Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā |
੨. વਣ੍ਣੁਪਥਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
2. Vaṇṇupathajātakavaṇṇanā
ਅਕਿਲਾਸੁਨੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕਥੇਸਿ। ਕਂ ਪਨ ਆਰਬ੍ਭਾਤਿ? ਏਕਂ ਓਸ੍ਸਟ੍ਠવੀਰਿਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ। ਤਥਾਗਤੇ ਕਿਰ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਨ੍ਤੇ ਏਕੋ ਸਾવਤ੍ਥਿવਾਸੀ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਜੇਤવਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਕਾਮੇਸੁ ਆਦੀਨવਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਪਞ੍ਚવਸ੍ਸਿਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਮਾਤਿਕਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਚਾਰਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਰੁਚਿਯਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏਕਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ વਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੇਮਾਸਂ વਾਯਮਨ੍ਤੋਪਿ ਓਭਾਸਮਤ੍ਤਂ વਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤਂ વਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ।
Akilāsunoti imaṃ dhammadesanaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharanto kathesi. Kaṃ pana ārabbhāti? Ekaṃ ossaṭṭhavīriyaṃ bhikkhuṃ. Tathāgate kira sāvatthiyaṃ viharante eko sāvatthivāsī kulaputto jetavanaṃ gantvā satthu santike dhammadesanaṃ sutvā pasannacitto kāmesu ādīnavaṃ disvā pabbajitvā upasampadāya pañcavassiko hutvā dve mātikā uggaṇhitvā vipassanācāraṃ sikkhitvā satthu santike attano cittaruciyaṃ kammaṭṭhānaṃ gahetvā ekaṃ araññaṃ pavisitvā vassaṃ upagantvā temāsaṃ vāyamantopi obhāsamattaṃ vā nimittamattaṃ vā uppādetuṃ nāsakkhi.
ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਕਥਿਤਾ, ਤੇਸੁ ਮਯਾ ਪਦਪਰਮੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਞ੍ਞੇ ਮਯ੍ਹਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਮਗ੍ਗੋ વਾ ਫਲਂ વਾ, ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਅਰਞ੍ਞવਾਸੇਨ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰੂਪਸੋਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸਰੀਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਮਧੁਰਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪੁਨ ਜੇਤવਨਮੇવ ਪਚ੍ਚਾਗਮਾਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਸਮ੍ਭਤ੍ਤਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਆવੁਸੋ, ਤ੍વਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਗਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਯ ਅਭਿਰਮਮਾਨੋ ਚਰਸਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਜਾਤੋਸੀ’’ਤਿ? ਆવੁਸੋ, ਅਹਂ ਮਗ੍ਗਂ વਾ ਫਲਂ વਾ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਭਬ੍ਬਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਮਯਾ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੀਰਿਯਂ ਓਸ੍ਸਜਿਤ੍વਾ ਆਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ। ‘‘ਅਕਾਰਣਂ ਤੇ, ਆવੁਸੋ, ਕਤਂ ਦਲ਼੍ਹવੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વੀਰਿਯਂ ਓਸ੍ਸਜਨ੍ਤੇਨ, ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਤੇ ਕਤਂ, ਏਹਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਮਾ’’ਤਿ ਤਂ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ।
Athassa etadahosi ‘‘satthārā cattāro puggalā kathitā, tesu mayā padaparamena bhavitabbaṃ, natthi maññe mayhaṃ imasmiṃ attabhāve maggo vā phalaṃ vā, kiṃ karissāmi araññavāsena, satthu santikaṃ gantvā rūpasobhaggappattaṃ buddhasarīraṃ olokento madhuraṃ dhammadesanaṃ suṇanto viharissāmī’’ti puna jetavanameva paccāgamāsi. Atha naṃ sandiṭṭhasambhattā āhaṃsu – ‘‘āvuso, tvaṃ satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā ‘samaṇadhammaṃ karissāmī’ti gato, idāni pana āgantvā saṅgaṇikāya abhiramamāno carasi, kiṃ nu kho te pabbajitakiccaṃ matthakaṃ pattaṃ, appaṭisandhiko jātosī’’ti? Āvuso, ahaṃ maggaṃ vā phalaṃ vā alabhitvā ‘‘abhabbapuggalena mayā bhavitabba’’nti vīriyaṃ ossajitvā āgatomhīti. ‘‘Akāraṇaṃ te, āvuso, kataṃ daḷhavīriyassa satthu sāsane pabbajitvā vīriyaṃ ossajantena, ayuttaṃ te kataṃ, ehi tathāgatassa dassemā’’ti taṃ ādāya satthu santikaṃ agamaṃsu.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਮਾਹ ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਿਚ੍ਛਮਾਨਂ ਆਦਾਯ ਆਗਤਾ, ਕਿਂ ਕਤਂ ਇਮਿਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਰੂਪੇ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ વੀਰਿਯਂ ਓਸ੍ਸਜਿਤ੍વਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁ વੀਰਿਯਂ ਓਸ੍ਸਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਗવਾ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਰੂਪੇ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ’ਤਿ વਾ ‘ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ’ਤਿ વਾ ‘ਪવਿવਿਤ੍ਤੋ’ਤਿ વਾ ‘ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ’ਤਿ વਾ ਏવਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਜਾਨਾਪੇਤ੍વਾ ‘ਓਸ੍ਸਟ੍ਠવੀਰਿਯੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਜਾਨਾਪੇਸਿ। ਨਨੁ ਤ੍વਂ ਪੁਬ੍ਬੇ વੀਰਿਯવਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਯਾ ਏਕੇਨ ਕਤਂ વੀਰਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਰੁਕਨ੍ਤਾਰੇ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਕਟਸਤੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਗੋਣਾ ਚ ਪਾਨੀਯਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਸੁਖਿਤਾ ਜਾਤਾ , ਇਦਾਨਿ ਕਸ੍ਮਾ વੀਰਿਯਂ ਓਸ੍ਸਜਸੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਤ੍ਤਕੇਨ વਚਨੇਨ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤੋ ਅਹੋਸਿ।
Satthā taṃ disvā evamāha ‘‘bhikkhave, tumhe etaṃ bhikkhuṃ anicchamānaṃ ādāya āgatā, kiṃ kataṃ iminā’’ti? ‘‘Bhante, ayaṃ bhikkhu evarūpe niyyānikasāsane pabbajitvā samaṇadhammaṃ karonto vīriyaṃ ossajitvā āgato’’ti āhaṃsu. Atha naṃ satthā āha ‘‘saccaṃ kira tayā bhikkhu vīriyaṃ ossaṭṭha’’nti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ bhikkhu evarūpe mama sāsane pabbajitvā ‘appiccho’ti vā ‘santuṭṭho’ti vā ‘pavivitto’ti vā ‘āraddhavīriyo’ti vā evaṃ attānaṃ ajānāpetvā ‘ossaṭṭhavīriyo bhikkhū’ti jānāpesi. Nanu tvaṃ pubbe vīriyavā ahosi, tayā ekena kataṃ vīriyaṃ nissāya marukantāre pañcasu sakaṭasatesu manussā ca goṇā ca pānīyaṃ labhitvā sukhitā jātā , idāni kasmā vīriyaṃ ossajasī’’ti. So bhikkhu ettakena vacanena upatthambhito ahosi.
ਤਂ ਪਨ ਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਯਾਚਿਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਾਨਿ ਇਮਿਨਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਓਸ੍ਸਟ੍ਠਭਾવੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਕਟੋ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਨਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸ વੀਰਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਰੁਕਨ੍ਤਾਰੇ ਗੋਣਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਾਨੀਯਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਸੁਖਿਤਭਾવੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸੇવ ਪਾਕਟੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪੇਤਂ ਕਾਰਣਂ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਭਗવਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਤੁਪ੍ਪਾਦਂ ਜਨੇਤ੍વਾ ਭવਨ੍ਤਰੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕਾਰਣਂ ਪਾਕਟਮਕਾਸਿ।
Taṃ pana kathaṃ sutvā bhikkhū bhagavantaṃ yāciṃsu – ‘‘bhante, idāni iminā bhikkhunā vīriyassa ossaṭṭhabhāvo amhākaṃ pākaṭo, pubbe panassa ekassa vīriyaṃ nissāya marukantāre goṇamanussānaṃ pānīyaṃ labhitvā sukhitabhāvo paṭicchanno, tumhākaṃ sabbaññutaññāṇasseva pākaṭo, amhākampetaṃ kāraṇaṃ kathethā’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave, suṇāthā’’ti bhagavā tesaṃ bhikkhūnaṃ satuppādaṃ janetvā bhavantarena paṭicchannakāraṇaṃ pākaṭamakāsi.
ਅਤੀਤੇ ਕਾਸਿਰਟ੍ਠੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥવਾਹਕੁਲੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ વਣਿਜ੍ਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ વਿਚਰਤਿ। ਸੋ ਏਕਦਾ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਿਕਂ ਮਰੁਕਨ੍ਤਾਰਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਨ੍ਤਾਰੇ ਸੁਖੁਮવਾਲੁਕਾ ਮੁਟ੍ਠਿਨਾ ਗਹਿਤਾ ਹਤ੍ਥੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਙ੍ਗਾਰਰਾਸਿ વਿਯ ਉਣ੍ਹਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਕ੍ਕਮਿਤੁਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਦਾਰੁਦਕਤਿਲਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਸਕਟੇਹਿ ਆਦਾਯ ਰਤ੍ਤਿਮੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਸਕਟਾਨਿ ਪਰਿવਟ੍ਟਂ ਕਤ੍વਾ ਮਤ੍ਥਕੇ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਆਹਾਰਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਛਾਯਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਦਿવਸਂ ਖੇਪੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੇ ਸੂਰਿਯੇ ਸਾਯਮਾਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਭੂਮਿਯਾ ਸੀਤਲਾਯ ਜਾਤਾਯ ਸਕਟਾਨਿ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸਮੁਦ੍ਦਗਮਨਸਦਿਸਮੇવ ਗਮਨਂ ਹੋਤਿ। ਥਲਨਿਯਾਮਕੋ ਨਾਮ ਲਦ੍ਧੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਸੋ ਤਾਰਕਸਞ੍ਞਾ ਸਤ੍ਥਂ ਤਾਰੇਤਿ।
Atīte kāsiraṭṭhe bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto satthavāhakule paṭisandhiṃ gahetvā vayappatto pañcahi sakaṭasatehi vaṇijjaṃ karonto vicarati. So ekadā saṭṭhiyojanikaṃ marukantāraṃ paṭipajji. Tasmiṃ kantāre sukhumavālukā muṭṭhinā gahitā hatthe na tiṭṭhati, sūriyuggamanato paṭṭhāya aṅgārarāsi viya uṇhā hoti, na sakkā akkamituṃ. Tasmā taṃ paṭipajjantā dārudakatilataṇḍulādīni sakaṭehi ādāya rattimeva gantvā aruṇuggamane sakaṭāni parivaṭṭaṃ katvā matthake maṇḍapaṃ kāretvā kālasseva āhārakiccaṃ niṭṭhāpetvā chāyāya nisinnā divasaṃ khepetvā atthaṅgate sūriye sāyamāsaṃ bhuñjitvā bhūmiyā sītalāya jātāya sakaṭāni yojetvā gacchanti, samuddagamanasadisameva gamanaṃ hoti. Thalaniyāmako nāma laddhuṃ vaṭṭati, so tārakasaññā satthaṃ tāreti.
ਸੋਪਿ ਸਤ੍ਥવਾਹੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਇਮਿਨਾવ ਨਿਯਾਮੇਨ ਤਂ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਕੂਨਸਟ੍ਠਿ ਯੋਜਨਾਨਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਏਕਰਤ੍ਤੇਨੇવ ਮਰੁਕਨ੍ਤਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਾਯਮਾਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਦਾਰੁਦਕਂ ਖੇਪੇਤ੍વਾ ਸਕਟਾਨਿ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਪਾਯਾਸਿ। ਨਿਯਾਮਕੋ ਪਨ ਪੁਰਿਮਸਕਟੇ ਆਸਨਂ ਪਤ੍ਥਰਾਪੇਤ੍વਾ ਆਕਾਸੇ ਤਾਰਕਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਤੋ ਪਾਜੇਥ, ਇਤੋ ਪਾਜੇਥਾ’’ਤਿ વਦਮਾਨੋ ਨਿਪਜ੍ਜਿ। ਸੋ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨਿਦ੍ਦਾਯਨਭਾવੇਨ ਕਿਲਨ੍ਤੋ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿ, ਗੋਣੇ ਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਆਗਤਮਗ੍ਗਮੇવ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇ ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ। ਗੋਣਾ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਅਗਮਂਸੁ। ਨਿਯਾਮਕੋ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨવੇਲਾਯ ਪਬੁਦ੍ਧੋ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ‘‘ਸਕਟਾਨਿ ਨਿવਤ੍ਤੇਥ ਨਿવਤ੍ਤੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਕਟਾਨਿ ਨਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਪਟਿਪਾਟਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਞ੍ਞੇવ ਅਰੁਣੋ ਉਗ੍ਗਤੋ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿવਿਟ੍ਠਖਨ੍ਧਾવਾਰਟ੍ਠਾਨਮੇવੇਤਂ, ਦਾਰੁਦਕਮ੍ਪਿ ਨੋ ਖੀਣਂ, ਇਦਾਨਿ ਨਟ੍ਠਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਸਕਟਾਨਿ ਮੋਚੇਤ੍વਾ ਪਰਿવਟ੍ਟਕੇਨ ਠਪੇਤ੍વਾ ਮਤ੍ਥਕੇ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਕਟਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਨੁਸੋਚਨ੍ਤਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ।
Sopi satthavāho tasmiṃ kāle imināva niyāmena taṃ kantāraṃ gacchanto ekūnasaṭṭhi yojanāni gantvā ‘‘idāni ekaratteneva marukantārā nikkhamanaṃ bhavissatī’’ti sāyamāsaṃ bhuñjitvā sabbaṃ dārudakaṃ khepetvā sakaṭāni yojetvā pāyāsi. Niyāmako pana purimasakaṭe āsanaṃ pattharāpetvā ākāse tārakaṃ olokento ‘‘ito pājetha, ito pājethā’’ti vadamāno nipajji. So dīghamaddhānaṃ aniddāyanabhāvena kilanto niddaṃ okkami, goṇe nivattitvā āgatamaggameva gaṇhante na aññāsi. Goṇā sabbarattiṃ agamaṃsu. Niyāmako aruṇuggamanavelāya pabuddho nakkhattaṃ oloketvā ‘‘sakaṭāni nivattetha nivattethā’’ti āha. Sakaṭāni nivattetvā paṭipāṭiṃ karontānaññeva aruṇo uggato. Manussā ‘‘hiyyo amhākaṃ niviṭṭhakhandhāvāraṭṭhānamevetaṃ, dārudakampi no khīṇaṃ, idāni naṭṭhamhā’’ti sakaṭāni mocetvā parivaṭṭakena ṭhapetvā matthake maṇḍapaṃ katvā attano attano sakaṭassa heṭṭhā anusocantā nipajjiṃsu.
ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਮਯਿ વੀਰਿਯਂ ਓਸ੍ਸਜਨ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ વਿਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਤੋ ਸੀਤਲવੇਲਾਯਮੇવ ਆਹਿਣ੍ਡਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਦਬ੍ਬਤਿਣਗਚ੍ਛਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਦਕਸਿਨੇਹੇਨ ਉਟ੍ਠਿਤਾਨਿ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਕੁਦ੍ਦਾਲਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਤਂ ਪਦੇਸਂ ਖਣਾਪੇਸਿ, ਤੇ ਸਟ੍ਠਿਹਤ੍ਥਟ੍ਠਾਨਂ ਖਣਿਂਸੁ। ਏਤ੍ਤਕਂ ਠਾਨਂ ਖਣਿਤ੍વਾ ਪਹਰਨ੍ਤਾਨਂ ਕੁਦ੍ਦਾਲੋ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਣੇ ਪਟਿਹਞ੍ਞਿ, ਪਹਟਮਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ વੀਰਿਯਂ ਓਸ੍ਸਜਿਂਸੁ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਨ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਪਾਸਾਣਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਦਕੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਪਾਸਾਣੇ ਠਿਤੋ ਓਣਮਿਤ੍વਾ ਸੋਤਂ ਓਦਹਿਤ੍વਾ ਸਦ੍ਦਂ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਦਕਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਨਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤ੍વਾ ਚੂਲ਼ੁਪਟ੍ਠਾਕਂ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤ, ਤਯਾ વੀਰਿਯੇ ਓਸ੍ਸਟ੍ਠੇ ਸਬ੍ਬੇ વਿਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮ, ਤ੍વਂ વੀਰਿਯਂ ਅਨੋਸ੍ਸਜਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਅਯਕੂਟਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆવਾਟਂ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਸਾਣੇ ਪਹਾਰਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇਸੁ વੀਰਿਯਂ ਓਸ੍ਸਜਿਤ੍વਾ ਠਿਤੇਸੁਪਿ વੀਰਿਯਂ ਅਨੋਸ੍ਸਜਨ੍ਤੋ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਪਾਸਾਣੇ ਪਹਾਰਂ ਅਦਾਸਿ। ਪਾਸਾਣੋ ਮਜ੍ਝੇ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਤਿਤ੍વਾ ਸੋਤਂ ਸਨ੍ਨਿਰੁਮ੍ਭਿਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਤਾਲਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਮਾਣਾ ਉਦਕવਟ੍ਟਿ ਉਗ੍ਗਞ੍ਛਿ। ਸਬ੍ਬੇ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਨ੍ਹਾਯਿਂਸੁ, ਅਤਿਰੇਕਾਨਿ ਅਕ੍ਖਯੁਗਾਦੀਨਿ ਫਾਲੇਤ੍વਾ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਗੋਣੇ ਚ ਭੋਜੇਤ੍વਾ ਸੂਰਿਯੇ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੇ ਉਦਕਾવਾਟਸਮੀਪੇ ਧਜਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਇਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਂਸੁ। ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਭਣ੍ਡਂ વਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍વਾ ਦਿਗੁਣਂ ਤਿਗੁਣਂ ਚਤੁਗ੍ਗੁਣਂ ਲਾਭਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸਨਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਅਗਮਂਸੁ। ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਯਾવਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍વਾ ਯਥਾਕਮ੍ਮਂ ਗਤਾ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਯਥਾਕਮ੍ਮਮੇવ ਗਤੋ।
Bodhisatto ‘‘mayi vīriyaṃ ossajante sabbe vinassissantī’’ti pāto sītalavelāyameva āhiṇḍanto ekaṃ dabbatiṇagacchaṃ disvā ‘‘imāni tiṇāni heṭṭhā udakasinehena uṭṭhitāni bhavissantī’’ti cintetvā kuddālaṃ gāhāpetvā taṃ padesaṃ khaṇāpesi, te saṭṭhihatthaṭṭhānaṃ khaṇiṃsu. Ettakaṃ ṭhānaṃ khaṇitvā paharantānaṃ kuddālo heṭṭhāpāsāṇe paṭihaññi, pahaṭamatte sabbe vīriyaṃ ossajiṃsu. Bodhisatto pana ‘‘imassa pāsāṇassa heṭṭhā udakena bhavitabba’’nti otaritvā pāsāṇe ṭhito oṇamitvā sotaṃ odahitvā saddaṃ āvajjento heṭṭhā udakassa pavattanasaddaṃ sutvā uttaritvā cūḷupaṭṭhākaṃ āha – ‘‘tāta, tayā vīriye ossaṭṭhe sabbe vinassissāma, tvaṃ vīriyaṃ anossajanto imaṃ ayakūṭaṃ gahetvā āvāṭaṃ otaritvā etasmiṃ pāsāṇe pahāraṃ dehī’’ti. So tassa vacanaṃ sampaṭicchitvā sabbesu vīriyaṃ ossajitvā ṭhitesupi vīriyaṃ anossajanto otaritvā pāsāṇe pahāraṃ adāsi. Pāsāṇo majjhe bhijjitvā heṭṭhā patitvā sotaṃ sannirumbhitvā aṭṭhāsi, tālakkhandhappamāṇā udakavaṭṭi uggañchi. Sabbe pānīyaṃ pivitvā nhāyiṃsu, atirekāni akkhayugādīni phāletvā yāgubhattaṃ pacitvā bhuñjitvā goṇe ca bhojetvā sūriye atthaṅgate udakāvāṭasamīpe dhajaṃ bandhitvā icchitaṭṭhānaṃ agamaṃsu. Te tattha bhaṇḍaṃ vikkiṇitvā diguṇaṃ tiguṇaṃ catugguṇaṃ lābhaṃ labhitvā attano vasanaṭṭhānameva agamaṃsu. Te tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yathākammaṃ gatā, bodhisattopi dānādīni puññāni katvā yathākammameva gato.
ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋવ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਕਥੇਸਿ –
Sammāsambuddho imaṃ dhammadesanaṃ kathetvā abhisambuddhova imaṃ gāthaṃ kathesi –
੨.
2.
‘‘ਅਕਿਲਾਸੁਨੋ વਣ੍ਣੁਪਥੇ ਖਣਨ੍ਤਾ, ਉਦਙ੍ਗਣੇ ਤਤ੍ਥ ਪਪਂ ਅવਿਨ੍ਦੁਂ।
‘‘Akilāsuno vaṇṇupathe khaṇantā, udaṅgaṇe tattha papaṃ avinduṃ;
ਏવਂ ਮੁਨੀ વੀਰਿਯਬਲੂਪਪਨ੍ਨੋ, ਅਕਿਲਾਸੁ વਿਨ੍ਦੇ ਹਦਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ॥
Evaṃ munī vīriyabalūpapanno, akilāsu vinde hadayassa santi’’nti.
ਤਤ੍ਥ ਅਕਿਲਾਸੁਨੋਤਿ ਨਿਕ੍ਕੋਸਜ੍ਜਾ ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯਾ। વਣ੍ਣੁਪਥੇਤਿ વਣ੍ਣੁ વੁਚ੍ਚਤਿ વਾਲੁਕਾ, વਾਲੁਕਾਮਗ੍ਗੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਖਣਨ੍ਤਾਤਿ ਭੂਮਿਂ ਖਣਮਾਨਾ। ਉਦਙ੍ਗਣੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਦਾਤਿ ਨਿਪਾਤੋ, ਅਙ੍ਗਣੇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਞ੍ਚਰਣਟ੍ਠਾਨੇ, ਅਨਾવਾਟੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ વਣ੍ਣੁਪਥੇ। ਪਪਂ ਅવਿਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ ਉਦਕਂ ਪਟਿਲਭਿਂਸੁ। ਉਦਕਞ੍ਹਿ ਪਪੀਯਨਭਾવੇਨ ‘‘ਪਪਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਪવਦ੍ਧਂ વਾ ਆਪਂ ਪਪਂ, ਮਹੋਦਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Tattha akilāsunoti nikkosajjā āraddhavīriyā. Vaṇṇupatheti vaṇṇu vuccati vālukā, vālukāmaggeti attho. Khaṇantāti bhūmiṃ khaṇamānā. Udaṅgaṇeti ettha udāti nipāto, aṅgaṇeti manussānaṃ sañcaraṇaṭṭhāne, anāvāṭe bhūmibhāgeti attho. Tatthāti tasmiṃ vaṇṇupathe. Papaṃ avindunti udakaṃ paṭilabhiṃsu. Udakañhi papīyanabhāvena ‘‘papā’’ti vuccati. Pavaddhaṃ vā āpaṃ papaṃ, mahodakanti attho.
ਏવਨ੍ਤਿ ਓਪਮ੍ਮਪਟਿਪਾਦਨਂ। ਮੁਨੀਤਿ ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ, ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਾਦੀਸੁ વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਮੁਨੀ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸੋ ਪਨੇਸ ਅਗਾਰਿਯਮੁਨਿ, ਅਨਗਾਰਿਯਮੁਨਿ , ਸੇਕ੍ਖਮੁਨਿ, ਅਸੇਕ੍ਖਮੁਨਿ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਮੁਨਿ, ਮੁਨਿਮੁਨੀਤਿ ਅਨੇਕવਿਧੋ। ਤਤ੍ਥ ਅਗਾਰਿਯਮੁਨੀਤਿ ਗਿਹੀ ਆਗਤਫਲੋ વਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨੋ। ਅਨਗਾਰਿਯਮੁਨੀਤਿ ਤਥਾਰੂਪੋવ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ। ਸੇਕ੍ਖਮੁਨੀਤਿ ਸਤ੍ਤ ਸੇਕ੍ਖਾ। ਅਸੇਕ੍ਖਮੁਨੀਤਿ ਖੀਣਾਸવੋ। ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਮੁਨੀਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। ਮੁਨਿਮੁਨੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕવਸੇਨ ਮੋਨੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ‘‘ਮੁਨੀ’’ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। વੀਰਿਯਬਲੂਪਪਨ੍ਨੋਤਿ વੀਰਿਯੇਨ ਚੇવ ਕਾਯਬਲਞਾਣਬਲੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਅਕਿਲਾਸੂਤਿ ਨਿਕ੍ਕੋਸਜ੍ਜੋ –
Evanti opammapaṭipādanaṃ. Munīti monaṃ vuccati ñāṇaṃ, kāyamoneyyādīsu vā aññataraṃ, tena samannāgatattā puggalo ‘‘munī’’ti vuccati. So panesa agāriyamuni, anagāriyamuni , sekkhamuni, asekkhamuni, paccekabuddhamuni, munimunīti anekavidho. Tattha agāriyamunīti gihī āgataphalo viññātasāsano. Anagāriyamunīti tathārūpova pabbajito. Sekkhamunīti satta sekkhā. Asekkhamunīti khīṇāsavo. Paccekabuddhamunīti paccekasambuddho. Munimunīti sammāsambuddho. Imasmiṃ panatthe sabbasaṅgāhakavasena moneyyasaṅkhātāya paññāya samannāgato ‘‘munī’’ti veditabbo. Vīriyabalūpapannoti vīriyena ceva kāyabalañāṇabalena ca samannāgato. Akilāsūti nikkosajjo –
‘‘ਕਾਮਂ ਤਚੋ ਚ ਨ੍ਹਾਰੁ ਚ, ਅਟ੍ਠਿ ਚ ਅવਸਿਸ੍ਸਤੁ।
‘‘Kāmaṃ taco ca nhāru ca, aṭṭhi ca avasissatu;
ਉਪਸੁਸ੍ਸਤੁ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ, ਸਰੀਰੇ ਮਂਸਲੋਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ॥ –
Upasussatu nissesaṃ, sarīre maṃsalohita’’nti. –
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇਨ ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ વੀਰਿਯੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਅਨਲਸੋ। વਿਨ੍ਦੇ ਹਦਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਹਦਯਰੂਪਸ੍ਸਪਿ ਸੀਤਲਭਾવਕਰਣੇਨ ‘‘ਸਨ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਂ ਝਾਨવਿਪਸ੍ਸਨਾਭਿਞ੍ਞਾਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਂ વਿਨ੍ਦਤਿ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭਗવਤਾ ਹਿ –
Evaṃ vuttena caturaṅgasamannāgatena vīriyena samannāgatattā analaso. Vinde hadayassa santinti cittassapi hadayarūpassapi sītalabhāvakaraṇena ‘‘santi’’nti saṅkhaṃ gataṃ jhānavipassanābhiññāarahattamaggañāṇasaṅkhātaṃ ariyadhammaṃ vindati paṭilabhatīti attho. Bhagavatā hi –
‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕੁਸੀਤੋ વਿਹਰਤਿ વੋਕਿਣ੍ਣੋ ਪਾਪਕੇਹਿ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਮਹਨ੍ਤਞ੍ਚ ਸਦਤ੍ਥਂ ਪਰਿਹਾਪੇਤਿ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਖਂ વਿਹਰਤਿ ਪવਿવਿਤ੍ਤੋ ਪਾਪਕੇਹਿ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਮਹਨ੍ਤਞ੍ਚ ਸਦਤ੍ਥਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ, ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਹੀਨੇਨ ਅਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੨੨) –
‘‘Dukkhaṃ, bhikkhave, kusīto viharati vokiṇṇo pāpakehi akusalehi dhammehi, mahantañca sadatthaṃ parihāpeti. Āraddhavīriyo ca kho, bhikkhave, sukhaṃ viharati pavivitto pāpakehi akusalehi dhammehi, mahantañca sadatthaṃ paripūreti, na, bhikkhave, hīnena aggassa patti hotī’’ti (saṃ. ni. 2.22) –
ਏવਂ ਅਨੇਕੇਹਿ ਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਕੁਸੀਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖવਿਹਾਰੋ, ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਸੁਖવਿਹਾਰੋ ਸਂવਣ੍ਣਿਤੋ। ਇਧਾਪਿ ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯਸ੍ਸ ਅਕਤਾਭਿਨਿવੇਸਸ੍ਸ વਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ વੀਰਿਯਬਲੇਨ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਤਮੇવ ਸੁਖવਿਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏવਂ ਮੁਨੀ વੀਰਿਯਬਲੂਪਪਨ੍ਨੋ, ਅਕਿਲਾਸੁ વਿਨ੍ਦੇ ਹਦਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਤੇ વਾਣਿਜਾ ਅਕਿਲਾਸੁਨੋ વਣ੍ਣੁਪਥੇ ਖਣਨ੍ਤਾ ਉਦਕਂ ਲਭਿਂਸੁ, ਏવਂ ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸਾਸਨੇ ਅਕਿਲਾਸੁ ਹੁਤ੍વਾ વਾਯਮਮਾਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਝਾਨਾਦਿਭੇਦਂ ਹਦਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਂ ਲਭਤਿ। ਸੋ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਦਕਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ વੀਰਿਯਂ ਕਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਏવਰੂਪੇ ਮਗ੍ਗਫਲਦਾਯਕੇ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਕਸ੍ਮਾ વੀਰਿਯਂ ਓਸ੍ਸਜਸੀਤਿ ਏવਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਸਿ, ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਓਸ੍ਸਟ੍ਠવੀਰਿਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਗ੍ਗਫਲੇ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ।
Evaṃ anekehi suttehi kusītassa dukkhavihāro, āraddhavīriyassa ca sukhavihāro saṃvaṇṇito. Idhāpi āraddhavīriyassa akatābhinivesassa vipassakassa vīriyabalena adhigantabbaṃ tameva sukhavihāraṃ dassento ‘‘evaṃ munī vīriyabalūpapanno, akilāsu vinde hadayassa santi’’nti āha. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā te vāṇijā akilāsuno vaṇṇupathe khaṇantā udakaṃ labhiṃsu, evaṃ imasmimpi sāsane akilāsu hutvā vāyamamāno paṇḍito bhikkhu imaṃ jhānādibhedaṃ hadayassa santiṃ labhati. So tvaṃ bhikkhu pubbe udakamattassa atthāya vīriyaṃ katvā idāni evarūpe maggaphaladāyake niyyānikasāsane kasmā vīriyaṃ ossajasīti evaṃ imaṃ dhammadesanaṃ dassetvā cattāri saccāni pakāsesi, saccapariyosāne ossaṭṭhavīriyo bhikkhu aggaphale arahatte patiṭṭhāsi.
ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਦ੍વੇ વਤ੍ਥੂਨਿ ਕਥੇਤ੍વਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ વੀਰਿਯਂ ਅਨੋਸ੍ਸਜਿਤ੍વਾ ਪਾਸਾਣਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਉਦਕਦਾਯਕੋ ਚੂਲ਼ੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਯਂ ਓਸ੍ਸਟ੍ਠવੀਰਿਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਹੋਸਿ, ਅવਸੇਸਪਰਿਸਾ ਇਦਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਪਰਿਸਾ ਜਾਤਾ, ਸਤ੍ਥવਾਹਜੇਟ੍ਠਕੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ।
Satthāpi dve vatthūni kathetvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānetvā dassesi ‘‘tasmiṃ samaye vīriyaṃ anossajitvā pāsāṇaṃ bhinditvā mahājanassa udakadāyako cūḷupaṭṭhāko ayaṃ ossaṭṭhavīriyo bhikkhu ahosi, avasesaparisā idāni buddhaparisā jātā, satthavāhajeṭṭhako pana ahameva ahosi’’nti desanaṃ niṭṭhāpesi.
વਣ੍ਣੁਪਥਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਦੁਤਿਯਾ।
Vaṇṇupathajātakavaṇṇanā dutiyā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੨. વਣ੍ਣੁਪਥਜਾਤਕਂ • 2. Vaṇṇupathajātakaṃ