| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೧೨. ವಙ್ಗೀಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
12. Vaṅgīsasuttavaṇṇanā
೨೨೦. ಸೋ ಕಿರ ವಿಚರತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ‘‘ಯಥಾಯಂ ದೀಪೋ ಜಮ್ಬುದೀಪೋತಿ ಜಮ್ಬುನಾ ಪಞ್ಞಾತೋ, ಏವಾಹಮ್ಪಿ ತೇನ ಜಮ್ಬುನಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ಜಮ್ಬುಸಾಖಂ ಪರಿಹರಿತ್ವಾ। ವಾದಂ ಕತ್ವಾತಿ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಾದೇ ಸಚೇ ತೇ ಪರಾಜಯೋ ಹೋತಿ, ತ್ವಂ ಮೇ ದಾಸೋ ಹೋಹಿ। ಸಚೇ ಮೇ ಪರಾಜಯೋ, ಅಹಂ ತೇ ಭರಿಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ಕತಿಕಂ ಕತ್ವಾ। ವಾದೇ ಜಯಪರಾಜಯಾನುಭಾವೇನಾತಿ ತಥಾಪವತ್ತಿತೇ ವಾದೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸ್ಸ ಜಯಾನುಭಾವೇನ ಚೇವ ಅತ್ತನೋ ಪರಾಜಯೇನ ಚ। ವಯಂ ಆಗಮ್ಮಾತಿ ಸಿಪ್ಪುಗ್ಗಹಣವಯಂ ಆಗಮ್ಮ। ವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಮನ್ತಂ।
220. So kira vicaratīti sambandho. ‘‘Yathāyaṃ dīpo jambudīpoti jambunā paññāto, evāhampi tena jambunā paññāyissa’’nti jambusākhaṃ pariharitvā. Vādaṃ katvāti ‘‘imasmiṃ vāde sace te parājayo hoti, tvaṃ me dāso hohi. Sace me parājayo, ahaṃ te bhariyā’’ti evaṃ katikaṃ katvā. Vāde jayaparājayānubhāvenāti tathāpavattite vāde paribbājakassa jayānubhāvena ceva attano parājayena ca. Vayaṃ āgammāti sippuggahaṇavayaṃ āgamma. Vijjanti mantaṃ.
ನಿಬ್ಬತ್ತಗತಿವಿಭಾವನವಸೇನ ಛವಸೀಸಭಾವಂ ದೂಸೇತಿ ವಿನಾಸೇತೀತಿ ಛವದೂಸಕಂ ಸಿಪ್ಪಂ, ತಥಾಪವತ್ತಂ ಮನ್ತಪದಂ। ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನಾತಿ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಸತ್ತಸ್ಸ ಸೀಸಂ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಠಿತಂ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವೇನ ಆನೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ। ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಸೀಸನ್ತಿ ಪರಮಪ್ಪಿಚ್ಛತಾಯ ಕಞ್ಚಿಪಿ ಅಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಛಡ್ಡಿತಂ ಸೀಸಕಟಾಹಂ। ದಸ್ಸೇಸೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ಆನೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸಿ।
Nibbattagativibhāvanavasena chavasīsabhāvaṃ dūseti vināsetīti chavadūsakaṃ sippaṃ, tathāpavattaṃ mantapadaṃ. Attano ānubhāvenāti niraye nibbattasattassa sīsaṃ yattha katthaci ṭhitaṃ buddhānubhāvena ānetvā dassetvā. Khīṇāsavassa sīsanti paramappicchatāya kañcipi ajānāpetvā araññaṃ pavisitvā parinibbutassa khīṇāsavassa chaḍḍitaṃ sīsakaṭāhaṃ. Dassesīti attano ānubhāvena ānetvā dassesi.
‘‘ತುಮ್ಹೇ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ ಕಾಮಂ ವಙ್ಗೀಸೋ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನಂ ಸನ್ಧಾಯ ಪುಚ್ಛತಿ, ಭಗವಾ ಪನ ಅನುಪಾದಿಸೇಸನಿಬ್ಬಾನಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಆಮ, ವಙ್ಗೀಸ…ಪೇ॰… ಗತಿಂ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ‘‘ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅರಹತೋ ಗತೀ’’ತಿ। ವಙ್ಗೀಸೋ ಸಯಂ ಮನ್ತಬಲೇನ ಗತಿಪರಿಯಾಪನ್ನಸ್ಸ ಗತಿಂ ಜಾನನ್ತೋ ಭಗವನ್ತಮ್ಪಿ ‘‘ಅಯಮ್ಪಿ ತಥಾ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ‘‘ಮನ್ತೇನ ಜಾನಾಸಿ, ಭೋ ಗೋತಮಾ’’ತಿ ಆಹ। ಭಗವಾ ಅತ್ತನೋ ಬುದ್ಧಞಾಣಮೇವ ಮನ್ತಂ ಕತ್ವಾ ದೀಪೇನ್ತೋ ‘‘ಆಮ, ವಙ್ಗೀಸ, ಏಕೇನ ಮನ್ತೇನೇವ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ। ಮುಧಾ ಏವ ದಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಮೂಲಿಕೋ। ಅನನ್ತರಹಿತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಸಯನಂ ಥಣ್ಡಿಲಸೇಯ್ಯಾ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಾಯತತಿಯಂ ಉದಕೋರೋಹಣಭೂಮಿಹರಣಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಸೋ ತಂ…ಪೇ॰… ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣೀತಿ ಇಮಿನಾ ವಙ್ಗೀಸತ್ಥೇರೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನ ಚಿರಸ್ಸೇವ ಸುಖಾಯ ಪಟಿಪದಾಯ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತಿ, ನ ಖೋ ಪನೇತಂ ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಆಯತಿಂ ಥೇರೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಸು ಕಮ್ಮಂ ಆರಭಿತ್ವಾಪಿ ದುಕ್ಖಾಯ ಪಟಿಪದಾಯ ತಾದಿಸಂ ಕಾಲಂ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನಾಹ –
‘‘Tumhe, bho gotama, jānāthā’’ti kāmaṃ vaṅgīso nibbattaṭṭhānaṃ sandhāya pucchati, bhagavā pana anupādisesanibbānaṃ sandhāya ‘‘āma, vaṅgīsa…pe… gatiṃ jānāmī’’ti āha. Vuttañhetaṃ ‘‘nibbānaṃ arahato gatī’’ti. Vaṅgīso sayaṃ mantabalena gatipariyāpannassa gatiṃ jānanto bhagavantampi ‘‘ayampi tathā’’ti maññamāno ‘‘mantena jānāsi, bho gotamā’’ti āha. Bhagavā attano buddhañāṇameva mantaṃ katvā dīpento ‘‘āma, vaṅgīsa, ekena manteneva jānāmī’’ti āha. Mudhā eva dātabbanti amūliko. Anantarahitāya bhūmiyā sayanaṃ thaṇḍilaseyyā. Ādi-saddena sāyatatiyaṃ udakorohaṇabhūmiharaṇādiṃ saṅgaṇhāti. So taṃ…pe… arahattaṃ pāpuṇīti iminā vaṅgīsatthero pabbajitvā na cirasseva sukhāya paṭipadāya arahattaṃ patto viya dissati, na kho panetaṃ evaṃ daṭṭhabbaṃ, āyatiṃ thero pabbajitvā samathavipassanāsu kammaṃ ārabhitvāpi dukkhāya paṭipadāya tādisaṃ kālaṃ vītināmetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tenāha –
‘‘ನಿಕ್ಖನ್ತಂ ವತ ಮಂ ಸನ್ತಂ, ಅಗಾರಸ್ಮಾನಗಾರಿಯಂ।
‘‘Nikkhantaṃ vata maṃ santaṃ, agārasmānagāriyaṃ;
ವಿತಕ್ಕಾ ಉಪಧಾವನ್ತಿ, ಪಗಬ್ಭಾ ಕಣ್ಹತೋ ಇಮೇ’’॥ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೨೦೯; ಥೇರಗಾ॰ ೧೨೧೮)।
Vitakkā upadhāvanti, pagabbhā kaṇhato ime’’. (saṃ. ni. 1.209; theragā. 1218);
ಆಯಸ್ಮತೋ ವಙ್ಗೀಸಸ್ಸ ಅನಭಿರತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಹೋತಿ, ರಾಗೋ ಚಿತ್ತಂ ಅನುದ್ಧಂಸೇತಿ, ‘‘ಕಾಮರಾಗೇನ ಡಯ್ಹಾಮಿ, ಚಿತ್ತಂ ಮೇ ಪರಿಡಯ್ಹತೀ’’ತಿಆದಿ (ಥೇರಗಾ॰ ೧೨೩೨)।
Āyasmato vaṅgīsassa anabhirati uppannā hoti, rāgo cittaṃ anuddhaṃseti, ‘‘kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhatī’’tiādi (theragā. 1232).
ವಿಮುತ್ತಿಸುಖನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಕಿಲೇಸವಿಮುತ್ತಿಯಂ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಸಮ್ಪತಿಅರಹತ್ತಫಲಸುಖಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೋತಿ ಯಥಾಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಂ ಕಾಲಂ ಪತಿ ಸಮ್ಮದೇವ ವೇದೇನ್ತೋ ಅನುಭವನ್ತೋ। ಕವಿನಾ ಕತಂ, ತತೋ ವಾ ಆಗತಂ, ತಸ್ಸ ವಾ ಇದನ್ತಿ ಕಾವೇಯಂ, ತದೇವೇತ್ಥ ‘‘ಕಾವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯೇ ನಿಯಾಮಗತದ್ದಸಾತಿ ಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅರಿಯಾ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾವಕಾ ಫಲಟ್ಠಭಾವೇನ ನಿಯಾಮಗತಾ ಚೇವ ಮಗ್ಗಟ್ಠಭಾವೇನ ನಿಯಾಮದಸಾ ಚ। ನಿಯಾಮೋತಿ ಹಿ ಸಮ್ಮತ್ತನಿಯಾಮೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಸುಆಗಮನನ್ತಿ ಮಮ ಇಮಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಆಗಮನಂ ಉಪಗಮನಂ, ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಆಗಮನಂ ಪಬ್ಬಜನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಸುನ್ದರಂ ಆಗಮನಂ। ತತ್ಥ ಕಾರಣಮಾಹ ‘‘ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ’’ತಿಆದಿ। ಅವುತ್ತಮ್ಪಿ ಗಾಥಾಯ ಅತ್ಥತೋ ಗಹಿತಮೇವ ಥೇರಸ್ಸ ಛಳಭಿಞ್ಞಭಾವತೋ।
Vimuttisukhanti sabbaso kilesavimuttiyaṃ nibbāne ca uppannaṃ sampatiarahattaphalasukhaṃ paṭisaṃvedentoti yathāparicchinnaṃ kālaṃ pati sammadeva vedento anubhavanto. Kavinā kataṃ, tato vā āgataṃ, tassa vā idanti kāveyaṃ, tadevettha ‘‘kāveyya’’nti vuttaṃ. Ye niyāmagataddasāti ye bhikkhū ariyā buddhānaṃ sāvakā phalaṭṭhabhāvena niyāmagatā ceva maggaṭṭhabhāvena niyāmadasā ca. Niyāmoti hi sammattaniyāmo adhippeto. Suāgamananti mama imassa satthuno santike āgamanaṃ upagamanaṃ, imasmiñca dhammavinaye āgamanaṃ pabbajanaṃ upasampadā sundaraṃ āgamanaṃ. Tattha kāraṇamāha ‘‘tisso vijjā’’tiādi. Avuttampi gāthāya atthato gahitameva therassa chaḷabhiññabhāvato.
ವಙ್ಗೀಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vaṅgīsasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಸಾರತ್ಥಪ್ಪಕಾಸಿನಿಯಾ ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ
Sāratthappakāsiniyā saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
ವಙ್ಗೀಸಸಂಯುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Vaṅgīsasaṃyuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧೨. ವಙ್ಗೀಸಸುತ್ತಂ • 12. Vaṅgīsasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೨. ವಙ್ಗೀಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 12. Vaṅgīsasuttavaṇṇanā
