Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්දපඤ්හපාළි • Milindapañhapāḷi |
10. වණ්ණභණනපඤ්හො
10. Vaṇṇabhaṇanapañho
10. ‘‘භන්තෙ නාගසෙන, භාසිතම්පෙතං භගවතා ‘මමං වා, භික්ඛවෙ, පරෙ වණ්ණං භාසෙය්යුං, ධම්මස්ස වා, සඞ්ඝස්ස වා වණ්ණං භාසෙය්යුං, තත්ර තුම්හෙහි න ආනන්දො, න සොමනස්සං, න චෙතසො උප්පිලාවිතත්තං කරණීය’න්ති පුන ච තථාගතො සෙලස්ස බ්රාහ්මණස්ස යථාභුච්චෙ වණ්ණෙ භඤ්ඤමානෙ ආනන්දිතො සුමනො උප්පිලාවිතො භිය්යො උත්තරිං සකගුණං පකිත්තෙසි –
10. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā, saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti puna ca tathāgato selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne ānandito sumano uppilāvito bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittesi –
‘‘‘රාජාහමස්මි සෙලාති, ධම්මරාජා අනුත්තරො;
‘‘‘Rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro;
ධම්මෙන චක්කං වත්තෙමි, චක්කං අප්පටිවත්තිය’න්ති 1.
Dhammena cakkaṃ vattemi, cakkaṃ appaṭivattiya’nti 2.
‘‘යදි, භන්තෙ නාගසෙන, භගවතා භණිතං ‘මමං වා, භික්ඛවෙ, පරෙ වණ්ණං භාසෙය්යුං, ධම්මස්ස වා සඞ්ඝස්ස වා වණ්ණං භාසෙය්යුං, තත්ර තුම්හෙහි න ආනන්දො, න සොමනස්සං, න චෙතසො උප්පිලාවිතත්තං කරණීය’න්ති, තෙන හි සෙලස්ස බ්රාහ්මණස්ස යථාභුච්චෙ වණ්ණෙ භඤ්ඤමානෙ ආනන්දිතො සුමනො උප්පිලාවිතො භිය්යො උත්තරිං සකගුණං පකිත්තෙසීති යං වචනං, තං මිච්ඡා. යදි සෙලස්ස බ්රාහ්මණස්ස යථාභුච්චෙ වණ්ණෙ භඤ්ඤමානෙ ආනන්දිතො සුමනො උප්පිලාවිතො භිය්යො උත්තරිං සකගුණං පකිත්තෙසි, තෙන හි ‘මමං වා, භික්ඛවෙ, පරෙ වණ්ණං භාසෙය්යුං, ධම්මස්ස වා සඞ්ඝස්ස වා වණ්ණං භාසෙය්යුං, තත්ර තුම්හෙහි න ආනන්දො, න සොමනස්සං, න චෙතසො උප්පිලාවිතත්තං කරණීය’න්ති තම්පි වචනං මිච්ඡා. අයම්පි උභතො කොටිකො පඤ්හො තවානුප්පත්තො, සො තයා නිබ්බාහිතබ්බො’’ති.
‘‘Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti, tena hi selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne ānandito sumano uppilāvito bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittesīti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne ānandito sumano uppilāvito bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittesi, tena hi ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘භාසිතම්පෙතං , මහාරාජ, භගවතා ‘මමං වා, භික්ඛවෙ, පරෙ වණ්ණං භාසෙය්යුං, ධම්මස්ස වා සඞ්ඝස්ස වා වණ්ණං භාසෙය්යුං, තත්ර තුම්හෙහි න ආනන්දො, න සොමනස්සං, න චෙතසො උප්පිලාවිතත්තං කරණීය’න්ති. සෙලස්ස ච බ්රාහ්මණස්ස යථාභුච්චෙ වණ්ණෙ භඤ්ඤමානෙ භිය්යො උත්තරිං සකගුණං පකිත්තිතං –
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti. Selassa ca brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittitaṃ –
‘‘‘රාජාහමස්මි සෙලාති, ධම්මරාජා අනුත්තරො;
‘‘‘Rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro;
ධම්මෙන චක්කං වත්තෙමි, චක්කං අප්පටිවත්තිය’න්ති.
Dhammena cakkaṃ vattemi, cakkaṃ appaṭivattiya’nti.
‘‘පඨමං, මහාරාජ, භගවතා ධම්මස්ස සභාවසරසලක්ඛණං සභාවං අවිතථං භූතං තච්ඡං තථත්ථං පරිදීපයමානෙන භණිතං ‘මමං වා භික්ඛවෙ, පරෙ වණ්ණං භාසෙය්යුං, ධම්මස්ස වා සඞ්ඝස්ස වා වණ්ණං භාසෙය්යුං, තත්ර තුම්හෙහි න ආනන්දො, න සොමනස්සං, න චෙතසො උප්පිලාවිතත්තං කරණීය’න්ති. යං පන භගවතා සෙලස්ස බ්රාහ්මණස්ස යථාභුච්චෙ වණ්ණෙ භඤ්ඤමානෙ භිය්යො උත්තරිං සකගුණං පකිත්තිතං ‘රාජාහමස්මි සෙලාති, ධම්මරාජා අනුත්තරො’ති තං න ලාභහෙතු, න යසහෙතු, න අත්තහෙතු, න පක්ඛහෙතු, න අන්තෙවාසිකම්යතාය, අථ ඛො අනුකම්පාය කාරුඤ්ඤෙන හිතවසෙන එවං ඉමස්ස ධම්මාභිසමයො භවිස්සති තිණ්ණඤ්ච මාණවකසතානන්ති, එවං භිය්යො උත්තරිං සකගුණං භණිතං ‘රාජාහමස්මි සෙලාති, ධම්මරාජා අනුත්තරො’ති. ‘‘සාධු, භන්තෙ නාගසෙන, එවමෙතං තථා සම්පටිච්ඡාමී’’ති.
‘‘Paṭhamaṃ, mahārāja, bhagavatā dhammassa sabhāvasarasalakkhaṇaṃ sabhāvaṃ avitathaṃ bhūtaṃ tacchaṃ tathatthaṃ paridīpayamānena bhaṇitaṃ ‘mamaṃ vā bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti. Yaṃ pana bhagavatā selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittitaṃ ‘rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro’ti taṃ na lābhahetu, na yasahetu, na attahetu, na pakkhahetu, na antevāsikamyatāya, atha kho anukampāya kāruññena hitavasena evaṃ imassa dhammābhisamayo bhavissati tiṇṇañca māṇavakasatānanti, evaṃ bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ bhaṇitaṃ ‘rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
වණ්ණභණනපඤ්හො දසමො.
Vaṇṇabhaṇanapañho dasamo.
Footnotes: