Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
၆. ဝတ္တာဒိကဏ္ဍနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
6. Vattādikaṇḍaniddesavaṇṇanā
၉၆. ဣဒာနိ ဝတ္တံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ဥပဇ္ဈာစရိယဝတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တဉ္စ အာစရိယဝတ္တဉ္စ ဂမိကဝတ္တဉ္စ အာဂန္တုကဝတ္တဉ္စ သေနာသနာဒိဝတ္တဉ္စ ပိယသီလေန ဘိက္ခုနာ ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂမိကာဂန္တုကန္တိ ဂမိကံ အာဂန္တုကန္တိ ဆေဒော, ဂမိကဝတ္တံ အာဂန္တုကဝတ္တဉ္စာတိ အတ္ထော။
96. Idāni vattaṃ dassetuṃ ‘‘upajjhācariyavatta’’nti vuttaṃ. Tattha upajjhāyavattañca ācariyavattañca gamikavattañca āgantukavattañca senāsanādivattañca piyasīlena bhikkhunā kātabbanti sambandho. Gamikāgantukanti gamikaṃ āgantukanti chedo, gamikavattaṃ āgantukavattañcāti attho.
၉၇. ဒာတုကာမော ဟတ္ထပာသေ ဌိတော ကိဉ္စိ ဂဟိတဗ္ဗံ ဧကေန ပုရိသေန ဂဟိတဗ္ဗံ ဥက္ခိပနက္ခမံ ဝတ္ထုံ တိဓာ တီသု ပကာရေသု ဧကေနာကာရေန ဒဒေယ္ယ, ဂဟေတုကာမော ဘိက္ခု ဒ္ဝိဓာ ဒ္ဝီသု ဧကေန ဂဏ္ဟေယ္ယ, အယံ ပဉ္စင္ဂော ပဋိဂ္ဂဟောတိ အတ္ထော။
97. Dātukāmo hatthapāse ṭhito kiñci gahitabbaṃ ekena purisena gahitabbaṃ ukkhipanakkhamaṃ vatthuṃ tidhā tīsu pakāresu ekenākārena dadeyya, gahetukāmo bhikkhu dvidhā dvīsu ekena gaṇheyya, ayaṃ pañcaṅgo paṭiggahoti attho.
၉၈-၁၀၀. ဒူရေ ဌိတံ စီဝရံ ဌပိတောကာသံ သလ္လက္ခေတ္ဝာ ‘‘ဧတ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဟတ္ထပာသေ ဌိတံ ဟတ္ထေန အာမသိတ္ဝာ ‘‘ဣမ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘ဧတံ အဓိဋ္ဌာမိ, ဣမံ အဓိဋ္ဌာမီ’’တိ ဣမေသံ ပဒာနံ မဇ္ဈေ သင္ဃာဋိအာဒီသု ပစ္စေကံ ယောဇေတ္ဝာ တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌေယ္ယ။ ကထံ? ‘‘ဧတံ သင္ဃာဋိံ အဓိဋ္ဌာမိ, ဣမံ သင္ဃာဋိံ အဓိဋ္ဌာမီ’’တိ အဓိဋ္ဌေယ္ယ။ ဧဝံ သေသေသု စ စီဝရေသု။ ယထာ စီဝရာဒိံ ဝိဓာနံ ဧဝံ ပတ္တေပိ အဓိဋ္ဌေယ္ယ ပစ္စုဒ္ဓရေယ္ယာတိ အတ္ထော။
98-100. Dūre ṭhitaṃ cīvaraṃ ṭhapitokāsaṃ sallakkhetvā ‘‘eta’’nti vattabbaṃ. Hatthapāse ṭhitaṃ hatthena āmasitvā ‘‘ima’’nti vattabbaṃ. ‘‘Etaṃ adhiṭṭhāmi, imaṃ adhiṭṭhāmī’’ti imesaṃ padānaṃ majjhe saṅghāṭiādīsu paccekaṃ yojetvā ticīvaraṃ adhiṭṭheyya. Kathaṃ? ‘‘Etaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmi, imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti adhiṭṭheyya. Evaṃ sesesu ca cīvaresu. Yathā cīvarādiṃ vidhānaṃ evaṃ pattepi adhiṭṭheyya paccuddhareyyāti attho.
၁၀၁. သဉ္စရိတ္တံ ဌပေတ္ဝာ သေသာ ဂရုကာ စ ပာရာဇိကာ စ သစိတ္တကာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အန္တိမာတိ ပာရာဇိကာ။ အစ္ဆိန္နသိက္ခာပဒံ, ပရိဏတသိက္ခာပဒဉ္စာတိ ဣမံ ဒ္ဝယံ ဌပေတ္ဝာ သေသံ နိသ္သဂ္ဂိယံ အစိတ္တကန္တိ အတ္ထော။
101. Sañcarittaṃ ṭhapetvā sesā garukā ca pārājikā ca sacittakāti sambandho. Antimāti pārājikā. Acchinnasikkhāpadaṃ, pariṇatasikkhāpadañcāti imaṃ dvayaṃ ṭhapetvā sesaṃ nissaggiyaṃ acittakanti attho.
၁၀၂-၃. ဂာမပ္ပဝေသနန္တေတေတိ ဂာမပ္ပဝေသနံ ဣတိ ဧတေ။ ပာစိတ္တီသု ဧတေ ပဒသောဓမ္မာဒယော ဂာမပ္ပဝေသနန္တာ သတ္တရသ သိက္ခာပဒာ အစိတ္တကာ။
102-3.Gāmappavesananteteti gāmappavesanaṃ iti ete. Pācittīsu ete padasodhammādayo gāmappavesanantā sattarasa sikkhāpadā acittakā.
၁၀၄-၅. ပကိဏ္ဏကေသု ဥဒ္ဒိသ္သကတံ ဌပေတ္ဝာ အညမံသကံ သေသမံသံ အစိတ္တကန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ ပကိဏ္ဏကေသု အညမံသာဒိကံ ပတ္တဟတ္ထော ကဝာဋကန္တံ တေရသဝိဓံ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ အစိတ္တကံ, သေသံ သဗ္ဗံ သစိတ္တကန္တိ အတ္ထော။
104-5. Pakiṇṇakesu uddissakataṃ ṭhapetvā aññamaṃsakaṃ sesamaṃsaṃ acittakanti attho. Ettha pakiṇṇakesu aññamaṃsādikaṃ pattahattho kavāṭakantaṃ terasavidhaṃ idaṃ sikkhāpadaṃ acittakaṃ, sesaṃ sabbaṃ sacittakanti attho.
၁၀၆. အာစရိယာ ဝီတိက္ကမနစိတ္တေန သစိတ္တကံ အစိတ္တကန္တိ ဝဒန္တိ, ပညတ္တိဇာနနေန စိတ္တေန တထာ သစိတ္တကံ အစိတ္တကန္တိ အာစရိယာ ဝဒန္တီတိ အတ္ထော။ တထာ-သဒ္ဒေန ‘‘သစိတ္တကံ အစိတ္တက’’န္တိ ဣဒံ ဂဟိတံ။
106. Ācariyā vītikkamanacittena sacittakaṃ acittakanti vadanti, paññattijānanena cittena tathā sacittakaṃ acittakanti ācariyā vadantīti attho. Tathā-saddena ‘‘sacittakaṃ acittaka’’nti idaṃ gahitaṃ.
၁၀၇-၉. ပုဗ္ဗကရဏာဒိကန္တိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒော ပုဗ္ဗကိစ္စံ သင္ဂဏ္ဟာတိ။ တတ္ထ –
107-9.Pubbakaraṇādikanti ettha ādi-saddo pubbakiccaṃ saṅgaṇhāti. Tattha –
‘‘သမ္မဇ္ဇနီ ပဒီပော စ၊ ဥဒကံ အာသနေန စ။
‘‘Sammajjanī padīpo ca, udakaṃ āsanena ca;
ဥပောသထသ္သ ဧတာနိ၊ ပုဗ္ဗကရဏန္တိ ဝုစ္စတိ။
Uposathassa etāni, pubbakaraṇanti vuccati.
‘‘ဆန္ဒပာရိသုဒ္ဓိဥတုက္ခာနံ၊ ဘိက္ခုဂဏနာ စ ဩဝာဒော။
‘‘Chandapārisuddhiutukkhānaṃ, bhikkhugaṇanā ca ovādo;
ဥပောသထသ္သ ဧတာနိ၊ ပုဗ္ဗကိစ္စန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ –
Uposathassa etāni, pubbakiccanti vuccatī’’ti. –
ဧဝံ ပုဗ္ဗကရဏာဒိကံ နဝဓာ ဒီပိတံ သဗ္ဗံ ဥပောသထပ္ပဝာရဏံ ပိယသီလိနာ ကာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။
Evaṃ pubbakaraṇādikaṃ navadhā dīpitaṃ sabbaṃ uposathappavāraṇaṃ piyasīlinā kātabbanti attho.
၁၁၂. ယထာက္ကမန္တိ ဧတ္ထာယမဓိပ္ပာယော – ဂဏော ပာရိသုဒ္ဓိဥပောသထံ ကရေယ္ယ, ပုဂ္ဂလော အဓိဋ္ဌာနဥပောသထံ ကရေယ္ယ, သင္ဃော သုတ္တုဒ္ဒေသဥပောသထံ ကရေယ္ယာတိ။
112.Yathākkamanti etthāyamadhippāyo – gaṇo pārisuddhiuposathaṃ kareyya, puggalo adhiṭṭhānauposathaṃ kareyya, saṅgho suttuddesauposathaṃ kareyyāti.
၁၁၃. စာတုဒ္ဒသော ပန္နရသော, သာမဂ္ဂီ ဒိနတော တိဓာတိ စာတုဒ္ဒသော ဥပောသထော , ပန္နရသော ဥပောသထော, သာမဂ္ဂီဥပောသထောတိ ဒိနတော တိဓာ ဟောန္တိ။ ဒိနတော ပုဂ္ဂလတော ကတ္တဗ္ဗာကာရတော တေ ဥပောသထာ နဝ ဣတိ ဤရိတာတိ အတ္ထော။
113.Cātuddaso pannaraso, sāmaggī dinato tidhāti cātuddaso uposatho , pannaraso uposatho, sāmaggīuposathoti dinato tidhā honti. Dinato puggalato kattabbākārato te uposathā nava iti īritāti attho.
၁၁၄. တေဝာစီ ဒ္ဝေကဝာစီတိ တေဝာစိကာ ပဝာရဏာ, ဒ္ဝေဝာစိကာ ပဝာရဏာ, ဧကဝာစိကာ ပဝာရဏာ ဣတိ နဝ ပဝာရဏာ ဝုတ္တာ။
114.Tevācī dvekavācīti tevācikā pavāraṇā, dvevācikā pavāraṇā, ekavācikā pavāraṇā iti nava pavāraṇā vuttā.
၁၁၅. တသ္သာတိ ဖဂ္ဂုနမာသသ္သ။ တတော သေသန္တိ အာသာဠ္ဟိအန္တိမပက္ခမ္ဟာ ယာဝ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာ ဝသ္သကာလန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ ဟိ ဧကသ္မိံ သံဝစ္ဆရေ စတုဝီသတိဥပောသထာ ဟောန္တိ။
115.Tassāti phaggunamāsassa. Tato sesanti āsāḷhiantimapakkhamhā yāva kattikapuṇṇamā vassakālanti attho. Ettha hi ekasmiṃ saṃvacchare catuvīsatiuposathā honti.
၁၁၆. ဧတေသူတိ ဧတေသု တီသု စတူသု ဧကေကသ္မိံ ဥတုမ္ဟိ တတိယပက္ခာ သတ္တမပက္ခာ။ စာတုဒ္ဒသာတိ ဆ စာတုဒ္ဒသာတိ အတ္ထော။ သေသာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝာတိ။
116.Etesūti etesu tīsu catūsu ekekasmiṃ utumhi tatiyapakkhā sattamapakkhā. Cātuddasāti cha cātuddasāti attho. Sesāni uttānatthānevāti.
ဝတ္တာဒိကဏ္ဍနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Vattādikaṇḍaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.