| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
១២. វង្គីសសុត្តវណ្ណនា
12. Vaṅgīsasuttavaṇṇanā
២២០. សោ កិរ វិចរតីតិ សម្ពន្ធោ។ ‘‘យថាយំ ទីបោ ជម្ពុទីបោតិ ជម្ពុនា បញ្ញាតោ, ឯវាហម្បិ តេន ជម្ពុនា បញ្ញាយិស្ស’’ន្តិ ជម្ពុសាខំ បរិហរិត្វា។ វាទំ កត្វាតិ ‘‘ឥមស្មិំ វាទេ សចេ តេ បរាជយោ ហោតិ, ត្វំ មេ ទាសោ ហោហិ។ សចេ មេ បរាជយោ, អហំ តេ ភរិយា’’តិ ឯវំ កតិកំ កត្វា។ វាទេ ជយបរាជយានុភាវេនាតិ តថាបវត្តិតេ វាទេ បរិព្ពាជកស្ស ជយានុភាវេន ចេវ អត្តនោ បរាជយេន ច។ វយំ អាគម្មាតិ សិប្បុគ្គហណវយំ អាគម្ម។ វិជ្ជន្តិ មន្តំ។
220. So kira vicaratīti sambandho. ‘‘Yathāyaṃ dīpo jambudīpoti jambunā paññāto, evāhampi tena jambunā paññāyissa’’nti jambusākhaṃ pariharitvā. Vādaṃ katvāti ‘‘imasmiṃ vāde sace te parājayo hoti, tvaṃ me dāso hohi. Sace me parājayo, ahaṃ te bhariyā’’ti evaṃ katikaṃ katvā. Vāde jayaparājayānubhāvenāti tathāpavattite vāde paribbājakassa jayānubhāvena ceva attano parājayena ca. Vayaṃ āgammāti sippuggahaṇavayaṃ āgamma. Vijjanti mantaṃ.
និព្ពត្តគតិវិភាវនវសេន ឆវសីសភាវំ ទូសេតិ វិនាសេតីតិ ឆវទូសកំ សិប្បំ, តថាបវត្តំ មន្តបទំ។ អត្តនោ អានុភាវេនាតិ និរយេ និព្ពត្តសត្តស្ស សីសំ យត្ថ កត្ថចិ ឋិតំ ពុទ្ធានុភាវេន អានេត្វា ទស្សេត្វា។ ខីណាសវស្ស សីសន្តិ បរមប្បិច្ឆតាយ កញ្ចិបិ អជានាបេត្វា អរញ្ញំ បវិសិត្វា បរិនិព្ពុតស្ស ខីណាសវស្ស ឆឌ្ឌិតំ សីសកដាហំ។ ទស្សេសីតិ អត្តនោ អានុភាវេន អានេត្វា ទស្សេសិ។
Nibbattagativibhāvanavasena chavasīsabhāvaṃ dūseti vināsetīti chavadūsakaṃ sippaṃ, tathāpavattaṃ mantapadaṃ. Attano ānubhāvenāti niraye nibbattasattassa sīsaṃ yattha katthaci ṭhitaṃ buddhānubhāvena ānetvā dassetvā. Khīṇāsavassa sīsanti paramappicchatāya kañcipi ajānāpetvā araññaṃ pavisitvā parinibbutassa khīṇāsavassa chaḍḍitaṃ sīsakaṭāhaṃ. Dassesīti attano ānubhāvena ānetvā dassesi.
‘‘តុម្ហេ, ភោ គោតម, ជានាថា’’តិ កាមំ វង្គីសោ និព្ពត្តដ្ឋានំ សន្ធាយ បុច្ឆតិ, ភគវា បន អនុបាទិសេសនិព្ពានំ សន្ធាយ ‘‘អាម, វង្គីស…បេ.… គតិំ ជានាមី’’តិ អាហ។ វុត្តញ្ហេតំ ‘‘និព្ពានំ អរហតោ គតី’’តិ។ វង្គីសោ សយំ មន្តពលេន គតិបរិយាបន្នស្ស គតិំ ជានន្តោ ភគវន្តម្បិ ‘‘អយម្បិ តថា’’តិ មញ្ញមានោ ‘‘មន្តេន ជានាសិ, ភោ គោតមា’’តិ អាហ។ ភគវា អត្តនោ ពុទ្ធញាណមេវ មន្តំ កត្វា ទីបេន្តោ ‘‘អាម, វង្គីស, ឯកេន មន្តេនេវ ជានាមី’’តិ អាហ។ មុធា ឯវ ទាតព្ពន្តិ អមូលិកោ។ អនន្តរហិតាយ ភូមិយា សយនំ ថណ្ឌិលសេយ្យា។ អាទិ-សទ្ទេន សាយតតិយំ ឧទកោរោហណភូមិហរណាទិំ សង្គណ្ហាតិ។ សោ តំ…បេ.… អរហត្តំ បាបុណីតិ ឥមិនា វង្គីសត្ថេរោ បព្ពជិត្វា ន ចិរស្សេវ សុខាយ បដិបទាយ អរហត្តំ បត្តោ វិយ ទិស្សតិ, ន ខោ បនេតំ ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ, អាយតិំ ថេរោ បព្ពជិត្វា សមថវិបស្សនាសុ កម្មំ អារភិត្វាបិ ទុក្ខាយ បដិបទាយ តាទិសំ កាលំ វីតិនាមេត្វា អរហត្តំ បាបុណិ។ តេនាហ –
‘‘Tumhe, bho gotama, jānāthā’’ti kāmaṃ vaṅgīso nibbattaṭṭhānaṃ sandhāya pucchati, bhagavā pana anupādisesanibbānaṃ sandhāya ‘‘āma, vaṅgīsa…pe… gatiṃ jānāmī’’ti āha. Vuttañhetaṃ ‘‘nibbānaṃ arahato gatī’’ti. Vaṅgīso sayaṃ mantabalena gatipariyāpannassa gatiṃ jānanto bhagavantampi ‘‘ayampi tathā’’ti maññamāno ‘‘mantena jānāsi, bho gotamā’’ti āha. Bhagavā attano buddhañāṇameva mantaṃ katvā dīpento ‘‘āma, vaṅgīsa, ekena manteneva jānāmī’’ti āha. Mudhā eva dātabbanti amūliko. Anantarahitāya bhūmiyā sayanaṃ thaṇḍilaseyyā. Ādi-saddena sāyatatiyaṃ udakorohaṇabhūmiharaṇādiṃ saṅgaṇhāti. So taṃ…pe… arahattaṃ pāpuṇīti iminā vaṅgīsatthero pabbajitvā na cirasseva sukhāya paṭipadāya arahattaṃ patto viya dissati, na kho panetaṃ evaṃ daṭṭhabbaṃ, āyatiṃ thero pabbajitvā samathavipassanāsu kammaṃ ārabhitvāpi dukkhāya paṭipadāya tādisaṃ kālaṃ vītināmetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tenāha –
‘‘និក្ខន្តំ វត មំ សន្តំ, អគារស្មានគារិយំ;
‘‘Nikkhantaṃ vata maṃ santaṃ, agārasmānagāriyaṃ;
វិតក្កា ឧបធាវន្តិ, បគព្ភា កណ្ហតោ ឥមេ’’។ (សំ. និ. ១.២០៩; ថេរគា. ១២១៨);
Vitakkā upadhāvanti, pagabbhā kaṇhato ime’’. (saṃ. ni. 1.209; theragā. 1218);
អាយស្មតោ វង្គីសស្ស អនភិរតិ ឧប្បន្នា ហោតិ, រាគោ ចិត្តំ អនុទ្ធំសេតិ, ‘‘កាមរាគេន ឌយ្ហាមិ, ចិត្តំ មេ បរិឌយ្ហតី’’តិអាទិ (ថេរគា. ១២៣២)។
Āyasmato vaṅgīsassa anabhirati uppannā hoti, rāgo cittaṃ anuddhaṃseti, ‘‘kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhatī’’tiādi (theragā. 1232).
វិមុត្តិសុខន្តិ សព្ពសោ កិលេសវិមុត្តិយំ និព្ពានេ ច ឧប្បន្នំ សម្បតិអរហត្តផលសុខំ បដិសំវេទេន្តោតិ យថាបរិច្ឆិន្នំ កាលំ បតិ សម្មទេវ វេទេន្តោ អនុភវន្តោ។ កវិនា កតំ, តតោ វា អាគតំ, តស្ស វា ឥទន្តិ កាវេយំ, តទេវេត្ថ ‘‘កាវេយ្យ’’ន្តិ វុត្តំ។ យេ និយាមគតទ្ទសាតិ យេ ភិក្ខូ អរិយា ពុទ្ធានំ សាវកា ផលដ្ឋភាវេន និយាមគតា ចេវ មគ្គដ្ឋភាវេន និយាមទសា ច។ និយាមោតិ ហិ សម្មត្តនិយាមោ អធិប្បេតោ។ សុអាគមនន្តិ មម ឥមស្ស សត្ថុនោ សន្តិកេ អាគមនំ ឧបគមនំ, ឥមស្មិញ្ច ធម្មវិនយេ អាគមនំ បព្ពជនំ ឧបសម្បទា សុន្ទរំ អាគមនំ។ តត្ថ ការណមាហ ‘‘តិស្សោ វិជ្ជា’’តិអាទិ។ អវុត្តម្បិ គាថាយ អត្ថតោ គហិតមេវ ថេរស្ស ឆឡភិញ្ញភាវតោ។
Vimuttisukhanti sabbaso kilesavimuttiyaṃ nibbāne ca uppannaṃ sampatiarahattaphalasukhaṃ paṭisaṃvedentoti yathāparicchinnaṃ kālaṃ pati sammadeva vedento anubhavanto. Kavinā kataṃ, tato vā āgataṃ, tassa vā idanti kāveyaṃ, tadevettha ‘‘kāveyya’’nti vuttaṃ. Ye niyāmagataddasāti ye bhikkhū ariyā buddhānaṃ sāvakā phalaṭṭhabhāvena niyāmagatā ceva maggaṭṭhabhāvena niyāmadasā ca. Niyāmoti hi sammattaniyāmo adhippeto. Suāgamananti mama imassa satthuno santike āgamanaṃ upagamanaṃ, imasmiñca dhammavinaye āgamanaṃ pabbajanaṃ upasampadā sundaraṃ āgamanaṃ. Tattha kāraṇamāha ‘‘tisso vijjā’’tiādi. Avuttampi gāthāya atthato gahitameva therassa chaḷabhiññabhāvato.
វង្គីសសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Vaṅgīsasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
សារត្ថប្បកាសិនិយា សំយុត្តនិកាយ-អដ្ឋកថាយ
Sāratthappakāsiniyā saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
វង្គីសសំយុត្តវណ្ណនាយ លីនត្ថប្បកាសនា សមត្តា។
Vaṅgīsasaṃyuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១២. វង្គីសសុត្តំ • 12. Vaṅgīsasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១២. វង្គីសសុត្តវណ្ណនា • 12. Vaṅgīsasuttavaṇṇanā
