| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
੩. વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਂ
3. Vassūpanāyikakkhandhakaṃ
੧੦੭. વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾ
107. Vassūpanāyikānujānanakathā
੧੮੪. વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਞਾਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਜਾਨਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ‘‘ਅਸਂવਿਹਿਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਞਾਧਾਤੁਯਾ ਠਪਨਤ੍ਥਂ। ਤੇਧਾਤਿ ਤੇ ਇਧ। ਇਧਸਦ੍ਦੋ ਸਾਸਨਞ੍ਚ ਲੋਕਞ੍ਚ ਦੇਸਞ੍ਚ ਪਦਪੂਰਣਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯ વਤ੍ਤਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਪਦਪੂਰਣੇਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਇਧਸਦ੍ਦੋ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਸਂਹਨਨਂ ਸਙ੍ਘਾਤੋ, વਿਨਾਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘વਿਨਾਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ। ਸਕੁਨ੍ਤਕਸਦ੍ਦੋ ਸਕੁਣਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਕੁਣਾ’’ਤਿ। ਸਕੁਣਾਤਿ ਚ વਿਹਙ੍ਗਮਾ। ਤੇ ਹਿ ਆਕਾਸੇ ਗਨ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਕੁਣਾਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਸਂਕਸਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਂ ਕਸੇ ਅਚ੍ਛਨੇ’’ਤਿ ਧਾਤੁਪਾਠੇਸੁ (ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਧਾਤੁਮਾਲਾਯਂ ੧੬ ਸਕਾਰਨ੍ਤਧਾਤੁ) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਂਪੁਬ੍ਬੋ ਕਸੇਧਾਤੁ ਅਚ੍ਛਨਤ੍ਥੋਤਿ ਆਹ ‘‘વਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਏਕਾਰਨ੍ਤੋਯਂ ਧਾਤੁ। ਨਿਬਦ੍ਧવਾਸਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਚવਾਸਂ। વਸ੍ਸਾਨਨਾਮਕੇਤਿ વਸ੍ਸਾਨਉਤੁਨਾਮਕੇ। વਸ੍ਸਾਨਸ੍ਸ ਚਤੁਮਾਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਤੇਮਾਸੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨੀਧਾਤੁ ਗਮਨਤ੍ਥੋਤਿ ਆਹ ‘‘વਸ੍ਸੂਪਗਮਨਾਨੀ’’ਤਿ। ਅਪਰਜ੍ਜੂਤਿ ਪੁਣ੍ਣਮਿਤੋ ਅਪਰਂ ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਪਰਜ੍ਜੁ, ਅਹਤ੍ਥੇ ਜ੍ਜੁਪਚ੍ਚਯੋ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੋ। ਅਯਂ ਅਪਰਜ੍ਜੁਸਦ੍ਦੋ ਪਠਮਨ੍ਤਨਿਪਾਤੋ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਆਸਲ਼੍ਹੀਪੁਣ੍ਣਮਿਯਾ। ਅਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣવਿਸਯੋ ਬਾਹਿਰਤ੍ਥਸਮਾਸੋਯਂ, ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਸਤਿਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਪਰਸ੍ਮਿਂ ਦਿવਸੇਤਿ ਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾવਣਮਾਸਪੁਣ੍ਣਮਿਯਾ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਪਰਜ੍ਜੁਗਤਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਾਸਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ। ‘‘ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਪਰਜ੍ਜੁਗਤਾਯ ਆਸਲ਼੍ਹਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇ ਪੁਰਿਮਿਕਾ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਆਸਲ਼੍ਹਿਯਾਤਿ ਆਸਲ਼੍ਹੀਪੁਣ੍ਣਮਿਯਾ। ਪਚ੍ਛਿਮਨਯੇਪਿ ਮਾਸਗਤਾਯ ਆਸਲ਼੍ਹਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਆਸਲ਼੍ਹਿਯਾਤਿ ਆਸਲ਼੍ਹੀਪੁਣ੍ਣਮਿਯਾ ਸਮੀਪੇ ਪવਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਸਲ਼੍ਹੀਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਸਾવਣਪੁਣ੍ਣਮਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇਯੇવ વਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸਕਿਂ વਾਤਿਆਦੀਸੁ વਾਸਦ੍ਦੋ ਅਨਿਯਮવਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ। ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤ੍વਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਾਰੇਤ੍વਾ, ਉਚ੍ਚਾਰੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਫੁਟ੍ਠਕ੍ਖਰਸਞ੍ਞੋਗੇਹਿ ਪਰੋ ਕ੍વਚਿ ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਮਾਪਜ੍ਜਤਿ ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ। ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਸ੍ਸ ਚਕਾਰਸ੍ਸ ਛਕਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
184. Vassūpanāyikakkhandhake ‘‘ananuññāto’’ti iminā apaññattoti ettha ñādhātuyā anujānanatthaṃ dasseti, ‘‘asaṃvihito’’ti iminā ñādhātuyā ṭhapanatthaṃ. Tedhāti te idha. Idhasaddo sāsanañca lokañca desañca padapūraṇañca upādāya vattati, idha pana padapūraṇeti dassento āha ‘‘idhasaddo nipātamatto’’ti. Saṃhananaṃ saṅghāto, vināsoti attho. Iti imamatthaṃ dasseti ‘‘vināsa’’nti iminā. Sakuntakasaddo sakuṇapariyāyoti āha ‘‘sakuṇā’’ti. Sakuṇāti ca vihaṅgamā. Te hi ākāse gantuṃ sakkontīti sakuṇāti vuccanti. Saṃkasāyissantīti ettha ‘‘saṃ kase acchane’’ti dhātupāṭhesu (saddanītidhātumālāyaṃ 16 sakārantadhātu) vuttattā saṃpubbo kasedhātu acchanatthoti āha ‘‘vasissantī’’ti. Ekārantoyaṃ dhātu. Nibaddhavāsanti niccavāsaṃ. Vassānanāmaketi vassānautunāmake. Vassānassa catumāsattā ‘‘temāse’’ti vuttaṃ. Vassūpanāyikāti ettha nīdhātu gamanatthoti āha ‘‘vassūpagamanānī’’ti. Aparajjūti puṇṇamito aparaṃ ahanti aparajju, ahatthe jjupaccayo, atthato pāṭipadadivaso. Ayaṃ aparajjusaddo paṭhamantanipāto. Assāti āsaḷhīpuṇṇamiyā. Asamānādhikaraṇavisayo bāhiratthasamāsoyaṃ, atikkantāya satiyāti yojanā. Aparasmiṃ divaseti pāṭipadadivase. Assāti sāvaṇamāsapuṇṇamiyā. Tasmāti yasmā ca aparajjugatā, yasmā ca māsagatā, tasmā. ‘‘Anantare pāṭipadadivase’’ti iminā pāḷiyaṃ aparajjugatāya āsaḷhiyā anantare pāṭipadadivase purimikā upagantabbāti atthaṃ dasseti. Āsaḷhiyāti āsaḷhīpuṇṇamiyā. Pacchimanayepi māsagatāya āsaḷhiyā anantare pāṭipadadivase pacchimikā upagantabbāti attho daṭṭhabbo. Āsaḷhiyāti āsaḷhīpuṇṇamiyā samīpe pavattattā āsaḷhīsaṅkhātāya sāvaṇapuṇṇamiyāti attho. Pāṭipadadivaseyeva vassaṃ upagantabbanti sambandho. Sakiṃ vātiādīsu vāsaddo aniyamavikappattho. Nicchāretvāti niccāretvā, uccāretvāti attho. Aphuṭṭhakkharasaññogehi paro kvaci phuṭṭhattamāpajjati ‘‘nikkhamatī’’tiādīsu viya. Tasmā parassa cakārassa chakāraṃ katvā ‘‘nicchāretvā’’ti vuttaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੧੦੭. વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਨੁਜਾਨਨਾ • 107. Vassūpanāyikānujānanā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾ • Vassūpanāyikānujānanakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Vassūpanāyikānujānanakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Vassūpanāyikānujānanakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਅਨੁਜਾਨਨਕਥਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Vassūpanāyikaanujānanakathādivaṇṇanā
