Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੧੦. વਣ੍ਣਭਣਨਪਞ੍ਹੋ
10. Vaṇṇabhaṇanapañho
੧੦. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗવਤਾ ‘ਮਮਂ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰੇ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ વਾ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਾ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤਤ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ ਪੁਨ ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚੇ વਣ੍ਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਆਨਨ੍ਦਿਤੋ ਸੁਮਨੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਪਕਿਤ੍ਤੇਸਿ –
10. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā, saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti puna ca tathāgato selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne ānandito sumano uppilāvito bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittesi –
‘‘‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ।
‘‘‘Rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro;
ਧਮ੍ਮੇਨ ਚਕ੍ਕਂ વਤ੍ਤੇਮਿ, ਚਕ੍ਕਂ ਅਪ੍ਪਟਿવਤ੍ਤਿਯ’ਨ੍ਤਿ 1॥
Dhammena cakkaṃ vattemi, cakkaṃ appaṭivattiya’nti 2.
‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਮਮਂ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰੇ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ વਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਾ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤਤ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚੇ વਣ੍ਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਆਨਨ੍ਦਿਤੋ ਸੁਮਨੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਪਕਿਤ੍ਤੇਸੀਤਿ ਯਂ વਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਯਦਿ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚੇ વਣ੍ਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਆਨਨ੍ਦਿਤੋ ਸੁਮਨੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਪਕਿਤ੍ਤੇਸਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਮਮਂ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰੇ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ વਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਾ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤਤ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ વਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤવਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
‘‘Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti, tena hi selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne ānandito sumano uppilāvito bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittesīti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne ānandito sumano uppilāvito bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittesi, tena hi ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ‘ਮਮਂ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰੇ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ વਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਾ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤਤ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੇਲਸ੍ਸ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚੇ વਣ੍ਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਪਕਿਤ੍ਤਿਤਂ –
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti. Selassa ca brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittitaṃ –
‘‘‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ।
‘‘‘Rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro;
ਧਮ੍ਮੇਨ ਚਕ੍ਕਂ વਤ੍ਤੇਮਿ, ਚਕ੍ਕਂ ਅਪ੍ਪਟਿવਤ੍ਤਿਯ’ਨ੍ਤਿ॥
Dhammena cakkaṃ vattemi, cakkaṃ appaṭivattiya’nti.
‘‘ਪਠਮਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਭਾવਸਰਸਲਕ੍ਖਣਂ ਸਭਾવਂ ਅવਿਤਥਂ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਤਥਤ੍ਥਂ ਪਰਿਦੀਪਯਮਾਨੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਮਮਂ વਾ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰੇ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ વਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਾ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤਤ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ। ਯਂ ਪਨ ਭਗવਤਾ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚੇ વਣ੍ਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਪਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ’ਤਿ ਤਂ ਨ ਲਾਭਹੇਤੁ, ਨ ਯਸਹੇਤੁ, ਨ ਅਤ੍ਤਹੇਤੁ, ਨ ਪਕ੍ਖਹੇਤੁ, ਨ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਮ੍ਯਤਾਯ, ਅਥ ਖੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਹਿਤવਸੇਨ ਏવਂ ਇਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਤਿਣ੍ਣਞ੍ਚ ਮਾਣવਕਸਤਾਨਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਭਣਿਤਂ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ’ਤਿ। ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏવਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Paṭhamaṃ, mahārāja, bhagavatā dhammassa sabhāvasarasalakkhaṇaṃ sabhāvaṃ avitathaṃ bhūtaṃ tacchaṃ tathatthaṃ paridīpayamānena bhaṇitaṃ ‘mamaṃ vā bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti. Yaṃ pana bhagavatā selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittitaṃ ‘rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro’ti taṃ na lābhahetu, na yasahetu, na attahetu, na pakkhahetu, na antevāsikamyatāya, atha kho anukampāya kāruññena hitavasena evaṃ imassa dhammābhisamayo bhavissati tiṇṇañca māṇavakasatānanti, evaṃ bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ bhaṇitaṃ ‘rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
વਣ੍ਣਭਣਨਪਞ੍ਹੋ ਦਸਮੋ।
Vaṇṇabhaṇanapañho dasamo.
Footnotes: