Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
൭. വാരണത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ
7. Vāraṇattheragāthāvaṇṇanā
യോധ കോചി മനുസ്സേസൂതി ആയസ്മതോ വാരണത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ പുഞ്ഞാനി കരോന്തോ ഇതോ ദ്വാനവുതേ കപ്പേ തിസ്സസ്സ ഭഗവതോ ഉപ്പത്തിതോ പുരേതരമേവ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ ബ്രാഹ്മണാനം വിജ്ജാസിപ്പേസു പാരഗൂ ഹുത്വാ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ ചതുപണ്ണാസസഹസ്സാനം അന്തേവാസികാനം മന്തേ വാചേന്തോ വസതി. തേന ച സമയേന തിസ്സസ്സ ഭഗവതോ ബോധിസത്തഭൂതസ്സ തുസിതാ കായാ ചവിത്വാ ചരിമഭവേ മാതുകുച്ഛിം ഓക്കമനേന മഹാപഥവികമ്പോ അഹോസി. തം ദിസ്വാ മഹാജനോ ഭീതോ സംവിഗ്ഗോ നം ഇസിം ഉപസങ്കമിത്വാ പഥവികമ്പനകാരണം പുച്ഛി. സോ ‘‘മഹാബോധിസത്തോ മാതുകുച്ഛിം ഓക്കമി, തേനായം പഥവികമ്പോ, തസ്മാ മാ ഭായഥാ’’തി ബുദ്ധുപ്പാദസ്സ പുബ്ബനിമിത്തഭാവം കഥേത്വാ സമസ്സാസേസി, ബുദ്ധാരമ്മണഞ്ച പീതിം പടിവേദേസി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ കോസലരട്ഠേ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വാരണോതി ലദ്ധനാമോ വയപ്പത്തോ അഞ്ഞതരസ്സ ആരഞ്ഞകസ്സ ഥേരസ്സ സന്തികേ ധമ്മം സുത്വാ ലദ്ധപ്പസാദോ പബ്ബജിത്വാ സമണധമ്മം കരോതി. സോ ഏകദിവസം ബുദ്ധുപട്ഠാനം ഗച്ഛന്തോ അന്തരാമഗ്ഗേ അഹിനകുലേ അഞ്ഞമഞ്ഞം കലഹം കത്വാ കാലങ്കതേ ദിസ്വാ ‘‘ഇമേ സത്താ അഞ്ഞമഞ്ഞവിരോധേന ജീവിതക്ഖയം പത്താ’’തി സംവിഗ്ഗമാനസോ ഹുത്വാ ഭഗവതോ സന്തികം ഗതോ, തസ്സ ഭഗവാ ചിത്താചാരം ഞത്വാ തദനുരൂപമേവ ഓവാദം ദേന്തോ –
Yodha koci manussesūti āyasmato vāraṇattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni karonto ito dvānavute kappe tissassa bhagavato uppattito puretarameva brāhmaṇakule nibbattitvā brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu pāragū hutvā isipabbajjaṃ pabbajitvā catupaṇṇāsasahassānaṃ antevāsikānaṃ mante vācento vasati. Tena ca samayena tissassa bhagavato bodhisattabhūtassa tusitā kāyā cavitvā carimabhave mātukucchiṃ okkamanena mahāpathavikampo ahosi. Taṃ disvā mahājano bhīto saṃviggo naṃ isiṃ upasaṅkamitvā pathavikampanakāraṇaṃ pucchi. So ‘‘mahābodhisatto mātukucchiṃ okkami, tenāyaṃ pathavikampo, tasmā mā bhāyathā’’ti buddhuppādassa pubbanimittabhāvaṃ kathetvā samassāsesi, buddhārammaṇañca pītiṃ paṭivedesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kosalaraṭṭhe brāhmaṇakule nibbattitvā vāraṇoti laddhanāmo vayappatto aññatarassa āraññakassa therassa santike dhammaṃ sutvā laddhappasādo pabbajitvā samaṇadhammaṃ karoti. So ekadivasaṃ buddhupaṭṭhānaṃ gacchanto antarāmagge ahinakule aññamaññaṃ kalahaṃ katvā kālaṅkate disvā ‘‘ime sattā aññamaññavirodhena jīvitakkhayaṃ pattā’’ti saṃviggamānaso hutvā bhagavato santikaṃ gato, tassa bhagavā cittācāraṃ ñatvā tadanurūpameva ovādaṃ dento –
൨൩൭.
237.
‘‘യോധ കോചി മനുസ്സേസു, പരപാണാനി ഹിംസതി;
‘‘Yodha koci manussesu, parapāṇāni hiṃsati;
അസ്മാ ലോകാ പരമ്ഹാ ച, ഉഭയാ ധംസതേ നരോ.
Asmā lokā paramhā ca, ubhayā dhaṃsate naro.
൨൩൮.
238.
‘‘യോ ച മേത്തേന ചിത്തേന, സബ്ബപാണാനുകമ്പതി;
‘‘Yo ca mettena cittena, sabbapāṇānukampati;
ബഹുഞ്ഹി സോ പസവതി, പുഞ്ഞം താദിസകോ നരോ.
Bahuñhi so pasavati, puññaṃ tādisako naro.
൨൩൯.
239.
‘‘സുഭാസിതസ്സ സിക്ഖേഥ, സമണൂപാസനസ്സ ച;
‘‘Subhāsitassa sikkhetha, samaṇūpāsanassa ca;
ഏകാസനസ്സ ച രഹോ, ചിത്തവൂപസമസ്സാ ചാ’’തി. – തിസ്സോ ഗാഥാ അഭാസി;
Ekāsanassa ca raho, cittavūpasamassā cā’’ti. – tisso gāthā abhāsi;
തത്ഥ യോധ കോചി മനുസ്സേസൂതി ഇധ മനുസ്സേസു യോ കോചി ഖത്തിയോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ വേസ്സോ വാ സുദ്ദോ വാ ഗഹട്ഠോ വാ പബ്ബജിതോ വാ. മനുസ്സഗ്ഗഹണഞ്ചേത്ഥ ഉക്കട്ഠസത്തനിദസ്സനന്തി ദട്ഠബ്ബം. പരപാണാനി ഹിംസതീതി പരസത്തേ മാരേതി വിബാധതി ച. അസ്മാ ലോകാതി ഇധ ലോകതോ. പരമ്ഹാതി പരലോകതോ. ഉഭയാ ധംസതേതി ഉഭയതോ ധംസതി, ഉഭയലോകപരിയാപന്നഹിതസുഖതോ പരിഹായതീതി അത്ഥോ. നരോതി സത്തോ.
Tattha yodha koci manussesūti idha manussesu yo koci khattiyo vā brāhmaṇo vā vesso vā suddo vā gahaṭṭho vā pabbajito vā. Manussaggahaṇañcettha ukkaṭṭhasattanidassananti daṭṭhabbaṃ. Parapāṇāni hiṃsatīti parasatte māreti vibādhati ca. Asmā lokāti idha lokato. Paramhāti paralokato. Ubhayā dhaṃsateti ubhayato dhaṃsati, ubhayalokapariyāpannahitasukhato parihāyatīti attho. Naroti satto.
ഏവം പരപീളാലക്ഖണം പാപധമ്മം ദസ്സേത്വാ ഇദാനി പരപീളാനിവത്തിലക്ഖണം കുസലം ധമ്മം ദസ്സേന്തോ ‘‘യോ ച മേത്തേനാ’’തിആദിനാ ദുതിയം ഗാഥമാഹ. തത്ഥ മേത്തേന ചിത്തേനാതി മേത്താസമ്പയുത്തേന ചിത്തേന അപ്പനാപത്തേന ഇതരീതരേന വാ. സബ്ബപാണാനുകമ്പതീതി സബ്ബേ പാണേ അത്തനോ ഓരസപുത്തേ വിയ മേത്തായതി. ബഹുഞ്ഹി സോ പസവതി, പുഞ്ഞം താദിസകോ നരോതി സോ തഥാരൂപോ മേത്താവിഹാരീ പുഗ്ഗലോ ബഹും മഹന്തം അനപ്പകം കുസലം പസവതി പടിലഭതി അധിഗച്ഛതി.
Evaṃ parapīḷālakkhaṇaṃ pāpadhammaṃ dassetvā idāni parapīḷānivattilakkhaṇaṃ kusalaṃ dhammaṃ dassento ‘‘yo ca mettenā’’tiādinā dutiyaṃ gāthamāha. Tattha mettena cittenāti mettāsampayuttena cittena appanāpattena itarītarena vā. Sabbapāṇānukampatīti sabbe pāṇe attano orasaputte viya mettāyati. Bahuñhi so pasavati, puññaṃ tādisako naroti so tathārūpo mettāvihārī puggalo bahuṃ mahantaṃ anappakaṃ kusalaṃ pasavati paṭilabhati adhigacchati.
ഇദാനി തം സസമ്ഭാരേ സമഥവിപസ്സനാധമ്മേ നിയോജേന്തോ ‘‘സുഭാസിതസ്സാ’’തിആദിനാ തതിയം ഗാഥമാഹ. തത്ഥ സുഭാസിതസ്സ സിക്ഖേഥാതി അപ്പിച്ഛകഥാദിഭേദം സുഭാസിതം പരിയത്തിധമ്മം സവനധാരണപരിപുച്ഛാദിവസേന സിക്ഖേയ്യ. സമണൂപാസനസ്സ ചാതി സമിതപാപാനം സമണാനം കല്യാണമിത്താനം ഉപാസകാനം കാലേന കാലം ഉപസങ്കമിത്വാ പയിരുപാസനഞ്ചേവ പടിപത്തിയാ തേസം സമീപചരിയഞ്ച സിക്ഖേയ്യ. ഏകാസനസ്സ ച രഹോ ചിത്തവൂപസമസ്സ ചാതി ഏകസ്സ അസഹായസ്സ കായവിവേകം അനുബ്രൂഹന്തസ്സ രഹോ കമ്മട്ഠാനാനുയോഗവസേന ആസനം നിസജ്ജം സിക്ഖേയ്യ. ഏവം കമ്മട്ഠാനം അനുയുഞ്ജന്തോ ഭാവനഞ്ച മത്ഥകം പാപേന്തോ സമുച്ഛേദവസേന കിലേസാനം ചിത്തസ്സ വൂപസമഞ്ച സിക്ഖേയ്യ. യാഹി അധിസീലസിക്ഖാദീഹി കിലേസാ അച്ചന്തമേവ വൂപസന്താ പഹീനാ ഹോന്തി, താ മഗ്ഗഫലസിക്ഖാ സിക്ഖന്തസ്സ അച്ചന്തമേവ ചിത്തം വൂപസന്തം നാമ ഹോതീതി. ഗാഥാപരിയോസാനേ വിപസ്സനം വഡ്ഢേത്വാ അരഹത്തം പാപുണി. തേന വുത്തം അപദാനേ (അപ॰ ഥേര ൨.൪൭.൫൯-൭൨) –
Idāni taṃ sasambhāre samathavipassanādhamme niyojento ‘‘subhāsitassā’’tiādinā tatiyaṃ gāthamāha. Tattha subhāsitassa sikkhethāti appicchakathādibhedaṃ subhāsitaṃ pariyattidhammaṃ savanadhāraṇaparipucchādivasena sikkheyya. Samaṇūpāsanassa cāti samitapāpānaṃ samaṇānaṃ kalyāṇamittānaṃ upāsakānaṃ kālena kālaṃ upasaṅkamitvā payirupāsanañceva paṭipattiyā tesaṃ samīpacariyañca sikkheyya. Ekāsanassa ca raho cittavūpasamassa cāti ekassa asahāyassa kāyavivekaṃ anubrūhantassa raho kammaṭṭhānānuyogavasena āsanaṃ nisajjaṃ sikkheyya. Evaṃ kammaṭṭhānaṃ anuyuñjanto bhāvanañca matthakaṃ pāpento samucchedavasena kilesānaṃ cittassa vūpasamañca sikkheyya. Yāhi adhisīlasikkhādīhi kilesā accantameva vūpasantā pahīnā honti, tā maggaphalasikkhā sikkhantassa accantameva cittaṃ vūpasantaṃ nāma hotīti. Gāthāpariyosāne vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.47.59-72) –
‘‘അജ്ഝോഗാഹേത്വാ ഹിമവം, മന്തേ വാചേമഹം തദാ;
‘‘Ajjhogāhetvā himavaṃ, mante vācemahaṃ tadā;
ചതുപഞ്ഞാസസഹസ്സാനി, സിസ്സാ മയ്ഹം ഉപട്ഠഹും.
Catupaññāsasahassāni, sissā mayhaṃ upaṭṭhahuṃ.
‘‘അധിതാ വേദഗൂ സബ്ബേ, ഛളങ്ഗേ പാരമിം ഗതാ;
‘‘Adhitā vedagū sabbe, chaḷaṅge pāramiṃ gatā;
സകവിജ്ജാഹുപത്ഥദ്ധാ, ഹിമവന്തേ വസന്തി തേ.
Sakavijjāhupatthaddhā, himavante vasanti te.
‘‘ചവിത്വാ തുസിതാ കായാ, ദേവപുത്തോ മഹായസോ;
‘‘Cavitvā tusitā kāyā, devaputto mahāyaso;
ഉപ്പജ്ജി മാതുകുച്ഛിസ്മിം, സമ്പജാനോ പതിസ്സതോ.
Uppajji mātukucchismiṃ, sampajāno patissato.
‘‘സമ്ബുദ്ധേ ഉപപജ്ജന്തേ, ദസസഹസ്സി കമ്പഥ;
‘‘Sambuddhe upapajjante, dasasahassi kampatha;
അന്ധാ ചക്ഖും അലഭിംസു, ഉപ്പജ്ജന്തമ്ഹി നായകേ.
Andhā cakkhuṃ alabhiṃsu, uppajjantamhi nāyake.
‘‘സബ്ബാകാരം പകമ്പിത്ഥ, കേവലാ വസുധാ അയം;
‘‘Sabbākāraṃ pakampittha, kevalā vasudhā ayaṃ;
നിഗ്ഘോസസദ്ദം സുത്വാന, ഉബ്ബിജ്ജിംസു മഹാജനാ.
Nigghosasaddaṃ sutvāna, ubbijjiṃsu mahājanā.
‘‘സബ്ബേ ജനാ സമാഗമ്മ, ആഗച്ഛും മമ സന്തികം;
‘‘Sabbe janā samāgamma, āgacchuṃ mama santikaṃ;
വസുധായം പകമ്പിത്ഥ, കിം വിപാകോ ഭവിസ്സതി.
Vasudhāyaṃ pakampittha, kiṃ vipāko bhavissati.
‘‘അവചാസിം തദാ തേസം, മാ ഭേഥ നത്ഥി വോ ഭയം;
‘‘Avacāsiṃ tadā tesaṃ, mā bhetha natthi vo bhayaṃ;
വിസട്ഠാ ഹോഥ സബ്ബേപി, ഉപ്പാദോയം സുവത്ഥികോ.
Visaṭṭhā hotha sabbepi, uppādoyaṃ suvatthiko.
‘‘അട്ഠഹേതൂഹി സമ്ഫുസ്സ, വസുധായം പകമ്പതി;
‘‘Aṭṭhahetūhi samphussa, vasudhāyaṃ pakampati;
തഥാ നിമിത്താ ദിസ്സന്തി, ഓഭാസോ വിപുലോ മഹാ.
Tathā nimittā dissanti, obhāso vipulo mahā.
‘‘അസംസയം ബുദ്ധസേട്ഠോ, ഉപ്പജ്ജിസ്സതി ചക്ഖുമാ;
‘‘Asaṃsayaṃ buddhaseṭṭho, uppajjissati cakkhumā;
സഞ്ഞാപേത്വാന ജനതം, പഞ്ചസീലേ കഥേസഹം.
Saññāpetvāna janataṃ, pañcasīle kathesahaṃ.
‘‘സുത്വാന പഞ്ചസീലാനി, ബുദ്ധുപ്പാദഞ്ച ദുല്ലഭം;
‘‘Sutvāna pañcasīlāni, buddhuppādañca dullabhaṃ;
ഉബ്ബേഗജാതാ സുമനാ, തുട്ഠഹട്ഠാ അഹംസു തേ.
Ubbegajātā sumanā, tuṭṭhahaṭṭhā ahaṃsu te.
‘‘ദ്വേനവുതേ ഇതോ കപ്പേ, യം നിമിത്തം വിയാകരിം;
‘‘Dvenavute ito kappe, yaṃ nimittaṃ viyākariṃ;
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ബ്യാകരണസ്സിദം ഫലം.
Duggatiṃ nābhijānāmi, byākaraṇassidaṃ phalaṃ.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
വാരണത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Vāraṇattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൭. വാരണത്ഥേരഗാഥാ • 7. Vāraṇattheragāthā