| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
២. វស្សការសុត្តវណ្ណនា
2. Vassakārasuttavaṇṇanā
២២. ទុតិយេ អភិយាតុកាមោតិ អភិភវនត្ថាយ យាតុកាមោ។ វជ្ជីតិ វជ្ជិរាជានោ។ ឯវំមហិទ្ធិកេតិ ឯវំ មហតិយា រាជិទ្ធិយា សមន្នាគតេ។ ឯតេន នេសំ សមគ្គភាវំ កថេតិ។ ឯវំមហានុភាវេតិ ឯវំ មហន្តេន រាជានុភាវេន សមន្នាគតេ ។ ឯតេន នេសំ ហត្ថិសិប្បាទីសុ កតសិក្ខតំ កថេតិ, យំ សន្ធាយ វុត្តំ – ‘‘សិក្ខិតា វតិមេ លិច្ឆវិកុមារកា, សុសិក្ខិតា វតិមេ លិច្ឆវិកុមារកា, យត្រ ហិ នាម សុខុមេន តាឡច្ឆិគ្គឡេន អសនំ អតិបាតយិស្សន្តិ បោង្ខានុបោង្ខំ អវិរាធិត’’ន្តិ (សំ. និ. ៥.១១១៥)។ ឧច្ឆេច្ឆាមីតិ ឧច្ឆិន្ទិស្សាមិ។ វិនាសេស្សាមីតិ អទស្សនំ នយិស្សាមិ។ អនយព្យសនន្តិ អវឌ្ឍិញ្ចេវ, ញាតិព្យសនញ្ច។ អាបាទេស្សាមីតិ បាបយិស្សាមិ។
22. Dutiye abhiyātukāmoti abhibhavanatthāya yātukāmo. Vajjīti vajjirājāno. Evaṃmahiddhiketi evaṃ mahatiyā rājiddhiyā samannāgate. Etena nesaṃ samaggabhāvaṃ katheti. Evaṃmahānubhāveti evaṃ mahantena rājānubhāvena samannāgate . Etena nesaṃ hatthisippādīsu katasikkhataṃ katheti, yaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘sikkhitā vatime licchavikumārakā, susikkhitā vatime licchavikumārakā, yatra hi nāma sukhumena tāḷacchiggaḷena asanaṃ atipātayissanti poṅkhānupoṅkhaṃ avirādhita’’nti (saṃ. ni. 5.1115). Ucchecchāmīti ucchindissāmi. Vināsessāmīti adassanaṃ nayissāmi. Anayabyasananti avaḍḍhiñceva, ñātibyasanañca. Āpādessāmīti pāpayissāmi.
ឥតិ កិរ សោ ឋាននិសជ្ជាទីសុ ឥមំ យុទ្ធកថមេវ កថេតិ, ‘‘គមនសជ្ជា ហោថា’’តិ ច ពលកាយំ អាណាបេតិ។ កស្មា? គង្គាយ កិរ ឯកំ បដ្ដនគាមំ និស្សាយ អទ្ធយោជនំ អជាតសត្តុនោ វិជិតំ, អទ្ធយោជនំ លិច្ឆវីនំ។ តត្រ បព្ពតបាទតោ មហគ្ឃភណ្ឌំ ឱតរតិ។ តំ សុត្វា ‘‘អជ្ជ យាមិ, ស្វេ យាមី’’តិ អជាតសត្តុនោ សំវិទហន្តស្សេវ លិច្ឆវិនោ សមគ្គា សម្មោទមានា បុរេតរំ អាគន្ត្វា សព្ពំ គណ្ហន្តិ។ អជាតសត្តុ បច្ឆា អាគន្ត្វា តំ បវត្តិំ ញត្វា កុជ្ឈិត្វា គច្ឆតិ។ តេ បុនសំវច្ឆរេបិ តថេវ ករោន្តិ។ អថ សោ ពលវាឃាតជាតោ, តទា ឯវមកាសិ។
Iti kira so ṭhānanisajjādīsu imaṃ yuddhakathameva katheti, ‘‘gamanasajjā hothā’’ti ca balakāyaṃ āṇāpeti. Kasmā? Gaṅgāya kira ekaṃ paṭṭanagāmaṃ nissāya addhayojanaṃ ajātasattuno vijitaṃ, addhayojanaṃ licchavīnaṃ. Tatra pabbatapādato mahagghabhaṇḍaṃ otarati. Taṃ sutvā ‘‘ajja yāmi, sve yāmī’’ti ajātasattuno saṃvidahantasseva licchavino samaggā sammodamānā puretaraṃ āgantvā sabbaṃ gaṇhanti. Ajātasattu pacchā āgantvā taṃ pavattiṃ ñatvā kujjhitvā gacchati. Te punasaṃvaccharepi tatheva karonti. Atha so balavāghātajāto, tadā evamakāsi.
តតោ ចិន្តេសិ – ‘‘គណេន សទ្ធិំ យុទ្ធំ នាម ភារិយំ, ឯកោបិ មោឃប្បហារោ នាម នត្ថិ។ ឯកេន ខោ បន បណ្ឌិតេន សទ្ធិំ មន្តេត្វា ករោន្តោ និរបរាធោ ហោតិ, បណ្ឌិតោ ច សត្ថារា សទិសោ នត្ថិ, សត្ថា ច អវិទូរេ ធុរវិហារេ វសតិ, ហន្ទាហំ បេសេត្វា បុច្ឆាមិ។ សចេ មេ គតេន កោចិ អត្ថោ ភវិស្សតិ, សត្ថា តុណ្ហី ភវិស្សតិ។ អនត្ថេ បន សតិ ‘កិំ រញ្ញោ តត្ថ គតេនា’តិ វក្ខតី’’តិ។ សោ វស្សការំ ព្រាហ្មណំ បេសេសិ។ ព្រាហ្មណោ គន្ត្វា ភគវតោ តមត្ថំ អារោចេសិ។ តេន វុត្តំ – អថ ខោ រាជា…បេ.… អាបាទេស្សាមិ វជ្ជីតិ។
Tato cintesi – ‘‘gaṇena saddhiṃ yuddhaṃ nāma bhāriyaṃ, ekopi moghappahāro nāma natthi. Ekena kho pana paṇḍitena saddhiṃ mantetvā karonto niraparādho hoti, paṇḍito ca satthārā sadiso natthi, satthā ca avidūre dhuravihāre vasati, handāhaṃ pesetvā pucchāmi. Sace me gatena koci attho bhavissati, satthā tuṇhī bhavissati. Anatthe pana sati ‘kiṃ rañño tattha gatenā’ti vakkhatī’’ti. So vassakāraṃ brāhmaṇaṃ pesesi. Brāhmaṇo gantvā bhagavato tamatthaṃ ārocesi. Tena vuttaṃ – atha kho rājā…pe… āpādessāmi vajjīti.
ភគវន្តំ ពីជយមានោតិ ថេរោ វត្តសីសេ ឋត្វា ភគវន្តំ ពីជតិ, ភគវតោ បន សីតំ វា ឧណ្ហំ វា នត្ថិ។ ភគវា ព្រាហ្មណស្ស វចនំ សុត្វា តេន សទ្ធិំ អមន្តេត្វា ថេរេន សទ្ធិំ មន្តេតុកាមោ កិន្តិ តេ, អានន្ទ, សុតន្តិអាទិមាហ។ តំ វុត្តត្ថមេវ។
Bhagavantaṃ bījayamānoti thero vattasīse ṭhatvā bhagavantaṃ bījati, bhagavato pana sītaṃ vā uṇhaṃ vā natthi. Bhagavā brāhmaṇassa vacanaṃ sutvā tena saddhiṃ amantetvā therena saddhiṃ mantetukāmo kinti te, ānanda, sutantiādimāha. Taṃ vuttatthameva.
ឯកមិទាហន្តិ ឥទំ ភគវា បុព្ពេ វជ្ជីនំ ឥមស្ស វជ្ជិសត្តកស្ស ទេសិតភាវប្បកាសនត្ថំ អាហ។ អករណីយាតិ អកត្តព្ពា, អគ្គហេតព្ពាតិ អត្ថោ។ យទិទន្តិ និបាតមត្តំ។ យុទ្ធស្សាតិ ករណត្ថេ សាមិវចនំ, អភិមុខំ យុទ្ធេន គហេតុំ ន សក្កាតិ អត្ថោ។ អញ្ញត្រ ឧបលាបនាយាតិ ឋបេត្វា ឧបលាបនំ។ ឧបលាបនា នាម ‘‘អលំ វិវាទេន, ឥទានិ សមគ្គា ហោមា’’តិ ហត្ថិអស្សរថហិរញ្ញសុវណ្ណាទីនិ បេសេត្វា សង្គហករណំ, ឯវញ្ហិ សង្គហំ កត្វា កេវលំ វិស្សាសេន សក្កា គណ្ហិតុន្តិ អត្ថោ។ អញ្ញត្រ មិថុភេទាតិ ឋបេត្វា មិថុភេទំ។ ឥមិនា ‘‘អញ្ញមញ្ញភេទំ កត្វាបិ សក្កា ឯតេ គហេតុ’’ន្តិ ទស្សេតិ។ ឥទំ ព្រាហ្មណោ ភគវតោ កថាយ នយំ លភិត្វា អាហ។ កិំ បន ភគវា ព្រាហ្មណស្ស ឥមាយ កថាយ នយលាភំ ជានាតីតិ? អាម ជានាតិ។ ជានន្តោ កស្មា កថេសិ? អនុកម្បាយ។ ឯវំ កិរស្ស អហោសិ – ‘‘មយា អកថិតេបិ កតិបាហេន គន្ត្វា សព្ពេ គណ្ហិស្សតិ, កថិតេ បន សមគ្គេ ភិន្ទន្តោ តីហិ សំវច្ឆរេហិ គណ្ហិស្សតិ។ ឯត្តកម្បិ ជីវិតមេវ វរំ។ ឯត្តកញ្ហិ ជីវន្តា អត្តនោ បតិដ្ឋាភូតំ បុញ្ញំ ករិស្សន្តី’’តិ។ អភិនន្ទិត្វាតិ ចិត្តេន នន្ទិត្វា។ អនុមោទិត្វាតិ ‘‘យាវ សុភាសិតមិទំ ភោតា គោតមេនា’’តិ វាចាយ អនុមោទិត្វា។ បក្កាមីតិ រញ្ញោ សន្តិកំ គតោ។ រាជាបិ តមេវ បេសេត្វា សព្ពេ ភិន្ទិត្វា គន្ត្វា អនយព្យសនំ បាបេសិ។
Ekamidāhanti idaṃ bhagavā pubbe vajjīnaṃ imassa vajjisattakassa desitabhāvappakāsanatthaṃ āha. Akaraṇīyāti akattabbā, aggahetabbāti attho. Yadidanti nipātamattaṃ. Yuddhassāti karaṇatthe sāmivacanaṃ, abhimukhaṃ yuddhena gahetuṃ na sakkāti attho. Aññatra upalāpanāyāti ṭhapetvā upalāpanaṃ. Upalāpanā nāma ‘‘alaṃ vivādena, idāni samaggā homā’’ti hatthiassarathahiraññasuvaṇṇādīni pesetvā saṅgahakaraṇaṃ, evañhi saṅgahaṃ katvā kevalaṃ vissāsena sakkā gaṇhitunti attho. Aññatra mithubhedāti ṭhapetvā mithubhedaṃ. Iminā ‘‘aññamaññabhedaṃ katvāpi sakkā ete gahetu’’nti dasseti. Idaṃ brāhmaṇo bhagavato kathāya nayaṃ labhitvā āha. Kiṃ pana bhagavā brāhmaṇassa imāya kathāya nayalābhaṃ jānātīti? Āma jānāti. Jānanto kasmā kathesi? Anukampāya. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘mayā akathitepi katipāhena gantvā sabbe gaṇhissati, kathite pana samagge bhindanto tīhi saṃvaccharehi gaṇhissati. Ettakampi jīvitameva varaṃ. Ettakañhi jīvantā attano patiṭṭhābhūtaṃ puññaṃ karissantī’’ti. Abhinanditvāti cittena nanditvā. Anumoditvāti ‘‘yāva subhāsitamidaṃ bhotā gotamenā’’ti vācāya anumoditvā. Pakkāmīti rañño santikaṃ gato. Rājāpi tameva pesetvā sabbe bhinditvā gantvā anayabyasanaṃ pāpesi.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ២. វស្សការសុត្តំ • 2. Vassakārasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ២. វស្សការសុត្តវណ្ណនា • 2. Vassakārasuttavaṇṇanā
