഭാനേന ഉപമേയ്യത്ഥം മനസാ ചിന്തേത്വാ തം ഭഗവാവ ഇമസ്സ ആചിക്ഖിസ്സതി. സാ ച ദേസനാ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ഹോതീതി ‘‘അയം വമ്മികോ’’തിആദിനാ ഉപമാവസേനേവ പന്നരസ പഞ്ഹേ ഥേരസ്സ ആചിക്ഖി. കസ്സപസമ്മാസമ്ബുദ്ധകാലേ കിര ബാരാണസിയം ഏകോ സേട്ഠി അഡ്ഢോ മഹദ്ധനോ മഹന്തം നിധാനം നിദഹിത്വാ പലിഘാദിആകാരാനി കാനിചിപി ലങ്ഗാനി തത്ഥ ഠപേസി. സോ മരണകാലേ അത്തനോ സഹായസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ആരോചേസി – ‘‘ഇമസ്മിം ഠാനേ മയാ നിധാനം നിദഹിതം, തം മമ പുത്തസ്സ വിഞ്ഞുതം പത്തസ്സ ദസ്സേതീ’’തി വത്വാ കാലമകാസി. ബ്രാഹ്മണോ സഹായകപുത്തസ്സ വിഞ്ഞുതം പത്തകാലേ തം ഠാനം ദസ്സേസി. സോ നിഖനിത്വാ സബ്ബപച്ഛാ നാഗം പസ്സി, നാഗോ അത്തനോ പുത്തം ദിസ്വാ ‘‘സുഖേനേവ ധനം ഗണ്ഹതൂ’’തി അപഗച്ഛി. സ്വായമത്ഥോ തദാ ലോകേ പാകടോ ജാതോ. അയം പന ദേവതാ തദാ ബാരാണസിയം ഗഹപതികുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വിഞ്ഞുതം പത്തോ സത്ഥരി പരിനിബ്ബുതേ ഉരം ദത്വാ സാസനേ പബ്ബജിതോ പഞ്ചഹി സഹായകഭിക്ഖൂഹി സദ്ധിം സമണധമ്മമകാസി. യേ സന്ധായ വുത്തം ‘‘പഞ്ച ഭിക്ഖൂ നിസ്സേണിം ബന്ധിത്വാ’’തിആദി. തേന വുത്തം ‘‘യഥാസുതമത്ഥം ഉപമാഭാവേന ഗഹേത്വാ’’തിആദി. അപരേ പന ‘‘ദേവതാ അത്തനോ പടിഭാനേന ഇമേ പഞ്ഹേ ഏവം അഭിസങ്ഖരിത്വാ ഥേരസ്സ ആചിക്ഖീ’’തി വദന്തി. ദേവപുത്തേ നിസ്സക്കം ദേവപുത്തപഞ്ഹത്താ തസ്സ അത്ഥസ്സ.

    Vammikapariyāyena karajakāyaṃ paccakkhaṃ katvā dassentī devatā ‘‘ayaṃ vammiko’’ti āha. Tāya pana bhāvatthassa abhāsitattā saddatthameva dassento ‘‘purato ṭhitaṃ…pe… ayanti āhā’’ti avoca. Sesesupi eseva nayo. Maṇḍūkanti thalamaṇḍūkaṃ. So hi uddhumāyikāti vuccati, na udakamaṇḍūko. Tassa nivāsato vāto mā kho bādhayitthāti ‘‘uparivātato apagammā’’ti vuttaṃ. Kathaṃ panāyaṃ devatā iminā nīhārena ime pañhe therassa ācikkhīti? Keci tāva āhu – yathāsutamatthaṃ upamābhāvena gahetvā attano paṭibhānena upameyyatthaṃ manasā cintetvā taṃ bhagavāva imassa ācikkhissati. Sā ca desanā atthāya hitāya sukhāya hotīti ‘‘ayaṃ vammiko’’tiādinā upamāvaseneva pannarasa pañhe therassa ācikkhi. Kassapasammāsambuddhakāle kira bārāṇasiyaṃ eko seṭṭhi aḍḍho mahaddhano mahantaṃ nidhānaṃ nidahitvā palighādiākārāni kānicipi laṅgāni tattha ṭhapesi. So maraṇakāle attano sahāyassa brāhmaṇassa ārocesi – ‘‘imasmiṃ ṭhāne mayā nidhānaṃ nidahitaṃ, taṃ mama puttassa viññutaṃ pattassa dassetī’’ti vatvā kālamakāsi. Brāhmaṇo sahāyakaputtassa viññutaṃ pattakāle taṃ ṭhānaṃ dassesi. So nikhanitvā sabbapacchā nāgaṃ passi, nāgo attano puttaṃ disvā ‘‘sukheneva dhanaṃ gaṇhatū’’ti apagacchi. Svāyamattho tadā loke pākaṭo jāto. Ayaṃ pana devatā tadā bārāṇasiyaṃ gahapatikule nibbattitvā viññutaṃ patto satthari parinibbute uraṃ datvā sāsane pabbajito pañcahi sahāyakabhikkhūhi saddhiṃ samaṇadhammamakāsi. Ye sandhāya vuttaṃ ‘‘pañca bhikkhū nisseṇiṃ bandhitvā’’tiādi. Tena vuttaṃ ‘‘yathāsutamatthaṃ upamābhāvena gahetvā’’tiādi. Apare pana ‘‘devatā attano paṭibhānena ime pañhe evaṃ abhisaṅkharitvā therassa ācikkhī’’ti vadanti. Devaputte nissakkaṃ devaputtapañhattā tassa atthassa.

    ൨൫൧. ചതൂഹി മഹാഭൂതേഹി നിബ്ബത്തോതി ചാതുമഹാഭൂതികോ. തേനാഹ ‘‘ചതുമഹാഭൂതമയസ്സാ’’തി. വമതി ഉഗ്ഗിരന്തോ വിയ ഹോതീതി അത്ഥോ. വന്തകോതി ഉച്ഛഡ്ഡകോ. വന്തുസ്സയോതി ഉപചികാഹി വന്തസ്സ മത്തികാപിണ്ഡസ്സ ഉസ്സയഭൂതോ. വന്തസിനേഹസമ്ബദ്ധോതി വന്തേന ഖേളസിനേഹേന സമ്പിണ്ഡിതോ. അസുചികലിമലം വമതീതി ഏത്ഥ മുഖാദീഹി പാണകാനം നിഗ്ഗമനതോ പാണകേ വമതീതി അയമ്പി അത്ഥോ ലബ്ഭതേവ. അരിയേഹി വന്തകോതി കായഭാവസാമഞ്ഞേന വുത്തം. ദുക്ഖസച്ചപരിഞ്ഞായ വാ സബ്ബസ്സപി തേഭൂമകധമ്മജാതസ്സ പരിഞ്ഞാതത്താ സബ്ബോപി കായോ അരിയേഹി ഛന്ദരാഗപ്പഹാനേന വന്തോ ഏവ. തം സബ്ബന്തി യേഹി തീഹി അട്ഠിസതേഹി ഉസ്സിതോ, യേഹി ന്ഹാരൂഹി സമ്ബദ്ധോ, യേഹി മംസേഹി അവലിത്തോ, യേന അല്ലചമ്മേന പരിയോനദ്ധോ, യായ ഛവിയാ രഞ്ജിതോ, തം അട്ഠിആദിസബ്ബം അച്ചന്തമേവ ജിഗുച്ഛിത്വാ വിരത്തതായവന്തമേവ. ‘‘യഥാ ചാ’’തിആദിനാ വത്തബ്ബോപമതോപി വമ്മികോ വിയ വമ്മികോതി ഇമമത്ഥം ദസ്സേതി.

    251. Catūhi mahābhūtehi nibbattoti cātumahābhūtiko. Tenāha ‘‘catumahābhūtamayassā’’ti. Vamati uggiranto viya hotīti attho. Vantakoti ucchaḍḍako. Vantussayoti upacikāhi vantassa mattikāpiṇḍassa ussayabhūto. Vantasinehasambaddhoti vantena kheḷasinehena sampiṇḍito. Asucikalimalaṃ vamatīti ettha mukhādīhi pāṇakānaṃ niggamanato pāṇake vamatīti ayampi attho labbhateva. Ariyehi vantakoti kāyabhāvasāmaññena vuttaṃ. Dukkhasaccapariññāya vā sabbassapi tebhūmakadhammajātassa pariññātattā sabbopi kāyo ariyehi chandarāgappahānena vanto eva. Taṃ sabbanti yehi tīhi aṭṭhisatehi ussito, yehi nhārūhi sambaddho, yehi maṃsehi avalitto, yena allacammena pariyonaddho, yāya chaviyā rañjito, taṃ aṭṭhiādisabbaṃ accantameva jigucchitvā virattatāyavantameva. ‘‘Yathā cā’’tiādinā vattabbopamatopi vammiko viya vammikoti imamatthaṃ dasseti.

    സമ്ഭവതി ഏതസ്മാതി സമ്ഭവോ, മാതാപേത്തികോ സമ്ഭവോ ഏതസ്സാതി മാതാപേത്തികസമ്ഭവോ. തസ്സ. ഉപചിയതി ഏതേനാതി ഉപചയോ’ ഓദനകുമ്മാസം ഉപചയോ ഏതസ്സാതി ഓദനകുമ്മാസൂപചയോ. തസ്സ. അധുവസഭാവതായ അനിച്ചധമ്മസ്സ, സേദഗൂഥ-പിത്ത-സേമ്ഹാദി-ധാതുക്ഖോഭ-ഗരുഭാവദുഗ്ഗന്ധാനം വിനോദനായ ഉച്ഛാദേതബ്ബധമ്മസ്സ, പരിതോ സമ്ബാഹനേന പരിമദ്ദിതബ്ബധമ്മസ്സ, ഖണേ ഖണേ ഭിജ്ജനസഭാവതായ ഭേദനധമ്മസ്സ, തതോ ഏവ വികിരണസഭാവതായ വിദ്ധംസനധമ്മസ്സാതി ധമ്മ-സദ്ദോ പച്ചേകം യോജേതബ്ബോ. തനുവിലേപനേനാതി കായാവലേപനേന ഉച്ഛാദനവിലേപനേന. അങ്ഗപച്ചങ്ഗാബാധവിനോദനത്ഥായാതി താദിസസമുട്ഠാന-സരീരവികാരവിഗമായ. യസ്മാ സുക്കസോണിതം ആഹാരോ, ഉച്ഛാദനം പരിമദ്ദനഞ്ച യഥാരഹം ഉപ്പാദസ്സ, വുഡ്ഢിയാ ച പച്ചയോ, തസ്മാ ആഹ ‘‘മാതാപേത്തിക…പേ॰… കഥിതോ’’തി. ഉച്ചാവചഭാവോതി യഥാരഹം യോജേതബ്ബോ – ഓദനകുമ്മാസൂപചയ-ഉച്ഛാദനപരിമദ്ദനഗ്ഗഹണേഹി ഉച്ചഭാവോ, വഡ്ഢീ. മാതാപേത്തികസമ്ഭവഗ്ഗഹണേന സമുദയോ. ഇതരേഹി അവചഭാവോ, പരിഹാനി, അത്ഥങ്ഗമോ പകാസിതോ. അങ്ഗപച്ചങ്ഗാനം സണ്ഠപനമ്പി ഹി വട്ടപച്ചയത്താ വട്ടന്തി.

    Sambhavati etasmāti sambhavo, mātāpettiko sambhavo etassāti mātāpettikasambhavo. Tassa. Upaciyati etenāti upacayo’ odanakummāsaṃ upacayo etassāti odanakummāsūpacayo. Tassa. Adhuvasabhāvatāya aniccadhammassa, sedagūtha-pitta-semhādi-dhātukkhobha-garubhāvaduggandhānaṃ vinodanāya ucchādetabbadhammassa, parito sambāhanena parimadditabbadhammassa, khaṇe khaṇe bhijjanasabhāvatāya bhedanadhammassa, tato eva vikiraṇasabhāvatāya viddhaṃsanadhammassāti dhamma-saddo paccekaṃ yojetabbo. Tanuvilepanenāti kāyāvalepanena ucchādanavilepanena. Aṅgapaccaṅgābādhavinodanatthāyāti tādisasamuṭṭhāna-sarīravikāravigamāya. Yasmā sukkasoṇitaṃ āhāro, ucchādanaṃ parimaddanañca yathārahaṃ uppādassa, vuḍḍhiyā ca paccayo, tasmā āha ‘‘mātāpettika…pe… kathito’’ti. Uccāvacabhāvoti yathārahaṃ yojetabbo – odanakummāsūpacaya-ucchādanaparimaddanaggahaṇehi uccabhāvo, vaḍḍhī. Mātāpettikasambhavaggahaṇena samudayo. Itarehi avacabhāvo, parihāni, atthaṅgamo pakāsito. Aṅgapaccaṅgānaṃ saṇṭhapanampi hi vaṭṭapaccayattā vaṭṭanti.

    കോധോ ധൂമോതി ഏത്ഥ ധൂമപരിയായേന കോധസ്സ വുത്തത്താ ധൂമ-സദ്ദോ കോധേ വത്തതീതി വുത്തം ‘‘ധൂമോ വിയ ധൂമോ’’തി. ഭസ്മനീതി ഭസ്മം. മോസവജ്ജന്തി മുസാവാദോ. ധൂമോ ഏവ ധൂമായിതം. ഇച്ഛാ ധൂമായിതം ഏതിസ്സാതി ഇച്ഛാധൂമായിതാ, പജാ. ഇച്ഛാധൂമായിതസദ്ദസ്സ തണ്ഹായ വുത്തി വുത്തനയോ ഏവ. ധൂമായന്തോതി വിതക്കസന്താപേന സംതപ്പേന്തോ, വിതക്കേന്തോതി അത്ഥോ. പലിപോതി ദുക്കരമഹാകദ്ദമം. തിമൂലന്തി തീഹി മൂലേഹി പതിട്ഠിതം വിയ അചലം പവത്തന്തി വുത്തം. രജോ ച ധൂമോ ച മയാ പകാസിതാതി രജസഭാവകരണട്ഠേന ‘‘രജോ’’തി ച ധൂമസഭാവകരണട്ഠേന ‘‘ധൂമോ’’തി ച മയാ പകാസിതാ. പകതിധൂമോ വിയ അഗ്ഗിസ്സ കിലേസഗ്ഗിജാലസ്സ പഞ്ഞാണഭാവതോ. ധമ്മദേസനാധൂമോ ഞാണഗ്ഗിസന്ധീപനസ്സ പുബ്ബങ്ഗമഭാവതോ. അയം രത്തിം ധൂമായനാതി യാ ദിവാ കത്തബ്ബകമ്മന്തേ ഉദ്ദിസ്സ രത്തിയം അനുവിതക്കനാ, അയം രത്തിം ധൂമായനാ.

    Kodho dhūmoti ettha dhūmapariyāyena kodhassa vuttattā dhūma-saddo kodhe vattatīti vuttaṃ ‘‘dhūmo viya dhūmo’’ti. Bhasmanīti bhasmaṃ. Mosavajjanti musāvādo. Dhūmo eva dhūmāyitaṃ. Icchā dhūmāyitaṃ etissāti icchādhūmāyitā, pajā. Icchādhūmāyitasaddassa taṇhāya vutti vuttanayo eva. Dhūmāyantoti vitakkasantāpena saṃtappento, vitakkentoti attho. Palipoti dukkaramahākaddamaṃ. Timūlanti tīhi mūlehi patiṭṭhitaṃ viya acalaṃ pavattanti vuttaṃ. Rajo ca dhūmo ca mayā pakāsitāti rajasabhāvakaraṇaṭṭhena ‘‘rajo’’ti ca dhūmasabhāvakaraṇaṭṭhena ‘‘dhūmo’’ti ca mayā pakāsitā. Pakatidhūmo viya aggissa kilesaggijālassa paññāṇabhāvato. Dhammadesanādhūmo ñāṇaggisandhīpanassa pubbaṅgamabhāvato. Ayaṃ rattiṃ dhūmāyanāti yā divā kattabbakammante uddissa rattiyaṃ anuvitakkanā, ayaṃ rattiṃ dhūmāyanā.

    സത്തന്നം ധമ്മാനന്തി ഇദം സുത്തേ (ചൂളനി॰ മേത്തഗൂമാണവപുച്ഛാനിദ്ദേസ ൨൮) ആഗതനയേന വുത്തം. സുത്തഞ്ച തഥാ ആരാധനവേനേയ്യജ്ഝാസയവസേന. തദേകട്ഠതായ വാ തദഞ്ഞകിലേസാനം. സുന്ദരപഞ്ഞോതി ഞാതതീരണപഹാനപരിഞ്ഞായ പഞ്ഞായ സുന്ദരപഞ്ഞോ.

    Sattannaṃ dhammānanti idaṃ sutte (cūḷani. mettagūmāṇavapucchāniddesa 28) āgatanayena vuttaṃ. Suttañca tathā ārādhanaveneyyajjhāsayavasena. Tadekaṭṭhatāya vā tadaññakilesānaṃ. Sundarapaññoti ñātatīraṇapahānapariññāya paññāya sundarapañño.

    ഏതന്തി ‘‘സത്ഥ’’ന്തി ഏതം അധിവചനം സംകിലേസധമ്മാനം സസനതോ സമുച്ഛിന്ദനതോ. ന്തി വീരിയം. പഞ്ഞാഗതികമേവ പഞ്ഞായ ഹിതസ്സേവ അധിപ്പേതത്താ. ലോകിയായ പഞ്ഞായ ആരമ്ഭകാലേ ലോകിയവീരിയം ഗഹേതബ്ബം, ലോകുത്തരായ പഞ്ഞായ പവത്തിക്ഖണേ ലോകുത്തരവീരിയം ഗഹേതബ്ബന്തി യോജനാ. അത്ഥദീപനാതി ഉപമേയ്യത്ഥദീപനീ ഉപമാ.

    Etanti ‘‘sattha’’nti etaṃ adhivacanaṃ saṃkilesadhammānaṃ sasanato samucchindanato. Nti vīriyaṃ. Paññāgatikameva paññāya hitasseva adhippetattā. Lokiyāya paññāya ārambhakāle lokiyavīriyaṃ gahetabbaṃ, lokuttarāya paññāya pavattikkhaṇe lokuttaravīriyaṃ gahetabbanti yojanā. Atthadīpanāti upameyyatthadīpanī upamā.

    ഗാമതോതി അത്തനോ വസനഗാമതോ. മന്തേതി ആഥബ്ബനമന്തേ. തേ ഹി ബ്രാഹ്മണാ അരഞ്ഞേ ഏവ വാചേന്തി ‘‘മാ അഞ്ഞേ അസ്സോസു’’ന്തി. തഥാ അകാസീതി ചത്താരോ കോട്ഠാസേ അകാസി. ഏവമേത്ഥ വമ്മികപഞ്ഹസ്സേവ വസേന ഉപമാ ആഗതാ, സേസാനം വസേന ഹേട്ഠാ വുത്തനയേന വേദിതബ്ബാ.

    Gāmatoti attano vasanagāmato. Manteti āthabbanamante. Te hi brāhmaṇā araññe eva vācenti ‘‘mā aññe assosu’’nti. Tathā akāsīti cattāro koṭṭhāse akāsi. Evamettha vammikapañhasseva vasena upamā āgatā, sesānaṃ vasena heṭṭhā vuttanayena veditabbā.

    ലങ്ഗനട്ഠേന നിവാരണട്ഠേന ലങ്ഗീ, പലിഘോ. ഞാണമുഖേതി വിപസ്സനാഞാണവീഥിയം. പതതീതി പവത്തതി. കമ്മട്ഠാനഉഗ്ഗഹപരിപുച്ഛാവസേനാതി ചതുസച്ചകമ്മട്ഠാനസ്സ ഉഗ്ഗണ്ഹനേന തസ്സ അത്ഥപരിപുച്ഛാവസേന ചേവ വിപസ്സനാസങ്ഖാത-അത്ഥവിനിച്ഛയ-പരിപുച്ഛാവസേന ച. സബ്ബസോ ഞാതും ഇച്ഛാ ഹി പരിപുച്ഛാ. വിപസ്സനാ ച അനിച്ചാദിതോ സബ്ബതേഭൂമകധമ്മാനം ഞാതും ഇച്ഛതി. ഏവം വിപസ്സനാവസേന അവിജ്ജാപഹാനമാഹ, ഉപരികത്തബ്ബസബ്ഭാവതോ ന താവ മഗ്ഗവസേന.

    Laṅganaṭṭhena nivāraṇaṭṭhena laṅgī, paligho. Ñāṇamukheti vipassanāñāṇavīthiyaṃ. Patatīti pavattati. Kammaṭṭhānauggahaparipucchāvasenāti catusaccakammaṭṭhānassa uggaṇhanena tassa atthaparipucchāvasena ceva vipassanāsaṅkhāta-atthavinicchaya-paripucchāvasena ca. Sabbaso ñātuṃ icchā hi paripucchā. Vipassanā ca aniccādito sabbatebhūmakadhammānaṃ ñātuṃ icchati. Evaṃ vipassanāvasena avijjāpahānamāha, uparikattabbasabbhāvato na tāva maggavasena.

    വല്ലിഅന്തരേ വാതി വാ-സദ്ദോ പംസുഅന്തരേ വാ മത്തികന്തരേ വാതി അവുത്തവികപ്പത്ഥോ. ചിത്താവിലമത്തകോവാതി ചിത്തക്ഖോഭമത്തകോവ. അനിഗ്ഗഹിതോതി പടിസങ്ഖാനബലേന അനിവാരിതോ. മുഖവികുലനം മുഖസങ്കോചോ. ഹനുസഞ്ചോപനം പാപേതി അന്തോജപ്പനാവത്ഥായം. ദിസാ വിലോകനം പാപേതി യത്ഥ ബാധേതബ്ബോ ഠിതോ, തംദസ്സനത്ഥം നിവാരകപരിവാരണത്ഥം. ദണ്ഡസത്ഥാഭിനിപാതന്തി ദണ്ഡസത്ഥാനം പരസ്സ ഉപരി നിപാതനാവത്ഥം. യേന കോധേന അനിഗ്ഗഹിതേന മാതാദികം അഘാതേതബ്ബം ഉഗ്ഘാതേത്വാ ‘‘അയുത്തം വത മയാ കത’’ന്തി അത്താനമ്പി ഹനതി, തം സന്ധായേതം വുത്തം ‘‘പരഘാതനമ്പി അത്തഘാതനമ്പി പാപേതീ’’തി. യേന വാ പരസ്സ ഹഞ്ഞമാനസ്സ വസേന ഘാതകോപി ഘാതനം പാപുണാതി, താദിസസ്സ വസേനായമത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. കോധസാമഞ്ഞേന ഹേതം വുത്തം ‘‘പരം ഘാതേത്വാ അത്താനം ഘാതേതീ’’തി. പരമുസ്സദഗതോതി പരമുക്കംസഗതോ. ദള്ഹം പരിസ്സയമാവഹതായ കോധോവ കോധൂപായാസോ. തേനാഹ ‘‘ബലവപ്പത്തോ’’തിആദി.

    Valliantare vāti -saddo paṃsuantare vā mattikantare vāti avuttavikappattho. Cittāvilamattakovāti cittakkhobhamattakova. Aniggahitoti paṭisaṅkhānabalena anivārito. Mukhavikulanaṃ mukhasaṅkoco. Hanusañcopanaṃ pāpeti antojappanāvatthāyaṃ. Disā vilokanaṃ pāpeti yattha bādhetabbo ṭhito, taṃdassanatthaṃ nivārakaparivāraṇatthaṃ. Daṇḍasatthābhinipātanti daṇḍasatthānaṃ parassa upari nipātanāvatthaṃ. Yena kodhena aniggahitena mātādikaṃ aghātetabbaṃ ugghātetvā ‘‘ayuttaṃ vata mayā kata’’nti attānampi hanati, taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ ‘‘paraghātanampi attaghātanampi pāpetī’’ti. Yena vā parassa haññamānassa vasena ghātakopi ghātanaṃ pāpuṇāti, tādisassa vasenāyamattho veditabbo. Kodhasāmaññena hetaṃ vuttaṃ ‘‘paraṃ ghātetvā attānaṃ ghātetī’’ti. Paramussadagatoti paramukkaṃsagato. Daḷhaṃ parissayamāvahatāya kodhova kodhūpāyāso. Tenāha ‘‘balavappatto’’tiādi.

    ദ്വേധാപഥസമാ ഹോതി അപ്പടിപത്തിഹേതുഭാവതോ.

    Dvedhāpathasamāhoti appaṭipattihetubhāvato.

    കുസലധമ്മോ ന തിട്ഠതി നീവരണേഹി നിവാരിതപരമത്താ. സമഥപുബ്ബങ്ഗമം വിപസ്സനം ഭാവയതോ പഠമം സമഥേന നീവരണവിക്ഖമ്ഭനം ഹോതി, വിപസ്സനാ പന തദങ്ഗവസേനേവ താനി നീഹരതീതി വുത്തം ‘‘വിക്ഖമ്ഭനതദങ്ഗവസേനാ’’തി.

    Kusaladhammo na tiṭṭhati nīvaraṇehi nivāritaparamattā. Samathapubbaṅgamaṃ vipassanaṃ bhāvayato paṭhamaṃ samathena nīvaraṇavikkhambhanaṃ hoti, vipassanā pana tadaṅgavaseneva tāni nīharatīti vuttaṃ ‘‘vikkhambhanatadaṅgavasenā’’ti.

    ‘‘കുമ്മോവ അങ്ഗാനി സകേ കപാലേ’’തിആദീസു (സം॰ നി॰ ൧.൧൭) കുമ്മസ്സ അങ്ഗഭാവേന വിസേസതോ പാദസീസാനി ഏവ വുച്ചന്തീതി ആഹ ‘‘പഞ്ചേവ അങ്ഗാനി ഹോന്തീ’’തി. വിപസ്സനാചാരസ്സ വുച്ചമാനത്താ അധികാരതോ സമ്മസനീയാനമേവ ധമ്മാനം ഇധ ഗഹണന്തി ‘‘സബ്ബേപി സങ്ഖതാ ധമ്മാ’’തി വിസേസം കത്വാവ വുത്തം. തേനാഹ ഭഗവാ ‘‘പഞ്ചന്നേതം ഉപാദാനക്ഖന്ധാനം അധിവചന’’ന്തി.

    ‘‘Kummova aṅgāni sake kapāle’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.17) kummassa aṅgabhāvena visesato pādasīsāni eva vuccantīti āha ‘‘pañceva aṅgāni hontī’’ti. Vipassanācārassa vuccamānattā adhikārato sammasanīyānameva dhammānaṃ idha gahaṇanti ‘‘sabbepi saṅkhatā dhammā’’ti visesaṃ katvāva vuttaṃ. Tenāha bhagavā ‘‘pañcannetaṃ upādānakkhandhānaṃ adhivacana’’nti.

    സുനന്തി കോട്ടന്തി ഏത്ഥാതി സൂനാ, അധികുട്ടനന്തി ആഹ ‘‘സൂനായ ഉപരീ’’തി. അസിനാതി മംസകന്തനേന. ഘാതിയമാനാതി ഹഞ്ഞമാനാ വിബാധിയമാനാ. വത്ഥുകാമാനം ഉപരി കത്വാതി വത്ഥുകാമേസു ഠപേത്വാ തേ അച്ചാധാനം കത്വാ. കന്തിതാതി ഛിന്ദിതാ. കോട്ടിതാതി ബിലസോ വിഭജിതാ. ഛന്ദരാഗപ്പഹാനന്തി ഛന്ദരാഗസ്സ വിക്ഖമ്ഭനപ്പഹാനം.

    Sunanti koṭṭanti etthāti sūnā, adhikuṭṭananti āha ‘‘sūnāya uparī’’ti. Asināti maṃsakantanena. Ghātiyamānāti haññamānā vibādhiyamānā. Vatthukāmānaṃ upari katvāti vatthukāmesu ṭhapetvā te accādhānaṃ katvā. Kantitāti chinditā. Koṭṭitāti bilaso vibhajitā. Chandarāgappahānanti chandarāgassa vikkhambhanappahānaṃ.

    സമ്മത്താതി മുച്ഛിതാ സമ്മൂള്ഹാ. നന്ദീരാഗം ഉപഗമ്മ വട്ടം വഡ്ഢേന്തീതി സമ്മൂള്ഹത്താ ഏവആദീനവം അപസ്സന്താ നന്ദീരാഗസ്സ ആരമ്മണം ഉപഗന്ത്വാ തം പരിബ്രൂഹേന്തി. നന്ദീരാഗബദ്ധാതി നന്ദീരാഗേ ലഗ്ഗത്താ തേന ബദ്ധാ. വട്ടേ ലഗ്ഗന്തീതി തേഭൂമകേ വട്ടേ സജ്ജന്തി. തത്ഥ സജ്ജത്താ ഏവ ദുക്ഖം പത്വാപി ന ഉക്കണ്ഠന്തി ന നിബ്ബിന്ദന്തി. ഇധ അനവസേസപ്പഹാനം അധിപ്പേതന്തി ആഹ ‘‘ചതുത്ഥമഗ്ഗേന നന്ദീരാഗപ്പഹാനം കഥിത’’ന്തി.

    Sammattāti mucchitā sammūḷhā. Nandīrāgaṃ upagamma vaṭṭaṃ vaḍḍhentīti sammūḷhattā evaādīnavaṃ apassantā nandīrāgassa ārammaṇaṃ upagantvā taṃ paribrūhenti. Nandīrāgabaddhāti nandīrāge laggattā tena baddhā. Vaṭṭe laggantīti tebhūmake vaṭṭe sajjanti. Tattha sajjattā eva dukkhaṃ patvāpi na ukkaṇṭhanti na nibbindanti. Idha anavasesappahānaṃ adhippetanti āha ‘‘catutthamaggena nandīrāgappahānaṃ kathita’’nti.

    അനങ്ഗണസുത്തേ (മ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൧.൬൩) പകാസിതോ ഏവ ‘‘ഛന്ദാദീഹി ന ഗച്ഛന്തീ’’തിആദിനാ. ‘‘ബുദ്ധോ സോ ഭഗവാ’’തിആദി ‘‘നമോ കരോഹീ’’തി (മ॰ നി॰ ൧.൨൪൯, ൨൫൧) വുത്തനമക്കാരസ്സ കരണാകാരദസ്സനം. ബോധായാതി ചതുസച്ചസമ്ബോധായ. തഥാ ദമഥസമഥതരണപരിനിബ്ബാനാനി അരിയമഗ്ഗവസേന വേദിതബ്ബാനി. സമഥപരിനിബ്ബാനാനി പന അനുപാദിസേസവസേനപി യോജേതബ്ബാനി. കമ്മട്ഠാനം അഹോസീതി വിപസ്സനാകമ്മട്ഠാനം അഹോസി. ഏതസ്സ പഞ്ഹസ്സാതി ഏതസ്സ പന്നരസമസ്സ പഞ്ഹസ്സ അത്ഥോ. ഏവം ഇതരേസുപി വത്തബ്ബം വിപസ്സനാകമ്മട്ഠാനം ഖീണാസവഗുണേഹി മത്ഥകം പാപേന്തോ യഥാനുസന്ധിനാവ ദേസനം നിട്ഠപേസി, ന പുച്ഛിതാനുസന്ധിനാതി അധിപ്പായോ. നനു ച പുച്ഛാവസേനായം ദേസനാ ആരദ്ധാതി? സച്ചം ആരദ്ധാ, ഏവം പന ‘‘പുച്ഛാവസികോ നിക്ഖേപോ’’തി വത്തബ്ബം, ന ‘‘പുച്ഛാനുസന്ധിവസേന നിട്ഠപിതാ’’തി. അന്തരപുച്ഛാവസേന ദേസനായ അപരിവത്തിതത്താ ആരമ്ഭാനുരൂപമേവ പന ദേസനാ നിട്ഠപിതാ.

    Anaṅgaṇasutte (ma. ni. aṭṭha. 1.63) pakāsito eva ‘‘chandādīhi na gacchantī’’tiādinā. ‘‘Buddho so bhagavā’’tiādi ‘‘namo karohī’’ti (ma. ni. 1.249, 251) vuttanamakkārassa karaṇākāradassanaṃ. Bodhāyāti catusaccasambodhāya. Tathā damathasamathataraṇaparinibbānāni ariyamaggavasena veditabbāni. Samathaparinibbānāni pana anupādisesavasenapi yojetabbāni. Kammaṭṭhānaṃ ahosīti vipassanākammaṭṭhānaṃ ahosi. Etassa pañhassāti etassa pannarasamassa pañhassa attho. Evaṃ itaresupi vattabbaṃ vipassanākammaṭṭhānaṃ khīṇāsavaguṇehi matthakaṃ pāpento yathānusandhināva desanaṃ niṭṭhapesi, na pucchitānusandhināti adhippāyo. Nanu ca pucchāvasenāyaṃ desanā āraddhāti? Saccaṃ āraddhā, evaṃ pana ‘‘pucchāvasiko nikkhepo’’ti vattabbaṃ, na ‘‘pucchānusandhivasena niṭṭhapitā’’ti. Antarapucchāvasena desanāya aparivattitattā ārambhānurūpameva pana desanā niṭṭhapitā.

    വമ്മികസുത്തവണ്ണനായ ലീനത്ഥപ്പകാസനാ സമത്താ.

    Vammikasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya / ൩. വമ്മികസുത്തം • 3. Vammikasuttaṃ

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൩. വമ്മികസുത്തവണ്ണനാ • 3. Vammikasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact