Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi |
੨੧. ਮਹਾਨਿਪਾਤੋ
21. Mahānipāto
੧. વਙ੍ਗੀਸਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ
1. Vaṅgīsattheragāthā
੧੨੧੮.
1218.
‘‘ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ વਤ ਮਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਨਗਾਰਿਯਂ।
‘‘Nikkhantaṃ vata maṃ santaṃ, agārasmānagāriyaṃ;
વਿਤਕ੍ਕਾ ਉਪਧਾવਨ੍ਤਿ, ਪਗਬ੍ਭਾ ਕਣ੍ਹਤੋ ਇਮੇ॥
Vitakkā upadhāvanti, pagabbhā kaṇhato ime.
੧੨੧੯.
1219.
ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿਕਿਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਅਪਲਾਯਿਨਂ॥
Samantā parikireyyuṃ, sahassaṃ apalāyinaṃ.
੧੨੨੦.
1220.
੧੨੨੧.
1221.
‘‘ਸਕ੍ਖੀ ਹਿ ਮੇ ਸੁਤਂ ਏਤਂ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨੋ।
‘‘Sakkhī hi me sutaṃ etaṃ, buddhassādiccabandhuno;
ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਮਨਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਨਿਰਤੋ ਮਨੋ॥
Nibbānagamanaṃ maggaṃ, tattha me nirato mano.
੧੨੨੨.
1222.
‘‘ਏવਂ ਚੇ ਮਂ વਿਹਰਨ੍ਤਂ, ਪਾਪਿਮ ਉਪਗਚ੍ਛਸਿ।
‘‘Evaṃ ce maṃ viharantaṃ, pāpima upagacchasi;
ਤਥਾ ਮਚ੍ਚੁ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਮੇ ਮਗ੍ਗਮ੍ਪਿ ਦਕ੍ਖਸਿ॥
Tathā maccu karissāmi, na me maggampi dakkhasi.
੧੨੨੩.
1223.
‘‘ਅਰਤਿਞ੍ਚ 9 ਰਤਿਞ੍ਚ ਪਹਾਯ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਗੇਹਸਿਤਞ੍ਚ વਿਤਕ੍ਕਂ।
‘‘Aratiñca 10 ratiñca pahāya, sabbaso gehasitañca vitakkaṃ;
વਨਥਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ, ਨਿਬ੍ਬਨਥੋ ਅવਨਥੋ ਸ 11 ਭਿਕ੍ਖੁ॥
Vanathaṃ na kareyya kuhiñci, nibbanatho avanatho sa 12 bhikkhu.
੧੨੨੪.
1224.
‘‘ਯਮਿਧ ਪਥવਿਞ੍ਚ વੇਹਾਸਂ, ਰੂਪਗਤਂ ਜਗਤੋਗਧਂ ਕਿਞ੍ਚਿ।
‘‘Yamidha pathaviñca vehāsaṃ, rūpagataṃ jagatogadhaṃ kiñci;
ਪਰਿਜੀਯਤਿ ਸਬ੍ਬਮਨਿਚ੍ਚਂ, ਏવਂ ਸਮੇਚ੍ਚ ਚਰਨ੍ਤਿ ਮੁਤਤ੍ਤਾ॥
Parijīyati sabbamaniccaṃ, evaṃ samecca caranti mutattā.
੧੨੨੫.
1225.
‘‘ਉਪਧੀਸੁ ਜਨਾ ਗਧਿਤਾਸੇ, ਦਿਟ੍ਠਸੁਤੇ 13 ਪਟਿਘੇ ਚ ਮੁਤੇ ਚ।
‘‘Upadhīsu janā gadhitāse, diṭṭhasute 14 paṭighe ca mute ca;
ਏਤ੍ਥ વਿਨੋਦਯ ਛਨ੍ਦਮਨੇਜੋ, ਯੋ ਹੇਤ੍ਥ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ ਮੁਨਿ ਤਮਾਹੁ 15॥
Ettha vinodaya chandamanejo, yo hettha na limpati muni tamāhu 16.
੧੨੨੬.
1226.
‘‘ਅਥ ਸਟ੍ਠਿਸਿਤਾ ਸવਿਤਕ੍ਕਾ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਤਾਯ 17 ਅਧਮ੍ਮਾ ਨਿવਿਟ੍ਠਾ।
‘‘Atha saṭṭhisitā savitakkā, puthujjanatāya 18 adhammā niviṭṭhā;
ਨ ਚ વਗ੍ਗਗਤਸ੍ਸ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ, ਨੋ ਪਨ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਗਾਹੀ 19 ਸ ਭਿਕ੍ਖੁ॥
Na ca vaggagatassa kuhiñci, no pana duṭṭhullagāhī 20 sa bhikkhu.
੧੨੨੭.
1227.
‘‘ਦਬ੍ਬੋ ਚਿਰਰਤ੍ਤਸਮਾਹਿਤੋ, ਅਕੁਹਕੋ ਨਿਪਕੋ ਅਪਿਹਾਲੁ।
‘‘Dabbo cirarattasamāhito, akuhako nipako apihālu;
ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਜ੍ਝਗਮਾ ਮੁਨਿ, ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਕਙ੍ਖਤਿ ਕਾਲਂ॥
Santaṃ padaṃ ajjhagamā muni, paṭicca parinibbuto kaṅkhati kālaṃ.
੧੨੨੮.
1228.
‘‘ਮਾਨਂ ਪਜਹਸ੍ਸੁ ਗੋਤਮ, ਮਾਨਪਥਞ੍ਚ ਜਹਸ੍ਸੁ ਅਸੇਸਂ।
‘‘Mānaṃ pajahassu gotama, mānapathañca jahassu asesaṃ;
ਮਾਨਪਥਮ੍ਹਿ ਸ ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ, વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀਹੁવਾ ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ॥
Mānapathamhi sa mucchito, vippaṭisārīhuvā cirarattaṃ.
੧੨੨੯.
1229.
‘‘ਮਕ੍ਖੇਨ ਮਕ੍ਖਿਤਾ ਪਜਾ, ਮਾਨਹਤਾ ਨਿਰਯਂ ਪਪਤਨ੍ਤਿ।
‘‘Makkhena makkhitā pajā, mānahatā nirayaṃ papatanti;
ਸੋਚਨ੍ਤਿ ਜਨਾ ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ, ਮਾਨਹਤਾ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ॥
Socanti janā cirarattaṃ, mānahatā nirayaṃ upapannā.
੧੨੩੦.
1230.
‘‘ਨ ਹਿ ਸੋਚਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਦਾਚਿ, ਮਗ੍ਗਜਿਨੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ।
‘‘Na hi socati bhikkhu kadāci, maggajino sammā paṭipanno;
ਕਿਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਸੁਖਞ੍ਚਾਨੁਭੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਦਸੋਤਿ ਤਮਾਹੁ ਤਥਤ੍ਤਂ॥
Kittiñca sukhañcānubhoti, dhammadasoti tamāhu tathattaṃ.
੧੨੩੧.
1231.
‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਅਖਿਲੋ ਇਧ 21 ਪਧਾਨવਾ, ਨੀવਰਣਾਨਿ ਪਹਾਯ વਿਸੁਦ੍ਧੋ।
‘‘Tasmā akhilo idha 22 padhānavā, nīvaraṇāni pahāya visuddho;
ਮਾਨਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਅਸੇਸਂ, વਿਜ੍ਜਾਯਨ੍ਤਕਰੋ ਸਮਿਤਾવੀ॥
Mānañca pahāya asesaṃ, vijjāyantakaro samitāvī.
੧੨੩੨.
1232.
‘‘ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਡਯ੍ਹਾਮਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੇ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ।
‘‘Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati;
ਸਾਧੁ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਂ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਗੋਤਮ॥
Sādhu nibbāpanaṃ brūhi, anukampāya gotama.
੧੨੩੩.
1233.
‘‘ਸਞ੍ਞਾਯ વਿਪਰਿਯੇਸਾ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਤੇ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ।
‘‘Saññāya vipariyesā, cittaṃ te pariḍayhati;
੧੨੩੪.
1234.
‘‘ਅਸੁਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવੇਹਿ, ਏਕਗ੍ਗਂ ਸੁਸਮਾਹਿਤਂ।
‘‘Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ;
ਸਤਿ ਕਾਯਗਤਾ ਤ੍ਯਤ੍ਥੁ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਬਹੁਲੋ ਭવ॥
Sati kāyagatā tyatthu, nibbidābahulo bhava.
੧੨੩੫.
1235.
‘‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਭਾવੇਹਿ, ਮਾਨਾਨੁਸਯਮੁਜ੍ਜਹ।
‘‘Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;
ਤਤੋ ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਸਿ॥
Tato mānābhisamayā, upasanto carissasi.
੧੨੩੬.
1236.
‘‘ਤਮੇવ વਾਚਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਯਾਯਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਤਾਪਯੇ।
‘‘Tameva vācaṃ bhāseyya, yāyattānaṃ na tāpaye;
ਪਰੇ ਚ ਨ વਿਹਿਂਸੇਯ੍ਯ, ਸਾ વੇ વਾਚਾ ਸੁਭਾਸਿਤਾ॥
Pare ca na vihiṃseyya, sā ve vācā subhāsitā.
੧੨੩੭.
1237.
‘‘ਪਿਯવਾਚਮੇવ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਯਾ વਾਚਾ ਪਟਿਨਨ੍ਦਿਤਾ।
‘‘Piyavācameva bhāseyya, yā vācā paṭinanditā;
ਯਂ ਅਨਾਦਾਯ ਪਾਪਾਨਿ, ਪਰੇਸਂ ਭਾਸਤੇ ਪਿਯਂ॥
Yaṃ anādāya pāpāni, paresaṃ bhāsate piyaṃ.
੧੨੩੮.
1238.
‘‘ਸਚ੍ਚਂ વੇ ਅਮਤਾ વਾਚਾ, ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ ਸਨਨ੍ਤਨੋ।
‘‘Saccaṃ ve amatā vācā, esa dhammo sanantano;
ਸਚ੍ਚੇ ਅਤ੍ਥੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ, ਆਹੁ ਸਨ੍ਤੋ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ॥
Sacce atthe ca dhamme ca, āhu santo patiṭṭhitā.
੧੨੩੯.
1239.
‘‘ਯਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਾਸਤਿ વਾਚਂ, ਖੇਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਤ੍ਤਿਯਾ।
‘‘Yaṃ buddho bhāsati vācaṃ, khemaṃ nibbānapattiyā;
ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾਯ, ਸਾ વੇ વਾਚਾਨਮੁਤ੍ਤਮਾ॥
Dukkhassantakiriyāya, sā ve vācānamuttamā.
੧੨੪੦.
1240.
‘‘ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞੋ ਮੇਧਾવੀ, ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਕੋવਿਦੋ।
‘‘Gambhīrapañño medhāvī, maggāmaggassa kovido;
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਂ॥
Sāriputto mahāpañño, dhammaṃ deseti bhikkhunaṃ.
੧੨੪੧.
1241.
‘‘ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤੇਨਪਿ ਦੇਸੇਤਿ, વਿਤ੍ਥਾਰੇਨਪਿ ਭਾਸਤਿ।
‘‘Saṅkhittenapi deseti, vitthārenapi bhāsati;
੧੨੪੨.
1242.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਦੇਸਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਸੁਣਨ੍ਤਿ ਮਧੁਰਂ ਗਿਰਂ।
‘‘Tassa taṃ desayantassa, suṇanti madhuraṃ giraṃ;
ਸਰੇਨ ਰਜਨੀਯੇਨ, ਸવਨੀਯੇਨ વਗ੍ਗੁਨਾ।
Sarena rajanīyena, savanīyena vaggunā;
ਉਦਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ ਮੁਦਿਤਾ, ਸੋਤਂ ਓਧੇਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖવੋ॥
Udaggacittā muditā, sotaṃ odhenti bhikkhavo.
੧੨੪੩.
1243.
‘‘ਅਜ੍ਜ ਪਨ੍ਨਰਸੇ વਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਸਮਾਗਤਾ।
‘‘Ajja pannarase visuddhiyā, bhikkhū pañcasatā samāgatā;
ਸਂਯੋਜਨਬਨ੍ਧਨਚ੍ਛਿਦਾ, ਅਨੀਘਾ ਖੀਣਪੁਨਬ੍ਭવਾ ਇਸੀ॥
Saṃyojanabandhanacchidā, anīghā khīṇapunabbhavā isī.
੧੨੪੪.
1244.
‘‘ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਯਥਾ ਰਾਜਾ, ਅਮਚ੍ਚਪਰਿવਾਰਿਤੋ।
‘‘Cakkavattī yathā rājā, amaccaparivārito;
ਸਮਨ੍ਤਾ ਅਨੁਪਰਿਯੇਤਿ, ਸਾਗਰਨ੍ਤਂ ਮਹਿਂ ਇਮਂ॥
Samantā anupariyeti, sāgarantaṃ mahiṃ imaṃ.
੧੨੪੫.
1245.
‘‘ਏવਂ વਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮਂ, ਸਤ੍ਥવਾਹਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ।
‘‘Evaṃ vijitasaṅgāmaṃ, satthavāhaṃ anuttaraṃ;
ਸਾવਕਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ, ਤੇવਿਜ੍ਜਾ ਮਚ੍ਚੁਹਾਯਿਨੋ॥
Sāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
੧੨੪੬.
1246.
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਭਗવਤੋ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਪਲਾਪੇਤ੍ਥ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।
‘‘Sabbe bhagavato puttā, palāpettha na vijjati;
ਤਣ੍ਹਾਸਲ੍ਲਸ੍ਸ ਹਨ੍ਤਾਰਂ, વਨ੍ਦੇ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਂ॥
Taṇhāsallassa hantāraṃ, vande ādiccabandhunaṃ.
੧੨੪੭.
1247.
‘‘ਪਰੋਸਹਸ੍ਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਸੁਗਤਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤਿ।
‘‘Parosahassaṃ bhikkhūnaṃ, sugataṃ payirupāsati;
ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ વਿਰਜਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਕੁਤੋਭਯਂ॥
Desentaṃ virajaṃ dhammaṃ, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
੧੨੪੮.
1248.
‘‘ਸੁਣਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਂ વਿਮਲਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਦੇਸਿਤਂ।
‘‘Suṇanti dhammaṃ vimalaṃ, sammāsambuddhadesitaṃ;
ਸੋਭਤਿ વਤ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤੋ॥
Sobhati vata sambuddho, bhikkhusaṅghapurakkhato.
੧੨੪੯.
1249.
‘‘‘ਨਾਗਨਾਮੋ’ਸਿ ਭਗવਾ, ਇਸੀਨਂ ਇਸਿਸਤ੍ਤਮੋ।
‘‘‘Nāganāmo’si bhagavā, isīnaṃ isisattamo;
ਮਹਾਮੇਘੋવ ਹੁਤ੍વਾਨ, ਸਾવਕੇ ਅਭਿવਸ੍ਸਸਿ॥
Mahāmeghova hutvāna, sāvake abhivassasi.
੧੨੫੦.
1250.
‘‘ਦਿવਾ વਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਸਤ੍ਥੁਦਸ੍ਸਨਕਮ੍ਯਤਾ।
‘‘Divā vihārā nikkhamma, satthudassanakamyatā;
ਸਾવਕੋ ਤੇ ਮਹਾવੀਰ, ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਤਿ વਙ੍ਗਿਸੋ॥
Sāvako te mahāvīra, pāde vandati vaṅgiso.
੧੨੫੧.
1251.
‘‘ਉਮ੍ਮਗ੍ਗਪਥਂ ਮਾਰਸ੍ਸ, ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਚਰਤਿ ਪਭਿਜ੍ਜ ਖੀਲਾਨਿ।
‘‘Ummaggapathaṃ mārassa, abhibhuyya carati pabhijja khīlāni;
ਤਂ ਪਸ੍ਸਥ ਬਨ੍ਧਪਮੁਞ੍ਚਕਰਂ, ਅਸਿਤਂવ ਭਾਗਸੋ ਪવਿਭਜ੍ਜ॥
Taṃ passatha bandhapamuñcakaraṃ, asitaṃva bhāgaso pavibhajja.
੧੨੫੨.
1252.
‘‘ਓਘਸ੍ਸ ਹਿ ਨਿਤਰਣਤ੍ਥਂ, ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਅਕ੍ਖਾਸਿ।
‘‘Oghassa hi nitaraṇatthaṃ, anekavihitaṃ maggaṃ akkhāsi;
ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਅਮਤੇ ਅਕ੍ਖਾਤੇ, ਧਮ੍ਮਦਸਾ ਠਿਤਾ ਅਸਂਹੀਰਾ॥
Tasmiñca amate akkhāte, dhammadasā ṭhitā asaṃhīrā.
੧੨੫੩.
1253.
ਞਤ੍વਾ ਚ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਚ, ਅਗ੍ਗਂ ਸੋ ਦੇਸਯਿ ਦਸਦ੍ਧਾਨਂ॥
Ñatvā ca sacchikatvā ca, aggaṃ so desayi dasaddhānaṃ.
੧੨੫੪.
1254.
‘‘ਏવਂ ਸੁਦੇਸਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਕੋ ਪਮਾਦੋ વਿਜਾਨਤਂ ਧਮ੍ਮਂ।
‘‘Evaṃ sudesite dhamme, ko pamādo vijānataṃ dhammaṃ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸਾਸਨੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਸਦਾ ਨਮਸ੍ਸਮਨੁਸਿਕ੍ਖੇ॥
Tasmā hi tassa bhagavato sāsane, appamatto sadā namassamanusikkhe.
੧੨੫੫.
1255.
‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਯੋ ਥੇਰੋ, ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਤਿਬ੍ਬਨਿਕ੍ਕਮੋ।
‘‘Buddhānubuddho yo thero, koṇḍañño tibbanikkamo;
ਲਾਭੀ ਸੁਖવਿਹਾਰਾਨਂ, વਿવੇਕਾਨਂ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ॥
Lābhī sukhavihārānaṃ, vivekānaṃ abhiṇhaso.
੧੨੫੬.
1256.
‘‘ਯਂ ਸਾવਕੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨਕਾਰਿਨਾ।
‘‘Yaṃ sāvakena pattabbaṃ, satthu sāsanakārinā;
ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਤੋ॥
Sabbassa taṃ anuppattaṃ, appamattassa sikkhato.
੧੨੫੭.
1257.
‘‘ਮਹਾਨੁਭਾવੋ ਤੇવਿਜ੍ਜੋ, ਚੇਤੋਪਰਿਯਕੋવਿਦੋ।
‘‘Mahānubhāvo tevijjo, cetopariyakovido;
ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਬੁਦ੍ਧਦਾਯਾਦੋ, ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ॥
Koṇḍañño buddhadāyādo, pāde vandati satthuno.
੧੨੫੮.
1258.
‘‘ਨਗਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸੇ ਆਸੀਨਂ, ਮੁਨਿਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਾਰਗੁਂ।
‘‘Nagassa passe āsīnaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
ਸਾવਕਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ, ਤੇવਿਜ੍ਜਾ ਮਚ੍ਚੁਹਾਯਿਨੋ॥
Sāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
੧੨੫੯.
1259.
੧੨੬੦.
1260.
‘‘ਏવਂ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਮੁਨਿਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਾਰਗੁਂ।
‘‘Evaṃ sabbaṅgasampannaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
ਅਨੇਕਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ ਗੋਤਮਂ॥
Anekākārasampannaṃ, payirupāsanti gotamaṃ.
੧੨੬੧.
1261.
‘‘ਚਨ੍ਦੋ ਯਥਾ વਿਗਤવਲਾਹਕੇ ਨਭੇ, વਿਰੋਚਤਿ વੀਤਮਲੋવ ਭਾਣੁਮਾ।
‘‘Cando yathā vigatavalāhake nabhe, virocati vītamalova bhāṇumā;
ਏવਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗੀਰਸ ਤ੍વਂ ਮਹਾਮੁਨਿ, ਅਤਿਰੋਚਸਿ ਯਸਸਾ ਸਬ੍ਬਲੋਕਂ॥
Evampi aṅgīrasa tvaṃ mahāmuni, atirocasi yasasā sabbalokaṃ.
੧੨੬੨.
1262.
‘‘ਕਾવੇਯ੍ਯਮਤ੍ਤਾ વਿਚਰਿਮ੍ਹ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਗਾਮਾ ਗਾਮਂ ਪੁਰਾ ਪੁਰਂ।
‘‘Kāveyyamattā vicarimha pubbe, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;
ਅਥਦ੍ਦਸਾਮ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨ ਪਾਰਗੁਂ॥
Athaddasāma sambuddhaṃ, sabbadhammāna pāraguṃ.
੧੨੬੩.
1263.
‘‘ਸੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਮੁਨਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਾਰਗੂ।
‘‘So me dhammamadesesi, muni dukkhassa pāragū;
੧੨੬੪.
1264.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਖਨ੍ਧੇ ਆਯਤਨਾਨਿ ਚ।
‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, khandhe āyatanāni ca;
ਧਾਤੁਯੋ ਚ વਿਦਿਤ੍વਾਨ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ॥
Dhātuyo ca viditvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
੧੨੬੫.
1265.
‘‘ਬਹੂਨਂ વਤ ਅਤ੍ਥਾਯ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਥਾਗਤਾ।
‘‘Bahūnaṃ vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;
ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਪੁਰਿਸਾਨਞ੍ਚ, ਯੇ ਤੇ ਸਾਸਨਕਾਰਕਾ॥
Itthīnaṃ purisānañca, ye te sāsanakārakā.
੧੨੬੬.
1266.
‘‘ਤੇਸਂ ਖੋ વਤ ਅਤ੍ਥਾਯ, ਬੋਧਿਮਜ੍ਝਗਮਾ ਮੁਨਿ।
‘‘Tesaṃ kho vata atthāya, bodhimajjhagamā muni;
ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਞ੍ਚ, ਯੇ ਨਿਰਾਮਗਤਦ੍ਦਸਾ॥
Bhikkhūnaṃ bhikkhunīnañca, ye nirāmagataddasā.
੧੨੬੭.
1267.
‘‘ਸੁਦੇਸਿਤਾ ਚਕ੍ਖੁਮਤਾ, ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ।
‘‘Sudesitā cakkhumatā, buddhenādiccabandhunā;
ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਪਾਣਿਨਂ॥
Cattāri ariyasaccāni, anukampāya pāṇinaṃ.
੧੨੬੮.
1268.
‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਂ।
‘‘Dukkhaṃ dukkhasamuppādaṃ, dukkhassa ca atikkamaṃ;
ਅਰਿਯਂ ਚਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਂ॥
Ariyaṃ caṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, dukkhūpasamagāminaṃ.
੧੨੬੯.
1269.
‘‘ਏવਮੇਤੇ ਤਥਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਾ ਮੇ ਤੇ ਯਥਾ ਤਥਾ।
‘‘Evamete tathā vuttā, diṭṭhā me te yathā tathā;
ਸਦਤ੍ਥੋ ਮੇ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ॥
Sadattho me anuppatto, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
੧੨੭੦.
1270.
‘‘ਸ੍વਾਗਤਂ વਤ ਮੇ ਆਸਿ, ਮਮ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ।
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;
੧੨੭੧.
1271.
‘‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋਤਧਾਤੁ વਿਸੋਧਿਤਾ।
‘‘Abhiññāpāramippatto, sotadhātu visodhitā;
ਤੇવਿਜ੍ਜੋ ਇਦ੍ਧਿਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ, ਚੇਤੋਪਰਿਯਕੋવਿਦੋ॥
Tevijjo iddhipattomhi, cetopariyakovido.
੧੨੭੨.
1272.
‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਸਤ੍ਥਾਰਮਨੋਮਪਞ੍ਞਂ, ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਯੋ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨਂ ਛੇਤ੍ਤਾ।
‘‘Pucchāmi satthāramanomapaññaṃ, diṭṭheva dhamme yo vicikicchānaṃ chettā;
ਅਗ੍ਗਾਲ਼વੇ ਕਾਲਮਕਾਸਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਞਾਤੋ ਯਸਸ੍ਸੀ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤੋ॥
Aggāḷave kālamakāsi bhikkhu, ñāto yasassī abhinibbutatto.
੧੨੭੩.
1273.
‘‘ਨਿਗ੍ਰੋਧਕਪ੍ਪੋ ਇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਤਯਾ ਕਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ।
‘‘Nigrodhakappo iti tassa nāmaṃ, tayā kataṃ bhagavā brāhmaṇassa;
ਸੋ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਂ ਅਚਰਿ ਮੁਤ੍ਯਪੇਖੋ, ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸੀ॥
So taṃ namassaṃ acari mutyapekho, āraddhavīriyo daḷhadhammadassī.
੧੨੭੪.
1274.
‘‘ਤਂ ਸਾવਕਂ ਸਕ੍ਕ ਮਯਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬੇ, ਅਞ੍ਞਾਤੁਮਿਚ੍ਛਾਮ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ।
‘‘Taṃ sāvakaṃ sakka mayampi sabbe, aññātumicchāma samantacakkhu;
ਸਮવਟ੍ਠਿਤਾ ਨੋ ਸવਨਾਯ ਸੋਤਾ 39, ਤੁવਂ ਨੋ ਸਤ੍ਥਾ ਤ੍વਮਨੁਤ੍ਤਰੋਸਿ’’॥
Samavaṭṭhitā no savanāya sotā 40, tuvaṃ no satthā tvamanuttarosi’’.
੧੨੭੫.
1275.
ਛਿਨ੍ਦ ਨੋ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਂ વੇਦਯ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞ।
Chinda no vicikicchaṃ brūhi metaṃ, parinibbutaṃ vedaya bhūripañña;
ਮਜ੍ਝੇવ ਨੋ ਭਾਸ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ, ਸਕ੍ਕੋવ ਦੇવਾਨ ਸਹਸ੍ਸਨੇਤ੍ਤੋ॥
Majjheva no bhāsa samantacakkhu, sakkova devāna sahassanetto.
੧੨੭੬.
1276.
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ ਗਨ੍ਥਾ ਇਧ ਮੋਹਮਗ੍ਗਾ, ਅਞ੍ਞਾਣਪਕ੍ਖਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਠਾਨਾ।
‘‘Ye keci ganthā idha mohamaggā, aññāṇapakkhā vicikicchaṭhānā;
ਤਥਾਗਤਂ ਪਤ੍વਾ ਨ ਤੇ ਭવਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਪਰਮਂ ਨਰਾਨਂ॥
Tathāgataṃ patvā na te bhavanti, cakkhuñhi etaṃ paramaṃ narānaṃ.
੧੨੭੭.
1277.
‘‘ਨੋ ਚੇ ਹਿ ਜਾਤੁ ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਲੇਸੇ, વਾਤੋ ਯਥਾ ਅਬ੍ਭਘਨਂ વਿਹਾਨੇ।
‘‘No ce hi jātu puriso kilese, vāto yathā abbhaghanaṃ vihāne;
ਤਮੋવਸ੍ਸ ਨਿવੁਤੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕੋ, ਜੋਤਿਮਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਪਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ 41॥
Tamovassa nivuto sabbaloko, jotimantopi na pabhāseyyuṃ 42.
੧੨੭੮.
1278.
‘‘ਧੀਰਾ ਚ ਪਜ੍ਜੋਤਕਰਾ ਭવਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਅਹਂ વੀਰ ਤਥੇવ ਮਞ੍ਞੇ।
‘‘Dhīrā ca pajjotakarā bhavanti, taṃ taṃ ahaṃ vīra tatheva maññe;
વਿਪਸ੍ਸਿਨਂ ਜਾਨਮੁਪਾਗਮਿਮ੍ਹ, ਪਰਿਸਾਸੁ ਨੋ ਆવਿਕਰੋਹਿ ਕਪ੍ਪਂ॥
Vipassinaṃ jānamupāgamimha, parisāsu no āvikarohi kappaṃ.
੧੨੭੯.
1279.
‘‘ਖਿਪ੍ਪਂ ਗਿਰਂ ਏਰਯ વਗ੍ਗੁ વਗ੍ਗੁਂ, ਹਂਸੋવ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਸਣਿਕਂ ਨਿਕੂਜ।
‘‘Khippaṃ giraṃ eraya vaggu vagguṃ, haṃsova paggayha saṇikaṃ nikūja;
ਬਿਨ੍ਦੁਸ੍ਸਰੇਨ ਸੁવਿਕਪ੍ਪਿਤੇਨ, ਸਬ੍ਬੇવ ਤੇ ਉਜ੍ਜੁਗਤਾ ਸੁਣੋਮ॥
Bindussarena suvikappitena, sabbeva te ujjugatā suṇoma.
੧੨੮੦.
1280.
‘‘ਪਹੀਨਜਾਤਿਮਰਣਂ ਅਸੇਸਂ, ਨਿਗ੍ਗਯ੍ਹ ਧੋਨਂ વਦੇਸ੍ਸਾਮਿ 43 ਧਮ੍ਮਂ।
‘‘Pahīnajātimaraṇaṃ asesaṃ, niggayha dhonaṃ vadessāmi 44 dhammaṃ;
੧੨੮੧.
1281.
‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨવੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ ਤવੇਦਂ, ਸਮੁਜ੍ਜੁਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ।
‘‘Sampannaveyyākaraṇaṃ tavedaṃ, samujjupaññassa samuggahītaṃ;
ਅਯਮਞ੍ਜਲਿ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਸੁਪ੍ਪਣਾਮਿਤੋ, ਮਾ ਮੋਹਯੀ ਜਾਨਮਨੋਮਪਞ੍ਞ॥
Ayamañjali pacchimo suppaṇāmito, mā mohayī jānamanomapañña.
੧੨੮੨.
1282.
‘‘ਪਰੋਪਰਂ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਂ વਿਦਿਤ੍વਾ, ਮਾ ਮੋਹਯੀ ਜਾਨਮਨੋਮવੀਰਿਯ।
‘‘Paroparaṃ ariyadhammaṃ viditvā, mā mohayī jānamanomavīriya;
વਾਰਿਂ ਯਥਾ ਘਮ੍ਮਨਿ ਘਮ੍ਮਤਤ੍ਤੋ, વਾਚਾਭਿਕਙ੍ਖਾਮਿ ਸੁਤਂ ਪવਸ੍ਸ॥
Vāriṃ yathā ghammani ghammatatto, vācābhikaṅkhāmi sutaṃ pavassa.
੧੨੮੩.
1283.
‘‘ਯਦਤ੍ਥਿਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਅਚਰੀ, ਕਪ੍ਪਾਯਨੋ ਕਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤਂ ਅਮੋਘਂ।
‘‘Yadatthikaṃ brahmacariyaṃ acarī, kappāyano kaccissataṃ amoghaṃ;
ਨਿਬ੍ਬਾਯਿ ਸੋ ਆਦੁ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸੋ 49, ਯਥਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਅਹੁ ਤਂ ਸੁਣੋਮ॥
Nibbāyi so ādu saupādiseso 50, yathā vimutto ahu taṃ suṇoma.
੧੨੮੪.
1284.
‘‘‘ਅਚ੍ਛੇਚ੍ਛਿ ਤਣ੍ਹਂ ਇਧ ਨਾਮਰੂਪੇ,
‘‘‘Acchecchi taṇhaṃ idha nāmarūpe,
(ਇਤਿ ਭਗવਾ) ਕਣ੍ਹਸ੍ਸ ਸੋਤਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਾਨੁਸਯਿਤਂ।
(Iti bhagavā) kaṇhassa sotaṃ dīgharattānusayitaṃ;
ਅਤਾਰਿ ਜਾਤਿਂ ਮਰਣਂ ਅਸੇਸਂ’, ਇਚ੍ਚਬ੍ਰવਿ ਭਗવਾ ਪਞ੍ਚਸੇਟ੍ਠੋ॥
Atāri jātiṃ maraṇaṃ asesaṃ’, iccabravi bhagavā pañcaseṭṭho.
੧੨੮੫.
1285.
‘‘ਏਸ ਸੁਤ੍વਾ ਪਸੀਦਾਮਿ, વਚੋ ਤੇ ਇਸਿਸਤ੍ਤਮ।
‘‘Esa sutvā pasīdāmi, vaco te isisattama;
ਅਮੋਘਂ ਕਿਰ ਮੇ ਪੁਟ੍ਠਂ, ਨ ਮਂ વਞ੍ਚੇਸਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ॥
Amoghaṃ kira me puṭṭhaṃ, na maṃ vañcesi brāhmaṇo.
੧੨੮੬.
1286.
‘‘ਯਥਾ વਾਦੀ ਤਥਾ ਕਾਰੀ, ਅਹੁ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾવਕੋ।
‘‘Yathā vādī tathā kārī, ahu buddhassa sāvako;
ਅਚ੍ਛੇਚ੍ਛਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਜਾਲਂ, ਤਤਂ ਮਾਯਾવਿਨੋ ਦਲ਼੍ਹਂ॥
Acchecchi maccuno jālaṃ, tataṃ māyāvino daḷhaṃ.
੧੨੮੭.
1287.
‘‘ਅਦ੍ਦਸ ਭਗવਾ ਆਦਿਂ, ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਿਯੋ।
‘‘Addasa bhagavā ādiṃ, upādānassa kappiyo;
ਅਚ੍ਚਗਾ વਤ ਕਪ੍ਪਾਨੋ, ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਂ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਂ॥
Accagā vata kappāno, maccudheyyaṃ suduttaraṃ.
੧੨੮੮.
1288.
‘‘ਤਂ ਦੇવਦੇવਂ વਨ੍ਦਾਮਿ, ਪੁਤ੍ਤਂ ਤੇ ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮ।
‘‘Taṃ devadevaṃ vandāmi, puttaṃ te dvipaduttama;
ਅਨੁਜਾਤਂ ਮਹਾવੀਰਂ, ਨਾਗਂ ਨਾਗਸ੍ਸ ਓਰਸ’’ਨ੍ਤਿ॥
Anujātaṃ mahāvīraṃ, nāgaṃ nāgassa orasa’’nti.
ਇਤ੍ਥਂ ਸੁਦਂ ਆਯਸ੍ਮਾ વਙ੍ਗੀਸੋ ਥੇਰੋ ਗਾਥਾਯੋ
Itthaṃ sudaṃ āyasmā vaṅgīso thero gāthāyo
ਅਭਾਸਿਤ੍ਥਾਤਿ।
Abhāsitthāti.
ਮਹਾਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Mahānipāto niṭṭhito.
ਤਤ੍ਰੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tatruddānaṃ –
ਸਤ੍ਤਤਿਮ੍ਹਿ ਨਿਪਾਤਮ੍ਹਿ, વਙ੍ਗੀਸੋ ਪਟਿਭਾਣવਾ।
Sattatimhi nipātamhi, vaṅgīso paṭibhāṇavā;
ਏਕੋવ ਥੇਰੋ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ, ਗਾਥਾਯੋ ਏਕਸਤ੍ਤਤੀਤਿ॥
Ekova thero natthañño, gāthāyo ekasattatīti.
ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਥੇਰਗਾਥਾਯੋ।
Niṭṭhitā theragāthāyo.
ਤਤ੍ਰੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tatruddānaṃ –
ਸਹਸ੍ਸਂ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਾ ਗਾਥਾ, ਤੀਣਿ ਸਟ੍ਠਿਸਤਾਨਿ ਚ।
Sahassaṃ honti tā gāthā, tīṇi saṭṭhisatāni ca;
ਥੇਰਾ ਚ ਦ੍વੇ ਸਤਾ ਸਟ੍ਠਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਪਕਾਸਿਤਾ॥
Therā ca dve satā saṭṭhi, cattāro ca pakāsitā.
ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿਤ੍વਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤਾ ਅਨਾਸવਾ।
Sīhanādaṃ naditvāna, buddhaputtā anāsavā;
ਖੇਮਨ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾਨ, ਅਗ੍ਗਿਖਨ੍ਧਾવ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾਤਿ॥
Khemantaṃ pāpuṇitvāna, aggikhandhāva nibbutāti.
ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Theragāthāpāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā / ੧. વਙ੍ਗੀਸਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 1. Vaṅgīsattheragāthāvaṇṇanā