Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
မဇ္ဈိမ နိကာယ ၉၈
The Middle-Length Suttas Collection 98
ဝါသေဋ္ဌသုတ္တ
With Vāseṭṭha
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ ဝိဟရတိ ဣစ္ဆာနင်္ဂလဝနသဏ္ဍေ၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying in a forest near Icchānaṅgala.
တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ ပဋိဝသန္တိ, သေယျထိဒံ—စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏော, တာရုက္ခော ဗြာဟ္မဏော, ပေါက္ခရသာတိ ဗြာဟ္မဏော, ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော, တောဒေယျော ဗြာဟ္မဏော, အညေ စ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ၊
Now at that time several very well-known well-to-do brahmins were residing in Icchānaṅgala. They included the brahmins Caṅkī, Tārukkha, Pokkharasādi, Jānussoṇi, Todeyya, and others.
အထ ခေါ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာနံ မာဏဝါနံ ဇင်္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမန္တာနံ အနုဝိစရန္တာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ: “ကထံ, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဟောတီ”တိ?
Then as the brahmin students Vāseṭṭha and Bhāradvāja were going for a walk they began to discuss the question: “How do you become a brahmin?”
ဘာရဒွါဇော မာဏဝေါ ဧဝမာဟ: “ယတော ခေါ, ဘော, ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန—ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဟောတီ”တိ၊
Bhāradvāja said this: “When you’re well born on both your mother’s and father’s side, of pure descent, with irrefutable and impeccable genealogy back to the seventh paternal generation—then you’re a brahmin.”
ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဧဝမာဟ: “ယတော ခေါ, ဘော, သီလဝါ စ ဟောတိ ဝတ္တသမ္ပန္နော စ—ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဟောတီ”တိ၊
Vāseṭṭha said this: “When you’re ethical and accomplished in doing your duties—then you’re a brahmin.”
နေဝ ခေါ အသက္ခိ ဘာရဒွါဇော မာဏဝေါ ဝါသေဋ္ဌံ မာဏဝံ သညာပေတုံ, န ပန အသက္ခိ ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဘာရဒွါဇံ မာဏဝံ သညာပေတုံ၊
But neither was able to persuade the other.
အထ ခေါ ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဘာရဒွါဇံ မာဏဝံ အာမန္တေသိ: “အယံ ခေါ, ဘော ဘာရဒွါဇ, သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ ဝိဟရတိ ဣစ္ဆာနင်္ဂလဝနသဏ္ဍေ၊ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော: ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ'တိ၊ အာယာမ, ဘော ဘာရဒွါဇ, ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမိဿာမ; ဥပသင်္ကမိတွာ သမဏံ ဂေါတမံ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိဿာမ၊ ယထာ နော သမဏော ဂေါတမော ဗျာကရိဿတိ တထာ နံ ဓာရေဿာမာ”တိ၊
So Vāseṭṭha said to Bhāradvāja, “Master Bhāradvāja, the ascetic Gotama—a Sakyan, gone forth from a Sakyan family—is staying in a forest near Icchānaṅgala. He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ Come, let’s go to see him and ask him about this matter. As he answers, so we’ll remember it.”
“ဧဝံ, ဘော”တိ ခေါ ဘာရဒွါဇော မာဏဝေါ ဝါသေဋ္ဌဿ မာဏဝဿ ပစ္စဿောသိ၊
“Yes, sir,” replied Bhāradvāja.
အထ ခေါ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ မာဏဝါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ:
So they went to the Buddha and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, they sat down to one side, and Vāseṭṭha addressed the Buddha in verse:
“အနုညာတပဋိညာတာ, တေဝိဇ္ဇာ မယမသ္မုဘော; အဟံ ပေါက္ခရသာတိဿ, တာရုက္ခဿာယံ မာဏဝေါ၊
“We’re both authorized masters of the three Vedas. I’m a student of Pokkharasādi, and he of Tārukkha.
တေဝိဇ္ဇာနံ ယဒက္ခာတံ, တတြ ကေဝလိနောသ္မသေ; ပဒကသ္မာ ဝေယျာကရဏာ, ဇပ္ပေ အာစရိယသာဒိသာ; တေသံ နော ဇာတိဝါဒသ္မိံ, ဝိဝါဒေါ အတ္ထိ ဂေါတမ၊
We’re fully qualified in all the Vedic experts teach. As philologists and grammarians, we match our teachers in recitation. We have a dispute regarding genealogy.
ဇာတိယာ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ဘာရဒွါဇော ဣတိ ဘာသတိ; အဟဉ္စ ကမ္မုနာ ဗြူမိ, ဧဝံ ဇာနာဟိ စက္ခုမ၊
For Bhāradvāja says that one is a brahmin due to birth, but I declare it’s because of one’s actions. Oh Clear-eyed One, know this as our debate.
တေ န သက္ကောမ ဉာပေတုံ, အညမညံ မယံ ဥဘော; ဘဝန္တံ ပုဋ္ဌုမာဂမာ, သမ္ဗုဒ္ဓံ ဣတိ ဝိဿုတံ၊
Since neither of us was able to convince the other, we’ve come to ask you, sir, renowned as the awakened one.
စန္ဒံ ယထာ ခယာတီတံ, ပေစ္စ ပဉ္ဇလိကာ ဇနာ; ဝန္ဒမာနာ နမဿန္တိ, လောကသ္မိံ ဂေါတမံ၊
As people honor with joined palms the moon on the cusp of waxing, bowing, they revere Gotama in the world.
စက္ခုံ လောကေ သမုပ္ပန္နံ, မယံ ပုစ္ဆာမ ဂေါတမံ; ဇာတိယာ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ဥဒါဟု ဘဝတိ ကမ္မုနာ; အဇာနတံ နော ပဗြူဟိ, ယထာ ဇာနေမု ဗြာဟ္မဏန်”တိ၊
We ask this of Gotama, the Eye arisen in the world: is one a brahmin due to birth, or else because of actions? We don’t know, please tell us, so we can recognize a brahmin.”
“တေသံ ဝေါ အဟံ ဗျက္ခိဿံ, (ဝါသေဋ္ဌာတိ ဘဂဝါ) အနုပုဗ္ဗံ ယထာတထံ; ဇာတိဝိဘင်္ဂံ ပါဏာနံ, အညမညာဟိ ဇာတိယော၊
“I shall explain to you,” said the Buddha, “accurately and in sequence, the taxonomy of living creatures, for species are indeed diverse.
တိဏရုက္ခေပိ ဇာနာထ, န စာပိ ပဋိဇာနရေ; လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော၊
Know the grass and trees, though they lack self-awareness. They’re defined by birth, for species are indeed diverse.
တတော ကီဋေ ပဋင်္ဂေ စ, ယာဝ ကုန္ထကိပိလ္လိကေ; လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော၊
Next there are bugs and moths, and so on, to ants and termites. They’re defined by birth, for species are indeed diverse.
စတုပ္ပဒေပိ ဇာနာထ, ခုဒ္ဒကေ စ မဟလ္လကေ; လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော၊
Know the quadrupeds, too, both small and large. They’re defined by birth, for species are indeed diverse.
ပါဒုဒရေပိ ဇာနာထ, ဥရဂေ ဒီဃပိဋ္ဌိကေ; လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော၊
Know, too, the long-backed snakes, crawling on their bellies. They’re defined by birth, for species are indeed diverse.
တတော မစ္ဆေပိ ဇာနာထ, ဥဒကေ ဝါရိဂေါစရေ; လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော၊
Next know the fish, whose habitat is the water. They’re defined by birth, for species are indeed diverse.
တတော ပက္ခီပိ ဇာနာထ, ပတ္တယာနေ ဝိဟင်္ဂမေ; လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော၊
Next know the birds, flying with wings as chariots. They’re defined by birth, for species are indeed diverse.
ယထာ ဧတာသု ဇာတီသု, လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ ပုထု; ဧဝံ နတ္ထိ မနုဿေသု, လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ ပုထု၊
While the differences between these species are defined by birth, the differences between humans are not defined by birth.
န ကေသေဟိ န သီသေဟိ, န ကဏ္ဏေဟိ န အက္ခီဟိ; န မုခေန န နာသာယ, န ဩဋ္ဌေဟိ ဘမူဟိ ဝါ၊
Not by hair nor by head, not by ear nor by eye, not by mouth nor by nose, not by lips nor by eyebrow,
န ဂီဝါယ န အံသေဟိ, န ဥဒရေန န ပိဋ္ဌိယာ; န သောဏိယာ န ဥရသာ, န သမ္ဗာဓေ န မေထုနေ၊
not by shoulder nor by neck, not by belly nor by back, not by buttocks nor by breast, not by groin nor by genitals,
န ဟတ္ထေဟိ န ပါဒေဟိ, နင်္ဂုလီဟိ နခေဟိ ဝါ; န ဇင်္ဃာဟိ န ဦရူဟိ, န ဝဏ္ဏေန သရေန ဝါ; လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ နေဝ, ယထာ အညာသု ဇာတိသု၊
not by hands nor by feet, not by fingers nor by nails, not by knees nor by thighs, not by color nor by voice: none of these are defined by birth as it is for other species.
ပစ္စတ္တဉ္စ သရီရေသု, မနုဿေသွေတံ န ဝိဇ္ဇတိ; ဝေါကာရဉ္စ မနုဿေသု, သမညာယ ပဝုစ္စတိ၊
In individual human bodies you can’t find such distinctions. The distinctions among humans are spoken of by convention.
ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဂေါရက္ခံ ဥပဇီဝတိ; ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ကဿကော သော န ဗြာဟ္မဏော၊
Anyone among humans who lives off keeping cattle: know them, Vāseṭṭha, as a farmer, not a brahmin.
ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ပုထုသိပ္ပေန ဇီဝတိ; ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, သိပ္ပိကော သော န ဗြာဟ္မဏော၊
Anyone among humans who lives off various professions: know them, Vāseṭṭha, as a professional, not a brahmin.
ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဝေါဟာရံ ဥပဇီဝတိ; ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ဝါဏိဇော သော န ဗြာဟ္မဏော၊
Anyone among humans who lives off trade: know them, Vāseṭṭha, as a trader, not a brahmin.
ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ပရပေဿေန ဇီဝတိ; ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ပေဿကော သော န ဗြာဟ္မဏော၊
Anyone among humans who lives off serving others: know them, Vāseṭṭha, as an employee, not a brahmin.
ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, အဒိန္နံ ဥပဇီဝတိ; ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, စောရော ဧသော န ဗြာဟ္မဏော၊
Anyone among humans who lives off stealing: know them, Vāseṭṭha, as a bandit, not a brahmin.
ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဣဿတ္ထံ ဥပဇီဝတိ; ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ယောဓာဇီဝေါ န ဗြာဟ္မဏော၊
Anyone among humans who lives off archery: know them, Vāseṭṭha, as a soldier, not a brahmin.
ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ပေါရောဟိစ္စေန ဇီဝတိ; ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ယာဇကော သော န ဗြာဟ္မဏော၊
Anyone among humans who lives off priesthood: know them, Vāseṭṭha, as a sacrificer, not a brahmin.
ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဂါမံ ရဋ္ဌဉ္စ ဘုဉ္ဇတိ; ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ရာဇာ ဧသော န ဗြာဟ္မဏော၊
Anyone among humans who taxes village and nation, know them, Vāseṭṭha, as a ruler, not a brahmin.
န စာဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဗြူမိ, ယောနိဇံ မတ္တိသမ္ဘဝံ; ဘောဝါဒိ နာမ သော ဟောတိ, သစေ ဟောတိ သကိဉ္စနော; အကိဉ္စနံ အနာဒါနံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
I don’t call someone a brahmin after the mother or womb they came from. If they still have attachments, they’re just someone who says ‘sir’. Having nothing, taking nothing: that’s who I call a brahmin.
သဗ္ဗသံယောဇနံ ဆေတွာ, ယော ဝေ န ပရိတဿတိ; သင်္ဂါတိဂံ ဝိသံယုတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
Having cut off all fetters they have no anxiety; they’ve slipped their chains and are detached: that’s who I call a brahmin.
ဆေတွာ နဒ္ဓိံ ဝရတ္တဉ္စ, သန္ဒာနံ သဟနုက္ကမံ; ဥက္ခိတ္တပလိဃံ ဗုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They’ve cut the strap and harness, the reins and bridle too; with cross-bar lifted, they’re awakened: that’s who I call a brahmin.
အက္ကောသံ ဝဓဗန္ဓဉ္စ, အဒုဋ္ဌော ယော တိတိက္ခတိ; ခန္တီဗလံ ဗလာနီကံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
Abuse, killing, caging: they endure these without anger. Patience is their powerful army: that’s who I call a brahmin.
အက္ကောဓနံ ဝတဝန္တံ, သီလဝန္တံ အနုဿဒံ; ဒန္တံ အန္တိမသာရီရံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
Not irritable or stuck up, dutiful in precepts and observances, tamed, bearing their final body: that’s who I call a brahmin.
ဝါရိပေါက္ခရပတ္တေဝ, အာရဂ္ဂေရိဝ သာသပေါ; ယော န လိမ္ပတိ ကာမေသု, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
Like rain off a lotus leaf, like a mustard seed off the point of a pin, sensual pleasures slip off them: that’s who I call a brahmin.
ယော ဒုက္ခဿ ပဇာနာတိ, ဣဓေဝ ခယမတ္တနော; ပန္နဘာရံ ဝိသံယုတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They understand for themselves the end of suffering in this life; with burden put down, detached: that’s who I call a brahmin.
ဂမ္ဘီရပညံ မေဓာဝိံ, မဂ္ဂါမဂ္ဂဿ ကောဝိဒံ; ဥတ္တမတ္ထမနုပ္ပတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
Deep in wisdom, intelligent, expert in the variety of paths; arrived at the highest goal: that’s who I call a brahmin.
အသံသဋ္ဌံ ဂဟဋ္ဌေဟိ, အနာဂါရေဟိ စူဘယံ; အနောကသာရိမပ္ပိစ္ဆံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
Socializing with neither householders nor the homeless; a migrant with no shelter, few in wishes: that’s who I call a brahmin.
နိဓာယ ဒဏ္ဍံ ဘူတေသု, တသေသု ထာဝရေသု စ; ယော န ဟန္တိ န ဃာတေတိ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They’ve laid aside violence against creatures firm and frail; not killing or making others kill: that’s who I call a brahmin.
အဝိရုဒ္ဓံ ဝိရုဒ္ဓေသု, အတ္တဒဏ္ဍေသု နိဗ္ဗုတံ; သာဒါနေသု အနာဒါနံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
Not fighting among those who fight, extinguished among those who are armed, not taking among those who take: that’s who I call a brahmin.
ယဿ ရာဂေါ စ ဒေါသော စ, မာနော မက္ခော စ ဩဟိတော; သာသပေါရိဝ အာရဂ္ဂါ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They’ve discarded greed and hate, along with conceit and contempt, like a mustard seed off the point of a pin: that’s who I call a brahmin.
အကက္ကသံ ဝိညာပနိံ, ဂိရံ သစ္စံ ဥဒီရယေ; ယာယ နာဘိသဇ္ဇေ ကိဉ္စိ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
The words they utter are sweet, informative, and true, and don’t offend anyone: that’s who I call a brahmin.
ယော စ ဒီဃံ ဝ ရဿံ ဝါ, အဏုံ ထူလံ သုဘာသုဘံ; လောကေ အဒိန္နံ နာဒေတိ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They don’t steal anything in the world, long or short, fine or coarse, beautiful or ugly: that’s who I call a brahmin.
အာသာ ယဿ န ဝိဇ္ဇန္တိ, အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ; နိရာသာသံ ဝိသံယုတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They have no hope for this world or the next; with no need for hope, detached: that’s who I call a brahmin.
ယဿာလယာ န ဝိဇ္ဇန္တိ, အညာယ အကထင်္ကထိံ; အမတောဂဓံ အနုပ္ပတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They have no clinging, knowledge has freed them of indecision, they’ve arrived at the culmination of the deathless: that’s who I call a brahmin.
ယောဓပုညဉ္စ ပါပဉ္စ, ဥဘော သင်္ဂံ ဥပစ္စဂါ; အသောကံ ဝိရဇံ သုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They’ve escaped the snare of both good and bad deeds; sorrowless, stainless, pure: that’s who I call a brahmin.
စန္ဒံ ဝ ဝိမလံ သုဒ္ဓံ, ဝိပ္ပသန္နံ အနာဝိလံ; နန္ဒီဘဝပရိက္ခီဏံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
Pure as the spotless moon, clear and undisturbed, they’ve ended desire to be reborn: that’s who I call a brahmin.
ယော ဣမံ ပလိပထံ ဒုဂ္ဂံ, သံသာရံ မောဟမစ္စဂါ; တိဏ္ဏော ပါရင်္ဂတော ဈာယီ, အနေဇော အကထင်္ကထီ; အနုပါဒါယ နိဗ္ဗုတော, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They’ve got past this grueling swamp of delusion, transmigration. Meditating in stillness, free of indecision, they have crossed over to the far shore. They’re extinguished by not grasping: that’s who I call a brahmin.
ယောဓကာမေ ပဟန္တွာန, အနာဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ; ကာမဘဝပရိက္ခီဏံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They’ve given up sensual stimulations, and have gone forth from lay life; they’ve ended rebirth in the sensual realm: that’s who I call a brahmin.
ယောဓတဏှံ ပဟန္တွာန, အနာဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ; တဏှာဘဝပရိက္ခီဏံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They’ve given up craving, and have gone forth from lay life; they’ve ended craving to be reborn: that’s who I call a brahmin.
ဟိတွာ မာနုသကံ ယောဂံ, ဒိဗ္ဗံ ယောဂံ ဥပစ္စဂါ; သဗ္ဗယောဂဝိသံယုတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They’ve thrown off the human yoke, and slipped out of the heavenly yoke; unyoked from all yokes: that’s who I call a brahmin.
ဟိတွာ ရတိဉ္စ အရတိံ, သီတီဘူတံ နိရူပဓိံ; သဗ္ဗလောကာဘိဘုံ ဝီရံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
Giving up discontent and desire, they’re cooled and free of attachments; a hero, master of the whole world: that’s who I call a brahmin.
စုတိံ ယော ဝေဒိ သတ္တာနံ, ဥပပတ္တိဉ္စ သဗ္ဗသော; အသတ္တံ သုဂတံ ဗုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They know the passing away and rebirth of all beings; unattached, holy, awakened: that’s who I call a brahmin.
ယဿ ဂတိံ န ဇာနန္တိ, ဒေဝါ ဂန္ဓဗ္ဗမာနုသာ; ခီဏာသဝံ အရဟန္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
Gods, centaurs, and humans don’t know their destiny; the perfected ones with defilements ended: that’s who I call a brahmin.
ယဿ ပုရေ စ ပစ္ဆာ စ, မဇ္ဈေ စ နတ္ထိ ကိဉ္စနံ; အကိဉ္စနံ အနာဒါနံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They have nothing before or after, or even in between. Having nothing, taking nothing: that’s who I call a brahmin.
ဥသဘံ ပဝရံ ဝီရံ, မဟေသိံ ဝိဇိတာဝိနံ; အနေဇံ နှာတကံ ဗုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
Leader of the herd, excellent hero, great seer and victor; unstirred, washed, awakened: that’s who I call a brahmin.
ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ယော ဝေဒိ, သဂ္ဂါပါယဉ္စ ပဿတိ; အထော ဇာတိက္ခယံ ပတ္တော, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ၊
They know their past lives, and see heaven and places of loss, and have attained the end of rebirth: that’s who I call a brahmin.
သမညာ ဟေသာ လောကသ္မိံ, နာမဂေါတ္တံ ပကပ္ပိတံ; သမ္မုစ္စာ သမုဒါဂတံ, တတ္ထ တတ္ထ ပကပ္ပိတံ၊
For name and clan are formulated as mere convention in the world. Produced by mutual agreement, they’re formulated for each individual.
ဒီဃရတ္တာနုသယိတံ, ဒိဋ္ဌိဂတမဇာနတံ; အဇာနန္တာ နော ပဗြုန္တိ, ဇာတိယာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော၊
For a long time this misconception has prejudiced those who don’t understand. Ignorant, they declare that one is a brahmin by birth.
န ဇစ္စာ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, န ဇစ္စာ ဟောတိ အဗြာဟ္မဏော; ကမ္မုနာ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ကမ္မုနာ ဟောတိ အဗြာဟ္မဏော၊
You’re not a brahmin by birth, nor by birth a non-brahmin. You’re a brahmin by your deeds, and by deeds a non-brahmin.
ကဿကော ကမ္မုနာ ဟောတိ, သိပ္ပိကော ဟောတိ ကမ္မုနာ; ဝါဏိဇော ကမ္မုနာ ဟောတိ, ပေဿကော ဟောတိ ကမ္မုနာ၊
You’re a farmer by your deeds, by deeds you’re a professional; you’re a trader by your deeds, by deeds are you an employee;
စောရောပိ ကမ္မုနာ ဟောတိ, ယောဓာဇီဝေါပိ ကမ္မုနာ; ယာဇကော ကမ္မုနာ ဟောတိ, ရာဇာပိ ဟောတိ ကမ္မုနာ၊
you’re a bandit by your deeds, by deeds you’re a soldier; you’re a sacrificer by your deeds, by deeds you’re a ruler.
ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ, ကမ္မံ ပဿန္တိ ပဏ္ဍိတာ; ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒဿာ, ကမ္မဝိပါကကောဝိဒါ၊
In this way the astute regard deeds in accord with truth. Seeing dependent origination, they’re expert in deeds and their results.
ကမ္မုနာ ဝတ္တတိ လောကော, ကမ္မုနာ ဝတ္တတိ ပဇာ; ကမ္မနိဗန္ဓနာ သတ္တာ, ရထဿာဏီဝ ယာယတော၊
Deeds make the world go on, deeds make people go on; sentient beings are bound by deeds, like a moving chariot’s linchpin.
တပေန ဗြဟ္မစရိယေန, သံယမေန ဒမေန စ; ဧတေန ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ဧတံ ဗြာဟ္မဏမုတ္တမံ၊
By fervor and spiritual practice, by restraint and by self-control: that’s how to become a brahmin, this is the supreme brahmin.
တီဟိ ဝိဇ္ဇာဟိ သမ္ပန္နော, သန္တော ခီဏပုနဗ္ဘဝေါ; ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ဗြဟ္မာ သက္ကော ဝိဇာနတန်”တိ၊
Accomplished in the three knowledges, peaceful, with rebirth ended, know them, Vāseṭṭha, as Brahmā and Sakka to the wise.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ မာဏဝါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ: “အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ၊ သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ'တိ; ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော၊ ဧတေ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ၊ ဥပါသကေ နော ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတေ”တိ၊
When he had spoken, Vāseṭṭha and Bhāradvāja said to him, “Excellent, Master Gotama! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, Master Gotama has made the teaching clear in many ways. We go for refuge to Master Gotama, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may Master Gotama remember us as lay followers who have gone for refuge for life.”
ဝါသေဋ္ဌသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ၊
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]