| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯ-ಟೀಕಾ • Vinayavinicchaya-ṭīkā |
ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Vassūpanāyikakkhandhakakathāvaṇṇanā
೨೬೦೮. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾ ವುತ್ತಾತಿ ಸೇಸೋ। ಪಚ್ಛಿಮಾ ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ಇತಿ-ಸದ್ದೋ ನಿದಸ್ಸನೇ। ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾತಿ ವಸ್ಸೂಪಗಮನಾ। ಆಲಯೋ, ವಚೀಭೇದೋ ವಾ ಕಾತಬ್ಬೋ ಉಪಗಚ್ಛತಾತಿ ಇಮಿನಾ ವಸ್ಸೂಪಗಮನಪ್ಪಕಾರೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ಉಪಗಚ್ಛತಾ ಆಲಯೋ ಕತ್ತಬ್ಬೋ, ವಚೀಭೇದೋ ವಾ ಕತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಉಪಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಚ ಸೇನಾಸನೇ ಅಸತಿ ‘‘ಇಧ ವಸ್ಸಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮತ್ತಂ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಸೇನಾಸನೇ ಸತಿ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ವಸ್ಸಂ ಉಪೇಮೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಇಧ ವಸ್ಸಂ ಉಪೇಮೀ’’ತಿ ಚ ವಚೀಭೇದೋ ವಾ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
2608. Vassūpanāyikā vuttāti seso. Pacchimā cāti ettha iti-saddo nidassane. Vassūpanāyikāti vassūpagamanā. Ālayo, vacībhedo vā kātabbo upagacchatāti iminā vassūpagamanappakāro dassito. Upagacchatā ālayo kattabbo, vacībhedo vā kattabboti sambandho. Upagacchantena ca senāsane asati ‘‘idha vassaṃ vasissāmī’’ti cittuppādamattaṃ vā kātabbaṃ, senāsane sati ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti ca ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti ca vacībhedo vā kātabboti attho.
೨೬೦೯. ಜಾನಂ ವಸ್ಸೂಪಗಮನಂ ಅನುಪಗಚ್ಛತೋ ವಾಪೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತೇಮಾಸನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪುರಿಮಂ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ ವಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಚರನ್ತಸ್ಸಾಪೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಚಾರಿಕ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಪುರಿಮಂ ವಾ ತೇಮಾಸಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ವಾ ತೇಮಾಸಂ ಅವಸಿತ್ವಾವ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ತೇಮಾಸನ್ತಿ ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ಯಥಾಹ – ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಪುರಿಮಂ ವಾ ತೇಮಾಸಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ವಾ ತೇಮಾಸಂ ಅವಸಿತ್ವಾ ಚಾರಿಕಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೮೫)।
2609. Jānaṃ vassūpagamanaṃ anupagacchato vāpīti yojanā. Temāsanti ettha ‘‘purimaṃ vā pacchimaṃ vā’’ti seso. Carantassāpīti ettha ‘‘cārika’’nti seso. Purimaṃ vā temāsaṃ pacchimaṃ vā temāsaṃ avasitvāva cārikaṃ carantassāpi dukkaṭanti yojanā. Temāsanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. Yathāha – ‘‘na, bhikkhave, vassaṃ upagantvā purimaṃ vā temāsaṃ pacchimaṃ vā temāsaṃ avasitvā cārikā pakkamitabbā, yo pakkameyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 185).
೨೬೧೦. ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಸುಸಿರೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸುದ್ಧೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ – ‘‘ರುಕ್ಖಸುಸಿರೇತಿ ಏತ್ಥ ಸುದ್ಧೇ ರುಕ್ಖಸುಸಿರೇಯೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಪನ ರುಕ್ಖಸುಸಿರಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪದರಚ್ಛದನಂ ಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಪವಿಸನದ್ವಾರಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ‘‘ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಸುಸಿರೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ರುಕ್ಖೇಕದೇಸೋ ವಿಟಪೋಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತೋ, ಸೋಪಿ ಸುದ್ಧೋವ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಯಥಾಹ – ‘‘ರುಕ್ಖವಿಟಭಿಯಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಸುದ್ಧೇ ವಿಟಪಮತ್ತೇ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಮಹಾವಿಟಪೇ ಪನ ಅಟ್ಟಕಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪದರಚ್ಛದನಂ ಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೩)।
2610.Rukkhassasusireti ettha ‘‘suddhe’’ti seso. Yathāha – ‘‘rukkhasusireti ettha suddhe rukkhasusireyeva na vaṭṭati, mahantassa pana rukkhasusirassa anto padaracchadanaṃ kuṭikaṃ katvā pavisanadvāraṃ yojetvā upagantuṃ vaṭṭatī’’ti. ‘‘Rukkhassa susire’’ti iminā rukkhekadeso viṭapopi saṅgahito, sopi suddhova na vaṭṭati. Yathāha – ‘‘rukkhaviṭabhiyāti etthāpi suddhe viṭapamatte na vaṭṭati, mahāviṭape pana aṭṭakaṃ bandhitvā tattha padaracchadanaṃ kuṭikaṃ katvā upagantuṃ vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 203).
‘‘ಛತ್ತೇತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಚತೂಸು ಥಮ್ಭೇಸು ಛತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಆವರಣಂ ಕತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಛತ್ತಕುಟಿಕಾ ನಾಮೇಸಾ ಹೋತಿ। ಚಾಟಿಯಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಮಹನ್ತೇನ ಕಪಲ್ಲೇನ ಛತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಕುಟಿಂ ಕತ್ವಾವ ಉಪಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ಏವಮಕತಾಸು ಸುದ್ಧಛತ್ತಚಾಟೀಸು ನಿವಾರಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಛವಕುಟೀತಿ ಟಙ್ಕಿತಮಞ್ಚಾದಯೋ ವುತ್ತಾ। ಯಥಾಹ – ‘‘ಛವಕುಟಿಕಾ ನಾಮ ಟಙ್ಕಿತಮಞ್ಚಾದಿಭೇದಾ ಕುಟಿ, ತತ್ಥ ಉಪಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೩)।
‘‘Chatteti etthāpi catūsu thambhesu chattaṃ ṭhapetvā āvaraṇaṃ katvā dvāraṃ yojetvā upagantuṃ vaṭṭati, chattakuṭikā nāmesā hoti. Cāṭiyāti etthāpi mahantena kapallena chatte vuttanayena kuṭiṃ katvāva upagantuṃ vaṭṭatī’’ti aṭṭhakathāvacanato evamakatāsu suddhachattacāṭīsu nivāraṇaṃ veditabbaṃ. Chavakuṭīti ṭaṅkitamañcādayo vuttā. Yathāha – ‘‘chavakuṭikā nāma ṭaṅkitamañcādibhedā kuṭi, tattha upagantuṃ na vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 203).
ಸುಸಾನೇ ಪನ ಅಞ್ಞಂ ಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಛವಸರೀರಂ ಝಾಪೇತ್ವಾ ಛಾರಿಕಾಯ, ಅಟ್ಠಿಕಾನಞ್ಚ ಅತ್ಥಾಯ ಕುಟಿಕಾ ಕರೀಯತೀ’’ತಿ ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಛವಕುಟಿ ವುತ್ತಾ। ‘‘ಟಙ್ಕಿತಮಞ್ಚೋತಿ ಕಸಿಕುಟಿಕಾಪಾಸಾಣಘರನ್ತಿ ಲಿಖಿತ’’ನ್ತಿ (ವಜಿರ॰ ಟೀ॰ ಮಹಾವಗ್ಗ ೨೦೩) ವಜಿರಬುದ್ಧಿತ್ಥೇರೋ। ಚತುನ್ನಂ ಪಾಸಾಣಾನಂ ಉಪರಿ ಪಾಸಾಣಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಕತೋ ಗೇಹೋಪಿ ‘‘ಟಙ್ಕಿತಮಞ್ಚೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ದೀಘೇ ಮಞ್ಚಪಾದೇ ಮಜ್ಝೇ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಟನಿಯೋ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಮಞ್ಚಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ತಸ್ಸ ಇದಂ ಉಪರಿ, ಇದಂ ಹೇಟ್ಠಾತಿ ನತ್ಥಿ, ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಅತ್ಥತೋಪಿ ತಾದಿಸೋವ ಹೋತಿ, ತಂ ಸುಸಾನೇ, ದೇವಟ್ಠಾನೇ ಚ ಠಪೇನ್ತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಟಙ್ಕಿತಮಞ್ಚೋ ನಾಮ।
Susāne pana aññaṃ kuṭikaṃ katvā upagantuṃ vaṭṭati. ‘‘Chavasarīraṃ jhāpetvā chārikāya, aṭṭhikānañca atthāya kuṭikā karīyatī’’ti andhakaṭṭhakathāyaṃ chavakuṭi vuttā. ‘‘Ṭaṅkitamañcoti kasikuṭikāpāsāṇagharanti likhita’’nti (vajira. ṭī. mahāvagga 203) vajirabuddhitthero. Catunnaṃ pāsāṇānaṃ upari pāsāṇaṃ attharitvā kato gehopi ‘‘ṭaṅkitamañco’’ti vuccati. Dīghe mañcapāde majjhe vijjhitvā aṭaniyo pavesetvā mañcaṃ karontīti tassa idaṃ upari, idaṃ heṭṭhāti natthi, parivattetvā atthatopi tādisova hoti, taṃ susāne, devaṭṭhāne ca ṭhapenti, ayampi ṭaṅkitamañco nāma.
೨೬೧೧. ‘‘ಸತಿ ಪಚ್ಚಯವೇಕಲ್ಲೇ, ಸರೀರಾಫಾಸುತಾಯ ವಾ’’ತಿ ಅವಸೇಸನ್ತರಾಯಾನಂ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ‘‘ಅನ್ತರಾಯೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ರಾಜನ್ತರಾಯಾದಿ ದಸವಿಧೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।
2611. ‘‘Sati paccayavekalle, sarīrāphāsutāya vā’’ti avasesantarāyānaṃ vakkhamānattā ‘‘antarāyo’’ti iminā rājantarāyādi dasavidho gahetabbo.
೨೬೧೨-೪. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತನ್ನಂ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಅಪ್ಪಹಿತೇಪಿ ಗನ್ತುಂ, ಪಗೇವ ಪಹಿತೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ಮಾತುಯಾ ಚ ಪಿತುಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೯೮) ವುತ್ತನಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಮಾತಾಪಿತೂನ’’ನ್ತಿಆದಿ।
2612-4. ‘‘Anujānāmi , bhikkhave, sattannaṃ sattāhakaraṇīyena appahitepi gantuṃ, pageva pahite bhikkhussa bhikkhuniyā sikkhamānāya sāmaṇerassa sāmaṇeriyā mātuyā ca pitussa cā’’ti (mahāva. 198) vuttanayaṃ dassetumāha ‘‘mātāpitūna’’ntiādi.
ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವಾ ನೇಸಂ ಅತ್ಥೇ ಸತಿ ವಾ ನೇಸಂ ಅನ್ತರೇ ಗಿಲಾನಂ ದಟ್ಠುಂ ವಾ ತದುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ಭತ್ತಾದಿಂ ಪರಿಯೇಸನತ್ಥಂ ವಾ ನೇಸಂ ಭತ್ತಾದಿಂ ಪರಿಯೇಸನತ್ಥಂ ವಾ ತಥಾ ನೇಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಅನಭಿರತಂ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಂ ಅಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವೂಪಕಾಸೇಸ್ಸಂ ವಾ ವೂಪಕಾಸಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಮಸ್ಸ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವಾ ತಸ್ಸ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಉಟ್ಠಿತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ವಿವೇಚೇಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ವಿವೇಚಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಮಸ್ಸ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವಾ ತಥಾ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ವಿನೋದೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ವಾ ವಿನೋದಾಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಮಸ್ಸ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವಾ ಏವಂ ವಿನಯಞ್ಞುನಾ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸತ್ತಾಹಕಿಚ್ಚೇನ ಅಪೇಸಿತೇಪಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಪಗೇವ ಪಹಿತೇತಿ ಯೋಜನಾ।
Mātāpitūnaṃ dassanatthaṃ, pañcannaṃ sahadhammikānaṃ dassanatthaṃ vā nesaṃ atthe sati vā nesaṃ antare gilānaṃ daṭṭhuṃ vā tadupaṭṭhākānaṃ bhattādiṃ pariyesanatthaṃ vā nesaṃ bhattādiṃ pariyesanatthaṃ vā tathā nesaṃ pañcannaṃ sahadhammikānaṃ aññataraṃ anabhirataṃ ukkaṇṭhitaṃ ahaṃ gantvā vūpakāsessaṃ vā vūpakāsāpessāmi vā dhammakathamassa karissāmīti vā tassa pañcannaṃ sahadhammikānaṃ aññatarassa uṭṭhitaṃ uppannaṃ diṭṭhiṃ vivecessāmi vā vivecāpessāmi vā dhammakathamassa karissāmīti vā tathā uppannaṃ kukkuccaṃ vinodessāmīti vā vinodāpessāmīti vā dhammakathamassa karissāmīti vā evaṃ vinayaññunā bhikkhunā sattāhakiccena apesitepi gantabbaṃ, pageva pahiteti yojanā.
ಭತ್ತಾದೀತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಭೇಸಜ್ಜಪರಿಯೇಸನಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಯಥಾಹ – ‘‘ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ವಾ ಪರಿಯೇಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತಂ ವಾ ಪರಿಯೇಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಗಿಲಾನಭೇಸಜ್ಜಂ ವಾ ಪರಿಯೇಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮಿ ವಾ’’ತಿ। ವೂಪಕಾಸೇಸ್ಸನ್ತಿ ಯತ್ಥ ಅನಭಿರತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾ, ತತೋ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Bhattādīti ettha ādi-saddena bhesajjapariyesanādiṃ saṅgaṇhāti. Yathāha – ‘‘gilānabhattaṃ vā pariyesissāmi, gilānupaṭṭhākabhattaṃ vā pariyesissāmi, gilānabhesajjaṃ vā pariyesissāmi, pucchissāmi vā upaṭṭhahissāmi vā’’ti. Vūpakāsessanti yattha anabhirati uppannā, tato aññattha gahetvā gamissāmīti attho.
ವಿನೋದೇಸ್ಸಾಮಹನ್ತಿ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ವಾ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಗರುಧಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಪರಿವಾಸಾರಹೋ, ಸೋ ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ದೂತಂ ಪಹಿಣೇಯ್ಯ ‘ಅಹಞ್ಹಿ ಗರುಧಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಪರಿವಾಸಾರಹೋ, ಆಗಚ್ಛನ್ತು ಭಿಕ್ಖೂ, ಇಚ್ಛಾಮಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಗತ’ನ್ತಿ। ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಅಪ್ಪಹಿತೇಪಿ, ಪಗೇವ ಪಹಿತೇ ‘ಪರಿವಾಸದಾನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ಅನುಸ್ಸಾವೇಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ಗಣಪೂರಕೋ ವಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಯಂ (ಮಹಾವ॰ ೧೯೩) ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಏವಂ ಸತ್ತಾಹಕಿಚ್ಚೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಠಿತೇನೇವ ‘‘ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹೇ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಆಭೋಗಂ ಅಕತ್ವಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಛಿನ್ನವಸ್ಸೋ ಹೋತೀತಿ ವದನ್ತಿ।
Vinodessāmahanti vāti ettha vā-saddena ‘‘idha pana, bhikkhave, bhikkhu garudhammaṃ ajjhāpanno hoti parivāsāraho, so ce bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pahiṇeyya ‘ahañhi garudhammaṃ ajjhāpanno parivāsāraho, āgacchantu bhikkhū, icchāmi bhikkhūnaṃ āgata’nti. Gantabbaṃ, bhikkhave, sattāhakaraṇīyena appahitepi, pageva pahite ‘parivāsadānaṃ ussukkaṃ karissāmi vā anussāvessāmi vā gaṇapūrako vā bhavissāmī’’tiādinayaṃ (mahāva. 193) saṅgaṇhāti. Evaṃ sattāhakiccena gacchantena antoupacārasīmāya ṭhiteneva ‘‘antosattāhe āgacchissāmī’’ti ābhogaṃ katvā gantabbaṃ. Sace ābhogaṃ akatvā upacārasīmaṃ atikkamati, chinnavasso hotīti vadanti.
೨೬೧೫. ‘‘ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕರತ್ತಿಚ್ಛೇದವಿನಿಚ್ಛಯೋ’’ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಗತಂ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತೇನೇತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ। ಏತ್ಥಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸತ್ತಾಹಕಿಚ್ಚಾಧಿಕಾರೇ। ಅಯಂ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಿಚ್ಛಯೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
2615. ‘‘Ayaṃ panettha pāḷimuttakaratticchedavinicchayo’’ti aṭṭhakathāgataṃ ratticchedavinicchayaṃ dassetumāha ‘‘vassaṃ upagatenetthā’’tiādi. Etthāti imasmiṃ sattāhakiccādhikāre. Ayaṃ pāḷimuttakavinicchayo daṭṭhabboti attho.
೨೬೧೬. ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮ ದಿವಸ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಿಮನ್ತನಾಕಾರಂ ವಕ್ಖತಿ। ಪುಬ್ಬನ್ತಿ ಪಠಮಂ। ವಟ್ಟತೀತಿ ಸತ್ತಾಹಕಿಚ್ಚೇನ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯಥಾಹ – ‘‘ಸಚೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಮಹಾವಾಸೇ ಪಠಮಂಯೇವ ಕತಿಕಾ ಕತಾ ಹೋತಿ ‘ಅಸುಕದಿವಸಂ ನಾಮ ಸನ್ನಿಪತಿತಬ್ಬ’ನ್ತಿ, ನಿಮನ್ತಿತೋಯೇವ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೯೯)। ‘‘ಉಪಾಸಕೇಹಿ ‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ದಿವಸೇ ದಾನಾದೀನಿ ಕರೋಮ, ಸಬ್ಬೇ ಏವ ಸನ್ನಿಪತನ್ತೂ’ತಿ ಕತಿಕಾಯಪಿ ಕತಾಯ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ನಿಮನ್ತಿತೋಯೇವ ನಾಮ ಹೋತೀ’’ತಿ ಕೇಚಿ।
2616.‘‘Asukaṃ nāma divasa’’ntiādinā nimantanākāraṃ vakkhati. Pubbanti paṭhamaṃ. Vaṭṭatīti sattāhakiccena gantuṃ vaṭṭati. Yathāha – ‘‘sace ekasmiṃ mahāvāse paṭhamaṃyeva katikā katā hoti ‘asukadivasaṃ nāma sannipatitabba’nti, nimantitoyeva nāma hoti, gantuṃ vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 199). ‘‘Upāsakehi ‘imasmiṃ nāma divase dānādīni karoma, sabbe eva sannipatantū’ti katikāyapi katāya gantuṃ vaṭṭati, nimantitoyeva nāma hotī’’ti keci.
೨೬೧೭. ಭಣ್ಡಕನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರಭಣ್ಡಂ। ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸತ್ತಾಹಕಿಚ್ಚೇನ ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಪಹಿಣನ್ತೀತಿ ಚೀವರಧೋವನಾದಿಕಮ್ಮೇನ ಪಹಿಣನ್ತಿ। ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾನಂ ಆಣತ್ತಿಯೇನ ಕೇನಚಿ ಅನವಜ್ಜಕಿಚ್ಚೇನ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಇಮಿನಾವ ದೀಪಿತಂ ಹೋತಿ।
2617.Bhaṇḍakanti attano cīvarabhaṇḍaṃ. Na vaṭṭatīti sattāhakiccena gantuṃ na vaṭṭati. Pahiṇantīti cīvaradhovanādikammena pahiṇanti. Ācariyupajjhāyānaṃ āṇattiyena kenaci anavajjakiccena sattāhakaraṇīyena gantuṃ vaṭṭatīti imināva dīpitaṃ hoti.
೨೬೧೮. ಉದ್ದೇಸಾದೀನಮತ್ಥಾಯಾತಿ ಪಾಳಿವಾಚನಾನಿ ಸನ್ಧಾಯ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪರಿಪುಚ್ಛಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಗರೂನನ್ತಿ ಅಗಿಲಾನಾನಮ್ಪಿ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾನಂ। ಗನ್ತುಂ ಲಭತೀತಿ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗನ್ತುಂ ಲಭತಿ। ಪುಗ್ಗಲೋತಿ ಪಕರಣತೋ ಭಿಕ್ಖುಂಯೇವ ಗಣ್ಹಾತಿ।
2618.Uddesādīnamatthāyāti pāḷivācanāni sandhāya. Ādi-saddena paripucchādiṃ saṅgaṇhāti. Garūnanti agilānānampi ācariyupajjhāyānaṃ. Gantuṃ labhatīti sattāhakaraṇīyena gantuṃ labhati. Puggaloti pakaraṇato bhikkhuṃyeva gaṇhāti.
೨೬೧೯. ಆಚರಿಯೋತಿ ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಂ, ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ನಿವಾರಿತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ‘‘ಸಚೇ ಪನ ನಂ ಆಚರಿಯೋ ‘ಅಜ್ಜ ಮಾ ಗಚ್ಛಾ’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೯೯) ಅಟ್ಠಕಥಾನಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೇ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಹೋತೀತಿ ಪರಿದೀಪಿತಾ’’ತಿ। ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೇತಿ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದನಿಮಿತ್ತಂ। ‘‘ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೇ’’ತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೋತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ವದನ್ತಿ, ಏವಂ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗತಂ ನಂ ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹೇಯೇವ ಪುನ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಸಚೇ ಆಚರಿಯೋ ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮಾ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೋ ಪನ ಹೋತಿಯೇವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ಸತ್ತಾಹಸ್ಸ ಬಹಿದ್ಧಾ ವೀತಿನಾಮಿತತ್ತಾ।
2619.Ācariyoti nidassanamattaṃ, upajjhāyena nivāritepi eseva nayo. ‘‘Sace pana naṃ ācariyo ‘ajja mā gacchā’ti vadati, vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 199) aṭṭhakathānayaṃ dassetumāha ‘‘ratticchede anāpatti, hotīti paridīpitā’’ti. Ratticchedeti vassacchedanimittaṃ. ‘‘Ratticchede’’ti sabbattha vassacchedoti sanniṭṭhānaṃ katvā vadanti, evaṃ sattāhakaraṇīyena gataṃ naṃ antosattāheyeva puna āgacchantaṃ sace ācariyo vā upajjhāyo vā ‘‘ajja mā gacchā’’ti vadati, sattāhātikkamepi anāpattīti adhippāyo, vassacchedo pana hotiyevāti daṭṭhabbaṃ sattāhassa bahiddhā vītināmitattā.
೨೬೨೦. ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಞಾತಿಸ್ಸಾತಿ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಞಾತಿಜನಸ್ಸ। ‘‘ಗಚ್ಛತೋ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸೇಸಞಾತಿಕೇಹಿ ‘‘ಮಯಂ ಗಿಲಾನಾ ಭದನ್ತಾನಂ ಆಗಮನಂ ಇಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಉಪಟ್ಠಾಕಕುಲೇಹಿ ದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮ, ಧಮ್ಮಂ ಸೋಸ್ಸಾಮ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಸ್ಸನಂ ಇಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಚ ಏವಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ನಿದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ದೂತೇ ವಾ ಪೇಸಿತೇ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗಚ್ಛತೋ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಚ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ ನ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಞಾತಕೋ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಪಹಿತೇ, ನ ತ್ವೇವ ಅಪ್ಪಹಿತೇ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೯೯) ಚ ‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಾಸಕೇನ ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ವಿಹಾರೋ ಕಾರಾಪಿತೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಇಚ್ಛಾಮಿ ದಾನಞ್ಚ ದಾತುಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸೋತುಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಪಸ್ಸಿತುನ್ತಿ। ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಪಹಿತೇ, ನ ತ್ವೇವ ಅಪ್ಪಹಿತೇ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೮೮) ಚ।
2620.Yassa kassaci ñātissāti mātāpitūhi aññassa ñātijanassa. ‘‘Gacchato dassanatthāyā’’ti iminā sesañātikehi ‘‘mayaṃ gilānā bhadantānaṃ āgamanaṃ icchāmā’’ti ca ‘‘upaṭṭhākakulehi dānaṃ dassāma, dhammaṃ sossāma, bhikkhūnaṃ dassanaṃ icchāmā’’ti ca evaṃ kattabbaṃ niddisitvā dūte vā pesite sattāhakaraṇīyena gacchato ratticchedo ca dukkaṭañca na hotīti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘idha pana, bhikkhave, bhikkhussa ñātako gilāno hoti…pe… gantabbaṃ, bhikkhave, sattāhakaraṇīyena pahite, na tveva appahite’’ti (mahāva. 199) ca ‘‘idha pana, bhikkhave, upāsakena saṅghaṃ uddissa vihāro kārāpito hoti…pe… icchāmi dānañca dātuṃ dhammañca sotuṃ bhikkhū ca passitunti. Gantabbaṃ, bhikkhave, sattāhakaraṇīyena pahite, na tveva appahite’’ti (mahāva. 188) ca.
೨೬೨೧. ‘‘ಅಹಂ ಗಾಮಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಜ್ಜೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಗಚ್ಛಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸಚೇ ಪಾಪುಣಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೇವ, ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ವಟ್ಟತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸಚೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಂ ಹೋತಿ, ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೋಪಿ ನ ಹೋತಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದದುಕ್ಕಟಞ್ಚ ನತ್ಥೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
2621. ‘‘Ahaṃ gāmakaṃ gantvā ajjeva āgamissāmī’’ti āgacchaṃ āgacchanto sace pāpuṇituṃ na sakkoteva, vaṭṭatīti yojanā. Vaṭṭatīti ettha ‘‘ajjeva āgamissāmī’’ti gantvā āgacchantassa antarāmagge sace aruṇuggamanaṃ hoti, vassacchedopi na hoti, ratticchedadukkaṭañca natthīti adhippāyo.
೨೬೨೨. ವಜೇತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೩) ಗೋಪಾಲಕಾನಂ ನಿವಾಸನಟ್ಠಾನೇ। ಸತ್ಥೇತಿ ಜಙ್ಘಸತ್ಥಸಕಟಸತ್ಥಾನಂ ಸನ್ನಿವಿಟ್ಠೋಕಾಸೇ। ತೀಸು ಠಾನೇಸು ಭಿಕ್ಖುನೋ, ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸೇವ ನತ್ಥಿ ಆಪತ್ತಿ, ತೇಹಿ ವಿಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಗಮನೇ ಪನ ಆಪತ್ತಿಯೇವ, ಪವಾರೇತುಞ್ಚ ನ ಲಭತಿ।
2622.Vajeti (mahāva. aṭṭha. 203) gopālakānaṃ nivāsanaṭṭhāne. Sattheti jaṅghasatthasakaṭasatthānaṃ sanniviṭṭhokāse. Tīsu ṭhānesu bhikkhuno, vassacchede anāpattīti tehi saddhiṃ gacchantasseva natthi āpatti, tehi viyuñjitvā gamane pana āpattiyeva, pavāretuñca na labhati.
ವಜಾದೀಸು ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತೇನ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪಾಸಕಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಕುಟಿಕಾ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಸಚೇ ಕರಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇಧ ವಸ್ಸಂ ಉಪೇಮೀ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ಸಾಲಾಸಙ್ಖೇಪೇನ ಠಿತಸಕಟಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ। ತಮ್ಪಿ ಅಲಭನ್ತೇನ ಆಲಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಸತ್ಥೇ ಪನ ಕುಟಿಕಾದೀನಂ ಅಭಾವೇ ‘‘ಇಧ ವಸ್ಸಂ ಉಪೇಮೀ’’ತಿ ವಚೀಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಆಲಯಕರಣಮತ್ತಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಆಲಯೋ ನಾಮ ‘‘ಇಧ ವಸ್ಸಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮತ್ತಂ।
Vajādīsu vassaṃ upagacchantena vassūpanāyikadivase tena bhikkhunā upāsakā vattabbā ‘‘kuṭikā laddhuṃ vaṭṭatī’’ti. Sace karitvā denti, tattha pavisitvā ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti tikkhattuṃ vattabbaṃ. No ce denti, sālāsaṅkhepena ṭhitasakaṭassa heṭṭhā upagantabbaṃ. Tampi alabhantena ālayo kātabbo. Satthe pana kuṭikādīnaṃ abhāve ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti vacībhedaṃ katvā upagantuṃ na vaṭṭati, ālayakaraṇamattameva vaṭṭati. Ālayo nāma ‘‘idha vassaṃ vasissāmī’’ti cittuppādamattaṃ.
ಸಚೇ ಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೇಯೇವ ಸತ್ಥೇ ಪವಾರಣದಿವಸೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥೇವ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ। ಅಥ ಸತ್ಥೋ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇಯೇವ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪತ್ಥಿತಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ। ಪತ್ಥಿತಟ್ಠಾನೇ ವಸಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ। ಅಥಾಪಿ ಸತ್ಥೋ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇಯೇವ ಅನ್ತರಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ತಿಟ್ಠತಿ ವಾ ವಿಪ್ಪಕಿರತಿ ವಾ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಗಾಮೇ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಸಿತ್ವಾ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ, ಅಪ್ಪವಾರೇತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ।
Sace maggappaṭipanneyeva satthe pavāraṇadivaso hoti, tattheva pavāretabbaṃ. Atha sattho antovasseyeva bhikkhunā patthitaṭṭhānaṃ patvā atikkamati. Patthitaṭṭhāne vasitvā tattha bhikkhūhi saddhiṃ pavāretabbaṃ. Athāpi sattho antovasseyeva antarā ekasmiṃ gāme tiṭṭhati vā vippakirati vā, tasmiṃyeva gāme bhikkhūhi saddhiṃ vasitvā pavāretabbaṃ, appavāretvā tato paraṃ gantuṃ na vaṭṭati.
ನಾವಾಯ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತೇನಾಪಿ ಕುಟಿಯಂಯೇವ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಅಲಭನ್ತೇ ಆಲಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ । ಸಚೇ ಅನ್ತೋತೇಮಾಸಂ ನಾವಾ ಸಮುದ್ದೇಯೇವ ಹೋತಿ, ತತ್ಥೇವ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ। ಅಥ ನಾವಾ ಕೂಲಂ ಲಭತಿ, ಸಯಞ್ಚ ಪರತೋ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ನಾವಾಯ ಲದ್ಧಗಾಮೇಯೇವ ವಸಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿ ನಾವಾ ಅನುತೀರಮೇವ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಚ ಪಠಮಂ ಲದ್ಧಗಾಮೇಯೇವ ವಸಿತುಕಾಮೋ, ನಾವಾ ಗಚ್ಛತು, ಭಿಕ್ಖುನಾ ತತ್ಥೇವ ವಸಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ।
Nāvāya vassaṃ upagacchantenāpi kuṭiyaṃyeva upagantabbaṃ. Pariyesitvā alabhante ālayo kātabbo . Sace antotemāsaṃ nāvā samuddeyeva hoti, tattheva pavāretabbaṃ. Atha nāvā kūlaṃ labhati, sayañca parato gantukāmo hoti, gantuṃ na vaṭṭati. Nāvāya laddhagāmeyeva vasitvā bhikkhūhi saddhiṃ pavāretabbaṃ. Sacepi nāvā anutīrameva aññattha gacchati, bhikkhu ca paṭhamaṃ laddhagāmeyeva vasitukāmo, nāvā gacchatu, bhikkhunā tattheva vasitvā bhikkhūhi saddhiṃ pavāretabbaṃ.
ಇತಿ ವಜೇ, ಸತ್ಥೇ, ನಾವಾಯನ್ತಿ ತೀಸು ಠಾನೇಸು ನತ್ಥಿ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ ಆಪತ್ತಿ, ಪವಾರೇತುಞ್ಚ ಲಭತಿ।
Iti vaje, satthe, nāvāyanti tīsu ṭhānesu natthi vassacchede āpatti, pavāretuñca labhati.
೨೬೨೩. ಸತಿ ಪಚ್ಚಯವೇಕಲ್ಲೇತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಾದೀನಂ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಊನತ್ತೇ ಸತಿ। ಸರೀರಾಫಾಸುತಾಯ ವಾತಿ ಸರೀರಸ್ಸ ಅಫಾಸುತಾಯ ಆಬಾಧೇ ವಾ ಸತಿ। ವಸ್ಸಂ ಛೇತ್ವಾಪಿ ಪಕ್ಕಮೇತಿ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಯಥಾಫಾಸುಕಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಅಪಿ-ಸದ್ದೇನ ವಸ್ಸಂ ಅಛೇತ್ವಾ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದಕಾರಣೇ ಸತಿ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗನ್ತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತೀತಿ ದೀಪೇತಿ।
2623.Sati paccayavekalleti piṇḍapātādīnaṃ paccayānaṃ ūnatte sati. Sarīrāphāsutāya vāti sarīrassa aphāsutāya ābādhe vā sati. Vassaṃ chetvāpi pakkameti vassacchedaṃ katvāpi yathāphāsukaṭṭhānaṃ gaccheyya. Api-saddena vassaṃ achetvā vassacchedakāraṇe sati sattāhakaraṇīyena gantumpi vaṭṭatīti dīpeti.
೨೬೨೪. ಯೇನ ಕೇನನ್ತರಾಯೇನಾತಿ ರಾಜನ್ತರಾಯಾದೀಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಅನ್ತರಾಯೇನ। ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ವಸ್ಸಂ ನೋಪಗತೋ, ತೇನಾಪಿ ಛಿನ್ನವಸ್ಸೇನ ವಾಪಿ ದುತಿಯಾ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಾತಿ ಯೋಜನಾ।
2624.Yena kenantarāyenāti rājantarāyādīsu yena kenaci antarāyena. Yo bhikkhu vassaṃ nopagato, tenāpi chinnavassena vāpi dutiyā vassūpanāyikā upagantabbāti yojanā.
೨೬೨೫-೬. ಸತ್ತಾಹನ್ತಿ ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ‘‘ವೀತಿನಾಮೇತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಉಪಗನ್ತ್ವಾಪಿ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ಏವ ಸತ್ತಾಹಂ ವೀತಿನಾಮೇತಿ ಚೇ। ಯೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಯೋ ಚ ವೀತಿನಾಮೇತಿ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ। ಪುರಿಮಾಪಿ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಅನುಪಗತತ್ತಾ, ಛಿನ್ನವಸ್ಸತ್ತಾ ಚ ಪುರಿಮಾಪಿ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾ ನ ವಿಜ್ಜತಿ ನ ಲಭತಿ। ಇಮೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಉಪಚಾರಾತಿಕ್ಕಮೇ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಚ ಆಪತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
2625-6.Sattāhanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. ‘‘Vītināmetī’’ti iminā sambandho. Upagantvāpi vā bahiddhā eva sattāhaṃ vītināmeti ce. Yo gacchati, yo ca vītināmeti, tassa bhikkhussa. Purimāpi na vijjatīti anupagatattā, chinnavassattā ca purimāpi vassūpanāyikā na vijjati na labhati. Imesaṃ dvinnaṃ yathākkamaṃ upacārātikkame, sattāhātikkame ca āpatti veditabbā.
ಪಟಿಸ್ಸವೇ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ, ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ‘‘ಇಧ ವಸ್ಸಂ ವಸಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವಿಸಂವಾದೇ ಅಸಚ್ಚಾಪನೇ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತಿ। ಕತಮಾತಿ ಆಹ ‘‘ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ। ನ ಕೇವಲಂ ಏತಸ್ಸೇವ ವಿಸಂವಾದೇ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖೋ ಇತರೇಸಮ್ಪಿ ಪಟಿಸ್ಸವಾನಂ ವಿಸಂವಾದೇ ಆಪತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಯಥಾಹ – ‘‘ಪಟಿಸ್ಸವೇ ಚ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ನ ಕೇವಲಂ ‘ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ಇಧ ವಸ್ಸಂ ವಸಥಾ’ತಿ ಏತಸ್ಸೇವ ಪಟಿಸ್ಸವಸ್ಸ ವಿಸಂವಾದೇ ಆಪತ್ತಿ, ‘ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥ, ಉಭೋಪಿ ಮಯಂ ಇಧ ವಸ್ಸಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮ, ಏಕತೋವ ಉದ್ದಿಸಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಏವಮಾದಿನಾಪಿ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸವಸ್ಸ ವಿಸಂವಾದೇ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೭)। ತಞ್ಚ ಖೋ ಪಟಿಸ್ಸವಕಾಲೇ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾ ವಿಸಂವಾದನಪಚ್ಚಯಾ ಹೋತಿ। ಪಠಮಂ ಅಸುದ್ಧಚಿತ್ತಸ್ಸ ಪನ ಪಟಿಸ್ಸವೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ವಿಸಂವಾದೇನ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದುಕ್ಕಟಂ ಯುಜ್ಜತಿ।
Paṭissave ca bhikkhussa, hoti āpatti dukkaṭanti ‘‘idha vassaṃ vasathā’’ti vutte ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā tassa visaṃvāde asaccāpane āpatti hoti. Katamāti āha ‘‘dukkaṭa’’nti. Na kevalaṃ etasseva visaṃvāde āpatti hoti, atha kho itaresampi paṭissavānaṃ visaṃvāde āpatti veditabbā. Yathāha – ‘‘paṭissave ca āpatti dukkaṭassāti ettha na kevalaṃ ‘imaṃ temāsaṃ idha vassaṃ vasathā’ti etasseva paṭissavassa visaṃvāde āpatti, ‘imaṃ temāsaṃ bhikkhaṃ gaṇhatha, ubhopi mayaṃ idha vassaṃ vasissāma, ekatova uddisāpessāmā’ti evamādināpi tassa tassa paṭissavassa visaṃvāde dukkaṭa’’nti (mahāva. aṭṭha. 207). Tañca kho paṭissavakāle suddhacittassa pacchā visaṃvādanapaccayā hoti. Paṭhamaṃ asuddhacittassa pana paṭissave pācittiyaṃ, visaṃvādena dukkaṭanti pācittiyena saddhiṃ dukkaṭaṃ yujjati.
೨೬೨೭. ‘‘ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಪನ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ತದಹೇವ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಪಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹೇ ನಿವತ್ತನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೭) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ, ‘‘ಕೋ ವಾದೋ ವಸಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಗಚ್ಛತೋ’’ತಿ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ಚ ‘‘ನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪನಾರುಣ’’ನ್ತಿ ಪಾಠೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಕತ್ಥಚಿ ಪೋತ್ಥಕೇಸು ‘‘ಉಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪನಾರುಣ’’ನ್ತಿ ಪಾಠೋ ದಿಸ್ಸತಿ, ಸೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।
2627. ‘‘Vassaṃ upagantvā pana aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva sattāhakaraṇīyena pakkamantassāpi antosattāhe nivattantassa anāpattī’’ti (mahāva. aṭṭha. 207) aṭṭhakathāvacanato, ‘‘ko vādo vasitvā bahi gacchato’’ti vakkhamānattā ca ‘‘nuṭṭhāpetvā panāruṇa’’nti pāṭho gahetabbo. Katthaci potthakesu ‘‘uṭṭhāpetvā panāruṇa’’nti pāṭho dissati, so na gahetabbo.
೨೬೨೮. ವಸಿತ್ವಾತಿ ದ್ವೀಹತೀಹಂ ವಸಿತ್ವಾ। ಯಥಾ ವಸ್ಸಂ ವಸಿತ್ವಾ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾವ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗಚ್ಛತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ, ತಥಾ ಗತಟ್ಠಾನತೋ ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುನಪಿ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾವ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗಚ್ಛತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ। ‘‘ಸತ್ತಾಹವಾರೇನ ಅರುಣೋ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೧) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನಂ ಸತ್ತಮಾರುಣೇನ ಪಟಿಬದ್ಧದಿವಸಂ ಸತ್ತಮೇನ ಅರುಣೇನೇವ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ತಮಅರುಣಬ್ಭನ್ತರೇ ಅನಾಗನ್ತ್ವಾ ಅಟ್ಠಮಂ ಅರುಣಂ ಬಹಿ ಉಟ್ಠಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದದಸ್ಸನಪರಂ, ನ ಸತ್ತಮಅರುಣಸ್ಸೇವ ತತ್ಥ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಭಾವದಸ್ಸನಪರನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಸಿಕ್ಖಾಭಾಜನಅಟ್ಠಕಥಾಯ, ಸೀಹಳಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ಚ ತಥಾ ವಿನಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ।
2628.Vasitvāti dvīhatīhaṃ vasitvā. Yathā vassaṃ vasitvā aruṇaṃ anuṭṭhāpetvāva sattāhakaraṇīyena gacchato anāpatti, tathā gataṭṭhānato antosattāhe āgantvā punapi aruṇaṃ anuṭṭhāpetvāva sattāhakaraṇīyena gacchato anāpatti. ‘‘Sattāhavārena aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti (mahāva. aṭṭha. 201) aṭṭhakathāvacanaṃ sattamāruṇena paṭibaddhadivasaṃ sattamena aruṇeneva saṅgahetvā sattamaaruṇabbhantare anāgantvā aṭṭhamaṃ aruṇaṃ bahi uṭṭhāpentassa ratticchedadassanaparaṃ, na sattamaaruṇasseva tattha uṭṭhāpetabbabhāvadassanaparanti gahetabbaṃ sikkhābhājanaaṭṭhakathāya, sīhaḷagaṇṭhipadesu ca tathā vinicchitattā.
೨೬೨೯. ‘‘ನೋಪೇತಿ ಅಸತಿಯಾ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ, ನೋಪೇತೀತಿ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ವಸ್ಸಂ ಉಪೇಮೀ’’ತಿ ವಚೀಭೇದೇನ ನ ಉಪಗಚ್ಛತಿ।
2629. ‘‘Nopeti asatiyā’’ti padacchedo, nopetīti ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti vacībhedena na upagacchati.
೨೬೩೦. ವುತ್ತಮೇವತ್ಥಂ ಸಮತ್ಥೇತುಮಾಹ ‘‘ನ ದೋಸೋ ಕೋಚಿ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ।
2630. Vuttamevatthaṃ samatthetumāha ‘‘na doso koci vijjatī’’ti.
೨೬೩೧. ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ವಸ್ಸಂ ಉಪೇಮೀ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಚನೇ ನಿಚ್ಛಾರಿತೇ ಏವ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತೋ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ನಿಚ್ಛಾರಿತೇವ ತಿಕ್ಖತ್ತು’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಉಕ್ಕಂಸವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ಸಕಿಂ, ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ನಿಚ್ಛಾರಿತೇಪಿ ವಸ್ಸೂಪಗತೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ। ಯಥಾಹ – ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ವಸ್ಸಂ ಉಪೇಮೀತಿ ಸಕಿಂ ವಾ ದ್ವತ್ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇತ್ವಾವ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೮೪)।
2631. ‘‘Imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti tikkhattuṃ vacane nicchārite eva vassaṃ upagato siyāti yojanā. ‘‘Nicchāriteva tikkhattu’’nti idaṃ ukkaṃsavasena vuttaṃ, sakiṃ, dvikkhattuṃ vā nicchāritepi vassūpagato nāma hotīti. Yathāha – ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemīti sakiṃ vā dvattikkhattuṃ vā vācaṃ nicchāretvāva vassaṃ upagantabba’’nti (mahāva. aṭṭha. 184).
೨೬೩೨. ನವಮಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಆಗಚ್ಛತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೭) ಅಟ್ಠಕಥಾನಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಆದಿಂ ತು ನವಮಿಂ ಕತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ। ನವಮಿಂ ಪಭುತಿ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ, ನವಮಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನೇವ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪವಾರಣದಿವಸೇಪಿ ತದಹೇವ ಆಗನ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಟ್ಠಾನಂ ಪವಾರಣತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಲಬ್ಭಮಾನೇನ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಪವಾರೇತ್ವಾ ಪನ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಪವಾರಣಾಯ ತಂದಿವಸಸನ್ನಿಸ್ಸಿತತ್ತಾ’’ತಿ (ವಜಿರ॰ ಟೀ॰ ಮಹಾವಗ್ಗ ೨೦೭) ಹಿ ವಜಿರಬುದ್ಧಿತ್ಥೇರೋ। ಸೋ ಪಚ್ಛಾ ಆಗಚ್ಛತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ದೋಸೋ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಯೋಜನಾ।
2632. Navamito paṭṭhāya gantuṃ vaṭṭati, āgacchatu vā mā vā, anāpattī’’ti (mahāva. aṭṭha. 207) aṭṭhakathānayaṃ dassetumāha ‘‘ādiṃ tu navamiṃ katvā’’tiādi. Navamiṃ pabhuti ādiṃ katvā, navamito paṭṭhāyāti vuttaṃ hoti. Gantuṃ vaṭṭatīti sattāhakaraṇīyeneva gantuṃ vaṭṭati, tasmā pavāraṇadivasepi tadaheva āgantuṃ asakkuṇeyyaṭṭhānaṃ pavāraṇatthāya gacchantena labbhamānena sattāhakaraṇīyena gantuṃ vaṭṭati. ‘‘Pavāretvā pana gantuṃ vaṭṭati pavāraṇāya taṃdivasasannissitattā’’ti (vajira. ṭī. mahāvagga 207) hi vajirabuddhitthero. So pacchā āgacchatu vā mā vā, doso na vijjatīti yojanā.
ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।
Vassūpanāyikakkhandhakakathāvaṇṇanā.
