| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විනයවිනිච්‌ඡය-ටීකා • Vinayavinicchaya-ṭīkā |
වස්‌සූපනායිකක්‌ඛන්‌ධකකථාවණ්‌ණනා
Vassūpanāyikakkhandhakakathāvaṇṇanā
2608. වස්‌සූපනායිකා වුත්‌තාති සෙසො. පච්‌ඡිමා චාති එත්‌ථ ඉති-සද්‌දො නිදස්‌සනෙ. වස්‌සූපනායිකාති වස්‌සූපගමනා. ආලයො, වචීභෙදො වා කාතබ්‌බො උපගච්‌ඡතාති ඉමිනා වස්‌සූපගමනප්‌පකාරො දස්‌සිතො. උපගච්‌ඡතා ආලයො කත්‌තබ්‌බො, වචීභෙදො වා කත්‌තබ්‌බොති සම්‌බන්‌ධො. උපගච්‌ඡන්‌තෙන ච සෙනාසනෙ අසති ‘‘ඉධ වස්‌සං වසිස්‌සාමී’’ති චිත්‌තුප්‌පාදමත්‌තං වා කාතබ්‌බං, සෙනාසනෙ සති ‘‘ඉමස්‌මිං විහාරෙ ඉමං තෙමාසං වස්‌සං උපෙමී’’ති ච ‘‘ඉධ වස්‌සං උපෙමී’’ති ච වචීභෙදො වා කාතබ්‌බොති අත්‌ථො.
2608. Vassūpanāyikā vuttāti seso. Pacchimā cāti ettha iti-saddo nidassane. Vassūpanāyikāti vassūpagamanā. Ālayo, vacībhedo vā kātabbo upagacchatāti iminā vassūpagamanappakāro dassito. Upagacchatā ālayo kattabbo, vacībhedo vā kattabboti sambandho. Upagacchantena ca senāsane asati ‘‘idha vassaṃ vasissāmī’’ti cittuppādamattaṃ vā kātabbaṃ, senāsane sati ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti ca ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti ca vacībhedo vā kātabboti attho.
2609. ජානං වස්‌සූපගමනං අනුපගච්‌ඡතො වාපීති යොජනා. තෙමාසන්‌ති එත්‌ථ ‘‘පුරිමං වා පච්‌ඡිමං වා’’ති සෙසො. චරන්‌තස්‌සාපීති එත්‌ථ ‘‘චාරික’’න්‌ති සෙසො. පුරිමං වා තෙමාසං පච්‌ඡිමං වා තෙමාසං අවසිත්‌වාව චාරිකං චරන්‌තස්‌සාපි දුක්‌කටන්‌ති යොජනා. තෙමාසන්‌ති අච්‌චන්‌තසංයොගෙ උපයොගවචනං. යථාහ – ‘‘න, භික්‌ඛවෙ, වස්‌සං උපගන්‌ත්‌වා පුරිමං වා තෙමාසං පච්‌ඡිමං වා තෙමාසං අවසිත්‌වා චාරිකා පක්‌කමිතබ්‌බා, යො පක්‌කමෙය්‍ය, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සා’’ති (මහාව. 185).
2609. Jānaṃ vassūpagamanaṃ anupagacchato vāpīti yojanā. Temāsanti ettha ‘‘purimaṃ vā pacchimaṃ vā’’ti seso. Carantassāpīti ettha ‘‘cārika’’nti seso. Purimaṃ vā temāsaṃ pacchimaṃ vā temāsaṃ avasitvāva cārikaṃ carantassāpi dukkaṭanti yojanā. Temāsanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. Yathāha – ‘‘na, bhikkhave, vassaṃ upagantvā purimaṃ vā temāsaṃ pacchimaṃ vā temāsaṃ avasitvā cārikā pakkamitabbā, yo pakkameyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 185).
2610. රුක්‌ඛස්‌ස සුසිරෙති එත්‌ථ ‘‘සුද්‌ධෙ’’ති සෙසො. යථාහ – ‘‘රුක්‌ඛසුසිරෙති එත්‌ථ සුද්‌ධෙ රුක්‌ඛසුසිරෙයෙව න වට්‌ටති, මහන්‌තස්‌ස පන රුක්‌ඛසුසිරස්‌ස අන්‌තො පදරච්‌ඡදනං කුටිකං කත්‌වා පවිසනද්‌වාරං යොජෙත්‌වා උපගන්‌තුං වට්‌ටතී’’ති. ‘‘රුක්‌ඛස්‌ස සුසිරෙ’’ති ඉමිනා රුක්‌ඛෙකදෙසො විටපොපි සඞ්‌ගහිතො, සොපි සුද්‌ධොව න වට්‌ටති. යථාහ – ‘‘රුක්‌ඛවිටභියාති එත්‌ථාපි සුද්‌ධෙ විටපමත්‌තෙ න වට්‌ටති, මහාවිටපෙ පන අට්‌ටකං බන්‌ධිත්‌වා තත්‌ථ පදරච්‌ඡදනං කුටිකං කත්‌වා උපගන්‌තුං වට්‌ටතී’’ති (මහාව. අට්‌ඨ. 203).
2610.Rukkhassasusireti ettha ‘‘suddhe’’ti seso. Yathāha – ‘‘rukkhasusireti ettha suddhe rukkhasusireyeva na vaṭṭati, mahantassa pana rukkhasusirassa anto padaracchadanaṃ kuṭikaṃ katvā pavisanadvāraṃ yojetvā upagantuṃ vaṭṭatī’’ti. ‘‘Rukkhassa susire’’ti iminā rukkhekadeso viṭapopi saṅgahito, sopi suddhova na vaṭṭati. Yathāha – ‘‘rukkhaviṭabhiyāti etthāpi suddhe viṭapamatte na vaṭṭati, mahāviṭape pana aṭṭakaṃ bandhitvā tattha padaracchadanaṃ kuṭikaṃ katvā upagantuṃ vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 203).
‘‘ඡත්‌තෙති එත්‌ථාපි චතූසු ථම්‌භෙසු ඡත්‌තං ඨපෙත්‌වා ආවරණං කත්‌වා ද්‌වාරං යොජෙත්‌වා උපගන්‌තුං වට්‌ටති, ඡත්‌තකුටිකා නාමෙසා හොති. චාටියාති එත්‌ථාපි මහන්‌තෙන කපල්‌ලෙන ඡත්‌තෙ වුත්‌තනයෙන කුටිං කත්‌වාව උපගන්‌තුං වට්‌ටතී’’ති අට්‌ඨකථාවචනතො එවමකතාසු සුද්‌ධඡත්‌තචාටීසු නිවාරණං වෙදිතබ්‌බං. ඡවකුටීති ටඞ්‌කිතමඤ්‌චාදයො වුත්‌තා. යථාහ – ‘‘ඡවකුටිකා නාම ටඞ්‌කිතමඤ්‌චාදිභෙදා කුටි, තත්‌ථ උපගන්‌තුං න වට්‌ටතී’’ති (මහාව. අට්‌ඨ. 203).
‘‘Chatteti etthāpi catūsu thambhesu chattaṃ ṭhapetvā āvaraṇaṃ katvā dvāraṃ yojetvā upagantuṃ vaṭṭati, chattakuṭikā nāmesā hoti. Cāṭiyāti etthāpi mahantena kapallena chatte vuttanayena kuṭiṃ katvāva upagantuṃ vaṭṭatī’’ti aṭṭhakathāvacanato evamakatāsu suddhachattacāṭīsu nivāraṇaṃ veditabbaṃ. Chavakuṭīti ṭaṅkitamañcādayo vuttā. Yathāha – ‘‘chavakuṭikā nāma ṭaṅkitamañcādibhedā kuṭi, tattha upagantuṃ na vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 203).
සුසානෙ පන අඤ්‌ඤං කුටිකං කත්‌වා උපගන්‌තුං වට්‌ටති. ‘‘ඡවසරීරං ඣාපෙත්‌වා ඡාරිකාය, අට්‌ඨිකානඤ්‌ච අත්‌ථාය කුටිකා කරීයතී’’ති අන්‌ධකට්‌ඨකථායං ඡවකුටි වුත්‌තා. ‘‘ටඞ්‌කිතමඤ්‌චොති කසිකුටිකාපාසාණඝරන්‌ති ලිඛිත’’න්‌ති (වජිර. ටී. මහාවග්‌ග 203) වජිරබුද්‌ධිත්‌ථෙරො. චතුන්‌නං පාසාණානං උපරි පාසාණං අත්‌ථරිත්‌වා කතො ගෙහොපි ‘‘ටඞ්‌කිතමඤ්‌චො’’ති වුච්‌චති. දීඝෙ මඤ්‌චපාදෙ මජ්‌ඣෙ විජ්‌ඣිත්‌වා අටනියො පවෙසෙත්‌වා මඤ්‌චං කරොන්‌තීති තස්‌ස ඉදං උපරි, ඉදං හෙට්‌ඨාති නත්‌ථි, පරිවත්‌තෙත්‌වා අත්‌ථතොපි තාදිසොව හොති, තං සුසානෙ, දෙවට්‌ඨානෙ ච ඨපෙන්‌ති, අයම්‌පි ටඞ්‌කිතමඤ්‌චො නාම.
Susāne pana aññaṃ kuṭikaṃ katvā upagantuṃ vaṭṭati. ‘‘Chavasarīraṃ jhāpetvā chārikāya, aṭṭhikānañca atthāya kuṭikā karīyatī’’ti andhakaṭṭhakathāyaṃ chavakuṭi vuttā. ‘‘Ṭaṅkitamañcoti kasikuṭikāpāsāṇagharanti likhita’’nti (vajira. ṭī. mahāvagga 203) vajirabuddhitthero. Catunnaṃ pāsāṇānaṃ upari pāsāṇaṃ attharitvā kato gehopi ‘‘ṭaṅkitamañco’’ti vuccati. Dīghe mañcapāde majjhe vijjhitvā aṭaniyo pavesetvā mañcaṃ karontīti tassa idaṃ upari, idaṃ heṭṭhāti natthi, parivattetvā atthatopi tādisova hoti, taṃ susāne, devaṭṭhāne ca ṭhapenti, ayampi ṭaṅkitamañco nāma.
2611. ‘‘සති පච්‌චයවෙකල්‌ලෙ, සරීරාඵාසුතාය වා’’ති අවසෙසන්‌තරායානං වක්‌ඛමානත්‌තා ‘‘අන්‌තරායො’’ති ඉමිනා රාජන්‌තරායාදි දසවිධො ගහෙතබ්‌බො.
2611. ‘‘Sati paccayavekalle, sarīrāphāsutāya vā’’ti avasesantarāyānaṃ vakkhamānattā ‘‘antarāyo’’ti iminā rājantarāyādi dasavidho gahetabbo.
2612-4. ‘‘අනුජානාමි , භික්‌ඛවෙ, සත්‌තන්‌නං සත්‌තාහකරණීයෙන අප්‌පහිතෙපි ගන්‌තුං, පගෙව පහිතෙ භික්‌ඛුස්‌ස භික්‌ඛුනියා සික්‌ඛමානාය සාමණෙරස්‌ස සාමණෙරියා මාතුයා ච පිතුස්‌ස චා’’ති (මහාව. 198) වුත්‌තනයං දස්‌සෙතුමාහ ‘‘මාතාපිතූන’’න්‌තිආදි.
2612-4. ‘‘Anujānāmi , bhikkhave, sattannaṃ sattāhakaraṇīyena appahitepi gantuṃ, pageva pahite bhikkhussa bhikkhuniyā sikkhamānāya sāmaṇerassa sāmaṇeriyā mātuyā ca pitussa cā’’ti (mahāva. 198) vuttanayaṃ dassetumāha ‘‘mātāpitūna’’ntiādi.
මාතාපිතූනං දස්‌සනත්‌ථං, පඤ්‌චන්‌නං සහධම්‌මිකානං දස්‌සනත්‌ථං වා නෙසං අත්‌ථෙ සති වා නෙසං අන්‌තරෙ ගිලානං දට්‌ඨුං වා තදුපට්‌ඨාකානං භත්‌තාදිං පරියෙසනත්‌ථං වා නෙසං භත්‌තාදිං පරියෙසනත්‌ථං වා තථා නෙසං පඤ්‌චන්‌නං සහධම්‌මිකානං අඤ්‌ඤතරං අනභිරතං උක්‌කණ්‌ඨිතං අහං ගන්‌ත්‌වා වූපකාසෙස්‌සං වා වූපකාසාපෙස්‌සාමි වා ධම්‌මකථමස්‌ස කරිස්‌සාමීති වා තස්‌ස පඤ්‌චන්‌නං සහධම්‌මිකානං අඤ්‌ඤතරස්‌ස උට්‌ඨිතං උප්‌පන්‌නං දිට්‌ඨිං විවෙචෙස්‌සාමි වා විවෙචාපෙස්‌සාමි වා ධම්‌මකථමස්‌ස කරිස්‌සාමීති වා තථා උප්‌පන්‌නං කුක්‌කුච්‌චං විනොදෙස්‌සාමීති වා විනොදාපෙස්‌සාමීති වා ධම්‌මකථමස්‌ස කරිස්‌සාමීති වා එවං විනයඤ්‌ඤුනා භික්‌ඛුනා සත්‌තාහකිච්‌චෙන අපෙසිතෙපි ගන්‌තබ්‌බං, පගෙව පහිතෙති යොජනා.
Mātāpitūnaṃ dassanatthaṃ, pañcannaṃ sahadhammikānaṃ dassanatthaṃ vā nesaṃ atthe sati vā nesaṃ antare gilānaṃ daṭṭhuṃ vā tadupaṭṭhākānaṃ bhattādiṃ pariyesanatthaṃ vā nesaṃ bhattādiṃ pariyesanatthaṃ vā tathā nesaṃ pañcannaṃ sahadhammikānaṃ aññataraṃ anabhirataṃ ukkaṇṭhitaṃ ahaṃ gantvā vūpakāsessaṃ vā vūpakāsāpessāmi vā dhammakathamassa karissāmīti vā tassa pañcannaṃ sahadhammikānaṃ aññatarassa uṭṭhitaṃ uppannaṃ diṭṭhiṃ vivecessāmi vā vivecāpessāmi vā dhammakathamassa karissāmīti vā tathā uppannaṃ kukkuccaṃ vinodessāmīti vā vinodāpessāmīti vā dhammakathamassa karissāmīti vā evaṃ vinayaññunā bhikkhunā sattāhakiccena apesitepi gantabbaṃ, pageva pahiteti yojanā.
භත්‌තාදීති එත්‌ථ ආදි-සද්‌දෙන භෙසජ්‌ජපරියෙසනාදිං සඞ්‌ගණ්‌හාති. යථාහ – ‘‘ගිලානභත්‌තං වා පරියෙසිස්‌සාමි, ගිලානුපට්‌ඨාකභත්‌තං වා පරියෙසිස්‌සාමි, ගිලානභෙසජ්‌ජං වා පරියෙසිස්‌සාමි, පුච්‌ඡිස්‌සාමි වා උපට්‌ඨහිස්‌සාමි වා’’ති. වූපකාසෙස්‌සන්‌ති යත්‌ථ අනභිරති උප්‌පන්‌නා, තතො අඤ්‌ඤත්‌ථ ගහෙත්‌වා ගමිස්‌සාමීති අත්‌ථො.
Bhattādīti ettha ādi-saddena bhesajjapariyesanādiṃ saṅgaṇhāti. Yathāha – ‘‘gilānabhattaṃ vā pariyesissāmi, gilānupaṭṭhākabhattaṃ vā pariyesissāmi, gilānabhesajjaṃ vā pariyesissāmi, pucchissāmi vā upaṭṭhahissāmi vā’’ti. Vūpakāsessanti yattha anabhirati uppannā, tato aññattha gahetvā gamissāmīti attho.
විනොදෙස්‌සාමහන්‌ති වාති එත්‌ථ වා-සද්‌දෙන ‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ගරුධම්‌මං අජ්‌ඣාපන්‌නො හොති පරිවාසාරහො, සො චෙ භික්‌ඛූනං සන්‌තිකෙ දූතං පහිණෙය්‍ය ‘අහඤ්‌හි ගරුධම්‌මං අජ්‌ඣාපන්‌නො පරිවාසාරහො, ආගච්‌ඡන්‌තු භික්‌ඛූ, ඉච්‌ඡාමි භික්‌ඛූනං ආගත’න්‌ති. ගන්‌තබ්‌බං, භික්‌ඛවෙ, සත්‌තාහකරණීයෙන අප්‌පහිතෙපි, පගෙව පහිතෙ ‘පරිවාසදානං උස්‌සුක්‌කං කරිස්‌සාමි වා අනුස්‌සාවෙස්‌සාමි වා ගණපූරකො වා භවිස්‌සාමී’’තිආදිනයං (මහාව. 193) සඞ්‌ගණ්‌හාති. එවං සත්‌තාහකිච්‌චෙන ගච්‌ඡන්‌තෙන අන්‌තොඋපචාරසීමාය ඨිතෙනෙව ‘‘අන්‌තොසත්‌තාහෙ ආගච්‌ඡිස්‌සාමී’’ති ආභොගං කත්‌වා ගන්‌තබ්‌බං. සචෙ ආභොගං අකත්‌වා උපචාරසීමං අතික්‌කමති, ඡින්‌නවස්‌සො හොතීති වදන්‌ති.
Vinodessāmahanti vāti ettha vā-saddena ‘‘idha pana, bhikkhave, bhikkhu garudhammaṃ ajjhāpanno hoti parivāsāraho, so ce bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pahiṇeyya ‘ahañhi garudhammaṃ ajjhāpanno parivāsāraho, āgacchantu bhikkhū, icchāmi bhikkhūnaṃ āgata’nti. Gantabbaṃ, bhikkhave, sattāhakaraṇīyena appahitepi, pageva pahite ‘parivāsadānaṃ ussukkaṃ karissāmi vā anussāvessāmi vā gaṇapūrako vā bhavissāmī’’tiādinayaṃ (mahāva. 193) saṅgaṇhāti. Evaṃ sattāhakiccena gacchantena antoupacārasīmāya ṭhiteneva ‘‘antosattāhe āgacchissāmī’’ti ābhogaṃ katvā gantabbaṃ. Sace ābhogaṃ akatvā upacārasīmaṃ atikkamati, chinnavasso hotīti vadanti.
2615. ‘‘අයං පනෙත්‌ථ පාළිමුත්‌තකරත්‌තිච්‌ඡෙදවිනිච්‌ඡයො’’ති අට්‌ඨකථාගතං රත්‌තිච්‌ඡෙදවිනිච්‌ඡයං දස්‌සෙතුමාහ ‘‘වස්‌සං උපගතෙනෙත්‌ථා’’තිආදි. එත්‌ථාති ඉමස්‌මිං සත්‌තාහකිච්‌චාධිකාරෙ. අයං පාළිමුත්‌තකවිනිච්‌ඡයො දට්‌ඨබ්‌බොති අත්‌ථො.
2615. ‘‘Ayaṃ panettha pāḷimuttakaratticchedavinicchayo’’ti aṭṭhakathāgataṃ ratticchedavinicchayaṃ dassetumāha ‘‘vassaṃ upagatenetthā’’tiādi. Etthāti imasmiṃ sattāhakiccādhikāre. Ayaṃ pāḷimuttakavinicchayo daṭṭhabboti attho.
2616. ‘‘අසුකං නාම දිවස’’න්‌තිආදිනා නිමන්‌තනාකාරං වක්‌ඛති. පුබ්‌බන්‌ති පඨමං. වට්‌ටතීති සත්‌තාහකිච්‌චෙන ගන්‌තුං වට්‌ටති. යථාහ – ‘‘සචෙ එකස්‌මිං මහාවාසෙ පඨමංයෙව කතිකා කතා හොති ‘අසුකදිවසං නාම සන්‌නිපතිතබ්‌බ’න්‌ති, නිමන්‌තිතොයෙව නාම හොති, ගන්‌තුං වට්‌ටතී’’ති (මහාව. අට්‌ඨ. 199). ‘‘උපාසකෙහි ‘ඉමස්‌මිං නාම දිවසෙ දානාදීනි කරොම, සබ්‌බෙ එව සන්‌නිපතන්‌තූ’ති කතිකායපි කතාය ගන්‌තුං වට්‌ටති, නිමන්‌තිතොයෙව නාම හොතී’’ති කෙචි.
2616.‘‘Asukaṃ nāma divasa’’ntiādinā nimantanākāraṃ vakkhati. Pubbanti paṭhamaṃ. Vaṭṭatīti sattāhakiccena gantuṃ vaṭṭati. Yathāha – ‘‘sace ekasmiṃ mahāvāse paṭhamaṃyeva katikā katā hoti ‘asukadivasaṃ nāma sannipatitabba’nti, nimantitoyeva nāma hoti, gantuṃ vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 199). ‘‘Upāsakehi ‘imasmiṃ nāma divase dānādīni karoma, sabbe eva sannipatantū’ti katikāyapi katāya gantuṃ vaṭṭati, nimantitoyeva nāma hotī’’ti keci.
2617. භණ්‌ඩකන්‌ති අත්‌තනො චීවරභණ්‌ඩං. න වට්‌ටතීති සත්‌තාහකිච්‌චෙන ගන්‌තුං න වට්‌ටති. පහිණන්‌තීති චීවරධොවනාදිකම්‌මෙන පහිණන්‌ති. ආචරියුපජ්‌ඣායානං ආණත්‌තියෙන කෙනචි අනවජ්‌ජකිච්‌චෙන සත්‌තාහකරණීයෙන ගන්‌තුං වට්‌ටතීති ඉමිනාව දීපිතං හොති.
2617.Bhaṇḍakanti attano cīvarabhaṇḍaṃ. Na vaṭṭatīti sattāhakiccena gantuṃ na vaṭṭati. Pahiṇantīti cīvaradhovanādikammena pahiṇanti. Ācariyupajjhāyānaṃ āṇattiyena kenaci anavajjakiccena sattāhakaraṇīyena gantuṃ vaṭṭatīti imināva dīpitaṃ hoti.
2618. උද්‌දෙසාදීනමත්‌ථායාති පාළිවාචනානි සන්‌ධාය. ආදි-සද්‌දෙන පරිපුච්‌ඡාදිං සඞ්‌ගණ්‌හාති. ගරූනන්‌ති අගිලානානම්‌පි ආචරියුපජ්‌ඣායානං. ගන්‌තුං ලභතීති සත්‌තාහකරණීයෙන ගන්‌තුං ලභති. පුග්‌ගලොති පකරණතො භික්‌ඛුංයෙව ගණ්‌හාති.
2618.Uddesādīnamatthāyāti pāḷivācanāni sandhāya. Ādi-saddena paripucchādiṃ saṅgaṇhāti. Garūnanti agilānānampi ācariyupajjhāyānaṃ. Gantuṃ labhatīti sattāhakaraṇīyena gantuṃ labhati. Puggaloti pakaraṇato bhikkhuṃyeva gaṇhāti.
2619. ආචරියොති නිදස්‌සනමත්‌තං, උපජ්‌ඣායෙන නිවාරිතෙපි එසෙව නයො. ‘‘සචෙ පන නං ආචරියො ‘අජ්‌ජ මා ගච්‌ඡා’ති වදති, වට්‌ටතී’’ති (මහාව. අට්‌ඨ. 199) අට්‌ඨකථානයං දස්‌සෙතුමාහ ‘‘රත්‌තිච්‌ඡෙදෙ අනාපත්‌ති, හොතීති පරිදීපිතා’’ති. රත්‌තිච්‌ඡෙදෙති වස්‌සච්‌ඡෙදනිමිත්‌තං. ‘‘රත්‌තිච්‌ඡෙදෙ’’ති සබ්‌බත්‌ථ වස්‌සච්‌ඡෙදොති සන්‌නිට්‌ඨානං කත්‌වා වදන්‌ති, එවං සත්‌තාහකරණීයෙන ගතං නං අන්‌තොසත්‌තාහෙයෙව පුන ආගච්‌ඡන්‌තං සචෙ ආචරියො වා උපජ්‌ඣායො වා ‘‘අජ්‌ජ මා ගච්‌ඡා’’ති වදති, සත්‌තාහාතික්‌කමෙපි අනාපත්‌තීති අධිප්‌පායො, වස්‌සච්‌ඡෙදො පන හොතියෙවාති දට්‌ඨබ්‌බං සත්‌තාහස්‌ස බහිද්‌ධා වීතිනාමිතත්‌තා.
2619.Ācariyoti nidassanamattaṃ, upajjhāyena nivāritepi eseva nayo. ‘‘Sace pana naṃ ācariyo ‘ajja mā gacchā’ti vadati, vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 199) aṭṭhakathānayaṃ dassetumāha ‘‘ratticchede anāpatti, hotīti paridīpitā’’ti. Ratticchedeti vassacchedanimittaṃ. ‘‘Ratticchede’’ti sabbattha vassacchedoti sanniṭṭhānaṃ katvā vadanti, evaṃ sattāhakaraṇīyena gataṃ naṃ antosattāheyeva puna āgacchantaṃ sace ācariyo vā upajjhāyo vā ‘‘ajja mā gacchā’’ti vadati, sattāhātikkamepi anāpattīti adhippāyo, vassacchedo pana hotiyevāti daṭṭhabbaṃ sattāhassa bahiddhā vītināmitattā.
2620. යස්‌ස කස්‌සචි ඤාතිස්‌සාති මාතාපිතූහි අඤ්‌ඤස්‌ස ඤාතිජනස්‌ස. ‘‘ගච්‌ඡතො දස්‌සනත්‌ථායා’’ති ඉමිනා සෙසඤාතිකෙහි ‘‘මයං ගිලානා භදන්‌තානං ආගමනං ඉච්‌ඡාමා’’ති ච ‘‘උපට්‌ඨාකකුලෙහි දානං දස්‌සාම, ධම්‌මං සොස්‌සාම, භික්‌ඛූනං දස්‌සනං ඉච්‌ඡාමා’’ති ච එවං කත්‌තබ්‌බං නිද්‌දිසිත්‌වා දූතෙ වා පෙසිතෙ සත්‌තාහකරණීයෙන ගච්‌ඡතො රත්‌තිච්‌ඡෙදො ච දුක්‌කටඤ්‌ච න හොතීති වුත්‌තං හොති. යථාහ ‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුස්‌ස ඤාතකො ගිලානො හොති…පෙ.… ගන්‌තබ්‌බං, භික්‌ඛවෙ, සත්‌තාහකරණීයෙන පහිතෙ, න ත්‌වෙව අප්‌පහිතෙ’’ති (මහාව. 199) ච ‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, උපාසකෙන සඞ්‌ඝං උද්‌දිස්‌ස විහාරො කාරාපිතො හොති…පෙ.… ඉච්‌ඡාමි දානඤ්‌ච දාතුං ධම්‌මඤ්‌ච සොතුං භික්‌ඛූ ච පස්‌සිතුන්‌ති. ගන්‌තබ්‌බං, භික්‌ඛවෙ, සත්‌තාහකරණීයෙන පහිතෙ, න ත්‌වෙව අප්‌පහිතෙ’’ති (මහාව. 188) ච.
2620.Yassa kassaci ñātissāti mātāpitūhi aññassa ñātijanassa. ‘‘Gacchato dassanatthāyā’’ti iminā sesañātikehi ‘‘mayaṃ gilānā bhadantānaṃ āgamanaṃ icchāmā’’ti ca ‘‘upaṭṭhākakulehi dānaṃ dassāma, dhammaṃ sossāma, bhikkhūnaṃ dassanaṃ icchāmā’’ti ca evaṃ kattabbaṃ niddisitvā dūte vā pesite sattāhakaraṇīyena gacchato ratticchedo ca dukkaṭañca na hotīti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘idha pana, bhikkhave, bhikkhussa ñātako gilāno hoti…pe… gantabbaṃ, bhikkhave, sattāhakaraṇīyena pahite, na tveva appahite’’ti (mahāva. 199) ca ‘‘idha pana, bhikkhave, upāsakena saṅghaṃ uddissa vihāro kārāpito hoti…pe… icchāmi dānañca dātuṃ dhammañca sotuṃ bhikkhū ca passitunti. Gantabbaṃ, bhikkhave, sattāhakaraṇīyena pahite, na tveva appahite’’ti (mahāva. 188) ca.
2621. ‘‘අහං ගාමකං ගන්‌ත්‌වා අජ්‌ජෙව ආගමිස්‌සාමී’’ති ආගච්‌ඡං ආගච්‌ඡන්‌තො සචෙ පාපුණිතුං න සක්‌කොතෙව, වට්‌ටතීති යොජනා. වට්‌ටතීති එත්‌ථ ‘‘අජ්‌ජෙව ආගමිස්‌සාමී’’ති ගන්‌ත්‌වා ආගච්‌ඡන්‌තස්‌ස අන්‌තරාමග්‌ගෙ සචෙ අරුණුග්‌ගමනං හොති, වස්‌සච්‌ඡෙදොපි න හොති, රත්‌තිච්‌ඡෙදදුක්‌කටඤ්‌ච නත්‌ථීති අධිප්‌පායො.
2621. ‘‘Ahaṃ gāmakaṃ gantvā ajjeva āgamissāmī’’ti āgacchaṃ āgacchanto sace pāpuṇituṃ na sakkoteva, vaṭṭatīti yojanā. Vaṭṭatīti ettha ‘‘ajjeva āgamissāmī’’ti gantvā āgacchantassa antarāmagge sace aruṇuggamanaṃ hoti, vassacchedopi na hoti, ratticchedadukkaṭañca natthīti adhippāyo.
2622. වජෙති (මහාව. අට්‌ඨ. 203) ගොපාලකානං නිවාසනට්‌ඨානෙ. සත්‌ථෙති ජඞ්‌ඝසත්‌ථසකටසත්‌ථානං සන්‌නිවිට්‌ඨොකාසෙ. තීසු ඨානෙසු භික්‌ඛුනො, වස්‌සච්‌ඡෙදෙ අනාපත්‌තීති තෙහි සද්‌ධිං ගච්‌ඡන්‌තස්‌සෙව නත්‌ථි ආපත්‌ති, තෙහි වියුඤ්‌ජිත්‌වා ගමනෙ පන ආපත්‌තියෙව, පවාරෙතුඤ්‌ච න ලභති.
2622.Vajeti (mahāva. aṭṭha. 203) gopālakānaṃ nivāsanaṭṭhāne. Sattheti jaṅghasatthasakaṭasatthānaṃ sanniviṭṭhokāse. Tīsu ṭhānesu bhikkhuno, vassacchede anāpattīti tehi saddhiṃ gacchantasseva natthi āpatti, tehi viyuñjitvā gamane pana āpattiyeva, pavāretuñca na labhati.
වජාදීසු වස්‌සං උපගච්‌ඡන්‌තෙන වස්‌සූපනායිකදිවසෙ තෙන භික්‌ඛුනා උපාසකා වත්‌තබ්‌බා ‘‘කුටිකා ලද්‌ධුං වට්‌ටතී’’ති. සචෙ කරිත්‌වා දෙන්‌ති, තත්‌ථ පවිසිත්‌වා ‘‘ඉධ වස්‌සං උපෙමී’’ති තික්‌ඛත්‌තුං වත්‌තබ්‌බං. නො චෙ දෙන්‌ති, සාලාසඞ්‌ඛෙපෙන ඨිතසකටස්‌ස හෙට්‌ඨා උපගන්‌තබ්‌බං. තම්‌පි අලභන්‌තෙන ආලයො කාතබ්‌බො. සත්‌ථෙ පන කුටිකාදීනං අභාවෙ ‘‘ඉධ වස්‌සං උපෙමී’’ති වචීභෙදං කත්‌වා උපගන්‌තුං න වට්‌ටති, ආලයකරණමත්‌තමෙව වට්‌ටති. ආලයො නාම ‘‘ඉධ වස්‌සං වසිස්‌සාමී’’ති චිත්‌තුප්‌පාදමත්‌තං.
Vajādīsu vassaṃ upagacchantena vassūpanāyikadivase tena bhikkhunā upāsakā vattabbā ‘‘kuṭikā laddhuṃ vaṭṭatī’’ti. Sace karitvā denti, tattha pavisitvā ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti tikkhattuṃ vattabbaṃ. No ce denti, sālāsaṅkhepena ṭhitasakaṭassa heṭṭhā upagantabbaṃ. Tampi alabhantena ālayo kātabbo. Satthe pana kuṭikādīnaṃ abhāve ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti vacībhedaṃ katvā upagantuṃ na vaṭṭati, ālayakaraṇamattameva vaṭṭati. Ālayo nāma ‘‘idha vassaṃ vasissāmī’’ti cittuppādamattaṃ.
සචෙ මග්‌ගප්‌පටිපන්‌නෙයෙව සත්‌ථෙ පවාරණදිවසො හොති, තත්‌ථෙව පවාරෙතබ්‌බං. අථ සත්‌ථො අන්‌තොවස්‌සෙයෙව භික්‌ඛුනා පත්‌ථිතට්‌ඨානං පත්‌වා අතික්‌කමති. පත්‌ථිතට්‌ඨානෙ වසිත්‌වා තත්‌ථ භික්‌ඛූහි සද්‌ධිං පවාරෙතබ්‌බං. අථාපි සත්‌ථො අන්‌තොවස්‌සෙයෙව අන්‌තරා එකස්‌මිං ගාමෙ තිට්‌ඨති වා විප්‌පකිරති වා, තස්‌මිංයෙව ගාමෙ භික්‌ඛූහි සද්‌ධිං වසිත්‌වා පවාරෙතබ්‌බං, අප්‌පවාරෙත්‌වා තතො පරං ගන්‌තුං න වට්‌ටති.
Sace maggappaṭipanneyeva satthe pavāraṇadivaso hoti, tattheva pavāretabbaṃ. Atha sattho antovasseyeva bhikkhunā patthitaṭṭhānaṃ patvā atikkamati. Patthitaṭṭhāne vasitvā tattha bhikkhūhi saddhiṃ pavāretabbaṃ. Athāpi sattho antovasseyeva antarā ekasmiṃ gāme tiṭṭhati vā vippakirati vā, tasmiṃyeva gāme bhikkhūhi saddhiṃ vasitvā pavāretabbaṃ, appavāretvā tato paraṃ gantuṃ na vaṭṭati.
නාවාය වස්‌සං උපගච්‌ඡන්‌තෙනාපි කුටියංයෙව උපගන්‌තබ්‌බං. පරියෙසිත්‌වා අලභන්‌තෙ ආලයො කාතබ්‌බො . සචෙ අන්‌තොතෙමාසං නාවා සමුද්‌දෙයෙව හොති, තත්‌ථෙව පවාරෙතබ්‌බං. අථ නාවා කූලං ලභති, සයඤ්‌ච පරතො ගන්‌තුකාමො හොති, ගන්‌තුං න වට්‌ටති. නාවාය ලද්‌ධගාමෙයෙව වසිත්‌වා භික්‌ඛූහි සද්‌ධිං පවාරෙතබ්‌බං. සචෙපි නාවා අනුතීරමෙව අඤ්‌ඤත්‌ථ ගච්‌ඡති, භික්‌ඛු ච පඨමං ලද්‌ධගාමෙයෙව වසිතුකාමො, නාවා ගච්‌ඡතු, භික්‌ඛුනා තත්‌ථෙව වසිත්‌වා භික්‌ඛූහි සද්‌ධිං පවාරෙතබ්‌බං.
Nāvāya vassaṃ upagacchantenāpi kuṭiyaṃyeva upagantabbaṃ. Pariyesitvā alabhante ālayo kātabbo . Sace antotemāsaṃ nāvā samuddeyeva hoti, tattheva pavāretabbaṃ. Atha nāvā kūlaṃ labhati, sayañca parato gantukāmo hoti, gantuṃ na vaṭṭati. Nāvāya laddhagāmeyeva vasitvā bhikkhūhi saddhiṃ pavāretabbaṃ. Sacepi nāvā anutīrameva aññattha gacchati, bhikkhu ca paṭhamaṃ laddhagāmeyeva vasitukāmo, nāvā gacchatu, bhikkhunā tattheva vasitvā bhikkhūhi saddhiṃ pavāretabbaṃ.
ඉති වජෙ, සත්‌ථෙ, නාවායන්‌ති තීසු ඨානෙසු නත්‌ථි වස්‌සච්‌ඡෙදෙ ආපත්‌ති, පවාරෙතුඤ්‌ච ලභති.
Iti vaje, satthe, nāvāyanti tīsu ṭhānesu natthi vassacchede āpatti, pavāretuñca labhati.
2623. සති පච්‌චයවෙකල්‌ලෙති පිණ්‌ඩපාතාදීනං පච්‌චයානං ඌනත්‌තෙ සති. සරීරාඵාසුතාය වාති සරීරස්‌ස අඵාසුතාය ආබාධෙ වා සති. වස්‌සං ඡෙත්‌වාපි පක්‌කමෙති වස්‌සච්‌ඡෙදං කත්‌වාපි යථාඵාසුකට්‌ඨානං ගච්‌ඡෙය්‍ය. අපි-සද්‌දෙන වස්‌සං අඡෙත්‌වා වස්‌සච්‌ඡෙදකාරණෙ සති සත්‌තාහකරණීයෙන ගන්‌තුම්‌පි වට්‌ටතීති දීපෙති.
2623.Sati paccayavekalleti piṇḍapātādīnaṃ paccayānaṃ ūnatte sati. Sarīrāphāsutāya vāti sarīrassa aphāsutāya ābādhe vā sati. Vassaṃ chetvāpi pakkameti vassacchedaṃ katvāpi yathāphāsukaṭṭhānaṃ gaccheyya. Api-saddena vassaṃ achetvā vassacchedakāraṇe sati sattāhakaraṇīyena gantumpi vaṭṭatīti dīpeti.
2624. යෙන කෙනන්‌තරායෙනාති රාජන්‌තරායාදීසු යෙන කෙනචි අන්‌තරායෙන. යො භික්‌ඛු වස්‌සං නොපගතො, තෙනාපි ඡින්‌නවස්‌සෙන වාපි දුතියා වස්‌සූපනායිකා උපගන්‌තබ්‌බාති යොජනා.
2624.Yena kenantarāyenāti rājantarāyādīsu yena kenaci antarāyena. Yo bhikkhu vassaṃ nopagato, tenāpi chinnavassena vāpi dutiyā vassūpanāyikā upagantabbāti yojanā.
2625-6. සත්‌තාහන්‌ති අච්‌චන්‌තසංයොගෙ උපයොගවචනං. ‘‘වීතිනාමෙතී’’ති ඉමිනා සම්‌බන්‌ධො. උපගන්‌ත්‌වාපි වා බහිද්‌ධා එව සත්‌තාහං වීතිනාමෙති චෙ. යො ගච්‌ඡති, යො ච වීතිනාමෙති, තස්‌ස භික්‌ඛුස්‌ස. පුරිමාපි න විජ්‌ජතීති අනුපගතත්‌තා, ඡින්‌නවස්‌සත්‌තා ච පුරිමාපි වස්‌සූපනායිකා න විජ්‌ජති න ලභති. ඉමෙසං ද්‌වින්‌නං යථාක්‌කමං උපචාරාතික්‌කමෙ, සත්‌තාහාතික්‌කමෙ ච ආපත්‌ති වෙදිතබ්‌බා.
2625-6.Sattāhanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. ‘‘Vītināmetī’’ti iminā sambandho. Upagantvāpi vā bahiddhā eva sattāhaṃ vītināmeti ce. Yo gacchati, yo ca vītināmeti, tassa bhikkhussa. Purimāpi na vijjatīti anupagatattā, chinnavassattā ca purimāpi vassūpanāyikā na vijjati na labhati. Imesaṃ dvinnaṃ yathākkamaṃ upacārātikkame, sattāhātikkame ca āpatti veditabbā.
පටිස්‌සවෙ ච භික්‌ඛුස්‌ස, හොති ආපත්‌ති දුක්‌කටන්‌ති ‘‘ඉධ වස්‌සං වසථා’’ති වුත්‌තෙ ‘‘සාධූ’’ති පටිස්‌සුණිත්‌වා තස්‌ස විසංවාදෙ අසච්‌චාපනෙ ආපත්‌ති හොති. කතමාති ආහ ‘‘දුක්‌කට’’න්‌ති. න කෙවලං එතස්‌සෙව විසංවාදෙ ආපත්‌ති හොති, අථ ඛො ඉතරෙසම්‌පි පටිස්‌සවානං විසංවාදෙ ආපත්‌ති වෙදිතබ්‌බා. යථාහ – ‘‘පටිස්‌සවෙ ච ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සාති එත්‌ථ න කෙවලං ‘ඉමං තෙමාසං ඉධ වස්‌සං වසථා’ති එතස්‌සෙව පටිස්‌සවස්‌ස විසංවාදෙ ආපත්‌ති, ‘ඉමං තෙමාසං භික්‌ඛං ගණ්‌හථ, උභොපි මයං ඉධ වස්‌සං වසිස්‌සාම, එකතොව උද්‌දිසාපෙස්‌සාමා’ති එවමාදිනාපි තස්‌ස තස්‌ස පටිස්‌සවස්‌ස විසංවාදෙ දුක්‌කට’’න්‌ති (මහාව. අට්‌ඨ. 207). තඤ්‌ච ඛො පටිස්‌සවකාලෙ සුද්‌ධචිත්‌තස්‌ස පච්‌ඡා විසංවාදනපච්‌චයා හොති. පඨමං අසුද්‌ධචිත්‌තස්‌ස පන පටිස්‌සවෙ පාචිත්‌තියං, විසංවාදෙන දුක්‌කටන්‌ති පාචිත්‌තියෙන සද්‌ධිං දුක්‌කටං යුජ්‌ජති.
Paṭissave ca bhikkhussa, hoti āpatti dukkaṭanti ‘‘idha vassaṃ vasathā’’ti vutte ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā tassa visaṃvāde asaccāpane āpatti hoti. Katamāti āha ‘‘dukkaṭa’’nti. Na kevalaṃ etasseva visaṃvāde āpatti hoti, atha kho itaresampi paṭissavānaṃ visaṃvāde āpatti veditabbā. Yathāha – ‘‘paṭissave ca āpatti dukkaṭassāti ettha na kevalaṃ ‘imaṃ temāsaṃ idha vassaṃ vasathā’ti etasseva paṭissavassa visaṃvāde āpatti, ‘imaṃ temāsaṃ bhikkhaṃ gaṇhatha, ubhopi mayaṃ idha vassaṃ vasissāma, ekatova uddisāpessāmā’ti evamādināpi tassa tassa paṭissavassa visaṃvāde dukkaṭa’’nti (mahāva. aṭṭha. 207). Tañca kho paṭissavakāle suddhacittassa pacchā visaṃvādanapaccayā hoti. Paṭhamaṃ asuddhacittassa pana paṭissave pācittiyaṃ, visaṃvādena dukkaṭanti pācittiyena saddhiṃ dukkaṭaṃ yujjati.
2627. ‘‘වස්‌සං උපගන්‌ත්‌වා පන අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වා තදහෙව සත්‌තාහකරණීයෙන පක්‌කමන්‌තස්‌සාපි අන්‌තොසත්‌තාහෙ නිවත්‌තන්‌තස්‌ස අනාපත්‌තී’’ති (මහාව. අට්‌ඨ. 207) අට්‌ඨකථාවචනතො, ‘‘කො වාදො වසිත්‌වා බහි ගච්‌ඡතො’’ති වක්‌ඛමානත්‌තා ච ‘‘නුට්‌ඨාපෙත්‌වා පනාරුණ’’න්‌ති පාඨො ගහෙතබ්‌බො. කත්‌ථචි පොත්‌ථකෙසු ‘‘උට්‌ඨාපෙත්‌වා පනාරුණ’’න්‌ති පාඨො දිස්‌සති, සො න ගහෙතබ්‌බො.
2627. ‘‘Vassaṃ upagantvā pana aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva sattāhakaraṇīyena pakkamantassāpi antosattāhe nivattantassa anāpattī’’ti (mahāva. aṭṭha. 207) aṭṭhakathāvacanato, ‘‘ko vādo vasitvā bahi gacchato’’ti vakkhamānattā ca ‘‘nuṭṭhāpetvā panāruṇa’’nti pāṭho gahetabbo. Katthaci potthakesu ‘‘uṭṭhāpetvā panāruṇa’’nti pāṭho dissati, so na gahetabbo.
2628. වසිත්‌වාති ද්‌වීහතීහං වසිත්‌වා. යථා වස්‌සං වසිත්‌වා අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වාව සත්‌තාහකරණීයෙන ගච්‌ඡතො අනාපත්‌ති, තථා ගතට්‌ඨානතො අන්‌තොසත්‌තාහෙ ආගන්‌ත්‌වා පුනපි අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වාව සත්‌තාහකරණීයෙන ගච්‌ඡතො අනාපත්‌ති. ‘‘සත්‌තාහවාරෙන අරුණො උට්‌ඨාපෙතබ්‌බො’’ති (මහාව. අට්‌ඨ. 201) අට්‌ඨකථාවචනං සත්‌තමාරුණෙන පටිබද්‌ධදිවසං සත්‌තමෙන අරුණෙනෙව සඞ්‌ගහෙත්‌වා සත්‌තමඅරුණබ්‌භන්‌තරෙ අනාගන්‌ත්‌වා අට්‌ඨමං අරුණං බහි උට්‌ඨාපෙන්‌තස්‌ස රත්‌තිච්‌ඡෙදදස්‌සනපරං, න සත්‌තමඅරුණස්‌සෙව තත්‌ථ උට්‌ඨාපෙතබ්‌බභාවදස්‌සනපරන්‌ති ගහෙතබ්‌බං සික්‌ඛාභාජනඅට්‌ඨකථාය, සීහළගණ්‌ඨිපදෙසු ච තථා විනිච්‌ඡිතත්‌තා.
2628.Vasitvāti dvīhatīhaṃ vasitvā. Yathā vassaṃ vasitvā aruṇaṃ anuṭṭhāpetvāva sattāhakaraṇīyena gacchato anāpatti, tathā gataṭṭhānato antosattāhe āgantvā punapi aruṇaṃ anuṭṭhāpetvāva sattāhakaraṇīyena gacchato anāpatti. ‘‘Sattāhavārena aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti (mahāva. aṭṭha. 201) aṭṭhakathāvacanaṃ sattamāruṇena paṭibaddhadivasaṃ sattamena aruṇeneva saṅgahetvā sattamaaruṇabbhantare anāgantvā aṭṭhamaṃ aruṇaṃ bahi uṭṭhāpentassa ratticchedadassanaparaṃ, na sattamaaruṇasseva tattha uṭṭhāpetabbabhāvadassanaparanti gahetabbaṃ sikkhābhājanaaṭṭhakathāya, sīhaḷagaṇṭhipadesu ca tathā vinicchitattā.
2629. ‘‘නොපෙති අසතියා’’ති පදච්‌ඡෙදො, නොපෙතීති ‘‘ඉමස්‌මිං විහාරෙ ඉමං තෙමාසං වස්‌සං උපෙමී’’ති වචීභෙදෙන න උපගච්‌ඡති.
2629. ‘‘Nopeti asatiyā’’ti padacchedo, nopetīti ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti vacībhedena na upagacchati.
2630. වුත්‌තමෙවත්‌ථං සමත්‌ථෙතුමාහ ‘‘න දොසො කොචි විජ්‌ජතී’’ති.
2630. Vuttamevatthaṃ samatthetumāha ‘‘na doso koci vijjatī’’ti.
2631. ‘‘ඉමස්‌මිං විහාරෙ ඉමං තෙමාසං වස්‌සං උපෙමී’’ති තික්‌ඛත්‌තුං වචනෙ නිච්‌ඡාරිතෙ එව වස්‌සං උපගතො සියාති යොජනා. ‘‘නිච්‌ඡාරිතෙව තික්‌ඛත්‌තු’’න්‌ති ඉදං උක්‌කංසවසෙන වුත්‌තං, සකිං, ද්‌වික්‌ඛත්‌තුං වා නිච්‌ඡාරිතෙපි වස්‌සූපගතො නාම හොතීති. යථාහ – ‘‘ඉමස්‌මිං විහාරෙ ඉමං තෙමාසං වස්‌සං උපෙමීති සකිං වා ද්‌වත්‌තික්‌ඛත්‌තුං වා වාචං නිච්‌ඡාරෙත්‌වාව වස්‌සං උපගන්‌තබ්‌බ’’න්‌ති (මහාව. අට්‌ඨ. 184).
2631. ‘‘Imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti tikkhattuṃ vacane nicchārite eva vassaṃ upagato siyāti yojanā. ‘‘Nicchāriteva tikkhattu’’nti idaṃ ukkaṃsavasena vuttaṃ, sakiṃ, dvikkhattuṃ vā nicchāritepi vassūpagato nāma hotīti. Yathāha – ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemīti sakiṃ vā dvattikkhattuṃ vā vācaṃ nicchāretvāva vassaṃ upagantabba’’nti (mahāva. aṭṭha. 184).
2632. නවමිතො පට්‌ඨාය ගන්‌තුං වට්‌ටති, ආගච්‌ඡතු වා මා වා, අනාපත්‌තී’’ති (මහාව. අට්‌ඨ. 207) අට්‌ඨකථානයං දස්‌සෙතුමාහ ‘‘ආදිං තු නවමිං කත්‌වා’’තිආදි. නවමිං පභුති ආදිං කත්‌වා, නවමිතො පට්‌ඨායාති වුත්‌තං හොති. ගන්‌තුං වට්‌ටතීති සත්‌තාහකරණීයෙනෙව ගන්‌තුං වට්‌ටති, තස්‌මා පවාරණදිවසෙපි තදහෙව ආගන්‌තුං අසක්‌කුණෙය්‍යට්‌ඨානං පවාරණත්‌ථාය ගච්‌ඡන්‌තෙන ලබ්‌භමානෙන සත්‌තාහකරණීයෙන ගන්‌තුං වට්‌ටති. ‘‘පවාරෙත්‌වා පන ගන්‌තුං වට්‌ටති පවාරණාය තංදිවසසන්‌නිස්‌සිතත්‌තා’’ති (වජිර. ටී. මහාවග්‌ග 207) හි වජිරබුද්‌ධිත්‌ථෙරො. සො පච්‌ඡා ආගච්‌ඡතු වා මා වා, දොසො න විජ්‌ජතීති යොජනා.
2632. Navamito paṭṭhāya gantuṃ vaṭṭati, āgacchatu vā mā vā, anāpattī’’ti (mahāva. aṭṭha. 207) aṭṭhakathānayaṃ dassetumāha ‘‘ādiṃ tu navamiṃ katvā’’tiādi. Navamiṃ pabhuti ādiṃ katvā, navamito paṭṭhāyāti vuttaṃ hoti. Gantuṃ vaṭṭatīti sattāhakaraṇīyeneva gantuṃ vaṭṭati, tasmā pavāraṇadivasepi tadaheva āgantuṃ asakkuṇeyyaṭṭhānaṃ pavāraṇatthāya gacchantena labbhamānena sattāhakaraṇīyena gantuṃ vaṭṭati. ‘‘Pavāretvā pana gantuṃ vaṭṭati pavāraṇāya taṃdivasasannissitattā’’ti (vajira. ṭī. mahāvagga 207) hi vajirabuddhitthero. So pacchā āgacchatu vā mā vā, doso na vijjatīti yojanā.
වස්‌සූපනායිකක්‌ඛන්‌ධකකථාවණ්‌ණනා.
Vassūpanāyikakkhandhakakathāvaṇṇanā.
