| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
၂. ဝသ္သကာရသုတ္တဝဏ္ဏနာ
2. Vassakārasuttavaṇṇanā
၂၂. ဒုတိယေ အဘိယာတုကာမောတိ အဘိဘဝနတ္ထာယ ယာတုကာမော။ ဝဇ္ဇီတိ ဝဇ္ဇိရာဇာနော။ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေတိ ဧဝံ မဟတိယာ ရာဇိဒ္ဓိယာ သမန္နာဂတေ။ ဧတေန နေသံ သမဂ္ဂဘာဝံ ကထေတိ။ ဧဝံမဟာနုဘာဝေတိ ဧဝံ မဟန္တေန ရာဇာနုဘာဝေန သမန္နာဂတေ ။ ဧတေန နေသံ ဟတ္ထိသိပ္ပာဒီသု ကတသိက္ခတံ ကထေတိ, ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘သိက္ခိတာ ဝတိမေ လိစ္ဆဝိကုမာရကာ, သုသိက္ခိတာ ဝတိမေ လိစ္ဆဝိကုမာရကာ, ယတ္ရ ဟိ နာမ သုခုမေန တာဠစ္ဆိဂ္ဂဠေန အသနံ အတိပာတယိသ္သန္တိ ပောင္ခာနုပောင္ခံ အဝိရာဓိတ’’န္တိ (သံ. နိ. ၅.၁၁၁၅)။ ဥစ္ဆေစ္ဆာမီတိ ဥစ္ဆိန္ဒိသ္သာမိ။ ဝိနာသေသ္သာမီတိ အဒသ္သနံ နယိသ္သာမိ။ အနယဗ္ယသနန္တိ အဝဍ္ဎိဉ္စေဝ, ဉာတိဗ္ယသနဉ္စ။ အာပာဒေသ္သာမီတိ ပာပယိသ္သာမိ။
22. Dutiye abhiyātukāmoti abhibhavanatthāya yātukāmo. Vajjīti vajjirājāno. Evaṃmahiddhiketi evaṃ mahatiyā rājiddhiyā samannāgate. Etena nesaṃ samaggabhāvaṃ katheti. Evaṃmahānubhāveti evaṃ mahantena rājānubhāvena samannāgate . Etena nesaṃ hatthisippādīsu katasikkhataṃ katheti, yaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘sikkhitā vatime licchavikumārakā, susikkhitā vatime licchavikumārakā, yatra hi nāma sukhumena tāḷacchiggaḷena asanaṃ atipātayissanti poṅkhānupoṅkhaṃ avirādhita’’nti (saṃ. ni. 5.1115). Ucchecchāmīti ucchindissāmi. Vināsessāmīti adassanaṃ nayissāmi. Anayabyasananti avaḍḍhiñceva, ñātibyasanañca. Āpādessāmīti pāpayissāmi.
ဣတိ ကိရ သော ဌာနနိသဇ္ဇာဒီသု ဣမံ ယုဒ္ဓကထမေဝ ကထေတိ, ‘‘ဂမနသဇ္ဇာ ဟောထာ’’တိ စ ဗလကာယံ အာဏာပေတိ။ ကသ္မာ? ဂင္ဂာယ ကိရ ဧကံ ပဋ္ဋနဂာမံ နိသ္သာယ အဒ္ဓယောဇနံ အဇာတသတ္တုနော ဝိဇိတံ, အဒ္ဓယောဇနံ လိစ္ဆဝီနံ။ တတ္ရ ပဗ္ဗတပာဒတော မဟဂ္ဃဘဏ္ဍံ ဩတရတိ။ တံ သုတ္ဝာ ‘‘အဇ္ဇ ယာမိ, သ္ဝေ ယာမီ’’တိ အဇာတသတ္တုနော သံဝိဒဟန္တသ္သေဝ လိစ္ဆဝိနော သမဂ္ဂာ သမ္မောဒမာနာ ပုရေတရံ အာဂန္တ္ဝာ သဗ္ဗံ ဂဏ္ဟန္တိ။ အဇာတသတ္တု ပစ္ဆာ အာဂန္တ္ဝာ တံ ပဝတ္တိံ ဉတ္ဝာ ကုဇ္ဈိတ္ဝာ ဂစ္ဆတိ။ တေ ပုနသံဝစ္ဆရေပိ တထေဝ ကရောန္တိ။ အထ သော ဗလဝာဃာတဇာတော, တဒာ ဧဝမကာသိ။
Iti kira so ṭhānanisajjādīsu imaṃ yuddhakathameva katheti, ‘‘gamanasajjā hothā’’ti ca balakāyaṃ āṇāpeti. Kasmā? Gaṅgāya kira ekaṃ paṭṭanagāmaṃ nissāya addhayojanaṃ ajātasattuno vijitaṃ, addhayojanaṃ licchavīnaṃ. Tatra pabbatapādato mahagghabhaṇḍaṃ otarati. Taṃ sutvā ‘‘ajja yāmi, sve yāmī’’ti ajātasattuno saṃvidahantasseva licchavino samaggā sammodamānā puretaraṃ āgantvā sabbaṃ gaṇhanti. Ajātasattu pacchā āgantvā taṃ pavattiṃ ñatvā kujjhitvā gacchati. Te punasaṃvaccharepi tatheva karonti. Atha so balavāghātajāto, tadā evamakāsi.
တတော စိန္တေသိ – ‘‘ဂဏေန သဒ္ဓိံ ယုဒ္ဓံ နာမ ဘာရိယံ, ဧကောပိ မောဃပ္ပဟာရော နာမ နတ္ထိ။ ဧကေန ခော ပန ပဏ္ဍိတေန သဒ္ဓိံ မန္တေတ္ဝာ ကရောန္တော နိရပရာဓော ဟောတိ, ပဏ္ဍိတော စ သတ္ထာရာ သဒိသော နတ္ထိ, သတ္ထာ စ အဝိဒူရေ ဓုရဝိဟာရေ ဝသတိ, ဟန္ဒာဟံ ပေသေတ္ဝာ ပုစ္ဆာမိ။ သစေ မေ ဂတေန ကောစိ အတ္ထော ဘဝိသ္သတိ, သတ္ထာ တုဏ္ဟီ ဘဝိသ္သတိ။ အနတ္ထေ ပန သတိ ‘ကိံ ရညော တတ္ထ ဂတေနာ’တိ ဝက္ခတီ’’တိ။ သော ဝသ္သကာရံ ဗ္ရာဟ္မဏံ ပေသေသိ။ ဗ္ရာဟ္မဏော ဂန္တ္ဝာ ဘဂဝတော တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ တေန ဝုတ္တံ – အထ ခော ရာဇာ။ပေ.။ အာပာဒေသ္သာမိ ဝဇ္ဇီတိ။
Tato cintesi – ‘‘gaṇena saddhiṃ yuddhaṃ nāma bhāriyaṃ, ekopi moghappahāro nāma natthi. Ekena kho pana paṇḍitena saddhiṃ mantetvā karonto niraparādho hoti, paṇḍito ca satthārā sadiso natthi, satthā ca avidūre dhuravihāre vasati, handāhaṃ pesetvā pucchāmi. Sace me gatena koci attho bhavissati, satthā tuṇhī bhavissati. Anatthe pana sati ‘kiṃ rañño tattha gatenā’ti vakkhatī’’ti. So vassakāraṃ brāhmaṇaṃ pesesi. Brāhmaṇo gantvā bhagavato tamatthaṃ ārocesi. Tena vuttaṃ – atha kho rājā…pe… āpādessāmi vajjīti.
ဘဂဝန္တံ ဗီဇယမာနောတိ ထေရော ဝတ္တသီသေ ဌတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဗီဇတိ, ဘဂဝတော ပန သီတံ ဝာ ဥဏ္ဟံ ဝာ နတ္ထိ။ ဘဂဝာ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဝစနံ သုတ္ဝာ တေန သဒ္ဓိံ အမန္တေတ္ဝာ ထေရေန သဒ္ဓိံ မန္တေတုကာမော ကိန္တိ တေ, အာနန္ဒ, သုတန္တိအာဒိမာဟ။ တံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။
Bhagavantaṃ bījayamānoti thero vattasīse ṭhatvā bhagavantaṃ bījati, bhagavato pana sītaṃ vā uṇhaṃ vā natthi. Bhagavā brāhmaṇassa vacanaṃ sutvā tena saddhiṃ amantetvā therena saddhiṃ mantetukāmo kinti te, ānanda, sutantiādimāha. Taṃ vuttatthameva.
ဧကမိဒာဟန္တိ ဣဒံ ဘဂဝာ ပုဗ္ဗေ ဝဇ္ဇီနံ ဣမသ္သ ဝဇ္ဇိသတ္တကသ္သ ဒေသိတဘာဝပ္ပကာသနတ္ထံ အာဟ။ အကရဏီယာတိ အကတ္တဗ္ဗာ, အဂ္ဂဟေတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ ယဒိဒန္တိ နိပာတမတ္တံ။ ယုဒ္ဓသ္သာတိ ကရဏတ္ထေ သာမိဝစနံ, အဘိမုခံ ယုဒ္ဓေန ဂဟေတုံ န သက္ကာတိ အတ္ထော။ အညတ္ရ ဥပလာပနာယာတိ ဌပေတ္ဝာ ဥပလာပနံ။ ဥပလာပနာ နာမ ‘‘အလံ ဝိဝာဒေန, ဣဒာနိ သမဂ္ဂာ ဟောမာ’’တိ ဟတ္ထိအသ္သရထဟိရညသုဝဏ္ဏာဒီနိ ပေသေတ္ဝာ သင္ဂဟကရဏံ, ဧဝဉ္ဟိ သင္ဂဟံ ကတ္ဝာ ကေဝလံ ဝိသ္သာသေန သက္ကာ ဂဏ္ဟိတုန္တိ အတ္ထော။ အညတ္ရ မိထုဘေဒာတိ ဌပေတ္ဝာ မိထုဘေဒံ။ ဣမိနာ ‘‘အညမညဘေဒံ ကတ္ဝာပိ သက္ကာ ဧတေ ဂဟေတု’’န္တိ ဒသ္သေတိ။ ဣဒံ ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကထာယ နယံ လဘိတ္ဝာ အာဟ။ ကိံ ပန ဘဂဝာ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဣမာယ ကထာယ နယလာဘံ ဇာနာတီတိ? အာမ ဇာနာတိ။ ဇာနန္တော ကသ္မာ ကထေသိ? အနုကမ္ပာယ။ ဧဝံ ကိရသ္သ အဟောသိ – ‘‘မယာ အကထိတေပိ ကတိပာဟေန ဂန္တ္ဝာ သဗ္ဗေ ဂဏ္ဟိသ္သတိ, ကထိတေ ပန သမဂ္ဂေ ဘိန္ဒန္တော တီဟိ သံဝစ္ဆရေဟိ ဂဏ္ဟိသ္သတိ။ ဧတ္တကမ္ပိ ဇီဝိတမေဝ ဝရံ။ ဧတ္တကဉ္ဟိ ဇီဝန္တာ အတ္တနော ပတိဋ္ဌာဘူတံ ပုညံ ကရိသ္သန္တီ’’တိ။ အဘိနန္ဒိတ္ဝာတိ စိတ္တေန နန္ဒိတ္ဝာ။ အနုမောဒိတ္ဝာတိ ‘‘ယာဝ သုဘာသိတမိဒံ ဘောတာ ဂောတမေနာ’’တိ ဝာစာယ အနုမောဒိတ္ဝာ။ ပက္ကာမီတိ ရညော သန္တိကံ ဂတော။ ရာဇာပိ တမေဝ ပေသေတ္ဝာ သဗ္ဗေ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ဂန္တ္ဝာ အနယဗ္ယသနံ ပာပေသိ။
Ekamidāhanti idaṃ bhagavā pubbe vajjīnaṃ imassa vajjisattakassa desitabhāvappakāsanatthaṃ āha. Akaraṇīyāti akattabbā, aggahetabbāti attho. Yadidanti nipātamattaṃ. Yuddhassāti karaṇatthe sāmivacanaṃ, abhimukhaṃ yuddhena gahetuṃ na sakkāti attho. Aññatra upalāpanāyāti ṭhapetvā upalāpanaṃ. Upalāpanā nāma ‘‘alaṃ vivādena, idāni samaggā homā’’ti hatthiassarathahiraññasuvaṇṇādīni pesetvā saṅgahakaraṇaṃ, evañhi saṅgahaṃ katvā kevalaṃ vissāsena sakkā gaṇhitunti attho. Aññatra mithubhedāti ṭhapetvā mithubhedaṃ. Iminā ‘‘aññamaññabhedaṃ katvāpi sakkā ete gahetu’’nti dasseti. Idaṃ brāhmaṇo bhagavato kathāya nayaṃ labhitvā āha. Kiṃ pana bhagavā brāhmaṇassa imāya kathāya nayalābhaṃ jānātīti? Āma jānāti. Jānanto kasmā kathesi? Anukampāya. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘mayā akathitepi katipāhena gantvā sabbe gaṇhissati, kathite pana samagge bhindanto tīhi saṃvaccharehi gaṇhissati. Ettakampi jīvitameva varaṃ. Ettakañhi jīvantā attano patiṭṭhābhūtaṃ puññaṃ karissantī’’ti. Abhinanditvāti cittena nanditvā. Anumoditvāti ‘‘yāva subhāsitamidaṃ bhotā gotamenā’’ti vācāya anumoditvā. Pakkāmīti rañño santikaṃ gato. Rājāpi tameva pesetvā sabbe bhinditvā gantvā anayabyasanaṃ pāpesi.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၂. ဝသ္သကာရသုတ္တံ • 2. Vassakārasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၂. ဝသ္သကာရသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Vassakārasuttavaṇṇanā
