| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੨. વਸ੍ਸਕਾਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
2. Vassakārasuttavaṇṇanā
੨੨. ਦੁਤਿਯੇ ਅਭਿਯਾਤੁਕਾਮੋਤਿ ਅਭਿਭવਨਤ੍ਥਾਯ ਯਾਤੁਕਾਮੋ। વਜ੍ਜੀਤਿ વਜ੍ਜਿਰਾਜਾਨੋ। ਏવਂਮਹਿਦ੍ਧਿਕੇਤਿ ਏવਂ ਮਹਤਿਯਾ ਰਾਜਿਦ੍ਧਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ। ਏਤੇਨ ਨੇਸਂ ਸਮਗ੍ਗਭਾવਂ ਕਥੇਤਿ। ਏવਂਮਹਾਨੁਭਾવੇਤਿ ਏવਂ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਰਾਜਾਨੁਭਾવੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ । ਏਤੇਨ ਨੇਸਂ ਹਤ੍ਥਿਸਿਪ੍ਪਾਦੀਸੁ ਕਤਸਿਕ੍ਖਤਂ ਕਥੇਤਿ, ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਿਕ੍ਖਿਤਾ વਤਿਮੇ ਲਿਚ੍ਛવਿਕੁਮਾਰਕਾ, ਸੁਸਿਕ੍ਖਿਤਾ વਤਿਮੇ ਲਿਚ੍ਛવਿਕੁਮਾਰਕਾ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਸੁਖੁਮੇਨ ਤਾਲ਼ਚ੍ਛਿਗ੍ਗਲ਼ੇਨ ਅਸਨਂ ਅਤਿਪਾਤਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੋਙ੍ਖਾਨੁਪੋਙ੍ਖਂ ਅવਿਰਾਧਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੧੧੧੫)। ਉਚ੍ਛੇਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਿ। વਿਨਾਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਨਯਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਨ੍ਤਿ ਅવਡ੍ਢਿਞ੍ਚੇવ, ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨਞ੍ਚ। ਆਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਾਪਯਿਸ੍ਸਾਮਿ।
22. Dutiye abhiyātukāmoti abhibhavanatthāya yātukāmo. Vajjīti vajjirājāno. Evaṃmahiddhiketi evaṃ mahatiyā rājiddhiyā samannāgate. Etena nesaṃ samaggabhāvaṃ katheti. Evaṃmahānubhāveti evaṃ mahantena rājānubhāvena samannāgate . Etena nesaṃ hatthisippādīsu katasikkhataṃ katheti, yaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘sikkhitā vatime licchavikumārakā, susikkhitā vatime licchavikumārakā, yatra hi nāma sukhumena tāḷacchiggaḷena asanaṃ atipātayissanti poṅkhānupoṅkhaṃ avirādhita’’nti (saṃ. ni. 5.1115). Ucchecchāmīti ucchindissāmi. Vināsessāmīti adassanaṃ nayissāmi. Anayabyasananti avaḍḍhiñceva, ñātibyasanañca. Āpādessāmīti pāpayissāmi.
ਇਤਿ ਕਿਰ ਸੋ ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਇਮਂ ਯੁਦ੍ਧਕਥਮੇવ ਕਥੇਤਿ, ‘‘ਗਮਨਸਜ੍ਜਾ ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਚ ਬਲਕਾਯਂ ਆਣਾਪੇਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਗਙ੍ਗਾਯ ਕਿਰ ਏਕਂ ਪਟ੍ਟਨਗਾਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਦ੍ਧਯੋਜਨਂ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਨੋ વਿਜਿਤਂ, ਅਦ੍ਧਯੋਜਨਂ ਲਿਚ੍ਛવੀਨਂ। ਤਤ੍ਰ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦਤੋ ਮਹਗ੍ਘਭਣ੍ਡਂ ਓਤਰਤਿ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਯਾਮਿ, ਸ੍વੇ ਯਾਮੀ’’ਤਿ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਨੋ ਸਂવਿਦਹਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਲਿਚ੍ਛવਿਨੋ ਸਮਗ੍ਗਾ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ ਪੁਰੇਤਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ। ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍વਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤੇ ਪੁਨਸਂવਚ੍ਛਰੇਪਿ ਤਥੇવ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਸੋ ਬਲવਾਘਾਤਜਾਤੋ, ਤਦਾ ਏવਮਕਾਸਿ।
Iti kira so ṭhānanisajjādīsu imaṃ yuddhakathameva katheti, ‘‘gamanasajjā hothā’’ti ca balakāyaṃ āṇāpeti. Kasmā? Gaṅgāya kira ekaṃ paṭṭanagāmaṃ nissāya addhayojanaṃ ajātasattuno vijitaṃ, addhayojanaṃ licchavīnaṃ. Tatra pabbatapādato mahagghabhaṇḍaṃ otarati. Taṃ sutvā ‘‘ajja yāmi, sve yāmī’’ti ajātasattuno saṃvidahantasseva licchavino samaggā sammodamānā puretaraṃ āgantvā sabbaṃ gaṇhanti. Ajātasattu pacchā āgantvā taṃ pavattiṃ ñatvā kujjhitvā gacchati. Te punasaṃvaccharepi tatheva karonti. Atha so balavāghātajāto, tadā evamakāsi.
ਤਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਗਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਦ੍ਧਂ ਨਾਮ ਭਾਰਿਯਂ, ਏਕੋਪਿ ਮੋਘਪ੍ਪਹਾਰੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਏਕੇਨ ਖੋ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਰਪਰਾਧੋ ਹੋਤਿ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਚ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦਿਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਚ ਅવਿਦੂਰੇ ਧੁਰવਿਹਾਰੇ વਸਤਿ, ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ। ਸਚੇ ਮੇ ਗਤੇਨ ਕੋਚਿ ਅਤ੍ਥੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਅਨਤ੍ਥੇ ਪਨ ਸਤਿ ‘ਕਿਂ ਰਞ੍ਞੋ ਤਤ੍ਥ ਗਤੇਨਾ’ਤਿ વਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ। ਸੋ વਸ੍ਸਕਾਰਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਪੇਸੇਸਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਾ…ਪੇ॰… ਆਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮਿ વਜ੍ਜੀਤਿ।
Tato cintesi – ‘‘gaṇena saddhiṃ yuddhaṃ nāma bhāriyaṃ, ekopi moghappahāro nāma natthi. Ekena kho pana paṇḍitena saddhiṃ mantetvā karonto niraparādho hoti, paṇḍito ca satthārā sadiso natthi, satthā ca avidūre dhuravihāre vasati, handāhaṃ pesetvā pucchāmi. Sace me gatena koci attho bhavissati, satthā tuṇhī bhavissati. Anatthe pana sati ‘kiṃ rañño tattha gatenā’ti vakkhatī’’ti. So vassakāraṃ brāhmaṇaṃ pesesi. Brāhmaṇo gantvā bhagavato tamatthaṃ ārocesi. Tena vuttaṃ – atha kho rājā…pe… āpādessāmi vajjīti.
ਭਗવਨ੍ਤਂ ਬੀਜਯਮਾਨੋਤਿ ਥੇਰੋ વਤ੍ਤਸੀਸੇ ਠਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਬੀਜਤਿ, ਭਗવਤੋ ਪਨ ਸੀਤਂ વਾ ਉਣ੍ਹਂ વਾ ਨਤ੍ਥਿ। ਭਗવਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਤੁਕਾਮੋ ਕਿਨ੍ਤਿ ਤੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸੁਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਂ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇવ।
Bhagavantaṃ bījayamānoti thero vattasīse ṭhatvā bhagavantaṃ bījati, bhagavato pana sītaṃ vā uṇhaṃ vā natthi. Bhagavā brāhmaṇassa vacanaṃ sutvā tena saddhiṃ amantetvā therena saddhiṃ mantetukāmo kinti te, ānanda, sutantiādimāha. Taṃ vuttatthameva.
ਏਕਮਿਦਾਹਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਭਗવਾ ਪੁਬ੍ਬੇ વਜ੍ਜੀਨਂ ਇਮਸ੍ਸ વਜ੍ਜਿਸਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਦੇਸਿਤਭਾવਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਆਹ। ਅਕਰਣੀਯਾਤਿ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾ, ਅਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਦਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਯੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ, ਅਭਿਮੁਖਂ ਯੁਦ੍ਧੇਨ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਉਪਲਾਪਨਾਯਾਤਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਉਪਲਾਪਨਂ। ਉਪਲਾਪਨਾ ਨਾਮ ‘‘ਅਲਂ વਿવਾਦੇਨ, ਇਦਾਨਿ ਸਮਗ੍ਗਾ ਹੋਮਾ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਰਥਹਿਰਞ੍ਞਸੁવਣ੍ਣਾਦੀਨਿ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗਹਕਰਣਂ, ਏવਞ੍ਹਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਤ੍વਾ ਕੇવਲਂ વਿਸ੍ਸਾਸੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਗਣ੍ਹਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਿਥੁਭੇਦਾਤਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਮਿਥੁਭੇਦਂ। ਇਮਿਨਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਭੇਦਂ ਕਤ੍વਾਪਿ ਸਕ੍ਕਾ ਏਤੇ ਗਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਦਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਤੋ ਕਥਾਯ ਨਯਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਆਹ। ਕਿਂ ਪਨ ਭਗવਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਇਮਾਯ ਕਥਾਯ ਨਯਲਾਭਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ? ਆਮ ਜਾਨਾਤਿ। ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਮਾ ਕਥੇਸਿ? ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ। ਏવਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਮਯਾ ਅਕਥਿਤੇਪਿ ਕਤਿਪਾਹੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਥਿਤੇ ਪਨ ਸਮਗ੍ਗੇ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਤੀਹਿ ਸਂવਚ੍ਛਰੇਹਿ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਜੀવਿਤਮੇવ વਰਂ। ਏਤ੍ਤਕਞ੍ਹਿ ਜੀવਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਭੂਤਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍વਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨਨ੍ਦਿਤ੍વਾ। ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਯਾવ ਸੁਭਾਸਿਤਮਿਦਂ ਭੋਤਾ ਗੋਤਮੇਨਾ’’ਤਿ વਾਚਾਯ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍વਾ। ਪਕ੍ਕਾਮੀਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤੋ। ਰਾਜਾਪਿ ਤਮੇવ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੇਸਿ।
Ekamidāhanti idaṃ bhagavā pubbe vajjīnaṃ imassa vajjisattakassa desitabhāvappakāsanatthaṃ āha. Akaraṇīyāti akattabbā, aggahetabbāti attho. Yadidanti nipātamattaṃ. Yuddhassāti karaṇatthe sāmivacanaṃ, abhimukhaṃ yuddhena gahetuṃ na sakkāti attho. Aññatra upalāpanāyāti ṭhapetvā upalāpanaṃ. Upalāpanā nāma ‘‘alaṃ vivādena, idāni samaggā homā’’ti hatthiassarathahiraññasuvaṇṇādīni pesetvā saṅgahakaraṇaṃ, evañhi saṅgahaṃ katvā kevalaṃ vissāsena sakkā gaṇhitunti attho. Aññatra mithubhedāti ṭhapetvā mithubhedaṃ. Iminā ‘‘aññamaññabhedaṃ katvāpi sakkā ete gahetu’’nti dasseti. Idaṃ brāhmaṇo bhagavato kathāya nayaṃ labhitvā āha. Kiṃ pana bhagavā brāhmaṇassa imāya kathāya nayalābhaṃ jānātīti? Āma jānāti. Jānanto kasmā kathesi? Anukampāya. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘mayā akathitepi katipāhena gantvā sabbe gaṇhissati, kathite pana samagge bhindanto tīhi saṃvaccharehi gaṇhissati. Ettakampi jīvitameva varaṃ. Ettakañhi jīvantā attano patiṭṭhābhūtaṃ puññaṃ karissantī’’ti. Abhinanditvāti cittena nanditvā. Anumoditvāti ‘‘yāva subhāsitamidaṃ bhotā gotamenā’’ti vācāya anumoditvā. Pakkāmīti rañño santikaṃ gato. Rājāpi tameva pesetvā sabbe bhinditvā gantvā anayabyasanaṃ pāpesi.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੨. વਸ੍ਸਕਾਰਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Vassakārasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੨. વਸ੍ਸਕਾਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Vassakārasuttavaṇṇanā
