Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi |
൨൧. മഹാനിപാതോ
21. Mahānipāto
൧. വങ്ഗീസത്ഥേരഗാഥാ
1. Vaṅgīsattheragāthā
൧൨൧൮.
1218.
‘‘നിക്ഖന്തം വത മം സന്തം, അഗാരസ്മാനഗാരിയം;
‘‘Nikkhantaṃ vata maṃ santaṃ, agārasmānagāriyaṃ;
വിതക്കാ ഉപധാവന്തി, പഗബ്ഭാ കണ്ഹതോ ഇമേ.
Vitakkā upadhāvanti, pagabbhā kaṇhato ime.
൧൨൧൯.
1219.
സമന്താ പരികിരേയ്യും, സഹസ്സം അപലായിനം.
Samantā parikireyyuṃ, sahassaṃ apalāyinaṃ.
൧൨൨൦.
1220.
൧൨൨൧.
1221.
‘‘സക്ഖീ ഹി മേ സുതം ഏതം, ബുദ്ധസ്സാദിച്ചബന്ധുനോ;
‘‘Sakkhī hi me sutaṃ etaṃ, buddhassādiccabandhuno;
നിബ്ബാനഗമനം മഗ്ഗം, തത്ഥ മേ നിരതോ മനോ.
Nibbānagamanaṃ maggaṃ, tattha me nirato mano.
൧൨൨൨.
1222.
‘‘ഏവം ചേ മം വിഹരന്തം, പാപിമ ഉപഗച്ഛസി;
‘‘Evaṃ ce maṃ viharantaṃ, pāpima upagacchasi;
തഥാ മച്ചു കരിസ്സാമി, ന മേ മഗ്ഗമ്പി ദക്ഖസി.
Tathā maccu karissāmi, na me maggampi dakkhasi.
൧൨൨൩.
1223.
‘‘അരതിഞ്ച 9 രതിഞ്ച പഹായ, സബ്ബസോ ഗേഹസിതഞ്ച വിതക്കം;
‘‘Aratiñca 10 ratiñca pahāya, sabbaso gehasitañca vitakkaṃ;
വനഥം ന കരേയ്യ കുഹിഞ്ചി, നിബ്ബനഥോ അവനഥോ സ 11 ഭിക്ഖു.
Vanathaṃ na kareyya kuhiñci, nibbanatho avanatho sa 12 bhikkhu.
൧൨൨൪.
1224.
‘‘യമിധ പഥവിഞ്ച വേഹാസം, രൂപഗതം ജഗതോഗധം കിഞ്ചി;
‘‘Yamidha pathaviñca vehāsaṃ, rūpagataṃ jagatogadhaṃ kiñci;
പരിജീയതി സബ്ബമനിച്ചം, ഏവം സമേച്ച ചരന്തി മുതത്താ.
Parijīyati sabbamaniccaṃ, evaṃ samecca caranti mutattā.
൧൨൨൫.
1225.
‘‘ഉപധീസു ജനാ ഗധിതാസേ, ദിട്ഠസുതേ 13 പടിഘേ ച മുതേ ച;
‘‘Upadhīsu janā gadhitāse, diṭṭhasute 14 paṭighe ca mute ca;
ഏത്ഥ വിനോദയ ഛന്ദമനേജോ, യോ ഹേത്ഥ ന ലിമ്പതി മുനി തമാഹു 15.
Ettha vinodaya chandamanejo, yo hettha na limpati muni tamāhu 16.
൧൨൨൬.
1226.
‘‘അഥ സട്ഠിസിതാ സവിതക്കാ, പുഥുജ്ജനതായ 17 അധമ്മാ നിവിട്ഠാ;
‘‘Atha saṭṭhisitā savitakkā, puthujjanatāya 18 adhammā niviṭṭhā;
ന ച വഗ്ഗഗതസ്സ കുഹിഞ്ചി, നോ പന ദുട്ഠുല്ലഗാഹീ 19 സ ഭിക്ഖു.
Na ca vaggagatassa kuhiñci, no pana duṭṭhullagāhī 20 sa bhikkhu.
൧൨൨൭.
1227.
‘‘ദബ്ബോ ചിരരത്തസമാഹിതോ, അകുഹകോ നിപകോ അപിഹാലു;
‘‘Dabbo cirarattasamāhito, akuhako nipako apihālu;
സന്തം പദം അജ്ഝഗമാ മുനി, പടിച്ച പരിനിബ്ബുതോ കങ്ഖതി കാലം.
Santaṃ padaṃ ajjhagamā muni, paṭicca parinibbuto kaṅkhati kālaṃ.
൧൨൨൮.
1228.
‘‘മാനം പജഹസ്സു ഗോതമ, മാനപഥഞ്ച ജഹസ്സു അസേസം;
‘‘Mānaṃ pajahassu gotama, mānapathañca jahassu asesaṃ;
മാനപഥമ്ഹി സ മുച്ഛിതോ, വിപ്പടിസാരീഹുവാ ചിരരത്തം.
Mānapathamhi sa mucchito, vippaṭisārīhuvā cirarattaṃ.
൧൨൨൯.
1229.
‘‘മക്ഖേന മക്ഖിതാ പജാ, മാനഹതാ നിരയം പപതന്തി;
‘‘Makkhena makkhitā pajā, mānahatā nirayaṃ papatanti;
സോചന്തി ജനാ ചിരരത്തം, മാനഹതാ നിരയം ഉപപന്നാ.
Socanti janā cirarattaṃ, mānahatā nirayaṃ upapannā.
൧൨൩൦.
1230.
‘‘ന ഹി സോചതി ഭിക്ഖു കദാചി, മഗ്ഗജിനോ സമ്മാ പടിപന്നോ;
‘‘Na hi socati bhikkhu kadāci, maggajino sammā paṭipanno;
കിത്തിഞ്ച സുഖഞ്ചാനുഭോതി, ധമ്മദസോതി തമാഹു തഥത്തം.
Kittiñca sukhañcānubhoti, dhammadasoti tamāhu tathattaṃ.
൧൨൩൧.
1231.
‘‘തസ്മാ അഖിലോ ഇധ 21 പധാനവാ, നീവരണാനി പഹായ വിസുദ്ധോ;
‘‘Tasmā akhilo idha 22 padhānavā, nīvaraṇāni pahāya visuddho;
മാനഞ്ച പഹായ അസേസം, വിജ്ജായന്തകരോ സമിതാവീ.
Mānañca pahāya asesaṃ, vijjāyantakaro samitāvī.
൧൨൩൨.
1232.
‘‘കാമരാഗേന ഡയ്ഹാമി, ചിത്തം മേ പരിഡയ്ഹതി;
‘‘Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati;
സാധു നിബ്ബാപനം ബ്രൂഹി, അനുകമ്പായ ഗോതമ.
Sādhu nibbāpanaṃ brūhi, anukampāya gotama.
൧൨൩൩.
1233.
‘‘സഞ്ഞായ വിപരിയേസാ, ചിത്തം തേ പരിഡയ്ഹതി;
‘‘Saññāya vipariyesā, cittaṃ te pariḍayhati;
൧൨൩൪.
1234.
‘‘അസുഭായ ചിത്തം ഭാവേഹി, ഏകഗ്ഗം സുസമാഹിതം;
‘‘Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ;
സതി കായഗതാ ത്യത്ഥു, നിബ്ബിദാബഹുലോ ഭവ.
Sati kāyagatā tyatthu, nibbidābahulo bhava.
൧൨൩൫.
1235.
‘‘അനിമിത്തഞ്ച ഭാവേഹി, മാനാനുസയമുജ്ജഹ;
‘‘Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;
തതോ മാനാഭിസമയാ, ഉപസന്തോ ചരിസ്സസി.
Tato mānābhisamayā, upasanto carissasi.
൧൨൩൬.
1236.
‘‘തമേവ വാചം ഭാസേയ്യ, യായത്താനം ന താപയേ;
‘‘Tameva vācaṃ bhāseyya, yāyattānaṃ na tāpaye;
പരേ ച ന വിഹിംസേയ്യ, സാ വേ വാചാ സുഭാസിതാ.
Pare ca na vihiṃseyya, sā ve vācā subhāsitā.
൧൨൩൭.
1237.
‘‘പിയവാചമേവ ഭാസേയ്യ, യാ വാചാ പടിനന്ദിതാ;
‘‘Piyavācameva bhāseyya, yā vācā paṭinanditā;
യം അനാദായ പാപാനി, പരേസം ഭാസതേ പിയം.
Yaṃ anādāya pāpāni, paresaṃ bhāsate piyaṃ.
൧൨൩൮.
1238.
‘‘സച്ചം വേ അമതാ വാചാ, ഏസ ധമ്മോ സനന്തനോ;
‘‘Saccaṃ ve amatā vācā, esa dhammo sanantano;
സച്ചേ അത്ഥേ ച ധമ്മേ ച, ആഹു സന്തോ പതിട്ഠിതാ.
Sacce atthe ca dhamme ca, āhu santo patiṭṭhitā.
൧൨൩൯.
1239.
‘‘യം ബുദ്ധോ ഭാസതി വാചം, ഖേമം നിബ്ബാനപത്തിയാ;
‘‘Yaṃ buddho bhāsati vācaṃ, khemaṃ nibbānapattiyā;
ദുക്ഖസ്സന്തകിരിയായ, സാ വേ വാചാനമുത്തമാ.
Dukkhassantakiriyāya, sā ve vācānamuttamā.
൧൨൪൦.
1240.
‘‘ഗമ്ഭീരപഞ്ഞോ മേധാവീ, മഗ്ഗാമഗ്ഗസ്സ കോവിദോ;
‘‘Gambhīrapañño medhāvī, maggāmaggassa kovido;
സാരിപുത്തോ മഹാപഞ്ഞോ, ധമ്മം ദേസേതി ഭിക്ഖുനം.
Sāriputto mahāpañño, dhammaṃ deseti bhikkhunaṃ.
൧൨൪൧.
1241.
‘‘സങ്ഖിത്തേനപി ദേസേതി, വിത്ഥാരേനപി ഭാസതി;
‘‘Saṅkhittenapi deseti, vitthārenapi bhāsati;
൧൨൪൨.
1242.
‘‘തസ്സ തം ദേസയന്തസ്സ, സുണന്തി മധുരം ഗിരം;
‘‘Tassa taṃ desayantassa, suṇanti madhuraṃ giraṃ;
സരേന രജനീയേന, സവനീയേന വഗ്ഗുനാ;
Sarena rajanīyena, savanīyena vaggunā;
ഉദഗ്ഗചിത്താ മുദിതാ, സോതം ഓധേന്തി ഭിക്ഖവോ.
Udaggacittā muditā, sotaṃ odhenti bhikkhavo.
൧൨൪൩.
1243.
‘‘അജ്ജ പന്നരസേ വിസുദ്ധിയാ, ഭിക്ഖൂ പഞ്ചസതാ സമാഗതാ;
‘‘Ajja pannarase visuddhiyā, bhikkhū pañcasatā samāgatā;
സംയോജനബന്ധനച്ഛിദാ, അനീഘാ ഖീണപുനബ്ഭവാ ഇസീ.
Saṃyojanabandhanacchidā, anīghā khīṇapunabbhavā isī.
൧൨൪൪.
1244.
‘‘ചക്കവത്തീ യഥാ രാജാ, അമച്ചപരിവാരിതോ;
‘‘Cakkavattī yathā rājā, amaccaparivārito;
സമന്താ അനുപരിയേതി, സാഗരന്തം മഹിം ഇമം.
Samantā anupariyeti, sāgarantaṃ mahiṃ imaṃ.
൧൨൪൫.
1245.
‘‘ഏവം വിജിതസങ്ഗാമം, സത്ഥവാഹം അനുത്തരം;
‘‘Evaṃ vijitasaṅgāmaṃ, satthavāhaṃ anuttaraṃ;
സാവകാ പയിരുപാസന്തി, തേവിജ്ജാ മച്ചുഹായിനോ.
Sāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
൧൨൪൬.
1246.
‘‘സബ്ബേ ഭഗവതോ പുത്താ, പലാപേത്ഥ ന വിജ്ജതി;
‘‘Sabbe bhagavato puttā, palāpettha na vijjati;
തണ്ഹാസല്ലസ്സ ഹന്താരം, വന്ദേ ആദിച്ചബന്ധുനം.
Taṇhāsallassa hantāraṃ, vande ādiccabandhunaṃ.
൧൨൪൭.
1247.
‘‘പരോസഹസ്സം ഭിക്ഖൂനം, സുഗതം പയിരുപാസതി;
‘‘Parosahassaṃ bhikkhūnaṃ, sugataṃ payirupāsati;
ദേസേന്തം വിരജം ധമ്മം, നിബ്ബാനം അകുതോഭയം.
Desentaṃ virajaṃ dhammaṃ, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
൧൨൪൮.
1248.
‘‘സുണന്തി ധമ്മം വിമലം, സമ്മാസമ്ബുദ്ധദേസിതം;
‘‘Suṇanti dhammaṃ vimalaṃ, sammāsambuddhadesitaṃ;
സോഭതി വത സമ്ബുദ്ധോ, ഭിക്ഖുസങ്ഘപുരക്ഖതോ.
Sobhati vata sambuddho, bhikkhusaṅghapurakkhato.
൧൨൪൯.
1249.
‘‘‘നാഗനാമോ’സി ഭഗവാ, ഇസീനം ഇസിസത്തമോ;
‘‘‘Nāganāmo’si bhagavā, isīnaṃ isisattamo;
മഹാമേഘോവ ഹുത്വാന, സാവകേ അഭിവസ്സസി.
Mahāmeghova hutvāna, sāvake abhivassasi.
൧൨൫൦.
1250.
‘‘ദിവാ വിഹാരാ നിക്ഖമ്മ, സത്ഥുദസ്സനകമ്യതാ;
‘‘Divā vihārā nikkhamma, satthudassanakamyatā;
സാവകോ തേ മഹാവീര, പാദേ വന്ദതി വങ്ഗിസോ.
Sāvako te mahāvīra, pāde vandati vaṅgiso.
൧൨൫൧.
1251.
‘‘ഉമ്മഗ്ഗപഥം മാരസ്സ, അഭിഭുയ്യ ചരതി പഭിജ്ജ ഖീലാനി;
‘‘Ummaggapathaṃ mārassa, abhibhuyya carati pabhijja khīlāni;
തം പസ്സഥ ബന്ധപമുഞ്ചകരം, അസിതംവ ഭാഗസോ പവിഭജ്ജ.
Taṃ passatha bandhapamuñcakaraṃ, asitaṃva bhāgaso pavibhajja.
൧൨൫൨.
1252.
‘‘ഓഘസ്സ ഹി നിതരണത്ഥം, അനേകവിഹിതം മഗ്ഗം അക്ഖാസി;
‘‘Oghassa hi nitaraṇatthaṃ, anekavihitaṃ maggaṃ akkhāsi;
തസ്മിഞ്ച അമതേ അക്ഖാതേ, ധമ്മദസാ ഠിതാ അസംഹീരാ.
Tasmiñca amate akkhāte, dhammadasā ṭhitā asaṃhīrā.
൧൨൫൩.
1253.
ഞത്വാ ച സച്ഛികത്വാ ച, അഗ്ഗം സോ ദേസയി ദസദ്ധാനം.
Ñatvā ca sacchikatvā ca, aggaṃ so desayi dasaddhānaṃ.
൧൨൫൪.
1254.
‘‘ഏവം സുദേസിതേ ധമ്മേ, കോ പമാദോ വിജാനതം ധമ്മം;
‘‘Evaṃ sudesite dhamme, ko pamādo vijānataṃ dhammaṃ;
തസ്മാ ഹി തസ്സ ഭഗവതോ സാസനേ, അപ്പമത്തോ സദാ നമസ്സമനുസിക്ഖേ.
Tasmā hi tassa bhagavato sāsane, appamatto sadā namassamanusikkhe.
൧൨൫൫.
1255.
‘‘ബുദ്ധാനുബുദ്ധോ യോ ഥേരോ, കോണ്ഡഞ്ഞോ തിബ്ബനിക്കമോ;
‘‘Buddhānubuddho yo thero, koṇḍañño tibbanikkamo;
ലാഭീ സുഖവിഹാരാനം, വിവേകാനം അഭിണ്ഹസോ.
Lābhī sukhavihārānaṃ, vivekānaṃ abhiṇhaso.
൧൨൫൬.
1256.
‘‘യം സാവകേന പത്തബ്ബം, സത്ഥു സാസനകാരിനാ;
‘‘Yaṃ sāvakena pattabbaṃ, satthu sāsanakārinā;
സബ്ബസ്സ തം അനുപ്പത്തം, അപ്പമത്തസ്സ സിക്ഖതോ.
Sabbassa taṃ anuppattaṃ, appamattassa sikkhato.
൧൨൫൭.
1257.
‘‘മഹാനുഭാവോ തേവിജ്ജോ, ചേതോപരിയകോവിദോ;
‘‘Mahānubhāvo tevijjo, cetopariyakovido;
കോണ്ഡഞ്ഞോ ബുദ്ധദായാദോ, പാദേ വന്ദതി സത്ഥുനോ.
Koṇḍañño buddhadāyādo, pāde vandati satthuno.
൧൨൫൮.
1258.
‘‘നഗസ്സ പസ്സേ ആസീനം, മുനിം ദുക്ഖസ്സ പാരഗും;
‘‘Nagassa passe āsīnaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
സാവകാ പയിരുപാസന്തി, തേവിജ്ജാ മച്ചുഹായിനോ.
Sāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
൧൨൫൯.
1259.
൧൨൬൦.
1260.
‘‘ഏവം സബ്ബങ്ഗസമ്പന്നം, മുനിം ദുക്ഖസ്സ പാരഗും;
‘‘Evaṃ sabbaṅgasampannaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
അനേകാകാരസമ്പന്നം, പയിരുപാസന്തി ഗോതമം.
Anekākārasampannaṃ, payirupāsanti gotamaṃ.
൧൨൬൧.
1261.
‘‘ചന്ദോ യഥാ വിഗതവലാഹകേ നഭേ, വിരോചതി വീതമലോവ ഭാണുമാ;
‘‘Cando yathā vigatavalāhake nabhe, virocati vītamalova bhāṇumā;
ഏവമ്പി അങ്ഗീരസ ത്വം മഹാമുനി, അതിരോചസി യസസാ സബ്ബലോകം.
Evampi aṅgīrasa tvaṃ mahāmuni, atirocasi yasasā sabbalokaṃ.
൧൨൬൨.
1262.
‘‘കാവേയ്യമത്താ വിചരിമ്ഹ പുബ്ബേ, ഗാമാ ഗാമം പുരാ പുരം;
‘‘Kāveyyamattā vicarimha pubbe, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;
അഥദ്ദസാമ സമ്ബുദ്ധം, സബ്ബധമ്മാന പാരഗും.
Athaddasāma sambuddhaṃ, sabbadhammāna pāraguṃ.
൧൨൬൩.
1263.
‘‘സോ മേ ധമ്മമദേസേസി, മുനി ദുക്ഖസ്സ പാരഗൂ;
‘‘So me dhammamadesesi, muni dukkhassa pāragū;
൧൨൬൪.
1264.
‘‘തസ്സാഹം വചനം സുത്വാ, ഖന്ധേ ആയതനാനി ച;
‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, khandhe āyatanāni ca;
ധാതുയോ ച വിദിത്വാന, പബ്ബജിം അനഗാരിയം.
Dhātuyo ca viditvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
൧൨൬൫.
1265.
‘‘ബഹൂനം വത അത്ഥായ, ഉപ്പജ്ജന്തി തഥാഗതാ;
‘‘Bahūnaṃ vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;
ഇത്ഥീനം പുരിസാനഞ്ച, യേ തേ സാസനകാരകാ.
Itthīnaṃ purisānañca, ye te sāsanakārakā.
൧൨൬൬.
1266.
‘‘തേസം ഖോ വത അത്ഥായ, ബോധിമജ്ഝഗമാ മുനി;
‘‘Tesaṃ kho vata atthāya, bodhimajjhagamā muni;
ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനഞ്ച, യേ നിരാമഗതദ്ദസാ.
Bhikkhūnaṃ bhikkhunīnañca, ye nirāmagataddasā.
൧൨൬൭.
1267.
‘‘സുദേസിതാ ചക്ഖുമതാ, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ;
‘‘Sudesitā cakkhumatā, buddhenādiccabandhunā;
ചത്താരി അരിയസച്ചാനി, അനുകമ്പായ പാണിനം.
Cattāri ariyasaccāni, anukampāya pāṇinaṃ.
൧൨൬൮.
1268.
‘‘ദുക്ഖം ദുക്ഖസമുപ്പാദം, ദുക്ഖസ്സ ച അതിക്കമം;
‘‘Dukkhaṃ dukkhasamuppādaṃ, dukkhassa ca atikkamaṃ;
അരിയം ചട്ഠങ്ഗികം മഗ്ഗം, ദുക്ഖൂപസമഗാമിനം.
Ariyaṃ caṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, dukkhūpasamagāminaṃ.
൧൨൬൯.
1269.
‘‘ഏവമേതേ തഥാ വുത്താ, ദിട്ഠാ മേ തേ യഥാ തഥാ;
‘‘Evamete tathā vuttā, diṭṭhā me te yathā tathā;
സദത്ഥോ മേ അനുപ്പത്തോ, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
Sadattho me anuppatto, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
൧൨൭൦.
1270.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി, മമ ബുദ്ധസ്സ സന്തികേ;
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;
൧൨൭൧.
1271.
‘‘അഭിഞ്ഞാപാരമിപ്പത്തോ, സോതധാതു വിസോധിതാ;
‘‘Abhiññāpāramippatto, sotadhātu visodhitā;
തേവിജ്ജോ ഇദ്ധിപത്തോമ്ഹി, ചേതോപരിയകോവിദോ.
Tevijjo iddhipattomhi, cetopariyakovido.
൧൨൭൨.
1272.
‘‘പുച്ഛാമി സത്ഥാരമനോമപഞ്ഞം, ദിട്ഠേവ ധമ്മേ യോ വിചികിച്ഛാനം ഛേത്താ;
‘‘Pucchāmi satthāramanomapaññaṃ, diṭṭheva dhamme yo vicikicchānaṃ chettā;
അഗ്ഗാളവേ കാലമകാസി ഭിക്ഖു, ഞാതോ യസസ്സീ അഭിനിബ്ബുതത്തോ.
Aggāḷave kālamakāsi bhikkhu, ñāto yasassī abhinibbutatto.
൧൨൭൩.
1273.
‘‘നിഗ്രോധകപ്പോ ഇതി തസ്സ നാമം, തയാ കതം ഭഗവാ ബ്രാഹ്മണസ്സ;
‘‘Nigrodhakappo iti tassa nāmaṃ, tayā kataṃ bhagavā brāhmaṇassa;
സോ തം നമസ്സം അചരി മുത്യപേഖോ, ആരദ്ധവീരിയോ ദള്ഹധമ്മദസ്സീ.
So taṃ namassaṃ acari mutyapekho, āraddhavīriyo daḷhadhammadassī.
൧൨൭൪.
1274.
‘‘തം സാവകം സക്ക മയമ്പി സബ്ബേ, അഞ്ഞാതുമിച്ഛാമ സമന്തചക്ഖു;
‘‘Taṃ sāvakaṃ sakka mayampi sabbe, aññātumicchāma samantacakkhu;
സമവട്ഠിതാ നോ സവനായ സോതാ 39, തുവം നോ സത്ഥാ ത്വമനുത്തരോസി’’.
Samavaṭṭhitā no savanāya sotā 40, tuvaṃ no satthā tvamanuttarosi’’.
൧൨൭൫.
1275.
ഛിന്ദ നോ വിചികിച്ഛം ബ്രൂഹി മേതം, പരിനിബ്ബുതം വേദയ ഭൂരിപഞ്ഞ;
Chinda no vicikicchaṃ brūhi metaṃ, parinibbutaṃ vedaya bhūripañña;
മജ്ഝേവ നോ ഭാസ സമന്തചക്ഖു, സക്കോവ ദേവാന സഹസ്സനേത്തോ.
Majjheva no bhāsa samantacakkhu, sakkova devāna sahassanetto.
൧൨൭൬.
1276.
‘‘യേ കേചി ഗന്ഥാ ഇധ മോഹമഗ്ഗാ, അഞ്ഞാണപക്ഖാ വിചികിച്ഛഠാനാ;
‘‘Ye keci ganthā idha mohamaggā, aññāṇapakkhā vicikicchaṭhānā;
തഥാഗതം പത്വാ ന തേ ഭവന്തി, ചക്ഖുഞ്ഹി ഏതം പരമം നരാനം.
Tathāgataṃ patvā na te bhavanti, cakkhuñhi etaṃ paramaṃ narānaṃ.
൧൨൭൭.
1277.
‘‘നോ ചേ ഹി ജാതു പുരിസോ കിലേസേ, വാതോ യഥാ അബ്ഭഘനം വിഹാനേ;
‘‘No ce hi jātu puriso kilese, vāto yathā abbhaghanaṃ vihāne;
തമോവസ്സ നിവുതോ സബ്ബലോകോ, ജോതിമന്തോപി ന പഭാസേയ്യും 41.
Tamovassa nivuto sabbaloko, jotimantopi na pabhāseyyuṃ 42.
൧൨൭൮.
1278.
‘‘ധീരാ ച പജ്ജോതകരാ ഭവന്തി, തം തം അഹം വീര തഥേവ മഞ്ഞേ;
‘‘Dhīrā ca pajjotakarā bhavanti, taṃ taṃ ahaṃ vīra tatheva maññe;
വിപസ്സിനം ജാനമുപാഗമിമ്ഹ, പരിസാസു നോ ആവികരോഹി കപ്പം.
Vipassinaṃ jānamupāgamimha, parisāsu no āvikarohi kappaṃ.
൧൨൭൯.
1279.
‘‘ഖിപ്പം ഗിരം ഏരയ വഗ്ഗു വഗ്ഗും, ഹംസോവ പഗ്ഗയ്ഹ സണികം നികൂജ;
‘‘Khippaṃ giraṃ eraya vaggu vagguṃ, haṃsova paggayha saṇikaṃ nikūja;
ബിന്ദുസ്സരേന സുവികപ്പിതേന, സബ്ബേവ തേ ഉജ്ജുഗതാ സുണോമ.
Bindussarena suvikappitena, sabbeva te ujjugatā suṇoma.
൧൨൮൦.
1280.
‘‘പഹീനജാതിമരണം അസേസം, നിഗ്ഗയ്ഹ ധോനം വദേസ്സാമി 43 ധമ്മം;
‘‘Pahīnajātimaraṇaṃ asesaṃ, niggayha dhonaṃ vadessāmi 44 dhammaṃ;
൧൨൮൧.
1281.
‘‘സമ്പന്നവേയ്യാകരണം തവേദം, സമുജ്ജുപഞ്ഞസ്സ സമുഗ്ഗഹീതം;
‘‘Sampannaveyyākaraṇaṃ tavedaṃ, samujjupaññassa samuggahītaṃ;
അയമഞ്ജലി പച്ഛിമോ സുപ്പണാമിതോ, മാ മോഹയീ ജാനമനോമപഞ്ഞ.
Ayamañjali pacchimo suppaṇāmito, mā mohayī jānamanomapañña.
൧൨൮൨.
1282.
‘‘പരോപരം അരിയധമ്മം വിദിത്വാ, മാ മോഹയീ ജാനമനോമവീരിയ;
‘‘Paroparaṃ ariyadhammaṃ viditvā, mā mohayī jānamanomavīriya;
വാരിം യഥാ ഘമ്മനി ഘമ്മതത്തോ, വാചാഭികങ്ഖാമി സുതം പവസ്സ.
Vāriṃ yathā ghammani ghammatatto, vācābhikaṅkhāmi sutaṃ pavassa.
൧൨൮൩.
1283.
‘‘യദത്ഥികം ബ്രഹ്മചരിയം അചരീ, കപ്പായനോ കച്ചിസ്സതം അമോഘം;
‘‘Yadatthikaṃ brahmacariyaṃ acarī, kappāyano kaccissataṃ amoghaṃ;
നിബ്ബായി സോ ആദു സഉപാദിസേസോ 49, യഥാ വിമുത്തോ അഹു തം സുണോമ.
Nibbāyi so ādu saupādiseso 50, yathā vimutto ahu taṃ suṇoma.
൧൨൮൪.
1284.
‘‘‘അച്ഛേച്ഛി തണ്ഹം ഇധ നാമരൂപേ,
‘‘‘Acchecchi taṇhaṃ idha nāmarūpe,
(ഇതി ഭഗവാ) കണ്ഹസ്സ സോതം ദീഘരത്താനുസയിതം;
(Iti bhagavā) kaṇhassa sotaṃ dīgharattānusayitaṃ;
അതാരി ജാതിം മരണം അസേസം’, ഇച്ചബ്രവി ഭഗവാ പഞ്ചസേട്ഠോ.
Atāri jātiṃ maraṇaṃ asesaṃ’, iccabravi bhagavā pañcaseṭṭho.
൧൨൮൫.
1285.
‘‘ഏസ സുത്വാ പസീദാമി, വചോ തേ ഇസിസത്തമ;
‘‘Esa sutvā pasīdāmi, vaco te isisattama;
അമോഘം കിര മേ പുട്ഠം, ന മം വഞ്ചേസി ബ്രാഹ്മണോ.
Amoghaṃ kira me puṭṭhaṃ, na maṃ vañcesi brāhmaṇo.
൧൨൮൬.
1286.
‘‘യഥാ വാദീ തഥാ കാരീ, അഹു ബുദ്ധസ്സ സാവകോ;
‘‘Yathā vādī tathā kārī, ahu buddhassa sāvako;
അച്ഛേച്ഛി മച്ചുനോ ജാലം, തതം മായാവിനോ ദള്ഹം.
Acchecchi maccuno jālaṃ, tataṃ māyāvino daḷhaṃ.
൧൨൮൭.
1287.
‘‘അദ്ദസ ഭഗവാ ആദിം, ഉപാദാനസ്സ കപ്പിയോ;
‘‘Addasa bhagavā ādiṃ, upādānassa kappiyo;
അച്ചഗാ വത കപ്പാനോ, മച്ചുധേയ്യം സുദുത്തരം.
Accagā vata kappāno, maccudheyyaṃ suduttaraṃ.
൧൨൮൮.
1288.
‘‘തം ദേവദേവം വന്ദാമി, പുത്തം തേ ദ്വിപദുത്തമ;
‘‘Taṃ devadevaṃ vandāmi, puttaṃ te dvipaduttama;
അനുജാതം മഹാവീരം, നാഗം നാഗസ്സ ഓരസ’’ന്തി.
Anujātaṃ mahāvīraṃ, nāgaṃ nāgassa orasa’’nti.
ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ വങ്ഗീസോ ഥേരോ ഗാഥായോ
Itthaṃ sudaṃ āyasmā vaṅgīso thero gāthāyo
അഭാസിത്ഥാതി.
Abhāsitthāti.
മഹാനിപാതോ നിട്ഠിതോ.
Mahānipāto niṭṭhito.
തത്രുദ്ദാനം –
Tatruddānaṃ –
സത്തതിമ്ഹി നിപാതമ്ഹി, വങ്ഗീസോ പടിഭാണവാ;
Sattatimhi nipātamhi, vaṅgīso paṭibhāṇavā;
ഏകോവ ഥേരോ നത്ഥഞ്ഞോ, ഗാഥായോ ഏകസത്തതീതി.
Ekova thero natthañño, gāthāyo ekasattatīti.
നിട്ഠിതാ ഥേരഗാഥായോ.
Niṭṭhitā theragāthāyo.
തത്രുദ്ദാനം –
Tatruddānaṃ –
സഹസ്സം ഹോന്തി താ ഗാഥാ, തീണി സട്ഠിസതാനി ച;
Sahassaṃ honti tā gāthā, tīṇi saṭṭhisatāni ca;
ഥേരാ ച ദ്വേ സതാ സട്ഠി, ചത്താരോ ച പകാസിതാ.
Therā ca dve satā saṭṭhi, cattāro ca pakāsitā.
സീഹനാദം നദിത്വാന, ബുദ്ധപുത്താ അനാസവാ;
Sīhanādaṃ naditvāna, buddhaputtā anāsavā;
ഖേമന്തം പാപുണിത്വാന, അഗ്ഗിഖന്ധാവ നിബ്ബുതാതി.
Khemantaṃ pāpuṇitvāna, aggikhandhāva nibbutāti.
ഥേരഗാഥാപാളി നിട്ഠിതാ.
Theragāthāpāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā / ൧. വങ്ഗീസത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ • 1. Vaṅgīsattheragāthāvaṇṇanā