Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౧౪] ౪. వాతమిగజాతకవణ్ణనా

    [14] 4. Vātamigajātakavaṇṇanā

    కిరత్థి రసేహి పాపియోతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో చూళపిణ్డపాతికతిస్సత్థేరం ఆరబ్భ కథేసి. సత్థరి కిర రాజగహం ఉపనిస్సాయ వేళువనే విహరన్తే తిస్సకుమారో నామ మహావిభవస్స సేట్ఠికులస్స పుత్తో ఏకదివసం వేళువనం గన్త్వా సత్థు ధమ్మదేసనం సుత్వా పబ్బజితుకామో పబ్బజ్జం యాచిత్వా మాతాపితూహి అననుఞ్ఞాతత్తా పటిక్ఖిత్తో సత్తాహం భత్తచ్ఛేదం కత్వా రట్ఠపాలత్థేరో వియ మాతాపితరో అనుజానాపేత్వా సత్థు సన్తికే పబ్బజి. సత్థా తం పబ్బాజేత్వా అడ్ఢమాసమత్తం వేళువనే విహరిత్వా జేతవనం అగమాసి. తత్రాయం కులపుత్తో తేరస ధుతఙ్గాని సమాదాయ సావత్థియం సపదానం పిణ్డాయ చరమానో కాలం వీతినామేతి, ‘‘చూళపిణ్డపాతికతిస్సత్థేరో నామా’’తి వుత్తే గగనతలే పుణ్ణచన్దో వియ బుద్ధసాసనే పాకటో పఞ్ఞాతో అహోసి.

    Nakiratthi rasehi pāpiyoti idaṃ satthā jetavane viharanto cūḷapiṇḍapātikatissattheraṃ ārabbha kathesi. Satthari kira rājagahaṃ upanissāya veḷuvane viharante tissakumāro nāma mahāvibhavassa seṭṭhikulassa putto ekadivasaṃ veḷuvanaṃ gantvā satthu dhammadesanaṃ sutvā pabbajitukāmo pabbajjaṃ yācitvā mātāpitūhi ananuññātattā paṭikkhitto sattāhaṃ bhattacchedaṃ katvā raṭṭhapālatthero viya mātāpitaro anujānāpetvā satthu santike pabbaji. Satthā taṃ pabbājetvā aḍḍhamāsamattaṃ veḷuvane viharitvā jetavanaṃ agamāsi. Tatrāyaṃ kulaputto terasa dhutaṅgāni samādāya sāvatthiyaṃ sapadānaṃ piṇḍāya caramāno kālaṃ vītināmeti, ‘‘cūḷapiṇḍapātikatissatthero nāmā’’ti vutte gaganatale puṇṇacando viya buddhasāsane pākaṭo paññāto ahosi.

    తస్మిం కాలే రాజగహే నక్ఖత్తకీళాయ వత్తమానాయ థేరస్స మాతాపితరో యం తస్స గిహికాలే అహోసి ఆభరణభణ్డకం, తం రతనచఙ్కోటకే నిక్ఖిపిత్వా ఉరే ఠపేత్వా ‘‘అఞ్ఞాసు నక్ఖత్తకీళాసు అమ్హాకం పుత్తో ఇమినా అలఙ్కారేన అలఙ్కతో నక్ఖత్తం కీళతి, తం నో ఏకపుత్తం గహేత్వా సమణో గోతమో సావత్థినగరం గతో, కహం ను ఖో సో ఏతరహి నిసిన్నో, కహం ఠితో’’తి వత్వా రోదన్తి.

    Tasmiṃ kāle rājagahe nakkhattakīḷāya vattamānāya therassa mātāpitaro yaṃ tassa gihikāle ahosi ābharaṇabhaṇḍakaṃ, taṃ ratanacaṅkoṭake nikkhipitvā ure ṭhapetvā ‘‘aññāsu nakkhattakīḷāsu amhākaṃ putto iminā alaṅkārena alaṅkato nakkhattaṃ kīḷati, taṃ no ekaputtaṃ gahetvā samaṇo gotamo sāvatthinagaraṃ gato, kahaṃ nu kho so etarahi nisinno, kahaṃ ṭhito’’ti vatvā rodanti.

    అథేకా వణ్ణదాసీ తం కులం గన్త్వా సేట్ఠిభరియం రోదన్తిం దిస్వా పుచ్ఛి ‘‘కిం పన, అయ్యే, రోదసీ’’తి? ‘‘సా తమత్థం ఆరోచేసి’’. ‘‘కిం పన, అయ్యే, అయ్యపుత్తో పియాయతీ’’తి? ‘‘అసుకఞ్చ అసుకఞ్చా’’తి. ‘‘సచే తుమ్హే ఇమస్మిం గేహే సబ్బం ఇస్సరియం మయ్హం దేథ, అహం వో పుత్తం ఆనేస్సామీ’’తి. సేట్ఠిభరియా ‘‘సాధూ’’తి సమ్పటిచ్ఛిత్వా పరిబ్బయం దత్వా మహన్తేన పరివారేన తం ఉయ్యోజేసి ‘‘గచ్ఛ, అత్తనో బలేన మమ పుత్తం ఆనేహీ’’తి. సా పటిచ్ఛన్నయానే నిసిన్నా సావత్థిం గన్త్వా థేరస్స భిక్ఖాచారవీథియం నివాసం గహేత్వా సేట్ఠికులా ఆగతే మనుస్సే థేరస్స అదస్సేత్వా అత్తనో పరివారేనేవ పరివుతా థేరస్స పిణ్డాయ పవిట్ఠస్స ఆదితోవ ఉళుఙ్కయాగుఞ్చ రసకభిక్ఖఞ్చ దత్వా రసతణ్హాయ బన్ధిత్వా అనుక్కమేన గేహే నిసీదాపేత్వా భిక్ఖం దదమానా చ అత్తనో వసం ఉపగతభావం ఞత్వా గిలానాలయం దస్సేత్వా అన్తోగబ్భే నిపజ్జి. థేరోపి భిక్ఖాచారవేలాయ సపదానం చరన్తో గేహద్వారం అగమాసి. పరిజనో థేరస్స పత్తం గహేత్వా థేరం ఘరే నిసీదాపేసి. థేరో నిసీదిత్వావ ‘‘కహం ఉపాసికా’’తి పుచ్ఛి. ‘‘గిలానా, భన్తే, తుమ్హాకం దస్సనం ఇచ్ఛతీ’’తి. సో రసతణ్హాయ బద్ధో అత్తనో వతసమాదానం భిన్దిత్వా తస్సా నిపన్నట్ఠానం పావిసి. సా అత్తనో ఆగతకారణం కథేత్వా తం పలోభేత్వా రసతణ్హాయ బన్ధిత్వా ఉప్పబ్బాజేత్వా అత్తనో వసే ఠపేత్వా యానే నిసీదాపేత్వా మహన్తేన పరివారేన రాజగహమేవ అగమాసి. సా పవత్తి పాకటా జాతా.

    Athekā vaṇṇadāsī taṃ kulaṃ gantvā seṭṭhibhariyaṃ rodantiṃ disvā pucchi ‘‘kiṃ pana, ayye, rodasī’’ti? ‘‘Sā tamatthaṃ ārocesi’’. ‘‘Kiṃ pana, ayye, ayyaputto piyāyatī’’ti? ‘‘Asukañca asukañcā’’ti. ‘‘Sace tumhe imasmiṃ gehe sabbaṃ issariyaṃ mayhaṃ detha, ahaṃ vo puttaṃ ānessāmī’’ti. Seṭṭhibhariyā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā paribbayaṃ datvā mahantena parivārena taṃ uyyojesi ‘‘gaccha, attano balena mama puttaṃ ānehī’’ti. Sā paṭicchannayāne nisinnā sāvatthiṃ gantvā therassa bhikkhācāravīthiyaṃ nivāsaṃ gahetvā seṭṭhikulā āgate manusse therassa adassetvā attano parivāreneva parivutā therassa piṇḍāya paviṭṭhassa āditova uḷuṅkayāguñca rasakabhikkhañca datvā rasataṇhāya bandhitvā anukkamena gehe nisīdāpetvā bhikkhaṃ dadamānā ca attano vasaṃ upagatabhāvaṃ ñatvā gilānālayaṃ dassetvā antogabbhe nipajji. Theropi bhikkhācāravelāya sapadānaṃ caranto gehadvāraṃ agamāsi. Parijano therassa pattaṃ gahetvā theraṃ ghare nisīdāpesi. Thero nisīditvāva ‘‘kahaṃ upāsikā’’ti pucchi. ‘‘Gilānā, bhante, tumhākaṃ dassanaṃ icchatī’’ti. So rasataṇhāya baddho attano vatasamādānaṃ bhinditvā tassā nipannaṭṭhānaṃ pāvisi. Sā attano āgatakāraṇaṃ kathetvā taṃ palobhetvā rasataṇhāya bandhitvā uppabbājetvā attano vase ṭhapetvā yāne nisīdāpetvā mahantena parivārena rājagahameva agamāsi. Sā pavatti pākaṭā jātā.

    భిక్ఖూ ధమ్మసభాయం సన్నిసిన్నా ‘‘చూళపిణ్డపాతికతిస్సత్థేరం కిర ఏకా వణ్ణదాసీ రసతణ్హాయ బన్ధిత్వా ఆదాయ గతా’’తి కథం సముట్ఠాపేసుం. సత్థా ధమ్మసభం ఉపగన్త్వా అలఙ్కతధమ్మాసనే నిసీదిత్వా ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా’’తి ఆహ. తే తం పవత్తిం కథయింసు. ‘‘న, భిక్ఖవే, ఇదానేవ ఏసో భిక్ఖు రసతణ్హాయ బజ్ఝిత్వా తస్సా వసం గతో, పుబ్బేపి తస్సా వసం గతోయేవా’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.

    Bhikkhū dhammasabhāyaṃ sannisinnā ‘‘cūḷapiṇḍapātikatissattheraṃ kira ekā vaṇṇadāsī rasataṇhāya bandhitvā ādāya gatā’’ti kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ. Satthā dhammasabhaṃ upagantvā alaṅkatadhammāsane nisīditvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti āha. Te taṃ pavattiṃ kathayiṃsu. ‘‘Na, bhikkhave, idāneva eso bhikkhu rasataṇhāya bajjhitvā tassā vasaṃ gato, pubbepi tassā vasaṃ gatoyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం రఞ్ఞో బ్రహ్మదత్తస్స సఞ్జయో నామ ఉయ్యానపాలో అహోసి. అథేకో వాతమిగో తం ఉయ్యానం ఆగన్త్వా సఞ్జయం దిస్వా పలాయతి, సఞ్జయోపి న తం తజ్జేత్వా నీహరతి. సో పునప్పునం ఆగన్త్వా ఉయ్యానేయేవ చరతి. ఉయ్యానపాలో ఉయ్యానే నానప్పకారాని పుప్ఫఫలాని గహేత్వా దివసే దివసే రఞ్ఞో అభిహరతి. అథ నం ఏకదివసం రాజా పుచ్ఛి ‘‘సమ్మ ఉయ్యానపాల, ఉయ్యానే కిఞ్చి అచ్ఛరియం పస్ససీ’’తి? ‘‘దేవ, అఞ్ఞం న పస్సామి, ఏకో పన వాతమిగో ఆగన్త్వా ఉయ్యానే చరతి, ఏతం పస్సామీ’’తి. ‘‘సక్ఖిస్సతి పన తం గహేతు’’న్తి. ‘‘థోకం మధుం లభన్తో అన్తో రాజనివేసనమ్పి నం ఆనేతుం సక్ఖిస్సామి, దేవా’’తి. రాజా తస్స మధుం దాపేసి. సో తం గహేత్వా ఉయ్యానం గన్త్వా వాతమిగస్స చరణట్ఠానే తిణాని మధునా మక్ఖేత్వా నిలీయి. మిగో ఆగన్త్వా మధుమక్ఖితాని తిణాని ఖాదిత్వా రసతణ్హాయ బద్ధో అఞ్ఞత్ర అగన్త్వా ఉయ్యానమేవ ఆగచ్ఛతి. ఉయ్యానపాలో తస్స మధుమక్ఖితతిణేసు పలుద్ధభావం ఞత్వా అనుక్కమేన అత్తానం దస్సేసి. సో తం దిస్వా కతిపాహం పలాయిత్వా పునప్పునం పస్సన్తో విస్సాసం ఆపజ్జిత్వా అనుక్కమేన ఉయ్యానపాలస్స హత్థే ఠితతిణాని ఖాదితుం ఆరభి.

    Atīte bārāṇasiyaṃ rañño brahmadattassa sañjayo nāma uyyānapālo ahosi. Atheko vātamigo taṃ uyyānaṃ āgantvā sañjayaṃ disvā palāyati, sañjayopi na taṃ tajjetvā nīharati. So punappunaṃ āgantvā uyyāneyeva carati. Uyyānapālo uyyāne nānappakārāni pupphaphalāni gahetvā divase divase rañño abhiharati. Atha naṃ ekadivasaṃ rājā pucchi ‘‘samma uyyānapāla, uyyāne kiñci acchariyaṃ passasī’’ti? ‘‘Deva, aññaṃ na passāmi, eko pana vātamigo āgantvā uyyāne carati, etaṃ passāmī’’ti. ‘‘Sakkhissati pana taṃ gahetu’’nti. ‘‘Thokaṃ madhuṃ labhanto anto rājanivesanampi naṃ ānetuṃ sakkhissāmi, devā’’ti. Rājā tassa madhuṃ dāpesi. So taṃ gahetvā uyyānaṃ gantvā vātamigassa caraṇaṭṭhāne tiṇāni madhunā makkhetvā nilīyi. Migo āgantvā madhumakkhitāni tiṇāni khāditvā rasataṇhāya baddho aññatra agantvā uyyānameva āgacchati. Uyyānapālo tassa madhumakkhitatiṇesu paluddhabhāvaṃ ñatvā anukkamena attānaṃ dassesi. So taṃ disvā katipāhaṃ palāyitvā punappunaṃ passanto vissāsaṃ āpajjitvā anukkamena uyyānapālassa hatthe ṭhitatiṇāni khādituṃ ārabhi.

    సో తస్స విస్సాసం ఆపన్నభావం ఞత్వా యావ రాజనివేసనా వీథిం కిలఞ్జేహి పరిక్ఖిపిత్వా తహిం తహిం సాఖాభఙ్గం పాతేత్వా మధులాబుకం అంసే లగ్గేత్వా తిణకలాపం ఉపకచ్ఛకే ఠపేత్వా మధుమక్ఖితాని తిణాని మిగస్స పురతో పురతో వికిరన్తో అన్తోరాజనివేసనంయేవ అగమాసి. మిగే అన్తో పవిట్ఠే ద్వారం పిదహింసు. మిగో మనుస్సే దిస్వా కమ్పమానో మరణభయతజ్జితో అన్తోనివేసనఙ్గణే ఆధావతి పరిధావతి. రాజా పాసాదా ఓరుయ్హ తం కమ్పమానం దిస్వా ‘‘వాతమిగో నామ మనుస్సానం దిట్ఠట్ఠానం సత్తాహం న గచ్ఛతి, తజ్జితట్ఠానం యావజీవం న గచ్ఛతి, సో ఏవరూపో గహననిస్సితో వాతమిగో రసతణ్హాయ బద్ధో ఇదాని ఏవరూపం ఠానం ఆగతో, నత్థి వత భో లోకే రసతణ్హాయ పాపతరం నామా’’తి ఇమాయ గాథాయ ధమ్మదేసనం పట్ఠపేసి –

    So tassa vissāsaṃ āpannabhāvaṃ ñatvā yāva rājanivesanā vīthiṃ kilañjehi parikkhipitvā tahiṃ tahiṃ sākhābhaṅgaṃ pātetvā madhulābukaṃ aṃse laggetvā tiṇakalāpaṃ upakacchake ṭhapetvā madhumakkhitāni tiṇāni migassa purato purato vikiranto antorājanivesanaṃyeva agamāsi. Mige anto paviṭṭhe dvāraṃ pidahiṃsu. Migo manusse disvā kampamāno maraṇabhayatajjito antonivesanaṅgaṇe ādhāvati paridhāvati. Rājā pāsādā oruyha taṃ kampamānaṃ disvā ‘‘vātamigo nāma manussānaṃ diṭṭhaṭṭhānaṃ sattāhaṃ na gacchati, tajjitaṭṭhānaṃ yāvajīvaṃ na gacchati, so evarūpo gahananissito vātamigo rasataṇhāya baddho idāni evarūpaṃ ṭhānaṃ āgato, natthi vata bho loke rasataṇhāya pāpataraṃ nāmā’’ti imāya gāthāya dhammadesanaṃ paṭṭhapesi –

    ౧౪.

    14.

    ‘‘న కిరత్థి రసేహి పాపియో, ఆవాసేహివ సన్థవేహి వా;

    ‘‘Na kiratthi rasehi pāpiyo, āvāsehiva santhavehi vā;

    వాతమిగం గహననిస్సితం, వసమానేసి రసేహి సఞ్జయో’’తి.

    Vātamigaṃ gahananissitaṃ, vasamānesi rasehi sañjayo’’ti.

    తత్థ కిరాతి అనుస్సవనత్థే నిపాతో. రసేహీతి జివ్హావిఞ్ఞేయ్యేహి మధురమ్బిలాదీహి. పాపియోతి పాపతరో. ఆవాసేహివ సన్థవేహి వాతి నిబద్ధవసనట్ఠానసఙ్ఖాతేసు హి ఆవాసేసుపి మిత్తసన్థవేసుపి ఛన్దరాగో పాపకోవ, తేహి పన సచ్ఛన్దరాగపరిభోగేహి ఆవాసేహి వా మిత్తసన్థవేహి వా సతగుణేన చ సహస్సగుణేన చ సతసహస్సగుణేన చ ధువపటిసేవనట్ఠేన ఆహారం వినా జీవితిన్ద్రియపాలనాయ అభావేన చ సచ్ఛన్దరాగపరిభోగరసావ పాపతరాతి. బోధిసత్తో పన అనుస్సవాగతం వియ ఇమమత్థం కత్వా ‘‘న కిరత్థి రసేహి పాపియో, ఆవాసేహివ సన్థవేహి వా’’తి ఆహ. ఇదాని తేసం పాపియభావం దస్సేన్తో ‘‘వాతమిగ’’న్తిఆదిమాహ. తత్థ గహననిస్సితన్తి గహనట్ఠాననిస్సితం. ఇదం వుత్తం హోతి – పస్సథ రసానం పాపియభావం, ఇదం నామ అరఞ్ఞాయతనే గహననిస్సితం వాతమిగం సఞ్జయో ఉయ్యానపాలో మధురసేహి అత్తనో వసం ఆనేసి, సబ్బథాపి సచ్ఛన్దరాగపరిభోగేహి రసేహి నామ అఞ్ఞం పాపతరం లామకతరం నత్థీతి రసతణ్హాయ ఆదీనవం కథేసి. కథేత్వా చ పన తం మిగం అరఞ్ఞమేవ పేసేసి.

    Tattha kirāti anussavanatthe nipāto. Rasehīti jivhāviññeyyehi madhurambilādīhi. Pāpiyoti pāpataro. Āvāsehiva santhavehi vāti nibaddhavasanaṭṭhānasaṅkhātesu hi āvāsesupi mittasanthavesupi chandarāgo pāpakova, tehi pana sacchandarāgaparibhogehi āvāsehi vā mittasanthavehi vā sataguṇena ca sahassaguṇena ca satasahassaguṇena ca dhuvapaṭisevanaṭṭhena āhāraṃ vinā jīvitindriyapālanāya abhāvena ca sacchandarāgaparibhogarasāva pāpatarāti. Bodhisatto pana anussavāgataṃ viya imamatthaṃ katvā ‘‘na kiratthi rasehi pāpiyo, āvāsehiva santhavehi vā’’ti āha. Idāni tesaṃ pāpiyabhāvaṃ dassento ‘‘vātamiga’’ntiādimāha. Tattha gahananissitanti gahanaṭṭhānanissitaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – passatha rasānaṃ pāpiyabhāvaṃ, idaṃ nāma araññāyatane gahananissitaṃ vātamigaṃ sañjayo uyyānapālo madhurasehi attano vasaṃ ānesi, sabbathāpi sacchandarāgaparibhogehi rasehi nāma aññaṃ pāpataraṃ lāmakataraṃ natthīti rasataṇhāya ādīnavaṃ kathesi. Kathetvā ca pana taṃ migaṃ araññameva pesesi.

    సత్థాపి ‘‘న, భిక్ఖవే, సా వణ్ణదాసీ ఇదానేవ ఏతం రసతణ్హాయ బన్ధిత్వా అత్తనో వసే కరోతి, పుబ్బేపి అకాసియేవా’’తి ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా అనుసన్ధిం ఘటేత్వా జాతకం సమోధానేసి. ‘‘తదా సఞ్జయో అయం వణ్ణదాసీ అహోసి, వాతమిగో చూళపిణ్డపాతికో, బారాణసిరాజా పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthāpi ‘‘na, bhikkhave, sā vaṇṇadāsī idāneva etaṃ rasataṇhāya bandhitvā attano vase karoti, pubbepi akāsiyevā’’ti imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi. ‘‘Tadā sañjayo ayaṃ vaṇṇadāsī ahosi, vātamigo cūḷapiṇḍapātiko, bārāṇasirājā pana ahameva ahosi’’nti.

    వాతమిగజాతకవణ్ణనా చతుత్థా.

    Vātamigajātakavaṇṇanā catutthā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౧౪. వాతమిగజాతకం • 14. Vātamigajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact