| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိနယဝိနိစ္ဆယ-ဋီကာ • Vinayavinicchaya-ṭīkā |
ဝသ္သူပနာယိကက္ခန္ဓကကထာဝဏ္ဏနာ
Vassūpanāyikakkhandhakakathāvaṇṇanā
၂၆၀၈. ဝသ္သူပနာယိကာ ဝုတ္တာတိ သေသော။ ပစ္ဆိမာ စာတိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒော နိဒသ္သနေ။ ဝသ္သူပနာယိကာတိ ဝသ္သူပဂမနာ။ အာလယော, ဝစီဘေဒော ဝာ ကာတဗ္ဗော ဥပဂစ္ဆတာတိ ဣမိနာ ဝသ္သူပဂမနပ္ပကာရော ဒသ္သိတော။ ဥပဂစ္ဆတာ အာလယော ကတ္တဗ္ဗော, ဝစီဘေဒော ဝာ ကတ္တဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပဂစ္ဆန္တေန စ သေနာသနေ အသတိ ‘‘ဣဓ ဝသ္သံ ဝသိသ္သာမီ’’တိ စိတ္တုပ္ပာဒမတ္တံ ဝာ ကာတဗ္ဗံ, သေနာသနေ သတိ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ ဣမံ တေမာသံ ဝသ္သံ ဥပေမီ’’တိ စ ‘‘ဣဓ ဝသ္သံ ဥပေမီ’’တိ စ ဝစီဘေဒော ဝာ ကာတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။
2608. Vassūpanāyikā vuttāti seso. Pacchimā cāti ettha iti-saddo nidassane. Vassūpanāyikāti vassūpagamanā. Ālayo, vacībhedo vā kātabbo upagacchatāti iminā vassūpagamanappakāro dassito. Upagacchatā ālayo kattabbo, vacībhedo vā kattabboti sambandho. Upagacchantena ca senāsane asati ‘‘idha vassaṃ vasissāmī’’ti cittuppādamattaṃ vā kātabbaṃ, senāsane sati ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti ca ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti ca vacībhedo vā kātabboti attho.
၂၆၀၉. ဇာနံ ဝသ္သူပဂမနံ အနုပဂစ္ဆတော ဝာပီတိ ယောဇနာ။ တေမာသန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ပုရိမံ ဝာ ပစ္ဆိမံ ဝာ’’တိ သေသော။ စရန္တသ္သာပီတိ ဧတ္ထ ‘‘စာရိက’’န္တိ သေသော။ ပုရိမံ ဝာ တေမာသံ ပစ္ဆိမံ ဝာ တေမာသံ အဝသိတ္ဝာဝ စာရိကံ စရန္တသ္သာပိ ဒုက္ကဋန္တိ ယောဇနာ။ တေမာသန္တိ အစ္စန္တသံယောဂေ ဥပယောဂဝစနံ။ ယထာဟ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဝသ္သံ ဥပဂန္တ္ဝာ ပုရိမံ ဝာ တေမာသံ ပစ္ဆိမံ ဝာ တေမာသံ အဝသိတ္ဝာ စာရိကာ ပက္ကမိတဗ္ဗာ, ယော ပက္ကမေယ္ယ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သာ’’တိ (မဟာဝ. ၁၈၅)။
2609. Jānaṃ vassūpagamanaṃ anupagacchato vāpīti yojanā. Temāsanti ettha ‘‘purimaṃ vā pacchimaṃ vā’’ti seso. Carantassāpīti ettha ‘‘cārika’’nti seso. Purimaṃ vā temāsaṃ pacchimaṃ vā temāsaṃ avasitvāva cārikaṃ carantassāpi dukkaṭanti yojanā. Temāsanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. Yathāha – ‘‘na, bhikkhave, vassaṃ upagantvā purimaṃ vā temāsaṃ pacchimaṃ vā temāsaṃ avasitvā cārikā pakkamitabbā, yo pakkameyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 185).
၂၆၁၀. ရုက္ခသ္သ သုသိရေတိ ဧတ္ထ ‘‘သုဒ္ဓေ’’တိ သေသော။ ယထာဟ – ‘‘ရုက္ခသုသိရေတိ ဧတ္ထ သုဒ္ဓေ ရုက္ခသုသိရေယေဝ န ဝဋ္ဋတိ, မဟန္တသ္သ ပန ရုက္ခသုသိရသ္သ အန္တော ပဒရစ္ဆဒနံ ကုဋိကံ ကတ္ဝာ ပဝိသနဒ္ဝာရံ ယောဇေတ္ဝာ ဥပဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘ရုက္ခသ္သ သုသိရေ’’တိ ဣမိနာ ရုက္ခေကဒေသော ဝိဋပောပိ သင္ဂဟိတော, သောပိ သုဒ္ဓောဝ န ဝဋ္ဋတိ။ ယထာဟ – ‘‘ရုက္ခဝိဋဘိယာတိ ဧတ္ထာပိ သုဒ္ဓေ ဝိဋပမတ္တေ န ဝဋ္ဋတိ, မဟာဝိဋပေ ပန အဋ္ဋကံ ဗန္ဓိတ္ဝာ တတ္ထ ပဒရစ္ဆဒနံ ကုဋိကံ ကတ္ဝာ ဥပဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၀၃)။
2610.Rukkhassasusireti ettha ‘‘suddhe’’ti seso. Yathāha – ‘‘rukkhasusireti ettha suddhe rukkhasusireyeva na vaṭṭati, mahantassa pana rukkhasusirassa anto padaracchadanaṃ kuṭikaṃ katvā pavisanadvāraṃ yojetvā upagantuṃ vaṭṭatī’’ti. ‘‘Rukkhassa susire’’ti iminā rukkhekadeso viṭapopi saṅgahito, sopi suddhova na vaṭṭati. Yathāha – ‘‘rukkhaviṭabhiyāti etthāpi suddhe viṭapamatte na vaṭṭati, mahāviṭape pana aṭṭakaṃ bandhitvā tattha padaracchadanaṃ kuṭikaṃ katvā upagantuṃ vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 203).
‘‘ဆတ္တေတိ ဧတ္ထာပိ စတူသု ထမ္ဘေသု ဆတ္တံ ဌပေတ္ဝာ အာဝရဏံ ကတ္ဝာ ဒ္ဝာရံ ယောဇေတ္ဝာ ဥပဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ, ဆတ္တကုဋိကာ နာမေသာ ဟောတိ။ စာဋိယာတိ ဧတ္ထာပိ မဟန္တေန ကပလ္လေန ဆတ္တေ ဝုတ္တနယေန ကုဋိံ ကတ္ဝာဝ ဥပဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနတော ဧဝမကတာသု သုဒ္ဓဆတ္တစာဋီသု နိဝာရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဆဝကုဋီတိ ဋင္ကိတမဉ္စာဒယော ဝုတ္တာ။ ယထာဟ – ‘‘ဆဝကုဋိကာ နာမ ဋင္ကိတမဉ္စာဒိဘေဒာ ကုဋိ, တတ္ထ ဥပဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၀၃)။
‘‘Chatteti etthāpi catūsu thambhesu chattaṃ ṭhapetvā āvaraṇaṃ katvā dvāraṃ yojetvā upagantuṃ vaṭṭati, chattakuṭikā nāmesā hoti. Cāṭiyāti etthāpi mahantena kapallena chatte vuttanayena kuṭiṃ katvāva upagantuṃ vaṭṭatī’’ti aṭṭhakathāvacanato evamakatāsu suddhachattacāṭīsu nivāraṇaṃ veditabbaṃ. Chavakuṭīti ṭaṅkitamañcādayo vuttā. Yathāha – ‘‘chavakuṭikā nāma ṭaṅkitamañcādibhedā kuṭi, tattha upagantuṃ na vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 203).
သုသာနေ ပန အညံ ကုဋိကံ ကတ္ဝာ ဥပဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဆဝသရီရံ ဈာပေတ္ဝာ ဆာရိကာယ, အဋ္ဌိကာနဉ္စ အတ္ထာယ ကုဋိကာ ကရီယတီ’’တိ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဆဝကုဋိ ဝုတ္တာ။ ‘‘ဋင္ကိတမဉ္စောတိ ကသိကုဋိကာပာသာဏဃရန္တိ လိခိတ’’န္တိ (ဝဇိရ. ဋီ. မဟာဝဂ္ဂ ၂၀၃) ဝဇိရဗုဒ္ဓိတ္ထေရော။ စတုန္နံ ပာသာဏာနံ ဥပရိ ပာသာဏံ အတ္ထရိတ္ဝာ ကတော ဂေဟောပိ ‘‘ဋင္ကိတမဉ္စော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဒီဃေ မဉ္စပာဒေ မဇ္ဈေ ဝိဇ္ဈိတ္ဝာ အဋနိယော ပဝေသေတ္ဝာ မဉ္စံ ကရောန္တီတိ တသ္သ ဣဒံ ဥပရိ, ဣဒံ ဟေဋ္ဌာတိ နတ္ထိ, ပရိဝတ္တေတ္ဝာ အတ္ထတောပိ တာဒိသောဝ ဟောတိ, တံ သုသာနေ, ဒေဝဋ္ဌာနေ စ ဌပေန္တိ, အယမ္ပိ ဋင္ကိတမဉ္စော နာမ။
Susāne pana aññaṃ kuṭikaṃ katvā upagantuṃ vaṭṭati. ‘‘Chavasarīraṃ jhāpetvā chārikāya, aṭṭhikānañca atthāya kuṭikā karīyatī’’ti andhakaṭṭhakathāyaṃ chavakuṭi vuttā. ‘‘Ṭaṅkitamañcoti kasikuṭikāpāsāṇagharanti likhita’’nti (vajira. ṭī. mahāvagga 203) vajirabuddhitthero. Catunnaṃ pāsāṇānaṃ upari pāsāṇaṃ attharitvā kato gehopi ‘‘ṭaṅkitamañco’’ti vuccati. Dīghe mañcapāde majjhe vijjhitvā aṭaniyo pavesetvā mañcaṃ karontīti tassa idaṃ upari, idaṃ heṭṭhāti natthi, parivattetvā atthatopi tādisova hoti, taṃ susāne, devaṭṭhāne ca ṭhapenti, ayampi ṭaṅkitamañco nāma.
၂၆၁၁. ‘‘သတိ ပစ္စယဝေကလ္လေ, သရီရာဖာသုတာယ ဝာ’’တိ အဝသေသန္တရာယာနံ ဝက္ခမာနတ္တာ ‘‘အန္တရာယော’’တိ ဣမိနာ ရာဇန္တရာယာဒိ ဒသဝိဓော ဂဟေတဗ္ဗော။
2611. ‘‘Sati paccayavekalle, sarīrāphāsutāya vā’’ti avasesantarāyānaṃ vakkhamānattā ‘‘antarāyo’’ti iminā rājantarāyādi dasavidho gahetabbo.
၂၆၁၂-၄. ‘‘အနုဇာနာမိ , ဘိက္ခဝေ, သတ္တန္နံ သတ္တာဟကရဏီယေန အပ္ပဟိတေပိ ဂန္တုံ, ပဂေဝ ပဟိတေ ဘိက္ခုသ္သ ဘိက္ခုနိယာ သိက္ခမာနာယ သာမဏေရသ္သ သာမဏေရိယာ မာတုယာ စ ပိတုသ္သ စာ’’တိ (မဟာဝ. ၁၉၈) ဝုတ္တနယံ ဒသ္သေတုမာဟ ‘‘မာတာပိတူန’’န္တိအာဒိ။
2612-4. ‘‘Anujānāmi , bhikkhave, sattannaṃ sattāhakaraṇīyena appahitepi gantuṃ, pageva pahite bhikkhussa bhikkhuniyā sikkhamānāya sāmaṇerassa sāmaṇeriyā mātuyā ca pitussa cā’’ti (mahāva. 198) vuttanayaṃ dassetumāha ‘‘mātāpitūna’’ntiādi.
မာတာပိတူနံ ဒသ္သနတ္ထံ, ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိကာနံ ဒသ္သနတ္ထံ ဝာ နေသံ အတ္ထေ သတိ ဝာ နေသံ အန္တရေ ဂိလာနံ ဒဋ္ဌုံ ဝာ တဒုပဋ္ဌာကာနံ ဘတ္တာဒိံ ပရိယေသနတ္ထံ ဝာ နေသံ ဘတ္တာဒိံ ပရိယေသနတ္ထံ ဝာ တထာ နေသံ ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိကာနံ အညတရံ အနဘိရတံ ဥက္ကဏ္ဌိတံ အဟံ ဂန္တ္ဝာ ဝူပကာသေသ္သံ ဝာ ဝူပကာသာပေသ္သာမိ ဝာ ဓမ္မကထမသ္သ ကရိသ္သာမီတိ ဝာ တသ္သ ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိကာနံ အညတရသ္သ ဥဋ္ဌိတံ ဥပ္ပန္နံ ဒိဋ္ဌိံ ဝိဝေစေသ္သာမိ ဝာ ဝိဝေစာပေသ္သာမိ ဝာ ဓမ္မကထမသ္သ ကရိသ္သာမီတိ ဝာ တထာ ဥပ္ပန္နံ ကုက္ကုစ္စံ ဝိနောဒေသ္သာမီတိ ဝာ ဝိနောဒာပေသ္သာမီတိ ဝာ ဓမ္မကထမသ္သ ကရိသ္သာမီတိ ဝာ ဧဝံ ဝိနယညုနာ ဘိက္ခုနာ သတ္တာဟကိစ္စေန အပေသိတေပိ ဂန္တဗ္ဗံ, ပဂေဝ ပဟိတေတိ ယောဇနာ။
Mātāpitūnaṃ dassanatthaṃ, pañcannaṃ sahadhammikānaṃ dassanatthaṃ vā nesaṃ atthe sati vā nesaṃ antare gilānaṃ daṭṭhuṃ vā tadupaṭṭhākānaṃ bhattādiṃ pariyesanatthaṃ vā nesaṃ bhattādiṃ pariyesanatthaṃ vā tathā nesaṃ pañcannaṃ sahadhammikānaṃ aññataraṃ anabhirataṃ ukkaṇṭhitaṃ ahaṃ gantvā vūpakāsessaṃ vā vūpakāsāpessāmi vā dhammakathamassa karissāmīti vā tassa pañcannaṃ sahadhammikānaṃ aññatarassa uṭṭhitaṃ uppannaṃ diṭṭhiṃ vivecessāmi vā vivecāpessāmi vā dhammakathamassa karissāmīti vā tathā uppannaṃ kukkuccaṃ vinodessāmīti vā vinodāpessāmīti vā dhammakathamassa karissāmīti vā evaṃ vinayaññunā bhikkhunā sattāhakiccena apesitepi gantabbaṃ, pageva pahiteti yojanā.
ဘတ္တာဒီတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဘေသဇ္ဇပရိယေသနာဒိံ သင္ဂဏ္ဟာတိ။ ယထာဟ – ‘‘ဂိလာနဘတ္တံ ဝာ ပရိယေသိသ္သာမိ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဝာ ပရိယေသိသ္သာမိ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဝာ ပရိယေသိသ္သာမိ, ပုစ္ဆိသ္သာမိ ဝာ ဥပဋ္ဌဟိသ္သာမိ ဝာ’’တိ။ ဝူပကာသေသ္သန္တိ ယတ္ထ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ, တတော အညတ္ထ ဂဟေတ္ဝာ ဂမိသ္သာမီတိ အတ္ထော။
Bhattādīti ettha ādi-saddena bhesajjapariyesanādiṃ saṅgaṇhāti. Yathāha – ‘‘gilānabhattaṃ vā pariyesissāmi, gilānupaṭṭhākabhattaṃ vā pariyesissāmi, gilānabhesajjaṃ vā pariyesissāmi, pucchissāmi vā upaṭṭhahissāmi vā’’ti. Vūpakāsessanti yattha anabhirati uppannā, tato aññattha gahetvā gamissāmīti attho.
ဝိနောဒေသ္သာမဟန္တိ ဝာတိ ဧတ္ထ ဝာ-သဒ္ဒေန ‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ ပရိဝာသာရဟော, သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယ္ယ ‘အဟဉ္ဟိ ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော ပရိဝာသာရဟော, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’န္တိ။ ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ ‘ပရိဝာသဒာနံ ဥသ္သုက္ကံ ကရိသ္သာမိ ဝာ အနုသ္သာဝေသ္သာမိ ဝာ ဂဏပူရကော ဝာ ဘဝိသ္သာမီ’’တိအာဒိနယံ (မဟာဝ. ၁၉၃) သင္ဂဏ္ဟာတိ။ ဧဝံ သတ္တာဟကိစ္စေန ဂစ္ဆန္တေန အန္တောဥပစာရသီမာယ ဌိတေနေဝ ‘‘အန္တောသတ္တာဟေ အာဂစ္ဆိသ္သာမီ’’တိ အာဘောဂံ ကတ္ဝာ ဂန္တဗ္ဗံ။ သစေ အာဘောဂံ အကတ္ဝာ ဥပစာရသီမံ အတိက္ကမတိ, ဆိန္နဝသ္သော ဟောတီတိ ဝဒန္တိ။
Vinodessāmahanti vāti ettha vā-saddena ‘‘idha pana, bhikkhave, bhikkhu garudhammaṃ ajjhāpanno hoti parivāsāraho, so ce bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pahiṇeyya ‘ahañhi garudhammaṃ ajjhāpanno parivāsāraho, āgacchantu bhikkhū, icchāmi bhikkhūnaṃ āgata’nti. Gantabbaṃ, bhikkhave, sattāhakaraṇīyena appahitepi, pageva pahite ‘parivāsadānaṃ ussukkaṃ karissāmi vā anussāvessāmi vā gaṇapūrako vā bhavissāmī’’tiādinayaṃ (mahāva. 193) saṅgaṇhāti. Evaṃ sattāhakiccena gacchantena antoupacārasīmāya ṭhiteneva ‘‘antosattāhe āgacchissāmī’’ti ābhogaṃ katvā gantabbaṃ. Sace ābhogaṃ akatvā upacārasīmaṃ atikkamati, chinnavasso hotīti vadanti.
၂၆၁၅. ‘‘အယံ ပနေတ္ထ ပာဠိမုတ္တကရတ္တိစ္ဆေဒဝိနိစ္ဆယော’’တိ အဋ္ဌကထာဂတံ ရတ္တိစ္ဆေဒဝိနိစ္ဆယံ ဒသ္သေတုမာဟ ‘‘ဝသ္သံ ဥပဂတေနေတ္ထာ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သတ္တာဟကိစ္စာဓိကာရေ။ အယံ ပာဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ အတ္ထော။
2615. ‘‘Ayaṃ panettha pāḷimuttakaratticchedavinicchayo’’ti aṭṭhakathāgataṃ ratticchedavinicchayaṃ dassetumāha ‘‘vassaṃ upagatenetthā’’tiādi. Etthāti imasmiṃ sattāhakiccādhikāre. Ayaṃ pāḷimuttakavinicchayo daṭṭhabboti attho.
၂၆၁၆. ‘‘အသုကံ နာမ ဒိဝသ’’န္တိအာဒိနာ နိမန္တနာကာရံ ဝက္ခတိ။ ပုဗ္ဗန္တိ ပဌမံ။ ဝဋ္ဋတီတိ သတ္တာဟကိစ္စေန ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ယထာဟ – ‘‘သစေ ဧကသ္မိံ မဟာဝာသေ ပဌမံယေဝ ကတိကာ ကတာ ဟောတိ ‘အသုကဒိဝသံ နာမ သန္နိပတိတဗ္ဗ’န္တိ, နိမန္တိတောယေဝ နာမ ဟောတိ, ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၁၉၉)။ ‘‘ဥပာသကေဟိ ‘ဣမသ္မိံ နာမ ဒိဝသေ ဒာနာဒီနိ ကရောမ, သဗ္ဗေ ဧဝ သန္နိပတန္တူ’တိ ကတိကာယပိ ကတာယ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ, နိမန္တိတောယေဝ နာမ ဟောတီ’’တိ ကေစိ။
2616.‘‘Asukaṃ nāma divasa’’ntiādinā nimantanākāraṃ vakkhati. Pubbanti paṭhamaṃ. Vaṭṭatīti sattāhakiccena gantuṃ vaṭṭati. Yathāha – ‘‘sace ekasmiṃ mahāvāse paṭhamaṃyeva katikā katā hoti ‘asukadivasaṃ nāma sannipatitabba’nti, nimantitoyeva nāma hoti, gantuṃ vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 199). ‘‘Upāsakehi ‘imasmiṃ nāma divase dānādīni karoma, sabbe eva sannipatantū’ti katikāyapi katāya gantuṃ vaṭṭati, nimantitoyeva nāma hotī’’ti keci.
၂၆၁၇. ဘဏ္ဍကန္တိ အတ္တနော စီဝရဘဏ္ဍံ။ န ဝဋ္ဋတီတိ သတ္တာဟကိစ္စေန ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ပဟိဏန္တီတိ စီဝရဓောဝနာဒိကမ္မေန ပဟိဏန္တိ။ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ အာဏတ္တိယေန ကေနစိ အနဝဇ္ဇကိစ္စေန သတ္တာဟကရဏီယေန ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဣမိနာဝ ဒီပိတံ ဟောတိ။
2617.Bhaṇḍakanti attano cīvarabhaṇḍaṃ. Na vaṭṭatīti sattāhakiccena gantuṃ na vaṭṭati. Pahiṇantīti cīvaradhovanādikammena pahiṇanti. Ācariyupajjhāyānaṃ āṇattiyena kenaci anavajjakiccena sattāhakaraṇīyena gantuṃ vaṭṭatīti imināva dīpitaṃ hoti.
၂၆၁၈. ဥဒ္ဒေသာဒီနမတ္ထာယာတိ ပာဠိဝာစနာနိ သန္ဓာယ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပရိပုစ္ဆာဒိံ သင္ဂဏ္ဟာတိ။ ဂရူနန္တိ အဂိလာနာနမ္ပိ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ။ ဂန္တုံ လဘတီတိ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂန္တုံ လဘတိ။ ပုဂ္ဂလောတိ ပကရဏတော ဘိက္ခုံယေဝ ဂဏ္ဟာတိ။
2618.Uddesādīnamatthāyāti pāḷivācanāni sandhāya. Ādi-saddena paripucchādiṃ saṅgaṇhāti. Garūnanti agilānānampi ācariyupajjhāyānaṃ. Gantuṃ labhatīti sattāhakaraṇīyena gantuṃ labhati. Puggaloti pakaraṇato bhikkhuṃyeva gaṇhāti.
၂၆၁၉. အာစရိယောတိ နိဒသ္သနမတ္တံ, ဥပဇ္ဈာယေန နိဝာရိတေပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘သစေ ပန နံ အာစရိယော ‘အဇ္ဇ မာ ဂစ္ဆာ’တိ ဝဒတိ, ဝဋ္ဋတီ’’တိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၁၉၉) အဋ္ဌကထာနယံ ဒသ္သေတုမာဟ ‘‘ရတ္တိစ္ဆေဒေ အနာပတ္တိ, ဟောတီတိ ပရိဒီပိတာ’’တိ။ ရတ္တိစ္ဆေဒေတိ ဝသ္သစ္ဆေဒနိမိတ္တံ။ ‘‘ရတ္တိစ္ဆေဒေ’’တိ သဗ္ဗတ္ထ ဝသ္သစ္ဆေဒောတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတ္ဝာ ဝဒန္တိ, ဧဝံ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂတံ နံ အန္တောသတ္တာဟေယေဝ ပုန အာဂစ္ဆန္တံ သစေ အာစရိယော ဝာ ဥပဇ္ဈာယော ဝာ ‘‘အဇ္ဇ မာ ဂစ္ဆာ’’တိ ဝဒတိ, သတ္တာဟာတိက္ကမေပိ အနာပတ္တီတိ အဓိပ္ပာယော, ဝသ္သစ္ဆေဒော ပန ဟောတိယေဝာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ သတ္တာဟသ္သ ဗဟိဒ္ဓာ ဝီတိနာမိတတ္တာ။
2619.Ācariyoti nidassanamattaṃ, upajjhāyena nivāritepi eseva nayo. ‘‘Sace pana naṃ ācariyo ‘ajja mā gacchā’ti vadati, vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 199) aṭṭhakathānayaṃ dassetumāha ‘‘ratticchede anāpatti, hotīti paridīpitā’’ti. Ratticchedeti vassacchedanimittaṃ. ‘‘Ratticchede’’ti sabbattha vassacchedoti sanniṭṭhānaṃ katvā vadanti, evaṃ sattāhakaraṇīyena gataṃ naṃ antosattāheyeva puna āgacchantaṃ sace ācariyo vā upajjhāyo vā ‘‘ajja mā gacchā’’ti vadati, sattāhātikkamepi anāpattīti adhippāyo, vassacchedo pana hotiyevāti daṭṭhabbaṃ sattāhassa bahiddhā vītināmitattā.
၂၆၂၀. ယသ္သ ကသ္သစိ ဉာတိသ္သာတိ မာတာပိတူဟိ အညသ္သ ဉာတိဇနသ္သ။ ‘‘ဂစ္ဆတော ဒသ္သနတ္ထာယာ’’တိ ဣမိနာ သေသဉာတိကေဟိ ‘‘မယံ ဂိလာနာ ဘဒန္တာနံ အာဂမနံ ဣစ္ဆာမာ’’တိ စ ‘‘ဥပဋ္ဌာကကုလေဟိ ဒာနံ ဒသ္သာမ, ဓမ္မံ သောသ္သာမ, ဘိက္ခူနံ ဒသ္သနံ ဣစ္ဆာမာ’’တိ စ ဧဝံ ကတ္တဗ္ဗံ နိဒ္ဒိသိတ္ဝာ ဒူတေ ဝာ ပေသိတေ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂစ္ဆတော ရတ္တိစ္ဆေဒော စ ဒုက္ကဋဉ္စ န ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယထာဟ ‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုသ္သ ဉာတကော ဂိလာနော ဟောတိ။ပေ.။ ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန ပဟိတေ, န တ္ဝေဝ အပ္ပဟိတေ’’တိ (မဟာဝ. ၁၉၉) စ ‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပာသကေန သင္ဃံ ဥဒ္ဒိသ္သ ဝိဟာရော ကာရာပိတော ဟောတိ။ပေ.။ ဣစ္ဆာမိ ဒာနဉ္စ ဒာတုံ ဓမ္မဉ္စ သောတုံ ဘိက္ခူ စ ပသ္သိတုန္တိ။ ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန ပဟိတေ, န တ္ဝေဝ အပ္ပဟိတေ’’တိ (မဟာဝ. ၁၈၈) စ။
2620.Yassa kassaci ñātissāti mātāpitūhi aññassa ñātijanassa. ‘‘Gacchato dassanatthāyā’’ti iminā sesañātikehi ‘‘mayaṃ gilānā bhadantānaṃ āgamanaṃ icchāmā’’ti ca ‘‘upaṭṭhākakulehi dānaṃ dassāma, dhammaṃ sossāma, bhikkhūnaṃ dassanaṃ icchāmā’’ti ca evaṃ kattabbaṃ niddisitvā dūte vā pesite sattāhakaraṇīyena gacchato ratticchedo ca dukkaṭañca na hotīti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘idha pana, bhikkhave, bhikkhussa ñātako gilāno hoti…pe… gantabbaṃ, bhikkhave, sattāhakaraṇīyena pahite, na tveva appahite’’ti (mahāva. 199) ca ‘‘idha pana, bhikkhave, upāsakena saṅghaṃ uddissa vihāro kārāpito hoti…pe… icchāmi dānañca dātuṃ dhammañca sotuṃ bhikkhū ca passitunti. Gantabbaṃ, bhikkhave, sattāhakaraṇīyena pahite, na tveva appahite’’ti (mahāva. 188) ca.
၂၆၂၁. ‘‘အဟံ ဂာမကံ ဂန္တ္ဝာ အဇ္ဇေဝ အာဂမိသ္သာမီ’’တိ အာဂစ္ဆံ အာဂစ္ဆန္တော သစေ ပာပုဏိတုံ န သက္ကောတေဝ, ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ ‘‘အဇ္ဇေဝ အာဂမိသ္သာမီ’’တိ ဂန္တ္ဝာ အာဂစ္ဆန္တသ္သ အန္တရာမဂ္ဂေ သစေ အရုဏုဂ္ဂမနံ ဟောတိ, ဝသ္သစ္ဆေဒောပိ န ဟောတိ, ရတ္တိစ္ဆေဒဒုက္ကဋဉ္စ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။
2621. ‘‘Ahaṃ gāmakaṃ gantvā ajjeva āgamissāmī’’ti āgacchaṃ āgacchanto sace pāpuṇituṃ na sakkoteva, vaṭṭatīti yojanā. Vaṭṭatīti ettha ‘‘ajjeva āgamissāmī’’ti gantvā āgacchantassa antarāmagge sace aruṇuggamanaṃ hoti, vassacchedopi na hoti, ratticchedadukkaṭañca natthīti adhippāyo.
၂၆၂၂. ဝဇေတိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၀၃) ဂောပာလကာနံ နိဝာသနဋ္ဌာနေ။ သတ္ထေတိ ဇင္ဃသတ္ထသကဋသတ္ထာနံ သန္နိဝိဋ္ဌောကာသေ။ တီသု ဌာနေသု ဘိက္ခုနော, ဝသ္သစ္ဆေဒေ အနာပတ္တီတိ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆန္တသ္သေဝ နတ္ထိ အာပတ္တိ, တေဟိ ဝိယုဉ္ဇိတ္ဝာ ဂမနေ ပန အာပတ္တိယေဝ, ပဝာရေတုဉ္စ န လဘတိ။
2622.Vajeti (mahāva. aṭṭha. 203) gopālakānaṃ nivāsanaṭṭhāne. Sattheti jaṅghasatthasakaṭasatthānaṃ sanniviṭṭhokāse. Tīsu ṭhānesu bhikkhuno, vassacchede anāpattīti tehi saddhiṃ gacchantasseva natthi āpatti, tehi viyuñjitvā gamane pana āpattiyeva, pavāretuñca na labhati.
ဝဇာဒီသု ဝသ္သံ ဥပဂစ္ဆန္တေန ဝသ္သူပနာယိကဒိဝသေ တေန ဘိက္ခုနာ ဥပာသကာ ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘ကုဋိကာ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သစေ ကရိတ္ဝာ ဒေန္တိ, တတ္ထ ပဝိသိတ္ဝာ ‘‘ဣဓ ဝသ္သံ ဥပေမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ နော စေ ဒေန္တိ, သာလာသင္ခေပေန ဌိတသကဋသ္သ ဟေဋ္ဌာ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ တမ္ပိ အလဘန္တေန အာလယော ကာတဗ္ဗော။ သတ္ထေ ပန ကုဋိကာဒီနံ အဘာဝေ ‘‘ဣဓ ဝသ္သံ ဥပေမီ’’တိ ဝစီဘေဒံ ကတ္ဝာ ဥပဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတိ, အာလယကရဏမတ္တမေဝ ဝဋ္ဋတိ။ အာလယော နာမ ‘‘ဣဓ ဝသ္သံ ဝသိသ္သာမီ’’တိ စိတ္တုပ္ပာဒမတ္တံ။
Vajādīsu vassaṃ upagacchantena vassūpanāyikadivase tena bhikkhunā upāsakā vattabbā ‘‘kuṭikā laddhuṃ vaṭṭatī’’ti. Sace karitvā denti, tattha pavisitvā ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti tikkhattuṃ vattabbaṃ. No ce denti, sālāsaṅkhepena ṭhitasakaṭassa heṭṭhā upagantabbaṃ. Tampi alabhantena ālayo kātabbo. Satthe pana kuṭikādīnaṃ abhāve ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti vacībhedaṃ katvā upagantuṃ na vaṭṭati, ālayakaraṇamattameva vaṭṭati. Ālayo nāma ‘‘idha vassaṃ vasissāmī’’ti cittuppādamattaṃ.
သစေ မဂ္ဂပ္ပဋိပန္နေယေဝ သတ္ထေ ပဝာရဏဒိဝသော ဟောတိ, တတ္ထေဝ ပဝာရေတဗ္ဗံ။ အထ သတ္ထော အန္တောဝသ္သေယေဝ ဘိက္ခုနာ ပတ္ထိတဋ္ဌာနံ ပတ္ဝာ အတိက္ကမတိ။ ပတ္ထိတဋ္ဌာနေ ဝသိတ္ဝာ တတ္ထ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဝာရေတဗ္ဗံ။ အထာပိ သတ္ထော အန္တောဝသ္သေယေဝ အန္တရာ ဧကသ္မိံ ဂာမေ တိဋ္ဌတိ ဝာ ဝိပ္ပကိရတိ ဝာ, တသ္မိံယေဝ ဂာမေ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဝသိတ္ဝာ ပဝာရေတဗ္ဗံ, အပ္ပဝာရေတ္ဝာ တတော ပရံ ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတိ။
Sace maggappaṭipanneyeva satthe pavāraṇadivaso hoti, tattheva pavāretabbaṃ. Atha sattho antovasseyeva bhikkhunā patthitaṭṭhānaṃ patvā atikkamati. Patthitaṭṭhāne vasitvā tattha bhikkhūhi saddhiṃ pavāretabbaṃ. Athāpi sattho antovasseyeva antarā ekasmiṃ gāme tiṭṭhati vā vippakirati vā, tasmiṃyeva gāme bhikkhūhi saddhiṃ vasitvā pavāretabbaṃ, appavāretvā tato paraṃ gantuṃ na vaṭṭati.
နာဝာယ ဝသ္သံ ဥပဂစ္ဆန္တေနာပိ ကုဋိယံယေဝ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ ပရိယေသိတ္ဝာ အလဘန္တေ အာလယော ကာတဗ္ဗော ။ သစေ အန္တောတေမာသံ နာဝာ သမုဒ္ဒေယေဝ ဟောတိ, တတ္ထေဝ ပဝာရေတဗ္ဗံ။ အထ နာဝာ ကူလံ လဘတိ, သယဉ္စ ပရတော ဂန္တုကာမော ဟောတိ, ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတိ။ နာဝာယ လဒ္ဓဂာမေယေဝ ဝသိတ္ဝာ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဝာရေတဗ္ဗံ။ သစေပိ နာဝာ အနုတီရမေဝ အညတ္ထ ဂစ္ဆတိ, ဘိက္ခု စ ပဌမံ လဒ္ဓဂာမေယေဝ ဝသိတုကာမော, နာဝာ ဂစ္ဆတု, ဘိက္ခုနာ တတ္ထေဝ ဝသိတ္ဝာ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဝာရေတဗ္ဗံ။
Nāvāya vassaṃ upagacchantenāpi kuṭiyaṃyeva upagantabbaṃ. Pariyesitvā alabhante ālayo kātabbo . Sace antotemāsaṃ nāvā samuddeyeva hoti, tattheva pavāretabbaṃ. Atha nāvā kūlaṃ labhati, sayañca parato gantukāmo hoti, gantuṃ na vaṭṭati. Nāvāya laddhagāmeyeva vasitvā bhikkhūhi saddhiṃ pavāretabbaṃ. Sacepi nāvā anutīrameva aññattha gacchati, bhikkhu ca paṭhamaṃ laddhagāmeyeva vasitukāmo, nāvā gacchatu, bhikkhunā tattheva vasitvā bhikkhūhi saddhiṃ pavāretabbaṃ.
ဣတိ ဝဇေ, သတ္ထေ, နာဝာယန္တိ တီသု ဌာနေသု နတ္ထိ ဝသ္သစ္ဆေဒေ အာပတ္တိ, ပဝာရေတုဉ္စ လဘတိ။
Iti vaje, satthe, nāvāyanti tīsu ṭhānesu natthi vassacchede āpatti, pavāretuñca labhati.
၂၆၂၃. သတိ ပစ္စယဝေကလ္လေတိ ပိဏ္ဍပာတာဒီနံ ပစ္စယာနံ ဦနတ္တေ သတိ။ သရီရာဖာသုတာယ ဝာတိ သရီရသ္သ အဖာသုတာယ အာဗာဓေ ဝာ သတိ။ ဝသ္သံ ဆေတ္ဝာပိ ပက္ကမေတိ ဝသ္သစ္ဆေဒံ ကတ္ဝာပိ ယထာဖာသုကဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆေယ္ယ။ အပိ-သဒ္ဒေန ဝသ္သံ အဆေတ္ဝာ ဝသ္သစ္ဆေဒကာရဏေ သတိ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂန္တုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။
2623.Sati paccayavekalleti piṇḍapātādīnaṃ paccayānaṃ ūnatte sati. Sarīrāphāsutāya vāti sarīrassa aphāsutāya ābādhe vā sati. Vassaṃ chetvāpi pakkameti vassacchedaṃ katvāpi yathāphāsukaṭṭhānaṃ gaccheyya. Api-saddena vassaṃ achetvā vassacchedakāraṇe sati sattāhakaraṇīyena gantumpi vaṭṭatīti dīpeti.
၂၆၂၄. ယေန ကေနန္တရာယေနာတိ ရာဇန္တရာယာဒီသု ယေန ကေနစိ အန္တရာယေန။ ယော ဘိက္ခု ဝသ္သံ နောပဂတော, တေနာပိ ဆိန္နဝသ္သေန ဝာပိ ဒုတိယာ ဝသ္သူပနာယိကာ ဥပဂန္တဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။
2624.Yena kenantarāyenāti rājantarāyādīsu yena kenaci antarāyena. Yo bhikkhu vassaṃ nopagato, tenāpi chinnavassena vāpi dutiyā vassūpanāyikā upagantabbāti yojanā.
၂၆၂၅-၆. သတ္တာဟန္တိ အစ္စန္တသံယောဂေ ဥပယောဂဝစနံ။ ‘‘ဝီတိနာမေတီ’’တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပဂန္တ္ဝာပိ ဝာ ဗဟိဒ္ဓာ ဧဝ သတ္တာဟံ ဝီတိနာမေတိ စေ။ ယော ဂစ္ဆတိ, ယော စ ဝီတိနာမေတိ, တသ္သ ဘိက္ခုသ္သ။ ပုရိမာပိ န ဝိဇ္ဇတီတိ အနုပဂတတ္တာ, ဆိန္နဝသ္သတ္တာ စ ပုရိမာပိ ဝသ္သူပနာယိကာ န ဝိဇ္ဇတိ န လဘတိ။ ဣမေသံ ဒ္ဝိန္နံ ယထာက္ကမံ ဥပစာရာတိက္ကမေ, သတ္တာဟာတိက္ကမေ စ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
2625-6.Sattāhanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. ‘‘Vītināmetī’’ti iminā sambandho. Upagantvāpi vā bahiddhā eva sattāhaṃ vītināmeti ce. Yo gacchati, yo ca vītināmeti, tassa bhikkhussa. Purimāpi na vijjatīti anupagatattā, chinnavassattā ca purimāpi vassūpanāyikā na vijjati na labhati. Imesaṃ dvinnaṃ yathākkamaṃ upacārātikkame, sattāhātikkame ca āpatti veditabbā.
ပဋိသ္သဝေ စ ဘိက္ခုသ္သ, ဟောတိ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋန္တိ ‘‘ဣဓ ဝသ္သံ ဝသထာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိသ္သုဏိတ္ဝာ တသ္သ ဝိသံဝာဒေ အသစ္စာပနေ အာပတ္တိ ဟောတိ။ ကတမာတိ အာဟ ‘‘ဒုက္ကဋ’’န္တိ။ န ကေဝလံ ဧတသ္သေဝ ဝိသံဝာဒေ အာပတ္တိ ဟောတိ, အထ ခော ဣတရေသမ္ပိ ပဋိသ္သဝာနံ ဝိသံဝာဒေ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာဟ – ‘‘ပဋိသ္သဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သာတိ ဧတ္ထ န ကေဝလံ ‘ဣမံ တေမာသံ ဣဓ ဝသ္သံ ဝသထာ’တိ ဧတသ္သေဝ ပဋိသ္သဝသ္သ ဝိသံဝာဒေ အာပတ္တိ, ‘ဣမံ တေမာသံ ဘိက္ခံ ဂဏ္ဟထ, ဥဘောပိ မယံ ဣဓ ဝသ္သံ ဝသိသ္သာမ, ဧကတောဝ ဥဒ္ဒိသာပေသ္သာမာ’တိ ဧဝမာဒိနာပိ တသ္သ တသ္သ ပဋိသ္သဝသ္သ ဝိသံဝာဒေ ဒုက္ကဋ’’န္တိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၀၇)။ တဉ္စ ခော ပဋိသ္သဝကာလေ သုဒ္ဓစိတ္တသ္သ ပစ္ဆာ ဝိသံဝာဒနပစ္စယာ ဟောတိ။ ပဌမံ အသုဒ္ဓစိတ္တသ္သ ပန ပဋိသ္သဝေ ပာစိတ္တိယံ, ဝိသံဝာဒေန ဒုက္ကဋန္တိ ပာစိတ္တိယေန သဒ္ဓိံ ဒုက္ကဋံ ယုဇ္ဇတိ။
Paṭissave ca bhikkhussa, hoti āpatti dukkaṭanti ‘‘idha vassaṃ vasathā’’ti vutte ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā tassa visaṃvāde asaccāpane āpatti hoti. Katamāti āha ‘‘dukkaṭa’’nti. Na kevalaṃ etasseva visaṃvāde āpatti hoti, atha kho itaresampi paṭissavānaṃ visaṃvāde āpatti veditabbā. Yathāha – ‘‘paṭissave ca āpatti dukkaṭassāti ettha na kevalaṃ ‘imaṃ temāsaṃ idha vassaṃ vasathā’ti etasseva paṭissavassa visaṃvāde āpatti, ‘imaṃ temāsaṃ bhikkhaṃ gaṇhatha, ubhopi mayaṃ idha vassaṃ vasissāma, ekatova uddisāpessāmā’ti evamādināpi tassa tassa paṭissavassa visaṃvāde dukkaṭa’’nti (mahāva. aṭṭha. 207). Tañca kho paṭissavakāle suddhacittassa pacchā visaṃvādanapaccayā hoti. Paṭhamaṃ asuddhacittassa pana paṭissave pācittiyaṃ, visaṃvādena dukkaṭanti pācittiyena saddhiṃ dukkaṭaṃ yujjati.
၂၆၂၇. ‘‘ဝသ္သံ ဥပဂန္တ္ဝာ ပန အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတ္ဝာ တဒဟေဝ သတ္တာဟကရဏီယေန ပက္ကမန္တသ္သာပိ အန္တောသတ္တာဟေ နိဝတ္တန္တသ္သ အနာပတ္တီ’’တိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၀၇) အဋ္ဌကထာဝစနတော, ‘‘ကော ဝာဒော ဝသိတ္ဝာ ဗဟိ ဂစ္ဆတော’’တိ ဝက္ခမာနတ္တာ စ ‘‘နုဋ္ဌာပေတ္ဝာ ပနာရုဏ’’န္တိ ပာဌော ဂဟေတဗ္ဗော။ ကတ္ထစိ ပောတ္ထကေသု ‘‘ဥဋ္ဌာပေတ္ဝာ ပနာရုဏ’’န္တိ ပာဌော ဒိသ္သတိ, သော န ဂဟေတဗ္ဗော။
2627. ‘‘Vassaṃ upagantvā pana aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva sattāhakaraṇīyena pakkamantassāpi antosattāhe nivattantassa anāpattī’’ti (mahāva. aṭṭha. 207) aṭṭhakathāvacanato, ‘‘ko vādo vasitvā bahi gacchato’’ti vakkhamānattā ca ‘‘nuṭṭhāpetvā panāruṇa’’nti pāṭho gahetabbo. Katthaci potthakesu ‘‘uṭṭhāpetvā panāruṇa’’nti pāṭho dissati, so na gahetabbo.
၂၆၂၈. ဝသိတ္ဝာတိ ဒ္ဝီဟတီဟံ ဝသိတ္ဝာ။ ယထာ ဝသ္သံ ဝသိတ္ဝာ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတ္ဝာဝ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂစ္ဆတော အနာပတ္တိ, တထာ ဂတဋ္ဌာနတော အန္တောသတ္တာဟေ အာဂန္တ္ဝာ ပုနပိ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတ္ဝာဝ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂစ္ဆတော အနာပတ္တိ။ ‘‘သတ္တာဟဝာရေန အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၀၁) အဋ္ဌကထာဝစနံ သတ္တမာရုဏေန ပဋိဗဒ္ဓဒိဝသံ သတ္တမေန အရုဏေနေဝ သင္ဂဟေတ္ဝာ သတ္တမအရုဏဗ္ဘန္တရေ အနာဂန္တ္ဝာ အဋ္ဌမံ အရုဏံ ဗဟိ ဥဋ္ဌာပေန္တသ္သ ရတ္တိစ္ဆေဒဒသ္သနပရံ, န သတ္တမအရုဏသ္သေဝ တတ္ထ ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗဘာဝဒသ္သနပရန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ သိက္ခာဘာဇနအဋ္ဌကထာယ, သီဟဠဂဏ္ဌိပဒေသု စ တထာ ဝိနိစ္ဆိတတ္တာ။
2628.Vasitvāti dvīhatīhaṃ vasitvā. Yathā vassaṃ vasitvā aruṇaṃ anuṭṭhāpetvāva sattāhakaraṇīyena gacchato anāpatti, tathā gataṭṭhānato antosattāhe āgantvā punapi aruṇaṃ anuṭṭhāpetvāva sattāhakaraṇīyena gacchato anāpatti. ‘‘Sattāhavārena aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti (mahāva. aṭṭha. 201) aṭṭhakathāvacanaṃ sattamāruṇena paṭibaddhadivasaṃ sattamena aruṇeneva saṅgahetvā sattamaaruṇabbhantare anāgantvā aṭṭhamaṃ aruṇaṃ bahi uṭṭhāpentassa ratticchedadassanaparaṃ, na sattamaaruṇasseva tattha uṭṭhāpetabbabhāvadassanaparanti gahetabbaṃ sikkhābhājanaaṭṭhakathāya, sīhaḷagaṇṭhipadesu ca tathā vinicchitattā.
၂၆၂၉. ‘‘နောပေတိ အသတိယာ’’တိ ပဒစ္ဆေဒော, နောပေတီတိ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ ဣမံ တေမာသံ ဝသ္သံ ဥပေမီ’’တိ ဝစီဘေဒေန န ဥပဂစ္ဆတိ။
2629. ‘‘Nopeti asatiyā’’ti padacchedo, nopetīti ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti vacībhedena na upagacchati.
၂၆၃၀. ဝုတ္တမေဝတ္ထံ သမတ္ထေတုမာဟ ‘‘န ဒောသော ကောစိ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
2630. Vuttamevatthaṃ samatthetumāha ‘‘na doso koci vijjatī’’ti.
၂၆၃၁. ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ ဣမံ တေမာသံ ဝသ္သံ ဥပေမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝစနေ နိစ္ဆာရိတေ ဧဝ ဝသ္သံ ဥပဂတော သိယာတိ ယောဇနာ။ ‘‘နိစ္ဆာရိတေဝ တိက္ခတ္တု’’န္တိ ဣဒံ ဥက္ကံသဝသေန ဝုတ္တံ, သကိံ, ဒ္ဝိက္ခတ္တုံ ဝာ နိစ္ဆာရိတေပိ ဝသ္သူပဂတော နာမ ဟောတီတိ။ ယထာဟ – ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ ဣမံ တေမာသံ ဝသ္သံ ဥပေမီတိ သကိံ ဝာ ဒ္ဝတ္တိက္ခတ္တုံ ဝာ ဝာစံ နိစ္ဆာရေတ္ဝာဝ ဝသ္သံ ဥပဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၁၈၄)။
2631. ‘‘Imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti tikkhattuṃ vacane nicchārite eva vassaṃ upagato siyāti yojanā. ‘‘Nicchāriteva tikkhattu’’nti idaṃ ukkaṃsavasena vuttaṃ, sakiṃ, dvikkhattuṃ vā nicchāritepi vassūpagato nāma hotīti. Yathāha – ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemīti sakiṃ vā dvattikkhattuṃ vā vācaṃ nicchāretvāva vassaṃ upagantabba’’nti (mahāva. aṭṭha. 184).
၂၆၃၂. နဝမိတော ပဋ္ဌာယ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ, အာဂစ္ဆတု ဝာ မာ ဝာ, အနာပတ္တီ’’တိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၀၇) အဋ္ဌကထာနယံ ဒသ္သေတုမာဟ ‘‘အာဒိံ တု နဝမိံ ကတ္ဝာ’’တိအာဒိ။ နဝမိံ ပဘုတိ အာဒိံ ကတ္ဝာ, နဝမိတော ပဋ္ဌာယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ သတ္တာဟကရဏီယေနေဝ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ ပဝာရဏဒိဝသေပိ တဒဟေဝ အာဂန္တုံ အသက္ကုဏေယ္ယဋ္ဌာနံ ပဝာရဏတ္ထာယ ဂစ္ဆန္တေန လဗ္ဘမာနေန သတ္တာဟကရဏီယေန ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ပဝာရေတ္ဝာ ပန ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ ပဝာရဏာယ တံဒိဝသသန္နိသ္သိတတ္တာ’’တိ (ဝဇိရ. ဋီ. မဟာဝဂ္ဂ ၂၀၇) ဟိ ဝဇိရဗုဒ္ဓိတ္ထေရော။ သော ပစ္ဆာ အာဂစ္ဆတု ဝာ မာ ဝာ, ဒောသော န ဝိဇ္ဇတီတိ ယောဇနာ။
2632. Navamito paṭṭhāya gantuṃ vaṭṭati, āgacchatu vā mā vā, anāpattī’’ti (mahāva. aṭṭha. 207) aṭṭhakathānayaṃ dassetumāha ‘‘ādiṃ tu navamiṃ katvā’’tiādi. Navamiṃ pabhuti ādiṃ katvā, navamito paṭṭhāyāti vuttaṃ hoti. Gantuṃ vaṭṭatīti sattāhakaraṇīyeneva gantuṃ vaṭṭati, tasmā pavāraṇadivasepi tadaheva āgantuṃ asakkuṇeyyaṭṭhānaṃ pavāraṇatthāya gacchantena labbhamānena sattāhakaraṇīyena gantuṃ vaṭṭati. ‘‘Pavāretvā pana gantuṃ vaṭṭati pavāraṇāya taṃdivasasannissitattā’’ti (vajira. ṭī. mahāvagga 207) hi vajirabuddhitthero. So pacchā āgacchatu vā mā vā, doso na vijjatīti yojanā.
ဝသ္သူပနာယိကက္ခန္ဓကကထာဝဏ္ဏနာ။
Vassūpanāyikakkhandhakakathāvaṇṇanā.
