| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๙. วนวจฺฉเตฺถรอปทานวณฺณนา
9. Vanavacchattheraapadānavaṇṇanā
นวมาปทาเน อิมมฺหิ ภทฺทเก กเปฺปติอาทิกํ อายสฺมโต วนวจฺฉเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต กสฺสปสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปตฺวา สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา ปริสุทฺธํ พฺรหฺมจริยํ จริตฺวา ตโต จุโต เทวโลเก นิพฺพโตฺต, ตโต จุโต อรญฺญายตเน ภิกฺขูนํ สมีเป กโปตโยนิยํ นิพฺพโตฺตฯ เตสุ เมตฺตจิโตฺต ธมฺมํ สุตฺวา ตโต จุโต เทวมนุเสฺสสุ สํสรโนฺต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กปิลวตฺถุสฺมิํ พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติฯ ตสฺส มาตุกุจฺฉิคตกาเลเยว มาตุ โทหโฬ อุทปาทิ วเน วสิตุํ วเน วิชายิตุํ ฯ ตโต อิจฺฉานุรูปวเสน วเน วสนฺติยา คพฺภวุฎฺฐานํ อโหสิฯ คพฺภโต นิกฺขนฺตญฺจ นํ กาสาวขเณฺฑน ปฎิคฺคเหสุํฯ ตทา โพธิสตฺตสฺส อุปฺปนฺนกาโล, ราชา ตํ กุมารํ อาหราเปตฺวา สเหว โปเสสิฯ อถ โพธิสโตฺต มหาภินิกฺขมนํ นิกฺขมิตฺวา ปพฺพชิตฺวา ฉพฺพสานิ ทุกฺกรการิกํ กตฺวา พุเทฺธ ชาเต โส มหากสฺสปสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา ตโสฺสวาเท ปสโนฺน ตสฺส สนฺติกา พุทฺธุปฺปาทภาวํ สุตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว ฉฬภิโญฺญ อรหา อโหสิฯ
Navamāpadāne imamhi bhaddake kappetiādikaṃ āyasmato vanavacchattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto kassapassa bhagavato kāle kulagehe nibbatto viññutaṃ patvā satthu dhammadesanaṃ sutvā saddhājāto pabbajitvā parisuddhaṃ brahmacariyaṃ caritvā tato cuto devaloke nibbatto, tato cuto araññāyatane bhikkhūnaṃ samīpe kapotayoniyaṃ nibbatto. Tesu mettacitto dhammaṃ sutvā tato cuto devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kapilavatthusmiṃ brāhmaṇakule nibbatti. Tassa mātukucchigatakāleyeva mātu dohaḷo udapādi vane vasituṃ vane vijāyituṃ . Tato icchānurūpavasena vane vasantiyā gabbhavuṭṭhānaṃ ahosi. Gabbhato nikkhantañca naṃ kāsāvakhaṇḍena paṭiggahesuṃ. Tadā bodhisattassa uppannakālo, rājā taṃ kumāraṃ āharāpetvā saheva posesi. Atha bodhisatto mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā pabbajitvā chabbasāni dukkarakārikaṃ katvā buddhe jāte so mahākassapassa santikaṃ gantvā tassovāde pasanno tassa santikā buddhuppādabhāvaṃ sutvā satthu santikaṃ gantvā dhammaṃ sutvā pabbajitvā nacirasseva chaḷabhiñño arahā ahosi.
๒๕๑. โส อรหตฺตํ ปตฺวา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต อิมมฺหิ ภทฺทเก กเปฺปติอาทิมาหฯ ตตฺถ พฺรหฺมพนฺธุ มหายโสติ เอตฺถ พฺราหฺมณานํ พนฺธุ ญาตโกติ พฺราหฺมณพนฺธูติ วตฺตเพฺพ คาถาพนฺธสุขตฺถํ ‘‘พฺรหฺมพนฺธู’’ติ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ โลกตฺตยพฺยาปกยสตฺตา มหายโสฯ เสสํ สพฺพํ สุวิเญฺญยฺยเมวาติฯ
251. So arahattaṃ patvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento imamhi bhaddake kappetiādimāha. Tattha brahmabandhu mahāyasoti ettha brāhmaṇānaṃ bandhu ñātakoti brāhmaṇabandhūti vattabbe gāthābandhasukhatthaṃ ‘‘brahmabandhū’’ti vuttanti veditabbaṃ. Lokattayabyāpakayasattā mahāyaso. Sesaṃ sabbaṃ suviññeyyamevāti.
วนวจฺฉเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Vanavacchattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๙. วนวจฺฉเตฺถรอปทานํ • 9. Vanavacchattheraapadānaṃ
