| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
၄. ဝသ္သိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
4. Vassikasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā
၆၂၇. စတုတ္ထေ သိဗ္ဗနရဇနကပ္ပပရိယောသာနေန နိဋ္ဌာပေတ္ဝာတိ သူစိကမ္မနိဋ္ဌာနေန သကိမ္ပိ ဝဏ္ဏဘေဒမတ္တရဇနေန ကပ္ပဗိန္ဒုကရဏေန စ နိဋ္ဌာပေတ္ဝာ။ သမယေတိ ဝသ္သာနသမယေ။
627. Catutthe sibbanarajanakappapariyosānena niṭṭhāpetvāti sūcikammaniṭṭhānena sakimpi vaṇṇabhedamattarajanena kappabindukaraṇena ca niṭṭhāpetvā. Samayeti vassānasamaye.
၆၂၈. ကုစ္ဆိသမယောတိ အန္တောသမယော။ ‘‘အယမေကော အဍ္ဎမာသော ပရိယေသနက္ခေတ္တဉ္စေဝ ကရဏက္ခေတ္တဉ္စ။ ဧတသ္မိဉ္ဟိ အန္တရေ ဝသ္သိကသာဋိကံ အလဒ္ဓံ ပရိယေသိတုံ လဒ္ဓံ ကာတုဉ္စ ဝဋ္ဋတိ, နိဝာသေတုံ အဓိဋ္ဌာတုဉ္စ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပောတ္ထကေသု ပာဌော ဒိသ္သတိ, သော အပာဌော။ ဧဝံ ပနေတ္ထ ပာဌေန ဘဝိတဗ္ဗံ ‘‘အယမေကော အဍ္ဎမာသော ပရိယေသနက္ခေတ္တံ။ ဧတသ္မိဉ္ဟိ အန္တရေ ဝသ္သိကသာဋိကံ အလဒ္ဓံ ပရိယေသိတုံ ဝဋ္ဋတိ, လဒ္ဓံ ကာတုံ နိဝာသေတုံ အဓိဋ္ဌာတုဉ္စ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ န ဟိ ဂိမ္ဟာနံ ပစ္ဆိမမာသသ္သ ပဌမော အဍ္ဎမာသော ကရဏက္ခေတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘အဍ္ဎမာသော သေသော ဂိမ္ဟာနန္တိ ကတ္ဝာ နိဝာသေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနတော ပန ဂိမ္ဟာနံ ပစ္ဆိမမာသသ္သ ပစ္ဆိမော အဍ္ဎမာသော ကရဏက္ခေတ္တဉ္စေဝ နိဝာသနက္ခေတ္တဉ္စ ဟောတိ။ တေနေဝ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင္ခာ. အဋ္ဌ. ဝဟိသကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ‘‘ဂိမ္ဟာနံ ပစ္ဆိမော မာသော ပရိယေသနက္ခေတ္တံ, ပစ္ဆိမော အဍ္ဎမာသော ကရဏနိဝာသနက္ခေတ္တမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ပာဠိယာ မာတိကာဋ္ဌကထာယ စ အဝိရောဓံ ဣစ္ဆန္တေန ဝုတ္တနယေနေဝ ပာဌော ဂဟေတဗ္ဗော။
628.Kucchisamayoti antosamayo. ‘‘Ayameko aḍḍhamāso pariyesanakkhettañceva karaṇakkhettañca. Etasmiñhi antare vassikasāṭikaṃ aladdhaṃ pariyesituṃ laddhaṃ kātuñca vaṭṭati, nivāsetuṃ adhiṭṭhātuñca na vaṭṭatī’’ti potthakesu pāṭho dissati, so apāṭho. Evaṃ panettha pāṭhena bhavitabbaṃ ‘‘ayameko aḍḍhamāso pariyesanakkhettaṃ. Etasmiñhi antare vassikasāṭikaṃ aladdhaṃ pariyesituṃ vaṭṭati, laddhaṃ kātuṃ nivāsetuṃ adhiṭṭhātuñca na vaṭṭatī’’ti. Na hi gimhānaṃ pacchimamāsassa paṭhamo aḍḍhamāso karaṇakkhettaṃ hoti. ‘‘Aḍḍhamāso seso gimhānanti katvā nivāsetabba’’nti vacanato pana gimhānaṃ pacchimamāsassa pacchimo aḍḍhamāso karaṇakkhettañceva nivāsanakkhettañca hoti. Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. vahisakasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘gimhānaṃ pacchimo māso pariyesanakkhettaṃ, pacchimo aḍḍhamāso karaṇanivāsanakkhettampī’’ti vuttaṃ. Tasmā pāḷiyā mātikāṭṭhakathāya ca avirodhaṃ icchantena vuttanayeneva pāṭho gahetabbo.
‘‘ဝိညတ္တိံ ကတ္ဝာ နိပ္ဖာဒေန္တသ္သ အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒေန အနာပတ္တီ’’တိ ဝဒန္တေန ‘‘ပိဋ္ဌိသမယတ္တာ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန အာပတ္တီ’’တိ ဒီပိတာ ဟောတိ။ န ဟိ ဉာတကပဝာရိတဋ္ဌာနတော ပိဋ္ဌိသမယေ သတုပ္ပာဒကရဏမတ္တေနပိ သမ္ဘဝန္တီ အာပတ္တိ တတော ဂရုကတရာယ ဝိညတ္တိယာ န ဟောတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ တေနေဝ ဘဒန္တဗုဒ္ဓဒတ္တာစရိယေန ဝုတ္တံ –
‘‘Viññattiṃ katvā nipphādentassa aññātakaviññattisikkhāpadena anāpattī’’ti vadantena ‘‘piṭṭhisamayattā iminā sikkhāpadena āpattī’’ti dīpitā hoti. Na hi ñātakapavāritaṭṭhānato piṭṭhisamaye satuppādakaraṇamattenapi sambhavantī āpatti tato garukatarāya viññattiyā na hotīti sakkā vattuṃ. Teneva bhadantabuddhadattācariyena vuttaṃ –
‘‘ကတ္ဝာ ပန သတုပ္ပာဒံ၊ ဝသ္သိကသာဋိစီဝရံ။
‘‘Katvā pana satuppādaṃ, vassikasāṭicīvaraṃ;
နိပ္ဖာဒေန္တသ္သ ဘိက္ခုသ္သ၊ သမယေ ပိဋ္ဌိသမ္မတေ။
Nipphādentassa bhikkhussa, samaye piṭṭhisammate.
‘‘ဟောတိ နိသ္သဂ္ဂိယာပတ္တိ၊ ဉာတကာဉာတကာဒိနော။
‘‘Hoti nissaggiyāpatti, ñātakāñātakādino;
တေသုယေဝ စ ဝိညတ္တိံ၊ ကတ္ဝာ နိပ္ဖာဒနေ တထာ’’တိ။
Tesuyeva ca viññattiṃ, katvā nipphādane tathā’’ti.
ကေနသ္သ ဟောတိ အာပတ္တီတိ အသ္သ မာတရံ စီဝရံ ယာစန္တသ္သ ကေန သိက္ခာပဒေန အာပတ္တီတိ ပုစ္ဆတိ။ ‘‘ပရိဏတံ ဝိညာပေန္တသ္သ ပရိဏာမနသိက္ခာပဒေန အာပတ္တီ’’တိ စောဒနာဘာဝံ ဒသ္သေတိ နော စ သင္ဃေ ပရိဏတန္တိ။ အထ အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒေနာတိ စေ, ဧတမ္ပိ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘အနာပတ္တိ စ ဉာတကေ’’တိ။ ‘‘ဉာတကေ ဝိညာပေန္တသ္သာ’’တိ ပာဌသေသော။ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယာတိ ပိဋ္ဌိသမယေ ဝသ္သိကသာဋိကတ္ထံ ဉာတကပဝာရိတဋ္ဌာနေ သတုပ္ပာဒကရဏေန အာပတ္တိံ, အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒေန အနာပတ္တိဉ္စ သန္ဓာယ။
Kenassahoti āpattīti assa mātaraṃ cīvaraṃ yācantassa kena sikkhāpadena āpattīti pucchati. ‘‘Pariṇataṃ viññāpentassa pariṇāmanasikkhāpadena āpattī’’ti codanābhāvaṃ dasseti no ca saṅghe pariṇatanti. Atha aññātakaviññattisikkhāpadenāti ce, etampi natthīti āha ‘‘anāpatti ca ñātake’’ti. ‘‘Ñātake viññāpentassā’’ti pāṭhaseso. Imamatthaṃ sandhāyāti piṭṭhisamaye vassikasāṭikatthaṃ ñātakapavāritaṭṭhāne satuppādakaraṇena āpattiṃ, aññātakaviññattisikkhāpadena anāpattiñca sandhāya.
အညာတကအပ္ပဝာရိတဋ္ဌာနတော။ပေ.။ ဒုက္ကဋန္တိ ဣဒံ ဝသ္သိကသာဋိကံ အဒိန္နပုဗ္ဗေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေနေဝေတ္ထ ဝတ္တဘေဒေ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ, ဒိန္နပုဗ္ဗေသု ပန ဝတ္တဘေဒော နတ္ထိ။ တေနေဝာဟ – ‘‘ယေ မနုသ္သာ။ပေ.။ ဝတ္တဘေဒော နတ္ထီ’’တိ။ ဣဒန္တိ ယထာဝုတ္တနိသ္သဂ္ဂိယပာစိတ္တိယံ။ ဝိညတ္တိံ ကတ္ဝာ နိပ္ဖာဒေန္တသ္သာတိ အညာတကအပ္ပဝာရိတဋ္ဌာနတော ဝိညတ္တိံ ကတ္ဝာ နိပ္ဖာဒေန္တသ္သ။ ပကတိယာ ဝသ္သိကသာဋိကဒာယကာ နာမ သင္ဃဝသေန ဝာ ပုဂ္ဂလဝသေန ဝာ အပဝာရေတ္ဝာ အနုသံဝစ္ဆရံ ဝသ္သိကသာဋိကာနံ ဒာယကာ။ အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒေန အနာပတ္တီတိ ဧတ္ထ ဣမိနာပိ သိက္ခာပဒေန အနာပတ္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကုစ္ဆိသမယေ ဟိ အတ္တနော ဉာတကပဝာရိတဋ္ဌာနတော ‘‘ဒေထ မေ ဝသ္သိကသာဋိက’’န္တိအာဒိနာ ဝိညာပေန္တသ္သပိ အနာပတ္တိ။ တေနေဝာဟ – ‘‘န ဝတ္တဗ္ဗာ ဒေထ မေတိ ဣဒဉ္ဟိ ပရိယေသနကာလေ အညာတကအပ္ပဝာရိတေ ဧဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ။ မာတိကာဋ္ဌကထာယဉ္ဟိ (ကင္ခာ. အဋ္ဌ. ဝသ္သိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တနော ဉာတကပဝာရိတဋ္ဌာနတော ပန ‘ဒေထ မေ ဝသ္သိကသာဋိကစီဝရ’န္တိအာဒိကာယ ဝိညတ္တိယာပိ ပရိယေသိတဗ္ဗ’’န္တိ။
Aññātakaappavāritaṭṭhānato…pe… dukkaṭanti idaṃ vassikasāṭikaṃ adinnapubbe sandhāya vuttaṃ. Tenevettha vattabhede dukkaṭaṃ vuttaṃ, dinnapubbesu pana vattabhedo natthi. Tenevāha – ‘‘ye manussā…pe… vattabhedo natthī’’ti. Idanti yathāvuttanissaggiyapācittiyaṃ. Viññattiṃ katvā nipphādentassāti aññātakaappavāritaṭṭhānato viññattiṃ katvā nipphādentassa. Pakatiyā vassikasāṭikadāyakā nāma saṅghavasena vā puggalavasena vā apavāretvā anusaṃvaccharaṃ vassikasāṭikānaṃ dāyakā. Aññātakaviññattisikkhāpadena anāpattīti ettha imināpi sikkhāpadena anāpattīti veditabbaṃ. Kucchisamaye hi attano ñātakapavāritaṭṭhānato ‘‘detha me vassikasāṭika’’ntiādinā viññāpentassapi anāpatti. Tenevāha – ‘‘na vattabbā detha meti idañhi pariyesanakāle aññātakaappavārite eva sandhāya vutta’’nti. Mātikāṭṭhakathāyañhi (kaṅkhā. aṭṭha. vassikasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ ‘‘attano ñātakapavāritaṭṭhānato pana ‘detha me vassikasāṭikacīvara’ntiādikāya viññattiyāpi pariyesitabba’’nti.
၆၂၉. ‘‘အာကာသတော ပတိတဥဒကေနေဝာတိ ဝစနတော ဆဒနကောဋိယာ ပတိတဥဒကေန နဟာယန္တသ္သ အနာပတ္တီ’’တိ တီသုပိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။
629.‘‘Ākāsato patitaudakenevāti vacanato chadanakoṭiyā patitaudakena nahāyantassa anāpattī’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
၆၃၀. ဆ မာသေ ပရိဟာရံ လဘတီတိ ဧတေန အန္တောဝသ္သေပိ ယာဝ ဝသ္သာနသ္သ ပစ္ဆိမဒိဝသာ အကတာ ပရိဟာရံ လဘတီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။ ယသ္မာ မူလစီဝရံ ကရောန္တေန ဟေမန္တသ္သ ပစ္ဆိမုပောသထဒိဝသေယေဝ ကာတဗ္ဗံ, တသ္မာ ဂိမ္ဟာနတော ဧကူနတိံသဒိဝသေ ပရိဟာရံ လဘတိ, ဧဝံ သန္တေပိ အပ္ပကံ ဦနမဓိကံ ဝာ ဂဏနူပဂံ န ဟောတီတိ ကတ္ဝာ ‘‘တတော ပရမ္ပိ။ပေ.။ ဧကမာသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဧကာဟဒ္ဝီဟာဒိဝသေန။ပေ.။ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စာတိ ဣမိနာ ဧကာဟာနာဂတာယ ဝသ္သူပနာယိကာယ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စ, ဒ္ဝီဟာနာဂတာယ။ပေ.။ ဒသာဟာနာဂတာယ ဝသ္သူပနာယိကာယ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စ, အန္တောဝသ္သေ ဝာ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စာတိ အယမတ္ထော ဒသ္သိတော။ တတ္ထ အာသာဠ္ဟိမာသသ္သ ဇုဏ္ဟပက္ခပုဏ္ဏမိယံ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စ ဝသ္သိကသာဋိကာ ‘‘ဧကာဟာနာဂတာယ ဝသ္သူပနာယိကာယ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဧတေနေဝ နယေန ဇုဏ္ဟပက္ခသ္သ ဆဋ္ဌိယံ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စ ‘‘ဒသာဟာနာဂတာယ ဝသ္သူပနာယိကာယ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ယာဝ ပဌမကတ္တိကတေမာသပုဏ္ဏမီ, တာဝ အန္တောတေမာသေ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စ ‘‘အန္တောဝသ္သေ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပဌမကတ္တိကတေမာသပုဏ္ဏမိတော ပရဉ္ဟိ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စ ယာဝ စီဝရကာလော နာတိက္ကမတိ, တာဝ အနဓိဋ္ဌဟိတ္ဝာ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ န တတ္ရာယံ ဝိစာရဏာ သမ္ဘဝတိ။
630.Cha māse parihāraṃ labhatīti etena antovassepi yāva vassānassa pacchimadivasā akatā parihāraṃ labhatīti dīpitaṃ hoti. Yasmā mūlacīvaraṃ karontena hemantassa pacchimuposathadivaseyeva kātabbaṃ, tasmā gimhānato ekūnatiṃsadivase parihāraṃ labhati, evaṃ santepi appakaṃ ūnamadhikaṃ vā gaṇanūpagaṃ na hotīti katvā ‘‘tato parampi…pe… ekamāsa’’nti vuttaṃ. Ekāhadvīhādivasena…pe… laddhā ceva niṭṭhitā cāti iminā ekāhānāgatāya vassūpanāyikāya laddhā ceva niṭṭhitā ca, dvīhānāgatāya…pe… dasāhānāgatāya vassūpanāyikāya laddhā ceva niṭṭhitā ca, antovasse vā laddhā ceva niṭṭhitā cāti ayamattho dassito. Tattha āsāḷhimāsassa juṇhapakkhapuṇṇamiyaṃ laddhā ceva niṭṭhitā ca vassikasāṭikā ‘‘ekāhānāgatāya vassūpanāyikāya laddhā ceva niṭṭhitā cā’’ti vuccati. Eteneva nayena juṇhapakkhassa chaṭṭhiyaṃ laddhā ceva niṭṭhitā ca ‘‘dasāhānāgatāya vassūpanāyikāya laddhā ceva niṭṭhitā cā’’ti vuccati. Yāva paṭhamakattikatemāsapuṇṇamī, tāva antotemāse laddhā ceva niṭṭhitā ca ‘‘antovasse laddhā ceva niṭṭhitā cā’’ti vuccati. Paṭhamakattikatemāsapuṇṇamito parañhi laddhā ceva niṭṭhitā ca yāva cīvarakālo nātikkamati, tāva anadhiṭṭhahitvā ṭhapetuṃ vaṭṭatīti na tatrāyaṃ vicāraṇā sambhavati.
တသ္မိံယေဝ အန္တောဒသာဟေ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာတိ အဝိသေသေန ဝုတ္တေပိ ဝသ္သာနတော ပုဗ္ဗေ ဧကာဟဒ္ဝီဟာဒိဝသေန အနာဂတာယ ဝသ္သူပနာယိကာယ လဒ္ဓာ တေဟိ ဒိဝသေဟိ သဒ္ဓိံ ဒသာဟံ အနတိက္ကမန္တေန ဝသ္သူပနာယိကဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ အဓိဋ္ဌာနက္ခေတ္တံ သမ္ပတ္တာယေဝ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ, န တတော ပုဗ္ဗေ အဓိဋ္ဌာနသ္သ အခေတ္တတ္တာ။ အန္တောဝသ္သေ ပန လဒ္ဓာ တသ္မိံယေဝ အန္တောဝသ္သေ လဒ္ဓဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဒသာဟံ အနတိက္ကာမေတ္ဝာ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ။
Tasmiṃyeva antodasāhe adhiṭṭhātabbāti avisesena vuttepi vassānato pubbe ekāhadvīhādivasena anāgatāya vassūpanāyikāya laddhā tehi divasehi saddhiṃ dasāhaṃ anatikkamantena vassūpanāyikadivasato paṭṭhāya adhiṭṭhānakkhettaṃ sampattāyeva adhiṭṭhātabbā, na tato pubbe adhiṭṭhānassa akhettattā. Antovasse pana laddhā tasmiṃyeva antovasse laddhadivasato paṭṭhāya dasāhaṃ anatikkāmetvā adhiṭṭhātabbā.
နနု စ ဝသ္သာနတော ပုဗ္ဗေ အနဓိဋ္ဌဟိတ္ဝာ ဒသာဟံ အတိက္ကာမေတုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ, တသ္မာ အဓိဋ္ဌာနသ္သ အခေတ္တဘူတေပိ ဒိဝသေ ဂဟေတ္ဝာ ‘‘အန္တောဒသာဟေ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗ’’န္တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ? ယထာ ‘‘အန္တောဝသ္သေ လဒ္ဓာပိ ယာဝ န နိဋ္ဌာတိ, တာဝ အနဓိဋ္ဌဟိတ္ဝာ ဒသာဟံ အတိက္ကာမေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အကတာယ အနဓိဋ္ဌာနက္ခေတ္တသဒိသာပိ အတိက္ကန္တဒိဝသာ ဒသာဟံ အတိက္ကာမေတ္ဝာ နိဋ္ဌိတာယ ဂဏနူပဂာ ဟောန္တီတိ နိဋ္ဌိတဒိဝသေယေဝ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ, ဧဝမိဓာပိ ဝသ္သာနတော ပုဗ္ဗေ အနဓိဋ္ဌာနက္ခေတ္တဘူတာပိ ဒိဝသာ လဒ္ဓဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဂဏနူပဂာ ဟောန္တီတိ ဒသ္သနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘တသ္မိံယေဝ အန္တောဒသာဟေ’’တိ အဝိသေသေန ဝုတ္တတ္တာ ဒသာဟာနာဂတာယ ဝသ္သူပနာယိကာယ ဆဋ္ဌိယံ လဒ္ဓာ ပုဏ္ဏမိယံ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာတိ အာပဇ္ဇတီတိ? နာပဇ္ဇတိ ‘‘စာတုမာသံ အဓိဋ္ဌာတု’’န္တိ ဝစနေနေဝ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ။ ဧဝံ သန္တေ ‘‘ဒသာဟာနာဂတာယာ’’တိ ဣမိနာ ကိံ ပယောဇနန္တိ စေ? ဝသ္သာနတော ပုဗ္ဗေယေဝ ဒသာဟေ အတိက္ကန္တေ ဝသ္သူပနာယိကဒိဝသေ နိဋ္ဌိတာ တဒဟေဝ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာတိ ဒသ္သနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဣဒမေတ္ထ ပယောဇနံ။ တေနေဝာဟ – ‘‘ဒသာဟာတိက္ကမေ နိဋ္ဌိတာ တဒဟေဝ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ’’တိ။
Nanu ca vassānato pubbe anadhiṭṭhahitvā dasāhaṃ atikkāmetuṃ vaṭṭatiyeva, tasmā adhiṭṭhānassa akhettabhūtepi divase gahetvā ‘‘antodasāhe adhiṭṭhātabba’’nti kasmā vuttaṃ? Yathā ‘‘antovasse laddhāpi yāva na niṭṭhāti, tāva anadhiṭṭhahitvā dasāhaṃ atikkāmetuṃ vaṭṭatī’’ti akatāya anadhiṭṭhānakkhettasadisāpi atikkantadivasā dasāhaṃ atikkāmetvā niṭṭhitāya gaṇanūpagā hontīti niṭṭhitadivaseyeva adhiṭṭhātabbā, evamidhāpi vassānato pubbe anadhiṭṭhānakkhettabhūtāpi divasā laddhadivasato paṭṭhāya gaṇanūpagā hontīti dassanatthaṃ vuttaṃ. Yadi evaṃ ‘‘tasmiṃyeva antodasāhe’’ti avisesena vuttattā dasāhānāgatāya vassūpanāyikāya chaṭṭhiyaṃ laddhā puṇṇamiyaṃ adhiṭṭhātabbāti āpajjatīti? Nāpajjati ‘‘cātumāsaṃ adhiṭṭhātu’’nti vacaneneva paṭikkhittattā. Evaṃ sante ‘‘dasāhānāgatāyā’’ti iminā kiṃ payojananti ce? Vassānato pubbeyeva dasāhe atikkante vassūpanāyikadivase niṭṭhitā tadaheva adhiṭṭhātabbāti dassanatthaṃ vuttanti idamettha payojanaṃ. Tenevāha – ‘‘dasāhātikkame niṭṭhitā tadaheva adhiṭṭhātabbā’’ti.
ဒသာဟေ အပ္ပဟောန္တေ စီဝရကာလံ နာတိက္ကမေတဗ္ဗာတိ တေမာသဗ္ဘန္တရေ ဒသာဟေ အပ္ပဟောန္တေ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စ စီဝရကာလံ နာတိက္ကမေတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ ‘‘ပဌမကတ္တိကတေမာသပုဏ္ဏမိတော ပုဗ္ဗေ သတ္တမိတော ပဋ္ဌာယ လဒ္ဓာ စေဝ နိဋ္ဌိတာ စ ဝသ္သိကသာဋိကာ ဒသာဟေ အနတိက္ကန္တေယေဝ စီဝရကာလံ ဩတိဏ္ဏတ္တာ တတ္ထ အနဓိဋ္ဌဟိတ္ဝာပိ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ဣမိနာ စ ဣမံ ဒီပေတိ – အကတာ စေ ဝသ္သိကသာဋိကာ, ဝသ္သာနံ စာတုမာသံ အကတတ္တာယေဝ ပရိဟာရံ လဘတိ, ကတာယ ပန ဒသာဟပရမသိက္ခာပဒံ အဝိကောပေတ္ဝာ ပရိဟာရော ဝတ္တဗ္ဗောတိ။
Dasāhe appahonte cīvarakālaṃ nātikkametabbāti temāsabbhantare dasāhe appahonte laddhā ceva niṭṭhitā ca cīvarakālaṃ nātikkametabbāti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti ‘‘paṭhamakattikatemāsapuṇṇamito pubbe sattamito paṭṭhāya laddhā ceva niṭṭhitā ca vassikasāṭikā dasāhe anatikkanteyeva cīvarakālaṃ otiṇṇattā tattha anadhiṭṭhahitvāpi ṭhapetuṃ vaṭṭatī’’ti. Iminā ca imaṃ dīpeti – akatā ce vassikasāṭikā, vassānaṃ cātumāsaṃ akatattāyeva parihāraṃ labhati, katāya pana dasāhaparamasikkhāpadaṃ avikopetvā parihāro vattabboti.
ယဒာ ဝာ တဒာ ဝာ အဓိဋ္ဌာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ စာတုမာသဗ္ဘန္တရေ ဒသာဟေ အတိက္ကန္တေပိ နတ္ထိ ဒောသောတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘ကဒာ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ။ပေ.။ ယဒိ နပ္ပဟောတိ, ယာဝ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာ ပရိဟာရံ လဘတီ’’တိ ဣမိနာပိ ကုရုန္ဒိဝစနေန အကတာယ ဝသ္သိကသာဋိကာယ စာတုမာသံ ပရိဟာရော, ကတာယ ဒသာဟမေဝ ပရိဟာရောတိ အယမတ္ထော ဒီပိတောယေဝာတိ အာဟ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ။
Yadā vā tadā vā adhiṭṭhātuṃ vaṭṭatīti cātumāsabbhantare dasāhe atikkantepi natthi dosoti adhippāyo. ‘‘Kadā adhiṭṭhātabbā…pe… yadi nappahoti, yāva kattikapuṇṇamā parihāraṃ labhatī’’ti imināpi kurundivacanena akatāya vassikasāṭikāya cātumāsaṃ parihāro, katāya dasāhameva parihāroti ayamattho dīpitoyevāti āha ‘‘apicā’’tiādi.
ပာဠိယံ အစ္ဆိန္နစီဝရသ္သ နဋ္ဌစီဝရသ္သာတိအာဒိနာ နိသ္သဂ္ဂိယေန အနာပတ္တိ ဝုတ္တာ, ဥဒာဟု နဂ္ဂသ္သ နဟာယတော ဒုက္ကဋေန အနာပတ္တိ ဝုတ္တာတိ? ကိမေတ္ထ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒေသု ဟိ ယတ္ထ ယတ္ထ မူလသိက္ခာပဒေန အာပတ္တိပ္ပသင္ဂော, တတ္ထ တတ္ထ အနာပတ္တိဒသ္သနတ္ထံ အနာပတ္တိဝာရော အာရဘီယတီတိ ဣဓာပိ နိသ္သဂ္ဂိယေန အနာပတ္တိဒသ္သနတ္ထန္တိ ယုတ္တံ ဝတ္တုံ။ န ဟိ မူလာပတ္တိယာ အနာပတ္တိံ အဒသ္သေတ္ဝာ အန္တရာ ဝုတ္တာယ ဧဝ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒသ္သနတ္ထံ အနာပတ္တိဝာရော အာရဘီယတီတိ။ တေနေဝ တီသုပိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဣဒံ ဝုတ္တံ ‘‘အစ္ဆိန္နစီဝရသ္သ နဋ္ဌစီဝရသ္သ စာတိ ဧတ္ထ အစ္ဆိန္နသေသစီဝရသ္သ နဋ္ဌသေသစီဝရသ္သ စ အသမယေ နိဝာသေန္တသ္သ ပရိယေသန္တသ္သ စ အနာပတ္တိ ။ အာပဒာသူတိ ဧတ္ထ အနိဝတ္ထံ စောရာ ဟရန္တီတိ အသမယေ နိဝာသေန္တသ္သ အနာပတ္တီ’’တိ။ မာတိကာဋ္ဌကထာယမ္ပိ (ကင္ခာ. အဋ္ဌ. ဝသ္သိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ ‘‘အစ္ဆိန္နစီဝရသ္သ ဝာ နဋ္ဌစီဝရသ္သ ဝာ အနိဝတ္ထံ စောရာ ဟရန္တီတိ ဧဝံ အာပဒာသု ဝာ နိဝာသယတော ဥမ္မတ္တကာဒီနဉ္စ အနာပတ္တီ’’တိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန နဂ္ဂသ္သ နဟာယတော ဒုက္ကဋေနေဝ အနာပတ္တိံ သန္ဓာယ ‘‘အစ္ဆိန္နစီဝရသ္သာတိ ဧတံ ဝသ္သိကသာဋိကမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေသဉ္ဟိ နဂ္ဂာနံ ကာယောဝသ္သာပနေ အနာပတ္တိ။ ဧတ္ထ စ မဟဂ္ဃဝသ္သိကသာဋိကံ နိဝာသေတ္ဝာ နဟာယန္တသ္သ စောရုပဒ္ဒဝော အာပဒာ နာမာ’’တိ ယံ ဝုတ္တံ, တတ္ထ ကာရဏံ ပရိယေသိတဗ္ဗံ။
Pāḷiyaṃ acchinnacīvarassa naṭṭhacīvarassātiādinā nissaggiyena anāpatti vuttā, udāhu naggassa nahāyato dukkaṭena anāpatti vuttāti? Kimettha pucchitabbaṃ. Sabbasikkhāpadesu hi yattha yattha mūlasikkhāpadena āpattippasaṅgo, tattha tattha anāpattidassanatthaṃ anāpattivāro ārabhīyatīti idhāpi nissaggiyena anāpattidassanatthanti yuttaṃ vattuṃ. Na hi mūlāpattiyā anāpattiṃ adassetvā antarā vuttāya eva āpattiyā anāpattidassanatthaṃ anāpattivāro ārabhīyatīti. Teneva tīsupi gaṇṭhipadesu idaṃ vuttaṃ ‘‘acchinnacīvarassa naṭṭhacīvarassa cāti ettha acchinnasesacīvarassa naṭṭhasesacīvarassa ca asamaye nivāsentassa pariyesantassa ca anāpatti . Āpadāsūti ettha anivatthaṃ corā harantīti asamaye nivāsentassa anāpattī’’ti. Mātikāṭṭhakathāyampi (kaṅkhā. aṭṭha. vassikasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ ‘‘acchinnacīvarassa vā naṭṭhacīvarassa vā anivatthaṃ corā harantīti evaṃ āpadāsu vā nivāsayato ummattakādīnañca anāpattī’’ti. Aṭṭhakathāyaṃ pana naggassa nahāyato dukkaṭeneva anāpattiṃ sandhāya ‘‘acchinnacīvarassāti etaṃ vassikasāṭikameva sandhāya vuttaṃ. Tesañhi naggānaṃ kāyovassāpane anāpatti. Ettha ca mahagghavassikasāṭikaṃ nivāsetvā nahāyantassa corupaddavo āpadā nāmā’’ti yaṃ vuttaṃ, tattha kāraṇaṃ pariyesitabbaṃ.
အထ ဥဘယေနပိ အနာပတ္တိဒသ္သနတ္ထံ ‘‘အစ္ဆိန္နစီဝရသ္သာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓန္တိ ဧဝမဓိပ္ပာယော သိယာ, ဧဝမ္ပိ ‘‘အစ္ဆိန္နစီဝရသ္သာတိ ဧတံ ဝသ္သိကသာဋိကမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိအာဒိနာ ဝိသေသေတ္ဝာ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္ဟိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ ‘‘အစ္ဆိန္နသေသစီဝရသ္သ နဋ္ဌသေသစီဝရသ္သ ဝာ အသမယေ နိဝာသေန္တသ္သ ပရိယေသန္တသ္သ စ နိသ္သဂ္ဂိယေန အနာပတ္တိ, အစ္ဆိန္နဝသ္သိကသာဋိကသ္သ နဋ္ဌဝသ္သိကသာဋိကသ္သ ဝာ နဂ္ဂသ္သ နဟာယတော ဒုက္ကဋေန အနာပတ္တိ, အာပဒာသု အနိဝတ္ထံ စောရာ ဟရန္တီတိ အသမယေ နိဝာသယတော နိသ္သဂ္ဂိယေန အနာပတ္တိ, မဟဂ္ဃဝသ္သိကသာဋိကံ နိဝာသေတ္ဝာ နဟာယန္တသ္သ စောရာ ဟရန္တိ, နဂ္ဂသ္သ နဟာယတော ဒုက္ကဋေန အနာပတ္တီ’’တိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။
Atha ubhayenapi anāpattidassanatthaṃ ‘‘acchinnacīvarassā’’tiādi āraddhanti evamadhippāyo siyā, evampi ‘‘acchinnacīvarassāti etaṃ vassikasāṭikameva sandhāya vutta’’ntiādinā visesetvā na vattabbaṃ. Evañhi vattabbaṃ siyā ‘‘acchinnasesacīvarassa naṭṭhasesacīvarassa vā asamaye nivāsentassa pariyesantassa ca nissaggiyena anāpatti, acchinnavassikasāṭikassa naṭṭhavassikasāṭikassa vā naggassa nahāyato dukkaṭena anāpatti, āpadāsu anivatthaṃ corā harantīti asamaye nivāsayato nissaggiyena anāpatti, mahagghavassikasāṭikaṃ nivāsetvā nahāyantassa corā haranti, naggassa nahāyato dukkaṭena anāpattī’’ti. Sesamettha uttānameva.
အင္ဂေသု ပန ဝသ္သိကသာဋိကာယ အတ္တုဒ္ဒေသိကတာ, အသမယေ ပရိယေသနတာ, တာယ စ ပဋိလာဘောတိ ဣမာနိ တာဝ ပရိယေသနာပတ္တိယာ တီဏိ အင္ဂာနိ။ သစီဝရတာ, အာပဒာဘာဝော, ဝသ္သိကသာဋိကာယ သကဘာဝော, အသမယေ နိဝာသနန္တိ ဣမာနိ နိဝာသနာပတ္တိယာ စတ္တာရိ အင္ဂာနိ။
Aṅgesu pana vassikasāṭikāya attuddesikatā, asamaye pariyesanatā, tāya ca paṭilābhoti imāni tāva pariyesanāpattiyā tīṇi aṅgāni. Sacīvaratā, āpadābhāvo, vassikasāṭikāya sakabhāvo, asamaye nivāsananti imāni nivāsanāpattiyā cattāri aṅgāni.
ဝသ္သိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Vassikasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၄. ဝသ္သိကသာဋိကသိက္ခာပဒံ • 4. Vassikasāṭikasikkhāpadaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၄. ဝသ္သိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 4. Vassikasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၄. ဝသ္သိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 4. Vassikasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၄. ဝသ္သိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 4. Vassikasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā
