| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੫. વਪ੍ਪਸੁਤ੍ਤਂ
5. Vappasuttaṃ
੧੯੫. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਕ੍ਕੇਸੁ વਿਹਰਤਿ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਨਿਗ੍ਰੋਧਾਰਾਮੇ। ਅਥ ਖੋ વਪ੍ਪੋ ਸਕ੍ਕੋ ਨਿਗਣ੍ਠਸਾવਕੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ વਪ੍ਪਂ ਸਕ੍ਕਂ ਨਿਗਣ੍ਠਸਾવਕਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਏਤਦવੋਚ –
195. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho vappo sakko nigaṇṭhasāvako yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho vappaṃ sakkaṃ nigaṇṭhasāvakaṃ āyasmā mahāmoggallāno etadavoca –
‘‘ਇਧਸ੍ਸ , વਪ੍ਪ, ਕਾਯੇਨ ਸਂવੁਤੋ વਾਚਾਯ ਸਂવੁਤੋ ਮਨਸਾ ਸਂવੁਤੋ ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਰਾਗਾ વਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦਾ। ਪਸ੍ਸਸਿ ਨੋ ਤ੍વਂ, વਪ੍ਪ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਯਤੋਨਿਦਾਨਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਿਯਾ ਆਸવਾ ਅਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ 1 ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਪਸ੍ਸਾਮਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਂ ਠਾਨਂ। ਇਧਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਅવਿਪਕ੍ਕવਿਪਾਕਂ। ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਿਯਾ ਆਸવਾ ਅਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਯਞ੍ਚੇવ ਖੋ ਪਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ વਪ੍ਪੇਨ ਸਕ੍ਕੇਨ ਨਿਗਣ੍ਠਸਾવਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ ਹੋਤਿ।
‘‘Idhassa , vappa, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto avijjāvirāgā vijjuppādā. Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ 2 abhisamparāya’’nti? ‘‘Passāmahaṃ, bhante, taṃ ṭhānaṃ. Idhassa, bhante, pubbe pāpakammaṃ kataṃ avipakkavipākaṃ. Tatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya’’nti. Ayañceva kho pana āyasmato mahāmoggallānassa vappena sakkena nigaṇṭhasāvakena saddhiṃ antarākathā vippakatā hoti.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ વੁਟ੍ਠਿਤੋ ਯੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਏਤਦવੋਚ –
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca –
‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ; ਕਾ ਚ ਪਨ વੋ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, વਪ੍ਪਂ ਸਕ੍ਕਂ ਨਿਗਣ੍ਠਸਾવਕਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਇਧਸ੍ਸ, વਪ੍ਪ, ਕਾਯੇਨ ਸਂવੁਤੋ વਾਚਾਯ ਸਂવੁਤੋ ਮਨਸਾ ਸਂવੁਤੋ ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਰਾਗਾ વਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦਾ। ਪਸ੍ਸਸਿ ਨੋ ਤ੍વਂ, વਪ੍ਪ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਯਤੋਨਿਦਾਨਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਿਯਾ ਆਸવਾ ਅਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯ’ਨ੍ਤਿ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, વਪ੍ਪੋ ਸਕ੍ਕੋ ਨਿਗਣ੍ਠਸਾવਕੋ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਪਸ੍ਸਾਮਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਂ ਠਾਨਂ। ਇਧਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਅવਿਪਕ੍ਕવਿਪਾਕਂ। ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਿਯਾ ਆਸવਾ ਅਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯ’ਨ੍ਤਿ । ਅਯਂ ਖੋ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ , વਪ੍ਪੇਨ ਸਕ੍ਕੇਨ ਨਿਗਣ੍ਠਸਾવਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ; ਅਥ ਭਗવਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ।
‘‘Kāya nuttha, moggallāna, etarahi kathāya sannisinnā; kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti? ‘‘Idhāhaṃ, bhante, vappaṃ sakkaṃ nigaṇṭhasāvakaṃ etadavocaṃ – ‘idhassa, vappa, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto avijjāvirāgā vijjuppādā. Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya’nti? Evaṃ vutte, bhante, vappo sakko nigaṇṭhasāvako maṃ etadavoca – ‘passāmahaṃ, bhante, taṃ ṭhānaṃ. Idhassa, bhante, pubbe pāpakammaṃ kataṃ avipakkavipākaṃ. Tatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya’nti . Ayaṃ kho no, bhante , vappena sakkena nigaṇṭhasāvakena saddhiṃ antarākathā vippakatā; atha bhagavā anuppatto’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ વਪ੍ਪਂ ਸਕ੍ਕਂ ਨਿਗਣ੍ਠਸਾવਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਤ੍વਂ, વਪ੍ਪ, ਅਨੁਞ੍ਞੇਯ੍ਯਞ੍ਚੇવ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਯਸ੍ਸ ਚ ਮੇ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ ਮਮੇવੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਥਂ, ਇਮਸ੍ਸ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ’ਤਿ, ਸਿਯਾ ਨੋ ਏਤ੍ਥ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪੋ’’ਤਿ। ‘‘ਅਨੁਞ੍ਞੇਯ੍ਯਞ੍ਚੇવਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਅਨੁਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਸ੍ਸ ਚਾਹਂ ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ ਭਗવਨ੍ਤਂਯੇવੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ – ‘ਇਦਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਕਥਂ, ਇਮਸ੍ਸ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ’ਤਿ? ਹੋਤੁ ਨੋ ਏਤ੍ਥ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪੋ’’ਤਿ।
Atha kho bhagavā vappaṃ sakkaṃ nigaṇṭhasāvakaṃ etadavoca – ‘‘sace me tvaṃ, vappa, anuññeyyañceva anujāneyyāsi, paṭikkositabbañca paṭikkoseyyāsi, yassa ca me bhāsitassa atthaṃ na jāneyyāsi mamevettha uttari paṭipuccheyyāsi – ‘idaṃ, bhante, kathaṃ, imassa ko attho’ti, siyā no ettha kathāsallāpo’’ti. ‘‘Anuññeyyañcevāhaṃ, bhante, bhagavato anujānissāmi, paṭikkositabbañca paṭikkosissāmi, yassa cāhaṃ bhagavato bhāsitassa atthaṃ na jānissāmi bhagavantaṃyevettha uttari paṭipucchissāmi – ‘idaṃ bhante, kathaṃ, imassa ko attho’ti? Hotu no ettha kathāsallāpo’’ti.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, વਪ੍ਪ, ਯੇ ਕਾਯਸਮਾਰਮ੍ਭਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ, ਕਾਯਸਮਾਰਮ੍ਭਾ ਪਟਿવਿਰਤਸ੍ਸ ਏવਂਸ ਤੇ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਨવਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਰਾਣਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਤਿ, ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਨਿਜ੍ਜਰਾ ਅਕਾਲਿਕਾ ਏਹਿਪਸ੍ਸਿਕਾ ਓਪਨੇਯ੍ਯਿਕਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ વਿਞ੍ਞੂਹਿ 3। ਪਸ੍ਸਸਿ ਨੋ ਤ੍વਂ, વਪ੍ਪ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਯਤੋਨਿਦਾਨਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਿਯਾ ਆਸવਾ ਅਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, vappa, ye kāyasamārambhapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, kāyasamārambhā paṭiviratassa evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti. So navañca kammaṃ na karoti, purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti, sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opaneyyikā paccattaṃ veditabbā viññūhi 4. Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, વਪ੍ਪ, ਯੇ વਚੀਸਮਾਰਮ੍ਭਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ, વਚੀਸਮਾਰਮ੍ਭਾ ਪਟਿવਿਰਤਸ੍ਸ ਏવਂਸ ਤੇ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਨવਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਰਾਣਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਤਿ। ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਨਿਜ੍ਜਰਾ ਅਕਾਲਿਕਾ ਏਹਿਪਸ੍ਸਿਕਾ ਓਪਨੇਯ੍ਯਿਕਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ વਿਞ੍ਞੂਹਿ। ਪਸ੍ਸਸਿ ਨੋ ਤ੍વਂ, વਪ੍ਪ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਯਤੋਨਿਦਾਨਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਿਯਾ ਆਸવਾ ਅਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, vappa, ye vacīsamārambhapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, vacīsamārambhā paṭiviratassa evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti. So navañca kammaṃ na karoti, purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti. Sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opaneyyikā paccattaṃ veditabbā viññūhi. Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, વਪ੍ਪ, ਯੇ ਮਨੋਸਮਾਰਮ੍ਭਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ, ਮਨੋਸਮਾਰਮ੍ਭਾ ਪਟਿવਿਰਤਸ੍ਸ ਏવਂਸ ਤੇ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਨવਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਰਾਣਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਤਿ। ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਨਿਜ੍ਜਰਾ ਅਕਾਲਿਕਾ ਏਹਿਪਸ੍ਸਿਕਾ ਓਪਨੇਯ੍ਯਿਕਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ વਿਞ੍ਞੂਹਿ। ਪਸ੍ਸਸਿ ਨੋ ਤ੍વਂ, વਪ੍ਪ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਯਤੋਨਿਦਾਨਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਿਯਾ ਆਸવਾ ਅਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, vappa, ye manosamārambhapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, manosamārambhā paṭiviratassa evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti. So navañca kammaṃ na karoti, purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti. Sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opaneyyikā paccattaṃ veditabbā viññūhi. Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, વਪ੍ਪ, ਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ, ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਰਾਗਾ વਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦਾ ਏવਂਸ ਤੇ ਆਸવਾ વਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਨવਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਰਾਣਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਤਿ। ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਨਿਜ੍ਜਰਾ ਅਕਾਲਿਕਾ ਏਹਿਪਸ੍ਸਿਕਾ ਓਪਨੇਯ੍ਯਿਕਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ વਿਞ੍ਞੂਹਿ। ਪਸ੍ਸਸਿ ਨੋ ਤ੍વਂ, વਪ੍ਪ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਯਤੋਨਿਦਾਨਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਿਯਾ ਆਸવਾ ਅਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, vappa, ye avijjāpaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, avijjāvirāgā vijjuppādā evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti. So navañca kammaṃ na karoti, purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti. Sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opaneyyikā paccattaṃ veditabbā viññūhi. Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ਏવਂ ਸਮ੍ਮਾ વਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਖੋ, વਪ੍ਪ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਛ ਸਤਤવਿਹਾਰਾ ਅਧਿਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍વਾ ਨੇવ ਸੁਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਦੁਮ੍ਮਨੋ; ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ વਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ। ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰.. ਜਿવ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ વਿਞ੍ਞਾ ਨੇવ ਸੁਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਦੁਮ੍ਮਨੋ; ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ વਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ। ਸੋ ਕਾਯਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਮਾਨੋ ‘ਕਾਯਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਾਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ਜੀવਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਮਾਨੋ ‘ਜੀવਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਾਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਉਦ੍ਧਂ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਾਦਾਨਾ ਇਧੇવ ਸਬ੍ਬવੇਦਯਿਤਾਨਿ ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਿਤਾਨਿ ਸੀਤੀ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’।
‘‘Evaṃ sammā vimuttacittassa kho, vappa, bhikkhuno cha satatavihārā adhigatā honti. So cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano; upekkhako viharati sato sampajāno. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe... jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññā neva sumano hoti na dummano; upekkhako viharati sato sampajāno. So kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmī’ti pajānāti; jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmī’ti pajānāti; ‘kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītī bhavissantī’ti pajānāti’’.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, વਪ੍ਪ, ਥੂਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਛਾਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਅਥ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਕੁਦ੍ਦਾਲਪਿਟਕਂ ਆਦਾਯ। ਸੋ ਤਂ ਥੂਣਂ ਮੂਲੇ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ; ਮੂਲੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਲਿਖਣੇਯ੍ਯ; ਪਲਿਖਣਿਤ੍વਾ ਮੂਲਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਉਸੀਰਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤਾਨਿਪਿ 5। ਸੋ ਤਂ ਥੂਣਂ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ। ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਛੇਤ੍વਾ ਫਾਲੇਯ੍ਯ। ਫਾਲੇਤ੍વਾ ਸਕਲਿਕਂ ਸਕਲਿਕਂ ਕਰੇਯ੍ਯ। ਸਕਲਿਕਂ ਸਕਲਿਕਂ ਕਤ੍વਾ વਾਤਾਤਪੇ વਿਸੋਸੇਯ੍ਯ। વਾਤਾਤਪੇ વਿਸੋਸੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਡਹੇਯ੍ਯ। ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਡਹੇਤ੍વਾ ਮਸਿਂ ਕਰੇਯ੍ਯ । ਮਸਿਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਮਹਾવਾਤੇ વਾ ਓਫੁਣੇਯ੍ਯ ਨਦਿਯਾ વਾ ਸੀਘਸੋਤਾਯ ਪવਾਹੇਯ੍ਯ। ਏવਂ ਹਿਸ੍ਸ, વਪ੍ਪ, ਯਾ ਥੂਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਛਾਯਾ ਸਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ।
‘‘Seyyathāpi, vappa, thūṇaṃ paṭicca chāyā paññāyati. Atha puriso āgaccheyya kuddālapiṭakaṃ ādāya. So taṃ thūṇaṃ mūle chindeyya; mūle chinditvā palikhaṇeyya; palikhaṇitvā mūlāni uddhareyya, antamaso usīranāḷimattānipi 6. So taṃ thūṇaṃ khaṇḍākhaṇḍikaṃ chindeyya. Khaṇḍākhaṇḍikaṃ chetvā phāleyya. Phāletvā sakalikaṃ sakalikaṃ kareyya. Sakalikaṃ sakalikaṃ katvā vātātape visoseyya. Vātātape visosetvā agginā ḍaheyya. Agginā ḍahetvā masiṃ kareyya . Masiṃ karitvā mahāvāte vā ophuṇeyya nadiyā vā sīghasotāya pavāheyya. Evaṃ hissa, vappa, yā thūṇaṃ paṭicca chāyā sā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā.
‘‘ਏવਮੇવਂ ਖੋ, વਪ੍ਪ, ਏવਂ ਸਮ੍ਮਾ વਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਛ ਸਤਤવਿਹਾਰਾ ਅਧਿਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍વਾ ਨੇવ ਸੁਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਦੁਮ੍ਮਨੋ; ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ વਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ। ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਜਿવ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ વਿਞ੍ਞਾਯ ਨੇવ ਸੁਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਦੁਮ੍ਮਨੋ; ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ વਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ। ਸੋ ਕਾਯਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਮਾਨੋ ‘ਕਾਯਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਾਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ਜੀવਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਮਾਨੋ ‘ਜੀવਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ વੇਦਨਂ વੇਦਿਯਾਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਉਦ੍ਧਂ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਾਦਾਨਾ ਇਧੇવ ਸਬ੍ਬવੇਦਯਿਤਾਨਿ ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਿਤਾਨਿ ਸੀਤੀ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’।
‘‘Evamevaṃ kho, vappa, evaṃ sammā vimuttacittassa bhikkhuno cha satatavihārā adhigatā honti. So cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano; upekkhako viharati sato sampajāno. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya neva sumano hoti na dummano; upekkhako viharati sato sampajāno. So kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmī’ti pajānāti; jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmī’ti pajānāti; ‘kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītī bhavissantī’ti pajānāti’’.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ વਪ੍ਪੋ ਸਕ੍ਕੋ ਨਿਗਣ੍ਠਸਾવਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਉਦਯਤ੍ਥਿਕੋ ਅਸ੍ਸਪਣਿਯਂ ਪੋਸੇਯ੍ਯ। ਸੋ ਉਦਯਞ੍ਚੇવ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਉਤ੍ਤਰਿਞ੍ਚ ਕਿਲਮਥਸ੍ਸ વਿਘਾਤਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸ। ਏવਮੇવਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਦਯਤ੍ਥਿਕੋ ਬਾਲੇ ਨਿਗਣ੍ਠੇ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਂ। ਸ੍વਾਹਂ ਉਦਯਞ੍ਚੇવ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਿਂ, ਉਤ੍ਤਰਿਞ੍ਚ ਕਿਲਮਥਸ੍ਸ વਿਘਾਤਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਅਹੋਸਿਂ। ਏਸਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਯੋ ਮੇ ਬਾਲੇਸੁ ਨਿਗਣ੍ਠੇਸੁ ਪਸਾਦੋ ਤਂ ਮਹਾવਾਤੇ વਾ ਓਫੁਣਾਮਿ ਨਦਿਯਾ વਾ ਸੀਘਸੋਤਾਯ ਪવਾਹੇਮਿ। ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ , ਭਗવਾ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਂ।
Evaṃ vutte vappo sakko nigaṇṭhasāvako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘seyyathāpi, bhante, puriso udayatthiko assapaṇiyaṃ poseyya. So udayañceva nādhigaccheyya, uttariñca kilamathassa vighātassa bhāgī assa. Evamevaṃ kho ahaṃ, bhante, udayatthiko bāle nigaṇṭhe payirupāsiṃ. Svāhaṃ udayañceva nādhigacchiṃ, uttariñca kilamathassa vighātassa bhāgī ahosiṃ. Esāhaṃ, bhante, ajjatagge yo me bālesu nigaṇṭhesu pasādo taṃ mahāvāte vā ophuṇāmi nadiyā vā sīghasotāya pavāhemi. Abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ, bhante , bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੫. વਪ੍ਪਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Vappasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੫. વਪ੍ਪਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Vappasuttavaṇṇanā
