Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੫. વਸ੍ਸਕਾਰਸੁਤ੍ਤਂ
5. Vassakārasuttaṃ
੩੫. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ વੇਲ਼ੁવਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿવਾਪੇ। ਅਥ ਖੋ વਸ੍ਸਕਾਰੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਗਧਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ વਸ੍ਸਕਾਰੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਗਧਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ –
35. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ ਮਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਮਹਾਪਞ੍ਞਂ ਮਹਾਪੁਰਿਸਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਮ । ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ? ਇਧ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇવ ਸੁਤਜਾਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇવ ਖੋ ਪਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਤਿ – ‘ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ’ਤਿ। ਸਤਿਮਾ ਖੋ ਪਨ ਹੋਤਿ ਚਿਰਕਤਮ੍ਪਿ ਚਿਰਭਾਸਿਤਮ੍ਪਿ ਸਰਿਤਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤਾ ਯਾਨਿ ਖੋ ਪਨ ਤਾਨਿ ਗਹਟ੍ਠਕਾਨਿ ਕਿਂਕਰਣੀਯਾਨਿ, ਤਤ੍ਥ ਦਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ ਅਨਲਸੋ, ਤਤ੍ਰੁਪਾਯਾਯ વੀਮਂਸਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਲਂ ਕਾਤੁਂ ਅਲਂ ਸਂવਿਧਾਤੁਂ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ ਮਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਚਤੂਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਮਹਾਪਞ੍ਞਂ ਮਹਾਪੁਰਿਸਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਮ। ਸਚੇ ਮੇ 1, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਨੁਮੋਦਿਤਬ੍ਬਂ ਅਨੁਮੋਦਤੁ ਮੇ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ; ਸਚੇ ਪਨ ਮੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬਂ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਤੁ ਮੇ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ।
‘‘Catūhi kho mayaṃ, bho gotama, dhammehi samannāgataṃ mahāpaññaṃ mahāpurisaṃ paññāpema . Katamehi catūhi? Idha, bho gotama, bahussuto hoti tassa tasseva sutajātassa tassa tasseva kho pana bhāsitassa atthaṃ jānāti – ‘ayaṃ imassa bhāsitassa attho, ayaṃ imassa bhāsitassa attho’ti. Satimā kho pana hoti cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā yāni kho pana tāni gahaṭṭhakāni kiṃkaraṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso, tatrupāyāya vīmaṃsāya samannāgato alaṃ kātuṃ alaṃ saṃvidhātuṃ. Imehi kho mayaṃ, bho gotama, catūhi dhammehi samannāgataṃ mahāpaññaṃ mahāpurisaṃ paññāpema. Sace me 2, bho gotama, anumoditabbaṃ anumodatu me bhavaṃ gotamo; sace pana me, bho gotama, paṭikkositabbaṃ paṭikkosatu me bhavaṃ gotamo’’ti.
‘‘ਨੇવ ਖੋ ਤ੍ਯਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਨੁਮੋਦਾਮਿ ਨ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਾਮਿ । ਚਤੂਹਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਮਹਾਪਞ੍ਞਂ ਮਹਾਪੁਰਿਸਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਮਿ। ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ? ਇਧ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ; ਬਹੁਸ੍ਸ ਜਨਤਾ ਅਰਿਯੇ ਞਾਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤਾ, ਯਦਿਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਤਾ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਤਾ। ਸੋ ਯਂ વਿਤਕ੍ਕਂ ਆਕਙ੍ਖਤਿ વਿਤਕ੍ਕੇਤੁਂ ਤਂ વਿਤਕ੍ਕਂ વਿਤਕ੍ਕੇਤਿ, ਯਂ વਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਕਙ੍ਖਤਿ વਿਤਕ੍ਕੇਤੁਂ ਨ ਤਂ વਿਤਕ੍ਕਂ વਿਤਕ੍ਕੇਤਿ; ਯਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਤਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਯਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਨਾਕਙ੍ਖਤਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਨ ਤਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਇਤਿ ਚੇਤੋવਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ વਿਤਕ੍ਕਪਥੇ। ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਆਭਿਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਾਨਂ ਨਿਕਾਮਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀ ਅਕਸਿਰਲਾਭੀ। ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸવਂ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਨੇવ ਖੋ ਤ੍ਯਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਨੁਮੋਦਾਮਿ ਨ ਪਨ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਾਮਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਚਤੂਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਮਹਾਪਞ੍ਞਂ ਮਹਾਪੁਰਿਸਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Neva kho tyāhaṃ, brāhmaṇa, anumodāmi na paṭikkosāmi . Catūhi kho ahaṃ, brāhmaṇa, dhammehi samannāgataṃ mahāpaññaṃ mahāpurisaṃ paññāpemi. Katamehi catūhi? Idha, brāhmaṇa, bahujanahitāya paṭipanno hoti bahujanasukhāya; bahussa janatā ariye ñāye patiṭṭhāpitā, yadidaṃ kalyāṇadhammatā kusaladhammatā. So yaṃ vitakkaṃ ākaṅkhati vitakketuṃ taṃ vitakkaṃ vitakketi, yaṃ vitakkaṃ nākaṅkhati vitakketuṃ na taṃ vitakkaṃ vitakketi; yaṃ saṅkappaṃ ākaṅkhati saṅkappetuṃ taṃ saṅkappaṃ saṅkappeti, yaṃ saṅkappaṃ nākaṅkhati saṅkappetuṃ na taṃ saṅkappaṃ saṅkappeti. Iti cetovasippatto hoti vitakkapathe. Catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī. Āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Neva kho tyāhaṃ, brāhmaṇa, anumodāmi na pana paṭikkosāmi. Imehi kho ahaṃ, brāhmaṇa, catūhi dhammehi samannāgataṃ mahāpaññaṃ mahāpurisaṃ paññāpemī’’ti.
‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ! ਯਾવ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਚਿਦਂ ਭੋਤਾ ਗੋਤਮੇਨ। ਇਮੇਹਿ ਚ ਮਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਚਤੂਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਭવਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਧਾਰੇਮ; ਭવਞ੍ਹਿ ਗੋਤਮੋ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ; ਬਹੁ ਤੇ 3 ਜਨਤਾ ਅਰਿਯੇ ਞਾਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤਾ, ਯਦਿਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਤਾ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਤਾ। ਭવਞ੍ਹਿ ਗੋਤਮੋ ਯਂ વਿਤਕ੍ਕਂ ਆਕਙ੍ਖਤਿ વਿਤਕ੍ਕੇਤੁਂ ਤਂ વਿਤਕ੍ਕਂ વਿਤਕ੍ਕੇਤਿ, ਯਂ વਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਕਙ੍ਖਤਿ વਿਤਕ੍ਕੇਤੁਂ ਨ ਤਂ વਿਤਕ੍ਕਂ વਿਤਕ੍ਕੇਤਿ, ਯਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਤਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਯਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਨਾਕਙ੍ਖਤਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਨ ਤਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਭવਞ੍ਹਿ ਗੋਤਮੋ ਚੇਤੋવਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ વਿਤਕ੍ਕਪਥੇ। ਭવਞ੍ਹਿ ਗੋਤਮੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਆਭਿਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਾਨਂ ਨਿਕਾਮਲਾਭੀ ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀ ਅਕਸਿਰਲਾਭੀ । ਭવਞ੍ਹਿ ਗੋਤਮੋ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸવਂ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāva subhāsitaṃ cidaṃ bhotā gotamena. Imehi ca mayaṃ, bho gotama, catūhi dhammehi samannāgataṃ bhavantaṃ gotamaṃ dhārema; bhavañhi gotamo bahujanahitāya paṭipanno bahujanasukhāya; bahu te 4 janatā ariye ñāye patiṭṭhāpitā, yadidaṃ kalyāṇadhammatā kusaladhammatā. Bhavañhi gotamo yaṃ vitakkaṃ ākaṅkhati vitakketuṃ taṃ vitakkaṃ vitakketi, yaṃ vitakkaṃ nākaṅkhati vitakketuṃ na taṃ vitakkaṃ vitakketi, yaṃ saṅkappaṃ ākaṅkhati saṅkappetuṃ taṃ saṅkappaṃ saṅkappeti, yaṃ saṅkappaṃ nākaṅkhati saṅkappetuṃ na taṃ saṅkappaṃ saṅkappeti. Bhavañhi gotamo cetovasippatto vitakkapathe. Bhavañhi gotamo catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī . Bhavañhi gotamo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti.
‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਖੋ ਤ੍ਯਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਆਸਜ੍ਜ ਉਪਨੀਯ વਾਚਾ ਭਾਸਿਤਾ। ਅਪਿ ਚ, ਤ੍ਯਾਹਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ – ‘ਅਹਞ੍ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ; ਬਹੁ ਮੇ 5 ਜਨਤਾ ਅਰਿਯੇ ਞਾਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤਾ, ਯਦਿਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਤਾ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਤਾ। ਅਹਞ੍ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਂ વਿਤਕ੍ਕਂ ਆਕਙ੍ਖਾਮਿ વਿਤਕ੍ਕੇਤੁਂ ਤਂ વਿਤਕ੍ਕਂ વਿਤਕ੍ਕੇਮਿ, ਯਂ વਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਕਙ੍ਖਾਮਿ વਿਤਕ੍ਕੇਤੁਂ ਨ ਤਂ વਿਤਕ੍ਕਂ વਿਤਕ੍ਕੇਮਿ , ਯਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਆਕਙ੍ਖਾਮਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਤਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਮਿ, ਯਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਨਾਕਙ੍ਖਾਮਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਨ ਤਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਮਿ। ਅਹਞ੍ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਚੇਤੋવਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ વਿਤਕ੍ਕਪਥੇ। ਅਹਞ੍ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਆਭਿਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਾਨਂ ਨਿਕਾਮਲਾਭੀ ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀ ਅਕਸਿਰਲਾਭੀ। ਅਹਞ੍ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸવਂ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਾਮੀ’’’ਤਿ।
‘‘Addhā kho tyāhaṃ, brāhmaṇa, āsajja upanīya vācā bhāsitā. Api ca, tyāhaṃ byākarissāmi – ‘ahañhi, brāhmaṇa, bahujanahitāya paṭipanno bahujanasukhāya; bahu me 6 janatā ariye ñāye patiṭṭhāpitā, yadidaṃ kalyāṇadhammatā kusaladhammatā. Ahañhi, brāhmaṇa, yaṃ vitakkaṃ ākaṅkhāmi vitakketuṃ taṃ vitakkaṃ vitakkemi, yaṃ vitakkaṃ nākaṅkhāmi vitakketuṃ na taṃ vitakkaṃ vitakkemi , yaṃ saṅkappaṃ ākaṅkhāmi saṅkappetuṃ taṃ saṅkappaṃ saṅkappemi, yaṃ saṅkappaṃ nākaṅkhāmi saṅkappetuṃ na taṃ saṅkappaṃ saṅkappemi. Ahañhi, brāhmaṇa, cetovasippatto vitakkapathe. Ahañhi, brāhmaṇa, catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī. Ahañhi, brāhmaṇa, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’’’ti.
‘‘ਯੋ વੇਦਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਪ੍ਪਮੋਚਨਂ।
‘‘Yo vedi sabbasattānaṃ, maccupāsappamocanaṃ;
ਹਿਤਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਞਾਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਕਾਸਯਿ।
Hitaṃ devamanussānaṃ, ñāyaṃ dhammaṃ pakāsayi;
‘‘ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਕੁਸਲੋ, ਕਤਕਿਚ੍ਚੋ ਅਨਾਸવੋ।
‘‘Maggāmaggassa kusalo, katakicco anāsavo;
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੫. વਸ੍ਸਕਾਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Vassakārasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੫. વਸ੍ਸਕਾਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Vassakārasuttavaṇṇanā