| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
੭. વਨਪਤ੍ਥਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
7. Vanapatthapariyāyasuttavaṇṇanā
੧੯੦. વਨੀਯਤਿ વਿવੇਕਕਾਮੇਹਿ ਭਜੀਯਤਿ, વਨੁਤੇ વਾ ਤੇ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਸਨਤ੍ਥਾਯ ਯਾਚਨ੍ਤੋ વਿਯ ਹੋਤੀਤਿ વਨਂ, ਪਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ વਿવੇਕਕਾਮਾ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤવਿਸੇਸਾਧਿਗਮੇਨਾਤਿ ਪਤ੍ਥਂ, વਨੇਸੁ ਪਤ੍ਥਂ ਗਹਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸੇਨਾਸਨਂ વਨਪਤ੍ਥਂ। ਪਰਿਯਾਯਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘વਨਪਤ੍ਥਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ વਨਪਤ੍ਥਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ। વਨਪਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਤਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਤੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਕਾਰਣਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘વਨਪਤ੍ਥਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਤੀ’’ਤਿ। ਪਰਿਯਾਯਤਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਮਤ੍ਥਂ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤੀਤਿ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਦੇਸਨਾ। વਨਪਤ੍ਥਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪવਤ੍ਤਾ ਦੇਸਨਾ વਨਪਤ੍ਥਦੇਸਨਾ, ਤਂ, ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ વਨਪਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣਂ ਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਂ ਗਾਮਾਦੀਨਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਭਾવਸ੍ਸ, ਦੇਸਨਾਯ વਿਸਯਭਾવਸ੍ਸ ਚ ਲਬ੍ਭਮਾਨਤ੍ਤਾ।
190. Vanīyati vivekakāmehi bhajīyati, vanute vā te attasampattiyā vasanatthāya yācanto viya hotīti vanaṃ, patiṭṭhanti ettha vivekakāmā yathādhippetavisesādhigamenāti patthaṃ, vanesu patthaṃ gahanaṭṭhāne senāsanaṃ vanapatthaṃ. Pariyāyati attano phalaṃ pariggahetvā vattatīti pariyāyo, kāraṇanti āha ‘‘vanapatthapariyāyanti vanapatthakāraṇa’’nti. Vanapatthañhi taṃ upanissāya viharato upanissayakāraṇaṃ. Tenāha ‘‘vanapatthaṃ upanissāya viharatī’’ti. Pariyāyati desetabbamatthaṃ patiṭṭhapetīti pariyāyo, desanā. Vanapatthaṃ ārabbha pavattā desanā vanapatthadesanā, taṃ, ubhayatthāpi vanapatthaggahaṇaṃ lakkhaṇamattaṃ gāmādīnampettha kāraṇabhāvassa, desanāya visayabhāvassa ca labbhamānattā.
੧੯੧. ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਅਪਸ੍ਸਾਯ, વਿવੇਕવਾਸਸ੍ਸ ਅਪਸ੍ਸਯਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ વਨਪਤ੍ਥੇ ਸੇਨਾਸਨਸਪ੍ਪਾਯਾਭਾવਂ, ਉਤੁਪੁਗ੍ਗਲਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਸਪ੍ਪਾਯਾਭਾવਮ੍ਪਿ વਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਜੀવਿਤਸਮ੍ਭਾਰਾਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਟੀ॰ ੩.੯.੬) ਜੀવਿਤਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਪਚ੍ਚਯਾ। ਸਮੁਦਾਨੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਞਾਯੇਨ ਅਨવਜ੍ਜਉਞ੍ਛਾਚਰਿਯਾਦਿਨਾ ਉਦ੍ਧਂ ਉਦ੍ਧਂ ਆਨੇਤਬ੍ਬਾ ਪਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਾ। ਤੇ ਪਨ ਤਥਾ ਸਮੁਦਾਨਿਤਾ ਸਮਾਹਟਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਮਾਹਰਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ। ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਸੁਲਭੁਪ੍ਪਾਦਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਤੇਨ ਭੋਜਨਸਪ੍ਪਾਯਾਦਿਅਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਰਤ੍ਤਿਭਾਗਂ વਾ ਦਿવਸਭਾਗਂ વਾਤਿ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗવਚਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਰਤ੍ਤਿਕੋਟ੍ਠਾਸੇ વਾ ਦਿવਸਕੋਟ੍ਠਾਸੇ વਾ’’ਤਿ। ਰਤ੍ਤਿਂਯੇવ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨਤੋ।
191.Nissāyāti apassāya, vivekavāsassa apassayaṃ katvāti attho. Na upaṭṭhātītiādīhi tasmiṃ vanapatthe senāsanasappāyābhāvaṃ, utupuggaladhammassavanasappāyābhāvampi vā dasseti. Jīvitasambhārāti (a. ni. ṭī. 3.9.6) jīvitappavattiyā sambhārā paccayā. Samudānetabbāti sammā ñāyena anavajjauñchācariyādinā uddhaṃ uddhaṃ ānetabbā pāpuṇitabbā. Te pana tathā samudānitā samāhaṭā nāma hontīti āha ‘‘samāharitabbā’’ti. Dukkhena uppajjantīti sulabhuppādā na honti. Etena bhojanasappāyādiabhāvaṃ dasseti. Rattibhāgaṃ vā divasabhāgaṃ vāti bhummatthe upayogavacananti āha ‘‘rattikoṭṭhāse vā divasakoṭṭhāse vā’’ti. Rattiṃyeva pakkamitabbaṃ samaṇadhammassa tattha anipphajjanato.
੧੯੨-੩. ਸਙ੍ਖਾਪੀਤਿ ‘‘ਯਦਤ੍ਥਮਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਨ ਮੇਤਂ ਇਧ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤਿ, ਚੀવਰਾਦਿ ਪਨ ਸਮੁਦਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਨਾਹਂ ਤਦਤ੍ਥਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਕਿਂ ਮੇ ਇਧ વਾਸੇਨਾ’’ਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯਪਿ। ਅਨਨ੍ਤਰવਾਰੇ ਸਙ੍ਖਾਪੀਤਿ ‘‘ਯਦਤ੍ਥਮਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਤਂ ਮੇ ਇਧ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤਿ, ਚੀવਰਾਦਿ ਪਨ ਨ ਸਮੁਦਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਨਾਹਂ ਤਦਤ੍ਥਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਮਣਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨਭਾવਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ’’ਤਿ।
192-3.Saṅkhāpīti ‘‘yadatthamahaṃ pabbajito, na metaṃ idha nipphajjati, cīvarādi pana samudāgacchati, nāhaṃ tadatthaṃ pabbajito, kiṃ me idha vāsenā’’ti paṭisaṅkhāyapi. Anantaravāre saṅkhāpīti ‘‘yadatthamahaṃ pabbajito, taṃ me idha nipphajjati, cīvarādi pana na samudāgacchati, nāhaṃ tadatthaṃ pabbajito’’ti paṭisaṅkhāyapīti attho. Tenāha ‘‘samaṇadhammassa nipphajjanabhāvaṃ jānitvā’’ti.
੧੯੫-੭. ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਾਨੁਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ‘‘ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਨਾਨੁਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਯਸ੍ਸ ਯੇਨ ਹਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਦੂਰਟ੍ਠੇਨਪਿ ਸੋ ਭવਤਿ । ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤવਚਨਂ ਉਪਯੋਗવਸੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇਤ੍વਾ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਤ੍ਥવਸੇਨ ਹਿ વਿਭਤ੍ਤਿવਿਪਰਿਣਾਮੋਤਿ। ਤਂ ਆਪੁਚ੍ਛਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਆਪੁਚ੍ਛਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚ ਕਤਞ੍ਞੁਤਕਤવੇਦਿਤਾਯ ਨਿਯੋਜਨਂ।
195-7.Sopuggalo anāpucchā pakkamitabbaṃ, nānubandhitabboti ‘‘so puggalo’’ti padassa ‘‘nānubandhitabbo’’ti iminā sambandho. Yassa yena hi sambandho, dūraṭṭhenapi so bhavati . Taṃ puggalanti ‘‘so puggalo’’ti paccattavacanaṃ upayogavasena pariṇāmetvā taṃ puggalaṃ anāpucchā pakkamitabbanti attho. Atthavasena hi vibhattivipariṇāmoti. Taṃ āpucchā pakkamitabbanti etthāpi eseva nayo. Āpucchā pakkamitabbanti ca kataññutakataveditāya niyojanaṃ.
੧੯੮. ਏવਰੂਪੋਤਿ ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਗੁਣੇਹਿ વੁਦ੍ਧਿਯੇવ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ, ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਚ ਨ ਪਰਿਸ੍ਸਮੋ, ਏવਰੂਪੋ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਾਦੀਹਿ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਚੇਪਿ, ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਚੇਪੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ।
198.Evarūpoti yaṃ nissāya bhikkhuno guṇehi vuddhiyeva pāṭikaṅkhā, paccayehi ca na parissamo, evarūpo daṇḍakammādīhi niggaṇhāti cepi, na pariccajitabboti dasseti ‘‘sacepī’’tiādinā.
વਨਪਤ੍ਥਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾਯ ਲੀਨਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Vanapatthapariyāyasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੭. વਨਪਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Vanapatthasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੭. વਨਪਤ੍ਥਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Vanapatthapariyāyasuttavaṇṇanā
