| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๗. วสฺสการสุตฺตวณฺณนา
7. Vassakārasuttavaṇṇanā
๑๘๗. สตฺตเม โตเทยฺยสฺสาติ ตุทิคามวาสิกสฺสฯ ปริสตีติ สนฺนิปติตาย ปริสายฯ ปรูปารมฺภํ วเตฺตนฺตีติ ปรครหํ ปวเตฺตนฺติ กเถนฺติฯ พาโล อยํ ราชาติอาทิ ยํ เต อุปารมฺภํ วเตฺตนฺติ, ตสฺส ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ สมเณ รามปุเตฺตติ อุทเก รามปุเตฺตฯ อภิปฺปสโนฺนติ อติกฺกมฺม ปสโนฺนฯ ปรมนิปจฺจการนฺติ อุตฺตมนิปาตกิริยํ นีจวุตฺติํฯ ปริหารกาติ ปริจารกาฯ ยมโกติอาทีนิ เตสํ นามานิฯ เตสุ หิ เอโก ยมโก นาม, เอโก โมคฺคโลฺล นาม, เอโก อุโคฺค นาม, เอโก นาวินฺทกี นาม, เอโก คนฺธโพฺพ นาม, เอโก อคฺคิเวโสฺส นามฯ ตฺยาสฺสุทนฺติ เอตฺถ อสฺสุทนฺติ นิปาตมตฺตํ, เต อตฺตโน ปริสติ นิสิเนฺนติ อโตฺถฯ อิมินา นเยน เนตีติ อิมินา การเณน อนุเนติ ชานาเปติฯ กรณียาธิกรณีเยสูติ ปณฺฑิเตหิ กตฺตพฺพกิเจฺจสุ จ อติเรกกตฺตพฺพกิเจฺจสุ จฯ วจนียาธิวจนีเยสูติ วตฺตเพฺพสุ จ อติเรกวตฺตเพฺพสุ จฯ อลมตฺถทสตเรหีติ เอตฺถ อเตฺถ ปสฺสิตุํ สมตฺถา อลมตฺถทสา, เต อติสิตฺวา ฐิตา อลมตฺถทสตรา, เตหิ อลมตฺถทสตเรหิฯ อลมตฺถทสตโรติ อลมตฺถทสตาย อุตฺตริตโร, เฉเกหิ เฉกตโร ปณฺฑิเตหิ ปณฺฑิตตโรติ ปุจฺฉโนฺต เอวมาหฯ อถสฺส เต ปฎิปุจฺฉนฺตา เอวํ โภติอาทิมาหํสุฯ อิติ พฺราหฺมโณ อตฺตโน สปฺปุริสตาย ตํ เอเฬยฺยราชานมฺปิ ตสฺส ปริวาริเกปิ อุทกมฺปิ รามปุตฺตํ ปสํสิฯ อโนฺธ วิย หิ อสปฺปุริโส, จกฺขุมา วิย สปฺปุริโสฯ ยถา อโนฺธ เนว อนนฺธํ น อนฺธํ ปสฺสติ, เอวํ อสปฺปุริโส เนว สปฺปุริสํ น อสปฺปุริสํ ชานาติฯ ยถา จกฺขุมา อนฺธมฺปิ อนนฺธมฺปิ ปสฺสติ, เอวํ สปฺปุริโส สปฺปุริสมฺปิ อสปฺปุริสมฺปิ ชานาติฯ โตเทโยฺยปิ สปฺปุริสตาย อสปฺปุริเส อญฺญาสีติ อิมมตฺถวสํ ปฎิจฺจ ตุฎฺฐมานโส พฺราหฺมโณ อจฺฉริยํ โภ, โคตมาติอาทีนิ วตฺวา ตถาคตสฺส ภาสิตํ อนุโมทิตฺวา ปกฺกามิฯ
187. Sattame todeyyassāti tudigāmavāsikassa. Parisatīti sannipatitāya parisāya. Parūpārambhaṃ vattentīti paragarahaṃ pavattenti kathenti. Bālo ayaṃ rājātiādi yaṃ te upārambhaṃ vattenti, tassa dassanatthaṃ vuttaṃ. Samaṇe rāmaputteti udake rāmaputte. Abhippasannoti atikkamma pasanno. Paramanipaccakāranti uttamanipātakiriyaṃ nīcavuttiṃ. Parihārakāti paricārakā. Yamakotiādīni tesaṃ nāmāni. Tesu hi eko yamako nāma, eko moggallo nāma, eko uggo nāma, eko nāvindakī nāma, eko gandhabbo nāma, eko aggivesso nāma. Tyāssudanti ettha assudanti nipātamattaṃ, te attano parisati nisinneti attho. Iminā nayena netīti iminā kāraṇena anuneti jānāpeti. Karaṇīyādhikaraṇīyesūti paṇḍitehi kattabbakiccesu ca atirekakattabbakiccesu ca. Vacanīyādhivacanīyesūti vattabbesu ca atirekavattabbesu ca. Alamatthadasatarehīti ettha atthe passituṃ samatthā alamatthadasā, te atisitvā ṭhitā alamatthadasatarā, tehi alamatthadasatarehi. Alamatthadasataroti alamatthadasatāya uttaritaro, chekehi chekataro paṇḍitehi paṇḍitataroti pucchanto evamāha. Athassa te paṭipucchantā evaṃ bhotiādimāhaṃsu. Iti brāhmaṇo attano sappurisatāya taṃ eḷeyyarājānampi tassa parivārikepi udakampi rāmaputtaṃ pasaṃsi. Andho viya hi asappuriso, cakkhumā viya sappuriso. Yathā andho neva anandhaṃ na andhaṃ passati, evaṃ asappuriso neva sappurisaṃ na asappurisaṃ jānāti. Yathā cakkhumā andhampi anandhampi passati, evaṃ sappuriso sappurisampi asappurisampi jānāti. Todeyyopi sappurisatāya asappurise aññāsīti imamatthavasaṃ paṭicca tuṭṭhamānaso brāhmaṇo acchariyaṃ bho, gotamātiādīni vatvā tathāgatassa bhāsitaṃ anumoditvā pakkāmi.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๗. วสฺสการสุตฺตํ • 7. Vassakārasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๗. วสฺสการสุตฺตวณฺณนา • 7. Vassakārasuttavaṇṇanā
