Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi |
೨೧. ಮಹಾನಿಪಾತೋ
21. Mahānipāto
೧. ವಙ್ಗೀಸತ್ಥೇರಗಾಥಾ
1. Vaṅgīsattheragāthā
೧೨೧೮.
1218.
‘‘ನಿಕ್ಖನ್ತಂ ವತ ಮಂ ಸನ್ತಂ, ಅಗಾರಸ್ಮಾನಗಾರಿಯಂ।
‘‘Nikkhantaṃ vata maṃ santaṃ, agārasmānagāriyaṃ;
ವಿತಕ್ಕಾ ಉಪಧಾವನ್ತಿ, ಪಗಬ್ಭಾ ಕಣ್ಹತೋ ಇಮೇ॥
Vitakkā upadhāvanti, pagabbhā kaṇhato ime.
೧೨೧೯.
1219.
ಸಮನ್ತಾ ಪರಿಕಿರೇಯ್ಯುಂ, ಸಹಸ್ಸಂ ಅಪಲಾಯಿನಂ॥
Samantā parikireyyuṃ, sahassaṃ apalāyinaṃ.
೧೨೨೦.
1220.
೧೨೨೧.
1221.
‘‘ಸಕ್ಖೀ ಹಿ ಮೇ ಸುತಂ ಏತಂ, ಬುದ್ಧಸ್ಸಾದಿಚ್ಚಬನ್ಧುನೋ।
‘‘Sakkhī hi me sutaṃ etaṃ, buddhassādiccabandhuno;
ನಿಬ್ಬಾನಗಮನಂ ಮಗ್ಗಂ, ತತ್ಥ ಮೇ ನಿರತೋ ಮನೋ॥
Nibbānagamanaṃ maggaṃ, tattha me nirato mano.
೧೨೨೨.
1222.
‘‘ಏವಂ ಚೇ ಮಂ ವಿಹರನ್ತಂ, ಪಾಪಿಮ ಉಪಗಚ್ಛಸಿ।
‘‘Evaṃ ce maṃ viharantaṃ, pāpima upagacchasi;
ತಥಾ ಮಚ್ಚು ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಮೇ ಮಗ್ಗಮ್ಪಿ ದಕ್ಖಸಿ॥
Tathā maccu karissāmi, na me maggampi dakkhasi.
೧೨೨೩.
1223.
‘‘ಅರತಿಞ್ಚ 9 ರತಿಞ್ಚ ಪಹಾಯ, ಸಬ್ಬಸೋ ಗೇಹಸಿತಞ್ಚ ವಿತಕ್ಕಂ।
‘‘Aratiñca 10 ratiñca pahāya, sabbaso gehasitañca vitakkaṃ;
ವನಥಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಹಿಞ್ಚಿ, ನಿಬ್ಬನಥೋ ಅವನಥೋ ಸ 11 ಭಿಕ್ಖು॥
Vanathaṃ na kareyya kuhiñci, nibbanatho avanatho sa 12 bhikkhu.
೧೨೨೪.
1224.
‘‘ಯಮಿಧ ಪಥವಿಞ್ಚ ವೇಹಾಸಂ, ರೂಪಗತಂ ಜಗತೋಗಧಂ ಕಿಞ್ಚಿ।
‘‘Yamidha pathaviñca vehāsaṃ, rūpagataṃ jagatogadhaṃ kiñci;
ಪರಿಜೀಯತಿ ಸಬ್ಬಮನಿಚ್ಚಂ, ಏವಂ ಸಮೇಚ್ಚ ಚರನ್ತಿ ಮುತತ್ತಾ॥
Parijīyati sabbamaniccaṃ, evaṃ samecca caranti mutattā.
೧೨೨೫.
1225.
‘‘ಉಪಧೀಸು ಜನಾ ಗಧಿತಾಸೇ, ದಿಟ್ಠಸುತೇ 13 ಪಟಿಘೇ ಚ ಮುತೇ ಚ।
‘‘Upadhīsu janā gadhitāse, diṭṭhasute 14 paṭighe ca mute ca;
ಏತ್ಥ ವಿನೋದಯ ಛನ್ದಮನೇಜೋ, ಯೋ ಹೇತ್ಥ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ ಮುನಿ ತಮಾಹು 15॥
Ettha vinodaya chandamanejo, yo hettha na limpati muni tamāhu 16.
೧೨೨೬.
1226.
‘‘ಅಥ ಸಟ್ಠಿಸಿತಾ ಸವಿತಕ್ಕಾ, ಪುಥುಜ್ಜನತಾಯ 17 ಅಧಮ್ಮಾ ನಿವಿಟ್ಠಾ।
‘‘Atha saṭṭhisitā savitakkā, puthujjanatāya 18 adhammā niviṭṭhā;
ನ ಚ ವಗ್ಗಗತಸ್ಸ ಕುಹಿಞ್ಚಿ, ನೋ ಪನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಗಾಹೀ 19 ಸ ಭಿಕ್ಖು॥
Na ca vaggagatassa kuhiñci, no pana duṭṭhullagāhī 20 sa bhikkhu.
೧೨೨೭.
1227.
‘‘ದಬ್ಬೋ ಚಿರರತ್ತಸಮಾಹಿತೋ, ಅಕುಹಕೋ ನಿಪಕೋ ಅಪಿಹಾಲು।
‘‘Dabbo cirarattasamāhito, akuhako nipako apihālu;
ಸನ್ತಂ ಪದಂ ಅಜ್ಝಗಮಾ ಮುನಿ, ಪಟಿಚ್ಚ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಕಙ್ಖತಿ ಕಾಲಂ॥
Santaṃ padaṃ ajjhagamā muni, paṭicca parinibbuto kaṅkhati kālaṃ.
೧೨೨೮.
1228.
‘‘ಮಾನಂ ಪಜಹಸ್ಸು ಗೋತಮ, ಮಾನಪಥಞ್ಚ ಜಹಸ್ಸು ಅಸೇಸಂ।
‘‘Mānaṃ pajahassu gotama, mānapathañca jahassu asesaṃ;
ಮಾನಪಥಮ್ಹಿ ಸ ಮುಚ್ಛಿತೋ, ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀಹುವಾ ಚಿರರತ್ತಂ॥
Mānapathamhi sa mucchito, vippaṭisārīhuvā cirarattaṃ.
೧೨೨೯.
1229.
‘‘ಮಕ್ಖೇನ ಮಕ್ಖಿತಾ ಪಜಾ, ಮಾನಹತಾ ನಿರಯಂ ಪಪತನ್ತಿ।
‘‘Makkhena makkhitā pajā, mānahatā nirayaṃ papatanti;
ಸೋಚನ್ತಿ ಜನಾ ಚಿರರತ್ತಂ, ಮಾನಹತಾ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ॥
Socanti janā cirarattaṃ, mānahatā nirayaṃ upapannā.
೧೨೩೦.
1230.
‘‘ನ ಹಿ ಸೋಚತಿ ಭಿಕ್ಖು ಕದಾಚಿ, ಮಗ್ಗಜಿನೋ ಸಮ್ಮಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ।
‘‘Na hi socati bhikkhu kadāci, maggajino sammā paṭipanno;
ಕಿತ್ತಿಞ್ಚ ಸುಖಞ್ಚಾನುಭೋತಿ, ಧಮ್ಮದಸೋತಿ ತಮಾಹು ತಥತ್ತಂ॥
Kittiñca sukhañcānubhoti, dhammadasoti tamāhu tathattaṃ.
೧೨೩೧.
1231.
‘‘ತಸ್ಮಾ ಅಖಿಲೋ ಇಧ 21 ಪಧಾನವಾ, ನೀವರಣಾನಿ ಪಹಾಯ ವಿಸುದ್ಧೋ।
‘‘Tasmā akhilo idha 22 padhānavā, nīvaraṇāni pahāya visuddho;
ಮಾನಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಅಸೇಸಂ, ವಿಜ್ಜಾಯನ್ತಕರೋ ಸಮಿತಾವೀ॥
Mānañca pahāya asesaṃ, vijjāyantakaro samitāvī.
೧೨೩೨.
1232.
‘‘ಕಾಮರಾಗೇನ ಡಯ್ಹಾಮಿ, ಚಿತ್ತಂ ಮೇ ಪರಿಡಯ್ಹತಿ।
‘‘Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati;
ಸಾಧು ನಿಬ್ಬಾಪನಂ ಬ್ರೂಹಿ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಗೋತಮ॥
Sādhu nibbāpanaṃ brūhi, anukampāya gotama.
೧೨೩೩.
1233.
‘‘ಸಞ್ಞಾಯ ವಿಪರಿಯೇಸಾ, ಚಿತ್ತಂ ತೇ ಪರಿಡಯ್ಹತಿ।
‘‘Saññāya vipariyesā, cittaṃ te pariḍayhati;
೧೨೩೪.
1234.
‘‘ಅಸುಭಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಹಿ, ಏಕಗ್ಗಂ ಸುಸಮಾಹಿತಂ।
‘‘Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ;
ಸತಿ ಕಾಯಗತಾ ತ್ಯತ್ಥು, ನಿಬ್ಬಿದಾಬಹುಲೋ ಭವ॥
Sati kāyagatā tyatthu, nibbidābahulo bhava.
೧೨೩೫.
1235.
‘‘ಅನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ ಭಾವೇಹಿ, ಮಾನಾನುಸಯಮುಜ್ಜಹ।
‘‘Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;
ತತೋ ಮಾನಾಭಿಸಮಯಾ, ಉಪಸನ್ತೋ ಚರಿಸ್ಸಸಿ॥
Tato mānābhisamayā, upasanto carissasi.
೧೨೩೬.
1236.
‘‘ತಮೇವ ವಾಚಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ, ಯಾಯತ್ತಾನಂ ನ ತಾಪಯೇ।
‘‘Tameva vācaṃ bhāseyya, yāyattānaṃ na tāpaye;
ಪರೇ ಚ ನ ವಿಹಿಂಸೇಯ್ಯ, ಸಾ ವೇ ವಾಚಾ ಸುಭಾಸಿತಾ॥
Pare ca na vihiṃseyya, sā ve vācā subhāsitā.
೧೨೩೭.
1237.
‘‘ಪಿಯವಾಚಮೇವ ಭಾಸೇಯ್ಯ, ಯಾ ವಾಚಾ ಪಟಿನನ್ದಿತಾ।
‘‘Piyavācameva bhāseyya, yā vācā paṭinanditā;
ಯಂ ಅನಾದಾಯ ಪಾಪಾನಿ, ಪರೇಸಂ ಭಾಸತೇ ಪಿಯಂ॥
Yaṃ anādāya pāpāni, paresaṃ bhāsate piyaṃ.
೧೨೩೮.
1238.
‘‘ಸಚ್ಚಂ ವೇ ಅಮತಾ ವಾಚಾ, ಏಸ ಧಮ್ಮೋ ಸನನ್ತನೋ।
‘‘Saccaṃ ve amatā vācā, esa dhammo sanantano;
ಸಚ್ಚೇ ಅತ್ಥೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ, ಆಹು ಸನ್ತೋ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ॥
Sacce atthe ca dhamme ca, āhu santo patiṭṭhitā.
೧೨೩೯.
1239.
‘‘ಯಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಾಸತಿ ವಾಚಂ, ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಪತ್ತಿಯಾ।
‘‘Yaṃ buddho bhāsati vācaṃ, khemaṃ nibbānapattiyā;
ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕಿರಿಯಾಯ, ಸಾ ವೇ ವಾಚಾನಮುತ್ತಮಾ॥
Dukkhassantakiriyāya, sā ve vācānamuttamā.
೧೨೪೦.
1240.
‘‘ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಞೋ ಮೇಧಾವೀ, ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ।
‘‘Gambhīrapañño medhāvī, maggāmaggassa kovido;
ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ, ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಭಿಕ್ಖುನಂ॥
Sāriputto mahāpañño, dhammaṃ deseti bhikkhunaṃ.
೧೨೪೧.
1241.
‘‘ಸಙ್ಖಿತ್ತೇನಪಿ ದೇಸೇತಿ, ವಿತ್ಥಾರೇನಪಿ ಭಾಸತಿ।
‘‘Saṅkhittenapi deseti, vitthārenapi bhāsati;
೧೨೪೨.
1242.
‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ದೇಸಯನ್ತಸ್ಸ, ಸುಣನ್ತಿ ಮಧುರಂ ಗಿರಂ।
‘‘Tassa taṃ desayantassa, suṇanti madhuraṃ giraṃ;
ಸರೇನ ರಜನೀಯೇನ, ಸವನೀಯೇನ ವಗ್ಗುನಾ।
Sarena rajanīyena, savanīyena vaggunā;
ಉದಗ್ಗಚಿತ್ತಾ ಮುದಿತಾ, ಸೋತಂ ಓಧೇನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖವೋ॥
Udaggacittā muditā, sotaṃ odhenti bhikkhavo.
೧೨೪೩.
1243.
‘‘ಅಜ್ಜ ಪನ್ನರಸೇ ವಿಸುದ್ಧಿಯಾ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪಞ್ಚಸತಾ ಸಮಾಗತಾ।
‘‘Ajja pannarase visuddhiyā, bhikkhū pañcasatā samāgatā;
ಸಂಯೋಜನಬನ್ಧನಚ್ಛಿದಾ, ಅನೀಘಾ ಖೀಣಪುನಬ್ಭವಾ ಇಸೀ॥
Saṃyojanabandhanacchidā, anīghā khīṇapunabbhavā isī.
೧೨೪೪.
1244.
‘‘ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಯಥಾ ರಾಜಾ, ಅಮಚ್ಚಪರಿವಾರಿತೋ।
‘‘Cakkavattī yathā rājā, amaccaparivārito;
ಸಮನ್ತಾ ಅನುಪರಿಯೇತಿ, ಸಾಗರನ್ತಂ ಮಹಿಂ ಇಮಂ॥
Samantā anupariyeti, sāgarantaṃ mahiṃ imaṃ.
೧೨೪೫.
1245.
‘‘ಏವಂ ವಿಜಿತಸಙ್ಗಾಮಂ, ಸತ್ಥವಾಹಂ ಅನುತ್ತರಂ।
‘‘Evaṃ vijitasaṅgāmaṃ, satthavāhaṃ anuttaraṃ;
ಸಾವಕಾ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ, ತೇವಿಜ್ಜಾ ಮಚ್ಚುಹಾಯಿನೋ॥
Sāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
೧೨೪೬.
1246.
‘‘ಸಬ್ಬೇ ಭಗವತೋ ಪುತ್ತಾ, ಪಲಾಪೇತ್ಥ ನ ವಿಜ್ಜತಿ।
‘‘Sabbe bhagavato puttā, palāpettha na vijjati;
ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲಸ್ಸ ಹನ್ತಾರಂ, ವನ್ದೇ ಆದಿಚ್ಚಬನ್ಧುನಂ॥
Taṇhāsallassa hantāraṃ, vande ādiccabandhunaṃ.
೧೨೪೭.
1247.
‘‘ಪರೋಸಹಸ್ಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಸುಗತಂ ಪಯಿರುಪಾಸತಿ।
‘‘Parosahassaṃ bhikkhūnaṃ, sugataṃ payirupāsati;
ದೇಸೇನ್ತಂ ವಿರಜಂ ಧಮ್ಮಂ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಕುತೋಭಯಂ॥
Desentaṃ virajaṃ dhammaṃ, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
೧೨೪೮.
1248.
‘‘ಸುಣನ್ತಿ ಧಮ್ಮಂ ವಿಮಲಂ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧದೇಸಿತಂ।
‘‘Suṇanti dhammaṃ vimalaṃ, sammāsambuddhadesitaṃ;
ಸೋಭತಿ ವತ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತೋ॥
Sobhati vata sambuddho, bhikkhusaṅghapurakkhato.
೧೨೪೯.
1249.
‘‘‘ನಾಗನಾಮೋ’ಸಿ ಭಗವಾ, ಇಸೀನಂ ಇಸಿಸತ್ತಮೋ।
‘‘‘Nāganāmo’si bhagavā, isīnaṃ isisattamo;
ಮಹಾಮೇಘೋವ ಹುತ್ವಾನ, ಸಾವಕೇ ಅಭಿವಸ್ಸಸಿ॥
Mahāmeghova hutvāna, sāvake abhivassasi.
೧೨೫೦.
1250.
‘‘ದಿವಾ ವಿಹಾರಾ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ, ಸತ್ಥುದಸ್ಸನಕಮ್ಯತಾ।
‘‘Divā vihārā nikkhamma, satthudassanakamyatā;
ಸಾವಕೋ ತೇ ಮಹಾವೀರ, ಪಾದೇ ವನ್ದತಿ ವಙ್ಗಿಸೋ॥
Sāvako te mahāvīra, pāde vandati vaṅgiso.
೧೨೫೧.
1251.
‘‘ಉಮ್ಮಗ್ಗಪಥಂ ಮಾರಸ್ಸ, ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಚರತಿ ಪಭಿಜ್ಜ ಖೀಲಾನಿ।
‘‘Ummaggapathaṃ mārassa, abhibhuyya carati pabhijja khīlāni;
ತಂ ಪಸ್ಸಥ ಬನ್ಧಪಮುಞ್ಚಕರಂ, ಅಸಿತಂವ ಭಾಗಸೋ ಪವಿಭಜ್ಜ॥
Taṃ passatha bandhapamuñcakaraṃ, asitaṃva bhāgaso pavibhajja.
೧೨೫೨.
1252.
‘‘ಓಘಸ್ಸ ಹಿ ನಿತರಣತ್ಥಂ, ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಮಗ್ಗಂ ಅಕ್ಖಾಸಿ।
‘‘Oghassa hi nitaraṇatthaṃ, anekavihitaṃ maggaṃ akkhāsi;
ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಅಮತೇ ಅಕ್ಖಾತೇ, ಧಮ್ಮದಸಾ ಠಿತಾ ಅಸಂಹೀರಾ॥
Tasmiñca amate akkhāte, dhammadasā ṭhitā asaṃhīrā.
೧೨೫೩.
1253.
ಞತ್ವಾ ಚ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಚ, ಅಗ್ಗಂ ಸೋ ದೇಸಯಿ ದಸದ್ಧಾನಂ॥
Ñatvā ca sacchikatvā ca, aggaṃ so desayi dasaddhānaṃ.
೧೨೫೪.
1254.
‘‘ಏವಂ ಸುದೇಸಿತೇ ಧಮ್ಮೇ, ಕೋ ಪಮಾದೋ ವಿಜಾನತಂ ಧಮ್ಮಂ।
‘‘Evaṃ sudesite dhamme, ko pamādo vijānataṃ dhammaṃ;
ತಸ್ಮಾ ಹಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸದಾ ನಮಸ್ಸಮನುಸಿಕ್ಖೇ॥
Tasmā hi tassa bhagavato sāsane, appamatto sadā namassamanusikkhe.
೧೨೫೫.
1255.
‘‘ಬುದ್ಧಾನುಬುದ್ಧೋ ಯೋ ಥೇರೋ, ಕೋಣ್ಡಞ್ಞೋ ತಿಬ್ಬನಿಕ್ಕಮೋ।
‘‘Buddhānubuddho yo thero, koṇḍañño tibbanikkamo;
ಲಾಭೀ ಸುಖವಿಹಾರಾನಂ, ವಿವೇಕಾನಂ ಅಭಿಣ್ಹಸೋ॥
Lābhī sukhavihārānaṃ, vivekānaṃ abhiṇhaso.
೧೨೫೬.
1256.
‘‘ಯಂ ಸಾವಕೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ, ಸತ್ಥು ಸಾಸನಕಾರಿನಾ।
‘‘Yaṃ sāvakena pattabbaṃ, satthu sāsanakārinā;
ಸಬ್ಬಸ್ಸ ತಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತಂ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖತೋ॥
Sabbassa taṃ anuppattaṃ, appamattassa sikkhato.
೧೨೫೭.
1257.
‘‘ಮಹಾನುಭಾವೋ ತೇವಿಜ್ಜೋ, ಚೇತೋಪರಿಯಕೋವಿದೋ।
‘‘Mahānubhāvo tevijjo, cetopariyakovido;
ಕೋಣ್ಡಞ್ಞೋ ಬುದ್ಧದಾಯಾದೋ, ಪಾದೇ ವನ್ದತಿ ಸತ್ಥುನೋ॥
Koṇḍañño buddhadāyādo, pāde vandati satthuno.
೧೨೫೮.
1258.
‘‘ನಗಸ್ಸ ಪಸ್ಸೇ ಆಸೀನಂ, ಮುನಿಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಾರಗುಂ।
‘‘Nagassa passe āsīnaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
ಸಾವಕಾ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ, ತೇವಿಜ್ಜಾ ಮಚ್ಚುಹಾಯಿನೋ॥
Sāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
೧೨೫೯.
1259.
೧೨೬೦.
1260.
‘‘ಏವಂ ಸಬ್ಬಙ್ಗಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಮುನಿಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಾರಗುಂ।
‘‘Evaṃ sabbaṅgasampannaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
ಅನೇಕಾಕಾರಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ ಗೋತಮಂ॥
Anekākārasampannaṃ, payirupāsanti gotamaṃ.
೧೨೬೧.
1261.
‘‘ಚನ್ದೋ ಯಥಾ ವಿಗತವಲಾಹಕೇ ನಭೇ, ವಿರೋಚತಿ ವೀತಮಲೋವ ಭಾಣುಮಾ।
‘‘Cando yathā vigatavalāhake nabhe, virocati vītamalova bhāṇumā;
ಏವಮ್ಪಿ ಅಙ್ಗೀರಸ ತ್ವಂ ಮಹಾಮುನಿ, ಅತಿರೋಚಸಿ ಯಸಸಾ ಸಬ್ಬಲೋಕಂ॥
Evampi aṅgīrasa tvaṃ mahāmuni, atirocasi yasasā sabbalokaṃ.
೧೨೬೨.
1262.
‘‘ಕಾವೇಯ್ಯಮತ್ತಾ ವಿಚರಿಮ್ಹ ಪುಬ್ಬೇ, ಗಾಮಾ ಗಾಮಂ ಪುರಾ ಪುರಂ।
‘‘Kāveyyamattā vicarimha pubbe, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;
ಅಥದ್ದಸಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನ ಪಾರಗುಂ॥
Athaddasāma sambuddhaṃ, sabbadhammāna pāraguṃ.
೧೨೬೩.
1263.
‘‘ಸೋ ಮೇ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ಮುನಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಾರಗೂ।
‘‘So me dhammamadesesi, muni dukkhassa pāragū;
೧೨೬೪.
1264.
‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಖನ್ಧೇ ಆಯತನಾನಿ ಚ।
‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, khandhe āyatanāni ca;
ಧಾತುಯೋ ಚ ವಿದಿತ್ವಾನ, ಪಬ್ಬಜಿಂ ಅನಗಾರಿಯಂ॥
Dhātuyo ca viditvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
೧೨೬೫.
1265.
‘‘ಬಹೂನಂ ವತ ಅತ್ಥಾಯ, ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ತಥಾಗತಾ।
‘‘Bahūnaṃ vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;
ಇತ್ಥೀನಂ ಪುರಿಸಾನಞ್ಚ, ಯೇ ತೇ ಸಾಸನಕಾರಕಾ॥
Itthīnaṃ purisānañca, ye te sāsanakārakā.
೧೨೬೬.
1266.
‘‘ತೇಸಂ ಖೋ ವತ ಅತ್ಥಾಯ, ಬೋಧಿಮಜ್ಝಗಮಾ ಮುನಿ।
‘‘Tesaṃ kho vata atthāya, bodhimajjhagamā muni;
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ, ಯೇ ನಿರಾಮಗತದ್ದಸಾ॥
Bhikkhūnaṃ bhikkhunīnañca, ye nirāmagataddasā.
೧೨೬೭.
1267.
‘‘ಸುದೇಸಿತಾ ಚಕ್ಖುಮತಾ, ಬುದ್ಧೇನಾದಿಚ್ಚಬನ್ಧುನಾ।
‘‘Sudesitā cakkhumatā, buddhenādiccabandhunā;
ಚತ್ತಾರಿ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಿ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಪಾಣಿನಂ॥
Cattāri ariyasaccāni, anukampāya pāṇinaṃ.
೧೨೬೮.
1268.
‘‘ದುಕ್ಖಂ ದುಕ್ಖಸಮುಪ್ಪಾದಂ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಅತಿಕ್ಕಮಂ।
‘‘Dukkhaṃ dukkhasamuppādaṃ, dukkhassa ca atikkamaṃ;
ಅರಿಯಂ ಚಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ, ದುಕ್ಖೂಪಸಮಗಾಮಿನಂ॥
Ariyaṃ caṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, dukkhūpasamagāminaṃ.
೧೨೬೯.
1269.
‘‘ಏವಮೇತೇ ತಥಾ ವುತ್ತಾ, ದಿಟ್ಠಾ ಮೇ ತೇ ಯಥಾ ತಥಾ।
‘‘Evamete tathā vuttā, diṭṭhā me te yathā tathā;
ಸದತ್ಥೋ ಮೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ॥
Sadattho me anuppatto, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
೧೨೭೦.
1270.
‘‘ಸ್ವಾಗತಂ ವತ ಮೇ ಆಸಿ, ಮಮ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ।
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;
೧೨೭೧.
1271.
‘‘ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ, ಸೋತಧಾತು ವಿಸೋಧಿತಾ।
‘‘Abhiññāpāramippatto, sotadhātu visodhitā;
ತೇವಿಜ್ಜೋ ಇದ್ಧಿಪತ್ತೋಮ್ಹಿ, ಚೇತೋಪರಿಯಕೋವಿದೋ॥
Tevijjo iddhipattomhi, cetopariyakovido.
೧೨೭೨.
1272.
‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ಸತ್ಥಾರಮನೋಮಪಞ್ಞಂ, ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಯೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾನಂ ಛೇತ್ತಾ।
‘‘Pucchāmi satthāramanomapaññaṃ, diṭṭheva dhamme yo vicikicchānaṃ chettā;
ಅಗ್ಗಾಳವೇ ಕಾಲಮಕಾಸಿ ಭಿಕ್ಖು, ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ ಅಭಿನಿಬ್ಬುತತ್ತೋ॥
Aggāḷave kālamakāsi bhikkhu, ñāto yasassī abhinibbutatto.
೧೨೭೩.
1273.
‘‘ನಿಗ್ರೋಧಕಪ್ಪೋ ಇತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ, ತಯಾ ಕತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ।
‘‘Nigrodhakappo iti tassa nāmaṃ, tayā kataṃ bhagavā brāhmaṇassa;
ಸೋ ತಂ ನಮಸ್ಸಂ ಅಚರಿ ಮುತ್ಯಪೇಖೋ, ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ ದಳ್ಹಧಮ್ಮದಸ್ಸೀ॥
So taṃ namassaṃ acari mutyapekho, āraddhavīriyo daḷhadhammadassī.
೧೨೭೪.
1274.
‘‘ತಂ ಸಾವಕಂ ಸಕ್ಕ ಮಯಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬೇ, ಅಞ್ಞಾತುಮಿಚ್ಛಾಮ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು।
‘‘Taṃ sāvakaṃ sakka mayampi sabbe, aññātumicchāma samantacakkhu;
ಸಮವಟ್ಠಿತಾ ನೋ ಸವನಾಯ ಸೋತಾ 39, ತುವಂ ನೋ ಸತ್ಥಾ ತ್ವಮನುತ್ತರೋಸಿ’’॥
Samavaṭṭhitā no savanāya sotā 40, tuvaṃ no satthā tvamanuttarosi’’.
೧೨೭೫.
1275.
ಛಿನ್ದ ನೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಂ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತಂ, ಪರಿನಿಬ್ಬುತಂ ವೇದಯ ಭೂರಿಪಞ್ಞ।
Chinda no vicikicchaṃ brūhi metaṃ, parinibbutaṃ vedaya bhūripañña;
ಮಜ್ಝೇವ ನೋ ಭಾಸ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು, ಸಕ್ಕೋವ ದೇವಾನ ಸಹಸ್ಸನೇತ್ತೋ॥
Majjheva no bhāsa samantacakkhu, sakkova devāna sahassanetto.
೧೨೭೬.
1276.
‘‘ಯೇ ಕೇಚಿ ಗನ್ಥಾ ಇಧ ಮೋಹಮಗ್ಗಾ, ಅಞ್ಞಾಣಪಕ್ಖಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಠಾನಾ।
‘‘Ye keci ganthā idha mohamaggā, aññāṇapakkhā vicikicchaṭhānā;
ತಥಾಗತಂ ಪತ್ವಾ ನ ತೇ ಭವನ್ತಿ, ಚಕ್ಖುಞ್ಹಿ ಏತಂ ಪರಮಂ ನರಾನಂ॥
Tathāgataṃ patvā na te bhavanti, cakkhuñhi etaṃ paramaṃ narānaṃ.
೧೨೭೭.
1277.
‘‘ನೋ ಚೇ ಹಿ ಜಾತು ಪುರಿಸೋ ಕಿಲೇಸೇ, ವಾತೋ ಯಥಾ ಅಬ್ಭಘನಂ ವಿಹಾನೇ।
‘‘No ce hi jātu puriso kilese, vāto yathā abbhaghanaṃ vihāne;
ತಮೋವಸ್ಸ ನಿವುತೋ ಸಬ್ಬಲೋಕೋ, ಜೋತಿಮನ್ತೋಪಿ ನ ಪಭಾಸೇಯ್ಯುಂ 41॥
Tamovassa nivuto sabbaloko, jotimantopi na pabhāseyyuṃ 42.
೧೨೭೮.
1278.
‘‘ಧೀರಾ ಚ ಪಜ್ಜೋತಕರಾ ಭವನ್ತಿ, ತಂ ತಂ ಅಹಂ ವೀರ ತಥೇವ ಮಞ್ಞೇ।
‘‘Dhīrā ca pajjotakarā bhavanti, taṃ taṃ ahaṃ vīra tatheva maññe;
ವಿಪಸ್ಸಿನಂ ಜಾನಮುಪಾಗಮಿಮ್ಹ, ಪರಿಸಾಸು ನೋ ಆವಿಕರೋಹಿ ಕಪ್ಪಂ॥
Vipassinaṃ jānamupāgamimha, parisāsu no āvikarohi kappaṃ.
೧೨೭೯.
1279.
‘‘ಖಿಪ್ಪಂ ಗಿರಂ ಏರಯ ವಗ್ಗು ವಗ್ಗುಂ, ಹಂಸೋವ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಸಣಿಕಂ ನಿಕೂಜ।
‘‘Khippaṃ giraṃ eraya vaggu vagguṃ, haṃsova paggayha saṇikaṃ nikūja;
ಬಿನ್ದುಸ್ಸರೇನ ಸುವಿಕಪ್ಪಿತೇನ, ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಉಜ್ಜುಗತಾ ಸುಣೋಮ॥
Bindussarena suvikappitena, sabbeva te ujjugatā suṇoma.
೧೨೮೦.
1280.
‘‘ಪಹೀನಜಾತಿಮರಣಂ ಅಸೇಸಂ, ನಿಗ್ಗಯ್ಹ ಧೋನಂ ವದೇಸ್ಸಾಮಿ 43 ಧಮ್ಮಂ।
‘‘Pahīnajātimaraṇaṃ asesaṃ, niggayha dhonaṃ vadessāmi 44 dhammaṃ;
೧೨೮೧.
1281.
‘‘ಸಮ್ಪನ್ನವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ ತವೇದಂ, ಸಮುಜ್ಜುಪಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮುಗ್ಗಹೀತಂ।
‘‘Sampannaveyyākaraṇaṃ tavedaṃ, samujjupaññassa samuggahītaṃ;
ಅಯಮಞ್ಜಲಿ ಪಚ್ಛಿಮೋ ಸುಪ್ಪಣಾಮಿತೋ, ಮಾ ಮೋಹಯೀ ಜಾನಮನೋಮಪಞ್ಞ॥
Ayamañjali pacchimo suppaṇāmito, mā mohayī jānamanomapañña.
೧೨೮೨.
1282.
‘‘ಪರೋಪರಂ ಅರಿಯಧಮ್ಮಂ ವಿದಿತ್ವಾ, ಮಾ ಮೋಹಯೀ ಜಾನಮನೋಮವೀರಿಯ।
‘‘Paroparaṃ ariyadhammaṃ viditvā, mā mohayī jānamanomavīriya;
ವಾರಿಂ ಯಥಾ ಘಮ್ಮನಿ ಘಮ್ಮತತ್ತೋ, ವಾಚಾಭಿಕಙ್ಖಾಮಿ ಸುತಂ ಪವಸ್ಸ॥
Vāriṃ yathā ghammani ghammatatto, vācābhikaṅkhāmi sutaṃ pavassa.
೧೨೮೩.
1283.
‘‘ಯದತ್ಥಿಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಚರೀ, ಕಪ್ಪಾಯನೋ ಕಚ್ಚಿಸ್ಸತಂ ಅಮೋಘಂ।
‘‘Yadatthikaṃ brahmacariyaṃ acarī, kappāyano kaccissataṃ amoghaṃ;
ನಿಬ್ಬಾಯಿ ಸೋ ಆದು ಸಉಪಾದಿಸೇಸೋ 49, ಯಥಾ ವಿಮುತ್ತೋ ಅಹು ತಂ ಸುಣೋಮ॥
Nibbāyi so ādu saupādiseso 50, yathā vimutto ahu taṃ suṇoma.
೧೨೮೪.
1284.
‘‘‘ಅಚ್ಛೇಚ್ಛಿ ತಣ್ಹಂ ಇಧ ನಾಮರೂಪೇ,
‘‘‘Acchecchi taṇhaṃ idha nāmarūpe,
(ಇತಿ ಭಗವಾ) ಕಣ್ಹಸ್ಸ ಸೋತಂ ದೀಘರತ್ತಾನುಸಯಿತಂ।
(Iti bhagavā) kaṇhassa sotaṃ dīgharattānusayitaṃ;
ಅತಾರಿ ಜಾತಿಂ ಮರಣಂ ಅಸೇಸಂ’, ಇಚ್ಚಬ್ರವಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಚಸೇಟ್ಠೋ॥
Atāri jātiṃ maraṇaṃ asesaṃ’, iccabravi bhagavā pañcaseṭṭho.
೧೨೮೫.
1285.
‘‘ಏಸ ಸುತ್ವಾ ಪಸೀದಾಮಿ, ವಚೋ ತೇ ಇಸಿಸತ್ತಮ।
‘‘Esa sutvā pasīdāmi, vaco te isisattama;
ಅಮೋಘಂ ಕಿರ ಮೇ ಪುಟ್ಠಂ, ನ ಮಂ ವಞ್ಚೇಸಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ॥
Amoghaṃ kira me puṭṭhaṃ, na maṃ vañcesi brāhmaṇo.
೧೨೮೬.
1286.
‘‘ಯಥಾ ವಾದೀ ತಥಾ ಕಾರೀ, ಅಹು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕೋ।
‘‘Yathā vādī tathā kārī, ahu buddhassa sāvako;
ಅಚ್ಛೇಚ್ಛಿ ಮಚ್ಚುನೋ ಜಾಲಂ, ತತಂ ಮಾಯಾವಿನೋ ದಳ್ಹಂ॥
Acchecchi maccuno jālaṃ, tataṃ māyāvino daḷhaṃ.
೧೨೮೭.
1287.
‘‘ಅದ್ದಸ ಭಗವಾ ಆದಿಂ, ಉಪಾದಾನಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯೋ।
‘‘Addasa bhagavā ādiṃ, upādānassa kappiyo;
ಅಚ್ಚಗಾ ವತ ಕಪ್ಪಾನೋ, ಮಚ್ಚುಧೇಯ್ಯಂ ಸುದುತ್ತರಂ॥
Accagā vata kappāno, maccudheyyaṃ suduttaraṃ.
೧೨೮೮.
1288.
‘‘ತಂ ದೇವದೇವಂ ವನ್ದಾಮಿ, ಪುತ್ತಂ ತೇ ದ್ವಿಪದುತ್ತಮ।
‘‘Taṃ devadevaṃ vandāmi, puttaṃ te dvipaduttama;
ಅನುಜಾತಂ ಮಹಾವೀರಂ, ನಾಗಂ ನಾಗಸ್ಸ ಓರಸ’’ನ್ತಿ॥
Anujātaṃ mahāvīraṃ, nāgaṃ nāgassa orasa’’nti.
ಇತ್ಥಂ ಸುದಂ ಆಯಸ್ಮಾ ವಙ್ಗೀಸೋ ಥೇರೋ ಗಾಥಾಯೋ
Itthaṃ sudaṃ āyasmā vaṅgīso thero gāthāyo
ಅಭಾಸಿತ್ಥಾತಿ।
Abhāsitthāti.
ಮಹಾನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Mahānipāto niṭṭhito.
ತತ್ರುದ್ದಾನಂ –
Tatruddānaṃ –
ಸತ್ತತಿಮ್ಹಿ ನಿಪಾತಮ್ಹಿ, ವಙ್ಗೀಸೋ ಪಟಿಭಾಣವಾ।
Sattatimhi nipātamhi, vaṅgīso paṭibhāṇavā;
ಏಕೋವ ಥೇರೋ ನತ್ಥಞ್ಞೋ, ಗಾಥಾಯೋ ಏಕಸತ್ತತೀತಿ॥
Ekova thero natthañño, gāthāyo ekasattatīti.
ನಿಟ್ಠಿತಾ ಥೇರಗಾಥಾಯೋ।
Niṭṭhitā theragāthāyo.
ತತ್ರುದ್ದಾನಂ –
Tatruddānaṃ –
ಸಹಸ್ಸಂ ಹೋನ್ತಿ ತಾ ಗಾಥಾ, ತೀಣಿ ಸಟ್ಠಿಸತಾನಿ ಚ।
Sahassaṃ honti tā gāthā, tīṇi saṭṭhisatāni ca;
ಥೇರಾ ಚ ದ್ವೇ ಸತಾ ಸಟ್ಠಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಪಕಾಸಿತಾ॥
Therā ca dve satā saṭṭhi, cattāro ca pakāsitā.
ಸೀಹನಾದಂ ನದಿತ್ವಾನ, ಬುದ್ಧಪುತ್ತಾ ಅನಾಸವಾ।
Sīhanādaṃ naditvāna, buddhaputtā anāsavā;
ಖೇಮನ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾನ, ಅಗ್ಗಿಖನ್ಧಾವ ನಿಬ್ಬುತಾತಿ॥
Khemantaṃ pāpuṇitvāna, aggikhandhāva nibbutāti.
ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Theragāthāpāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā / ೧. ವಙ್ಗೀಸತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ • 1. Vaṅgīsattheragāthāvaṇṇanā