| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೫. ವಪ್ಪಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Vappasuttavaṇṇanā
೧೯೫. ಪಞ್ಚಮೇ ವಪ್ಪೋತಿ ದಸಬಲಸ್ಸ ಚೂಳಪಿತಾ ಸಕ್ಯರಾಜಾ। ನಿಗಣ್ಠಸಾವಕೋತಿ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಸೀಹಸೇನಾಪತಿ ವಿಯ ನಾಳನ್ದಾಯಂ ಉಪಾಲಿಗಹಪತಿ ವಿಯ ಚ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾಕೋ। ಕಾಯೇನ ಸಂವುತೋತಿ ಕಾಯದ್ವಾರಸ್ಸ ಸಂವುತತ್ತಾ ಪಿಹಿತತ್ತಾ ಕಾಯೇನ ಸಂವುತೋ ನಾಮ। ಸೇಸದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅವಿಜ್ಜಾವಿರಾಗಾತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಖಯವಿರಾಗೇನ। ವಿಜ್ಜುಪ್ಪಾದಾತಿ ಮಗ್ಗವಿಜ್ಜಾಯ ಉಪ್ಪಾದೇನ। ತಂ ಠಾನನ್ತಿ ತಂ ಕಾರಣಂ। ಅವಿಪಕ್ಕವಿಪಾಕನ್ತಿ ಅಲದ್ಧವಿಪಾಕವಾರಂ। ತತೋನಿದಾನನ್ತಿ ತಂಹೇತು ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ। ದುಕ್ಖವೇದನಿಯಾ ಆಸವಾ ಅಸ್ಸವೇಯ್ಯುನ್ತಿ ದುಕ್ಖವೇದನಾಯ ಪಚ್ಚಯಭೂತಾ ಕಿಲೇಸಾ ಅಸ್ಸವೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯನ್ತಿ ದುತಿಯೇ ಅತ್ತಭಾವೇ। ಕಾಯಸಮಾರಮ್ಭಪಚ್ಚಯಾತಿ ಕಾಯಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ। ಆಸವಾತಿ ಕಿಲೇಸಾ। ವಿಘಾತಪರಿಳಾಹಾತಿ ಏತ್ಥ ವಿಘಾತೋತಿ ದುಕ್ಖಂ। ಪರಿಳಾಹೋತಿ ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕೋ ಪರಿಳಾಹೋ। ಫುಸ್ಸ ಫುಸ್ಸ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತೀತಿ ಞಾಣವಜ್ಝಂ ಕಮ್ಮಂ ಞಾಣಫಸ್ಸೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ಫುಸಿತ್ವಾ ಖಯಂ ಗಮೇತಿ, ವಿಪಾಕವಜ್ಝಂ ಕಮ್ಮಂ ವಿಪಾಕಫಸ್ಸೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ಫುಸಿತ್ವಾ ಖಯಂ ಗಮೇತಿ। ನಿಜ್ಜರಾತಿ ಕಿಲೇಸಜೀರಣಕಪಟಿಪದಾ। ಸೇಸವಾರೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಇಧ ಠತ್ವಾ ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಖೀಣಾಸವೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಚತ್ತಾರಿ ಮಹಾಭೂತಾನಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಚತುಸಚ್ಚವವತ್ಥಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಯಾವ ಅರಹತ್ತಫಲಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಕಥೇತಬ್ಬಂ।
195. Pañcame vappoti dasabalassa cūḷapitā sakyarājā. Nigaṇṭhasāvakoti vesāliyaṃ sīhasenāpati viya nāḷandāyaṃ upāligahapati viya ca nigaṇṭhassa nāṭaputtassa upaṭṭhāko. Kāyena saṃvutoti kāyadvārassa saṃvutattā pihitattā kāyena saṃvuto nāma. Sesadvayepi eseva nayo. Avijjāvirāgāti avijjāya khayavirāgena. Vijjuppādāti maggavijjāya uppādena. Taṃ ṭhānanti taṃ kāraṇaṃ. Avipakkavipākanti aladdhavipākavāraṃ. Tatonidānanti taṃhetu tappaccayā. Dukkhavedaniyā āsavā assaveyyunti dukkhavedanāya paccayabhūtā kilesā assaveyyuṃ, tassa purisassa uppajjeyyunti attho. Abhisamparāyanti dutiye attabhāve. Kāyasamārambhapaccayāti kāyakammapaccayena. Āsavāti kilesā. Vighātapariḷāhāti ettha vighātoti dukkhaṃ. Pariḷāhoti kāyikacetasiko pariḷāho. Phussa phussa byantīkarotīti ñāṇavajjhaṃ kammaṃ ñāṇaphassena phusitvā phusitvā khayaṃ gameti, vipākavajjhaṃ kammaṃ vipākaphassena phusitvā phusitvā khayaṃ gameti. Nijjarāti kilesajīraṇakapaṭipadā. Sesavāresupi eseva nayo. Idha ṭhatvā ayaṃ bhikkhu khīṇāsavo kātabbo, cattāri mahābhūtāni nīharitvā catusaccavavatthānaṃ dassetvā yāva arahattaphalaṃ kammaṭṭhānaṃ kathetabbaṃ.
ಇದಾನಿ ಪನ ತಸ್ಸ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಸತತವಿಹಾರೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ಏವಂ ಸಮ್ಮಾ ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸಮ್ಮಾ ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಹೇತುನಾ ಕಾರಣೇನ ಸಮ್ಮಾ ವಿಮುತ್ತಸ್ಸ। ಸತತವಿಹಾರಾತಿ ನಿಚ್ಚವಿಹಾರಾ ನಿಬದ್ಧವಿಹಾರಾ। ನೇವ ಸುಮನೋ ಹೋತೀತಿ ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣೇ ರಾಗವಸೇನ ನ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಹೋತಿ। ನ ದುಮ್ಮನೋತಿ ಅನಿಟ್ಠಾರಮ್ಮಣೇ ಪಟಿಘವಸೇನ ನ ದೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಹೋತಿ। ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ವಿಹರತಿ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋತಿ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಪರಿಗ್ಗಹಿತಾಯ ಮಜ್ಝತ್ತಾಕಾರಲಕ್ಖಣಾಯ ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ತೇಸು ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಮಜ್ಝತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರತಿ।
Idāni pana tassa khīṇāsavassa satatavihāre dassetuṃ evaṃ sammā vimuttacittassātiādimāha. Tattha sammā vimuttacittassāti hetunā kāraṇena sammā vimuttassa. Satatavihārāti niccavihārā nibaddhavihārā. Neva sumano hotīti iṭṭhārammaṇe rāgavasena na somanassajāto hoti. Na dummanoti aniṭṭhārammaṇe paṭighavasena na domanassajāto hoti. Upekkhako viharati sato sampajānoti satisampajaññapariggahitāya majjhattākāralakkhaṇāya upekkhāya tesu ārammaṇesu upekkhako majjhatto hutvā viharati.
ಕಾಯಪರಿಯನ್ತಿಕನ್ತಿ ಕಾಯನ್ತಿಕಂ ಕಾಯಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಂ, ಯಾವ ಪಞ್ಚದ್ವಾರಕಾಯೋ ಪವತ್ತತಿ, ತಾವ ಪವತ್ತಂ ಪಞ್ಚದ್ವಾರಿಕವೇದನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಜೀವಿತಪರಿಯನ್ತಿಕನ್ತಿ ಜೀವಿತನ್ತಿಕಂ ಜೀವಿತಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಂ, ಯಾವ ಜೀವಿತಂ ಪವತ್ತತಿ, ತಾವ ಪವತ್ತಂ ಮನೋದ್ವಾರಿಕವೇದನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ಥ ಪಞ್ಚದ್ವಾರಿಕವೇದನಾ ಪಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಠಮಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಮನೋದ್ವಾರಿಕವೇದನಾ ಪಠಮಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ಸಾ ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ವತ್ಥುರೂಪಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ। ಪಞ್ಚದ್ವಾರಿಕಾ ಪವತ್ತೇ ಪಞ್ಚದ್ವಾರವಸೇನ ಪವತ್ತಮಾನಾ ಪಠಮವಯೇ ವೀಸತಿವಸ್ಸಕಾಲೇ ರಜ್ಜನದುಸ್ಸನಮುಯ್ಹನವಸೇನ ಅಧಿಮತ್ತಾ ಬಲವತೀ ಹೋತಿ, ಪಣ್ಣಾಸವಸ್ಸಕಾಲೇ ಠಿತಾ ಹೋತಿ, ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿಹಾಯಮಾನಾ, ಅಸೀತಿನವುತಿವಸ್ಸಕಾಲೇ ಮನ್ದಾ ಹೋತಿ। ತದಾ ಹಿ ಸತ್ತಾ ‘‘ಚಿರರತ್ತಂ ಏಕತೋ ನಿಸೀದಿಮ್ಹಾ ನಿಪಜ್ಜಿಮ್ಹಾ’’ತಿ ವದನ್ತೇಪಿ ನ ಜಾನಾಮಾತಿ ವದನ್ತಿ। ಅಧಿಮತ್ತಾನಿಪಿ ರೂಪಾದಿಆರಮ್ಮಣಾನಿ ನ ಪಸ್ಸಾಮ, ಸುಗನ್ಧದುಗ್ಗನ್ಧಂ ವಾ ಸಾದುಅಸಾದುಂ ವಾ ಥದ್ಧಮುದುಕಂ ವಾತಿ ನ ಜಾನಾಮಾತಿಪಿ ವದನ್ತಿ। ಇತಿ ನೇಸಂ ಪಞ್ಚದ್ವಾರಿಕವೇದನಾ ಭಗ್ಗಾ ಹೋತಿ, ಮನೋದ್ವಾರಿಕಾ ಪವತ್ತತಿ। ಸಾಪಿ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಪರಿಹಾಯಮಾನಾ ಮರಣಸಮಯೇ ಹದಯಕೋಟಿಂಯೇವ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪವತ್ತತಿ। ಯಾವ ಪನೇಸಾ ಪವತ್ತತಿ, ತಾವ ಸತ್ತೋ ಜೀವತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಯದಾ ನಪ್ಪವತ್ತತಿ, ತದಾ ‘‘ಮತೋ ನಿರುದ್ಧೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
Kāyapariyantikanti kāyantikaṃ kāyaparicchinnaṃ, yāva pañcadvārakāyo pavattati, tāva pavattaṃ pañcadvārikavedananti attho. Jīvitapariyantikanti jīvitantikaṃ jīvitaparicchinnaṃ, yāva jīvitaṃ pavattati, tāva pavattaṃ manodvārikavedananti attho. Tattha pañcadvārikavedanā pacchā uppajjitvā paṭhamaṃ nirujjhati, manodvārikavedanā paṭhamaṃ uppajjitvā pacchā nirujjhati. Sā hi paṭisandhikkhaṇe vatthurūpasmiṃyeva patiṭṭhāti. Pañcadvārikā pavatte pañcadvāravasena pavattamānā paṭhamavaye vīsativassakāle rajjanadussanamuyhanavasena adhimattā balavatī hoti, paṇṇāsavassakāle ṭhitā hoti, saṭṭhivassakālato paṭṭhāya parihāyamānā, asītinavutivassakāle mandā hoti. Tadā hi sattā ‘‘cirarattaṃ ekato nisīdimhā nipajjimhā’’ti vadantepi na jānāmāti vadanti. Adhimattānipi rūpādiārammaṇāni na passāma, sugandhaduggandhaṃ vā sāduasāduṃ vā thaddhamudukaṃ vāti na jānāmātipi vadanti. Iti nesaṃ pañcadvārikavedanā bhaggā hoti, manodvārikā pavattati. Sāpi anupubbena parihāyamānā maraṇasamaye hadayakoṭiṃyeva nissāya pavattati. Yāva panesā pavattati, tāva satto jīvatīti vuccati. Yadā nappavattati, tadā ‘‘mato niruddho’’ti vuccati.
ಸ್ವಾಯಮತ್ಥೋ ವಾಪಿಯಾ ದೀಪೇತಬ್ಬೋ – ಯಥಾ ಹಿ ಪುರಿಸೋ ಪಞ್ಚಉದಕಮಗ್ಗಸಮ್ಪನ್ನಂ ವಾಪಿಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಪಠಮಂ ದೇವೇ ವುಟ್ಠೇ ಪಞ್ಚಹಿ ಉದಕಮಗ್ಗೇಹಿ ಉದಕಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋವಾಪಿಯಂ ಆವಾಟೇ ಪೂರೇಯ್ಯ। ಪುನಪ್ಪುನಂ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ಉದಕಮಗ್ಗೇ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗಾವುತಡ್ಢಯೋಜನಮತ್ತಂ ಓತ್ಥರಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ತತೋ ತತೋ ವಿಸ್ಸನ್ದಮಾನಂ। ಅಥ ನಿದ್ಧಮನತುಮ್ಬೇ ವಿವರಿತ್ವಾ ಖೇತ್ತೇಸು ಕಮ್ಮೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಉದಕಂ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಂ, ಸಸ್ಸಪಾಕಕಾಲೇ ಉದಕಂ ನಿಕ್ಖನ್ತಂ ಉದಕಂ ಪರಿಹೀನಂ, ‘‘ಮಚ್ಛೇ ಗಣ್ಹಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತತೋ ಕತಿಪಾಹೇನ ಆವಾಟೇಸುಯೇವ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಹೇಯ। ಯಾವ ಪನ ತಂ ಆವಾಟೇಸು ಹೋತಿ, ತಾವ ಮಹಾವಾಪಿಯಂ ಉದಕಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಯದಾ ಪನ ತತ್ಥ ಛಿಜ್ಜತಿ, ತದಾ ‘‘ವಾಪಿಯಂ ಉದಕಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏವಂ ಸಮ್ಪದಮಿದಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Svāyamattho vāpiyā dīpetabbo – yathā hi puriso pañcaudakamaggasampannaṃ vāpiṃ kareyya. Paṭhamaṃ deve vuṭṭhe pañcahi udakamaggehi udakaṃ pavisitvā antovāpiyaṃ āvāṭe pūreyya. Punappunaṃ deve vassante udakamagge pūretvā gāvutaḍḍhayojanamattaṃ ottharitvā udakaṃ tiṭṭheyya tato tato vissandamānaṃ. Atha niddhamanatumbe vivaritvā khettesu kamme kayiramāne udakaṃ nikkhamantaṃ, sassapākakāle udakaṃ nikkhantaṃ udakaṃ parihīnaṃ, ‘‘macche gaṇhāmā’’ti vattabbataṃ āpajjeyya. Tato katipāhena āvāṭesuyeva udakaṃ saṇṭhaheya. Yāva pana taṃ āvāṭesu hoti, tāva mahāvāpiyaṃ udakaṃ atthīti saṅkhaṃ gacchati. Yadā pana tattha chijjati, tadā ‘‘vāpiyaṃ udakaṃ natthī’’ti vuccati. Evaṃ sampadamidaṃ veditabbaṃ.
ಪಠಮಂ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ಪಞ್ಚಹಿ ಮಗ್ಗೇಹಿ ಉದಕೇ ಪವಿಸನ್ತೇ ಆವಾಟಾನಂ ಪೂರಣಕಾಲೋ ವಿಯ ಹಿ ಪಠಮಮೇವ ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ಮನೋದ್ವಾರಿಕವೇದನಾಯ ವತ್ಥುರೂಪೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಕಾಲೋ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ಪಞ್ಚಮಗ್ಗಾನಂ ಪೂರಣಕಾಲೋ ವಿಯ ಪವತ್ತೇ ಪಞ್ಚದ್ವಾರಿಕವೇದನಾಯ ಪವತ್ತಿ, ಗಾವುತಡ್ಢಯೋಜನಮತ್ತಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಣಂ ವಿಯ ಪಠಮವಯೇ ವೀಸತಿವಸ್ಸಕಾಲೇ ರಜ್ಜನಾದಿವಸೇನ ತಸ್ಸ ಅಧಿಮತ್ತಬಲವಭಾವೋ, ಯಾವ ವಾಪಿತೋ ಉದಕಂ ನ ನಿಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ತಾವ ಪೂರಾಯ ವಾಪಿಯಾ ಠಿತಕಾಲೋ ವಿಯ ಪಞ್ಞಾಸವಸ್ಸಕಾಲೇ ತಸ್ಸ ಠಿತಕಾಲೋ, ನಿದ್ಧಮನತುಮ್ಬೇಸು ವಿವಟೇಸು ಕಮ್ಮೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಉದಕಸ್ಸ ನಿಕ್ಖಮನಕಾಲೋ ವಿಯ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಸ್ಸ ಪರಿಹಾನಿ, ಉದಕೇ ಭಟ್ಠೇ ಉದಕಮಗ್ಗೇಸು ಪರಿತ್ತಉದಕಸ್ಸ ಠಿತಕಾಲೋ ವಿಯ ಅಸೀತಿನವುತಿಕಾಲೇ ಪಞ್ಚದ್ವಾರಿಕವೇದನಾಯ ಮನ್ದಕಾಲೋ, ಆವಾಟೇಸುಯೇವ ಉದಕಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಿತಕಾಲೋ ವಿಯ ಹದಯವತ್ಥುಕೋಟಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮನೋದ್ವಾರೇ ವೇದನಾಯ ಪವತ್ತಿಕಾಲೋ, ಆವಾಟೇಸು ಪರಿತ್ತೇಪಿ ಉದಕೇ ಸತಿ ‘‘ವಾಪಿಯಂ ಉದಕಂ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಕಾಲೋ ವಿಯ ಯಾವ ಸಾ ಪವತ್ತತಿ, ತಾವ ‘‘ಸತ್ತೋ ಜೀವತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಯಥಾ ಪನ ಆವಾಟೇಸು ಉದಕೇ ಛಿನ್ನೇ ‘‘ನತ್ಥಿ ವಾಪಿಯಂ ಉದಕ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಂ ಮನೋದ್ವಾರಿಕವೇದನಾಯ ಅಪ್ಪವತ್ತಮಾನಾಯ ಸತ್ತೋ ಮತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಇಮಂ ವೇದನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಜೀವಿತಪರಿಯನ್ತಿಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಿಯಮಾನೋ’’ತಿ।
Paṭhamaṃ deve vassante pañcahi maggehi udake pavisante āvāṭānaṃ pūraṇakālo viya hi paṭhamameva paṭisandhikkhaṇe manodvārikavedanāya vatthurūpe patiṭṭhitakālo, punappunaṃ deve vassante pañcamaggānaṃ pūraṇakālo viya pavatte pañcadvārikavedanāya pavatti, gāvutaḍḍhayojanamattaṃ ajjhottharaṇaṃ viya paṭhamavaye vīsativassakāle rajjanādivasena tassa adhimattabalavabhāvo, yāva vāpito udakaṃ na niggacchati, tāva pūrāya vāpiyā ṭhitakālo viya paññāsavassakāle tassa ṭhitakālo, niddhamanatumbesu vivaṭesu kamme kayiramāne udakassa nikkhamanakālo viya saṭṭhivassakālato paṭṭhāya tassa parihāni, udake bhaṭṭhe udakamaggesu parittaudakassa ṭhitakālo viya asītinavutikāle pañcadvārikavedanāya mandakālo, āvāṭesuyeva udakassa patiṭṭhitakālo viya hadayavatthukoṭiṃ nissāya manodvāre vedanāya pavattikālo, āvāṭesu parittepi udake sati ‘‘vāpiyaṃ udakaṃ atthī’’ti vattabbakālo viya yāva sā pavattati, tāva ‘‘satto jīvatī’’ti vuccati. Yathā pana āvāṭesu udake chinne ‘‘natthi vāpiyaṃ udaka’’nti vuccati, evaṃ manodvārikavedanāya appavattamānāya satto matoti vuccati. Imaṃ vedanaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno’’ti.
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾತಿ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದೇನ। ಉದ್ಧಂ ಜೀವಿತಪರಿಯಾದಾನಾತಿ ಜೀವಿತಕ್ಖಯತೋ ಉದ್ಧಂ। ಇಧೇವಾತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿವಸೇನ ಪರತೋ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಇಧೇವ। ಸೀತೀ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಪವತ್ತಿವಿಪ್ಫನ್ದನದರಥರಹಿತಾನಿ ಸೀತಾನಿ ಅಪ್ಪವತ್ತನಧಮ್ಮಾನಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ।
Kāyassa bhedāti kāyassa bhedena. Uddhaṃ jīvitapariyādānāti jīvitakkhayato uddhaṃ. Idhevāti paṭisandhivasena parato agantvā idheva. Sītībhavissantīti pavattivipphandanadaratharahitāni sītāni appavattanadhammāni bhavissanti.
ಥೂಣಂ ಪಟಿಚ್ಚಾತಿ ರುಕ್ಖಂ ಪಟಿಚ್ಚ। ಕುದ್ದಾಲಪಿಟಕಂ ಆದಾಯಾತಿ ಕುದ್ದಾಲಞ್ಚ ಖಣಿತ್ತಿಞ್ಚ ಪಚ್ಛಿಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ದೇಸನಾ ಪನ ಕುದ್ದಾಲವಸೇನೇವ ಕತಾ। ಮೂಲೇ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯಾತಿ ಮೂಲಮ್ಹಿ ಕುದ್ದಾಲೇನ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ। ಪಲಿಖಣೇಯ್ಯಾತಿ ಖಣಿತ್ತಿಯಾ ಸಮನ್ತಾ ಖಣೇಯ್ಯ।
Thūṇaṃ paṭiccāti rukkhaṃ paṭicca. Kuddālapiṭakaṃ ādāyāti kuddālañca khaṇittiñca pacchiñca gahetvāti attho. Desanā pana kuddālavaseneva katā. Mūle chindeyyāti mūlamhi kuddālena chindeyya. Palikhaṇeyyāti khaṇittiyā samantā khaṇeyya.
ಏವಮೇವ ಖೋತಿ ಏತ್ಥ ಇದಂ ಓಪಮ್ಮಸಂಸನ್ದನಂ – ರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ಹಿ ಅತ್ತಭಾವೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ, ರುಕ್ಖಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಛಾಯಾ ವಿಯ ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ಕಮ್ಮಂ, ಛಾಯಂ ಅಪ್ಪವತ್ತಂ ಕಾತುಕಾಮೋ ಪುರಿಸೋ ವಿಯ ಯೋಗಾವಚರೋ, ಕುದ್ದಾಲೋ ವಿಯ ಪಞ್ಞಾ, ಪಿಟಕಂ ವಿಯ ಸಮಾಧಿ, ಖಣಿತ್ತಿ ವಿಯ ವಿಪಸ್ಸನಾ, ಖಣಿತ್ತಿಯಾ ಮೂಲಾನಂ ಪಲಿಖಣನಕಾಲೋ ವಿಯ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಛೇದನಕಾಲೋ, ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಂ ಕರಣಕಾಲೋ ವಿಯ ಖನ್ಧವಸೇನ ದಿಟ್ಠಕಾಲೋ, ಫಾಲನಕಾಲೋ ವಿಯ ಆಯತನವಸೇನ ದಿಟ್ಠಕಾಲೋ, ಸಕಲೀಕರಣಕಾಲೋ ವಿಯ ಧಾತುವಸೇನ ದಿಟ್ಠಕಾಲೋ, ವಾತಾತಪೇನ ವಿಸೋಸನಕಾಲೋ ವಿಯ ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕಸ್ಸ ವೀರಿಯಸ್ಸ ಕರಣಕಾಲೋ, ಅಗ್ಗಿನಾ ಡಹನಕಾಲೋ ವಿಯ ಞಾಣೇನ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಡಹನಕಾಲೋ, ಮಸಿಕರಣಕಾಲೋ ವಿಯ ವತ್ತಮಾನಕ-ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಕಾಲೋ, ಮಹಾವಾತೇ ಓಫುನನಕಾಲೋ ವಿಯ ನದೀಸೋತೇ ಪವಾಹನಕಾಲೋ ವಿಯ ಚ ಛಿನ್ನಮೂಲಕಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಕನಿರೋಧೋ, ಓಫುನನಪ್ಪವಾಹನೇಹಿ ಅಪಞ್ಞತ್ತಿಕಭಾವೂಪಗಮೋ ವಿಯ ಪುನಬ್ಭವೇ ವಿಪಾಕಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಅನುಪ್ಪಾದೇನ ಅಪಣ್ಣತ್ತಿಕಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Evamevakhoti ettha idaṃ opammasaṃsandanaṃ – rukkho viya hi attabhāvo daṭṭhabbo, rukkhaṃ paṭicca chāyā viya kusalākusalaṃ kammaṃ, chāyaṃ appavattaṃ kātukāmo puriso viya yogāvacaro, kuddālo viya paññā, piṭakaṃ viya samādhi, khaṇitti viya vipassanā, khaṇittiyā mūlānaṃ palikhaṇanakālo viya arahattamaggena avijjāya chedanakālo, khaṇḍākhaṇḍaṃ karaṇakālo viya khandhavasena diṭṭhakālo, phālanakālo viya āyatanavasena diṭṭhakālo, sakalīkaraṇakālo viya dhātuvasena diṭṭhakālo, vātātapena visosanakālo viya kāyikacetasikassa vīriyassa karaṇakālo, agginā ḍahanakālo viya ñāṇena kilesānaṃ ḍahanakālo, masikaraṇakālo viya vattamānaka-pañcakkhandhakālo, mahāvāte ophunanakālo viya nadīsote pavāhanakālo viya ca chinnamūlakānaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ appaṭisandhikanirodho, ophunanappavāhanehi apaññattikabhāvūpagamo viya punabbhave vipākakkhandhānaṃ anuppādena apaṇṇattikabhāvo veditabbo.
ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚಾತಿ ಸತ್ಥರಿ ದೇಸನಂ ವಿನಿವಟ್ಟೇನ್ತೇ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ ಪತ್ವಾ ಏತಂ ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಅವೋಚ। ತತ್ಥ ಉದಯತ್ಥಿಕೋತಿ ವಡ್ಢಿಅತ್ಥಿಕೋ। ಅಸ್ಸಪಣಿಯಂ ಪೋಸೇಯ್ಯಾತಿ ಪಞ್ಚ ಅಸ್ಸಪೋತಸತಾನಿ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವಿಕ್ಕಿಣಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಪೋಸೇಯ್ಯ। ಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಕಸ್ಸ ಅಸ್ಸಸ್ಸ ಪಞ್ಚಸತಮತ್ತಂ ಉಪಕರಣಂ ಗನ್ಧಮಾಲಾದಿವಸೇನ ಪೋಸಾವನಿಕಂಯೇವ ಅಗಮಾಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ತೇ ಅಸ್ಸಾ ಏಕದಿವಸೇನೇವ ರೋಗಂ ಫುಸಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಏವಮಾಹ। ಉದಯಞ್ಚೇವ ನಾಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ ವಡ್ಢಿಞ್ಚ ಗೇಹತೋ ನೀಹರಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಮೂಲಞ್ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಲಭೇಯ್ಯ। ಪಯಿರುಪಾಸಿನ್ತಿ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಉಪಟ್ಠಹಿಂ। ಸ್ವಾಹಂ ಉದಯಞ್ಚೇವ ನಾಧಿಗಚ್ಛಿನ್ತಿ ಸೋ ಅಹಂ ನೇವ ಉದಯಂ ನ ಗೇಹತೋ ದಿನ್ನಧನಂ ಅಧಿಗಚ್ಛಿಂ, ಪಣಿಯಅಸ್ಸಜಗ್ಗನಕೋ ನಾಮ ಜಾತೋಸ್ಮೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
Bhagavantaṃ etadavocāti satthari desanaṃ vinivaṭṭente sotāpattiphalaṃ patvā etaṃ ‘‘seyyathāpi, bhante’’tiādivacanaṃ avoca. Tattha udayatthikoti vaḍḍhiatthiko. Assapaṇiyaṃ poseyyāti pañca assapotasatāni kiṇitvā pacchā vikkiṇissāmīti poseyya. Sahassagghanakassa assassa pañcasatamattaṃ upakaraṇaṃ gandhamālādivasena posāvanikaṃyeva agamāsi. Athassa te assā ekadivaseneva rogaṃ phusitvā sabbe jīvitakkhayaṃ pāpuṇeyyunti iminā adhippāyena evamāha. Udayañceva nādhigaccheyyāti vaḍḍhiñca gehato nīharitvā dinnamūlañca kiñci na labheyya. Payirupāsinti catūhi paccayehi upaṭṭhahiṃ. Svāhaṃ udayañceva nādhigacchinti so ahaṃ neva udayaṃ na gehato dinnadhanaṃ adhigacchiṃ, paṇiyaassajagganako nāma jātosmīti dasseti. Sesamettha uttānamevāti.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೫. ವಪ್ಪಸುತ್ತಂ • 5. Vappasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೫. ವಪ್ಪಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Vappasuttavaṇṇanā
