Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
၆. ဝတ္တာဒိကဏ္ဍနိဒ္ဒေသော
6. Vattādikaṇḍaniddeso
၉၆.
96.
ဥပဇ္ဈာစရိယဝတ္တဉ္စ၊ ဂမိကာဂန္တုကမ္ပိ စ။
Upajjhācariyavattañca, gamikāgantukampi ca;
သေနာသနာဒိဝတ္တဉ္စ၊ ကာတဗ္ဗံ ပိယသီလိနာ။
Senāsanādivattañca, kātabbaṃ piyasīlinā.
၉၇.
97.
ဟတ္ထပာသေ ဌိတော ကိဉ္စိ၊ ဂဟိတဗ္ဗံ ဒဒေ တိဓာ။
Hatthapāse ṭhito kiñci, gahitabbaṃ dade tidhā;
ဂဟေတုကာမော ဂဏ္ဟေယ္ယ၊ ဒ္ဝိဓာယံ သမ္ပဋိဂ္ဂဟော။
Gahetukāmo gaṇheyya, dvidhāyaṃ sampaṭiggaho.
၉၈.
98.
သင္ဃာဋိမုတ္တရာသင္ဂံ၊ တထာ အန္တရဝာသကံ။
Saṅghāṭimuttarāsaṅgaṃ, tathā antaravāsakaṃ;
‘‘ဧတံ ဣမံ အဓိဋ္ဌာမိ’’၊ တထာ ‘‘ပစ္စုဒ္ဓရာမိ’’တိ။
‘‘Etaṃ imaṃ adhiṭṭhāmi’’, tathā ‘‘paccuddharāmi’’ti.
၉၉.
99.
‘‘ဣမံ ဣမာနိ ဧတာနိ၊ ဧတမ္ပိ စီဝရ’’န္တိ ဝာ။
‘‘Imaṃ imāni etāni, etampi cīvara’’nti vā;
‘‘ပရိက္ခာရစောဠာနီ’’တိ၊ တထာ ‘‘ပစ္စုဒ္ဓရာမိ’’တိ။
‘‘Parikkhāracoḷānī’’ti, tathā ‘‘paccuddharāmi’’ti.
၁၀၀.
100.
‘‘ဧတံ ဣမံ အဓိဋ္ဌာမိ၊ ပတ္တံ ပစ္စုဒ္ဓရာမိ’’တိ။
‘‘Etaṃ imaṃ adhiṭṭhāmi, pattaṃ paccuddharāmi’’ti;
ဧဝံ ပစ္စုဒ္ဓရေဓိဋ္ဌေ၊ စီဝရာဒိံ ယထာဝိဓိ။
Evaṃ paccuddharedhiṭṭhe, cīvarādiṃ yathāvidhi.
၁၀၁.
101.
သဉ္စရိတ္တံ ဝိနာ သေသာ၊ သစိတ္တာ ဂရုကန္တိမာ။
Sañcarittaṃ vinā sesā, sacittā garukantimā;
အစ္ဆိန္နံ ပရိဏတံ ဟိတ္ဝာ၊ နိသ္သဂ္ဂိယမစိတ္တကံ။
Acchinnaṃ pariṇataṃ hitvā, nissaggiyamacittakaṃ.
၁၀၂.
102.
ပဒသောဓမ္မံ ဒုဝေ သေယ္ယာ၊ ဣတ္ထိယာ ဓမ္မဒေသနာ။
Padasodhammaṃ duve seyyā, itthiyā dhammadesanā;
ဒုဝေ သေနာသနာနီပိ၊ သိဗ္ဗနံ စီဝရသ္သပိ။
Duve senāsanānīpi, sibbanaṃ cīvarassapi.
၁၀၃.
103.
ပဝာရိတံ သုရာပာနံ၊ ပဉ္စသန္နိဓိအာဒိကံ။
Pavāritaṃ surāpānaṃ, pañcasannidhiādikaṃ;
ဇောတိနုဇ္ဇာလနဉ္စေဝ၊ ကပ္ပဗိန္ဒုမနာဒိကံ။
Jotinujjālanañceva, kappabindumanādikaṃ;
ဂာမပ္ပဝေသနန္တေတေ၊ ပာစိတ္တီသု အစိတ္တကာ။
Gāmappavesanantete, pācittīsu acittakā.
၁၀၄.
104.
ပကိဏ္ဏကေသု ဥဒ္ဒိသ္သ-ကတံ ဟိတ္ဝာညမံသကံ။
Pakiṇṇakesu uddissa-kataṃ hitvāññamaṃsakaṃ;
ဧကတ္ထရဏပာဝုရဏံ၊ ဧကမဉ္စေ တုဝဋ္ဋနံ။
Ekattharaṇapāvuraṇaṃ, ekamañce tuvaṭṭanaṃ;
ဧကတော ဘုဉ္ဇနဉ္စာပိ၊ နစ္စဂီတာဒိသတ္တပိ။
Ekato bhuñjanañcāpi, naccagītādisattapi.
၁၀၅.
105.
အကာယဗန္ဓနဉ္စာပိ ၊ ပတ္တဟတ္ထကဝာဋကံ။
Akāyabandhanañcāpi , pattahatthakavāṭakaṃ;
အစိတ္တကမိဒံ သဗ္ဗံ၊ သေသမေတ္ထ သစိတ္တကံ။
Acittakamidaṃ sabbaṃ, sesamettha sacittakaṃ.
၁၀၆.
106.
ဝီတိက္ကမနစိတ္တေန၊ သစိတ္တကမစိတ္တကံ။
Vītikkamanacittena, sacittakamacittakaṃ;
ပညတ္တိဇာနနေနာပိ၊ ဝဒန္တာစရိယာ တထာ။
Paññattijānanenāpi, vadantācariyā tathā.
၁၀၇.
107.
ပုဗ္ဗကရဏာဒိကံ ကတ္ဝာ၊ ဥပောသထပ္ပဝာရဏံ။
Pubbakaraṇādikaṃ katvā, uposathappavāraṇaṃ;
နဝဓာ ဒီပိတံ သဗ္ဗံ၊ ကာတဗ္ဗံ ပိယသီလိနာ။
Navadhā dīpitaṃ sabbaṃ, kātabbaṃ piyasīlinā.
၁၀၈.
108.
သမ္မဇ္ဇနီ ပဒီပော စ၊ ဥဒကံ အာသနေန စ။
Sammajjanī padīpo ca, udakaṃ āsanena ca;
ဥပောသထသ္သ ဧတာနိ၊ ပုဗ္ဗကရဏန္တိ ဝုစ္စတိ။
Uposathassa etāni, pubbakaraṇanti vuccati.
၁၀၉.
109.
ဆန္ဒပာရိသုဒ္ဓိဥတုက္ခာနံ ၊ ဘိက္ခုဂဏနာ စ ဩဝာဒော။
Chandapārisuddhiutukkhānaṃ , bhikkhugaṇanā ca ovādo;
ဥပောသထသ္သ ဧတာနိ၊ ပုဗ္ဗကိစ္စန္တိ ဝုစ္စတိ။
Uposathassa etāni, pubbakiccanti vuccati.
၁၁၀.
110.
ဥပောသထော ယာဝတိကာ စ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ၊
Uposatho yāvatikā ca bhikkhū kammappattā,
သဘာဂာပတ္တိယော စ န ဝိဇ္ဇန္တိ။
Sabhāgāpattiyo ca na vijjanti;
ဝဇ္ဇနီယာ စ ပုဂ္ဂလာ တသ္မိံ န ဟောန္တိ၊
Vajjanīyā ca puggalā tasmiṃ na honti,
ပတ္တကလ္လန္တိ ဝုစ္စတိ။
Pattakallanti vuccati.
၁၁၁. ပုဗ္ဗကရဏပုဗ္ဗကိစ္စာနိ သမာပေတ္ဝာ ဒေသိတာပတ္တိကသ္သ သမဂ္ဂသ္သ ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ အနုမတိယာ ပာတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုံ အာရာဓနံ ကရောမ။
111. Pubbakaraṇapubbakiccāni samāpetvā desitāpattikassa samaggassa bhikkhusaṅghassa anumatiyā pātimokkhaṃ uddisituṃ ārādhanaṃ karoma.
၁၁၂.
112.
ပာရိသုဒ္ဓိအဓိဋ္ဌာန-သုတ္တုဒ္ဒေသဝသာ တိဓာ။
Pārisuddhiadhiṭṭhāna-suttuddesavasā tidhā;
ဂဏပုဂ္ဂလသင္ဃာ စ၊ တံ ကရေယ္ယုံ ယထာက္ကမံ။
Gaṇapuggalasaṅghā ca, taṃ kareyyuṃ yathākkamaṃ.
၁၁၃.
113.
စာတုဒ္ဒသော ပန္နရသော၊ သာမဂ္ဂီ ဒိနတော တိဓာ။
Cātuddaso pannaraso, sāmaggī dinato tidhā;
ဒိနပုဂ္ဂလကတ္တဗ္ဗာ-ကာရတော တေ နဝေရိတာ။
Dinapuggalakattabbā-kārato te naveritā.
၁၁၄.
114.
တယော တယောတိ ကတ္ဝာန၊ ဒိနပုဂ္ဂလဘေဒတော။
Tayo tayoti katvāna, dinapuggalabhedato;
တေဝာစီဒ္ဝေကဝာစီတိ၊ နဝ ဝုတ္တာ ပဝာရဏာ။
Tevācīdvekavācīti, nava vuttā pavāraṇā.
၁၁၅.
115.
ကတ္တိကန္တိမပက္ခမ္ဟာ၊ ဟေမံ ဖဂ္ဂုနပုဏ္ဏမာ။
Kattikantimapakkhamhā, hemaṃ phaggunapuṇṇamā;
တသ္သ အန္တိမပက္ခမ္ဟာ၊ ဂိမ္ဟံ အာသာဠ္ဟိပုဏ္ဏမာ။
Tassa antimapakkhamhā, gimhaṃ āsāḷhipuṇṇamā;
ဝသ္သကာလံ တတော သေသံ၊ စတုဝီသတုပောသထာ။
Vassakālaṃ tato sesaṃ, catuvīsatuposathā.
၁၁၆.
116.
စာတုဒ္ဒသာ ဆ ဧတေသု၊ ပက္ခာ တတိယသတ္တမာ။
Cātuddasā cha etesu, pakkhā tatiyasattamā;
ဉေယ္ယာ ပန္နရသာ သေသာ၊ အဋ္ဌာရသ ဥပောသထာ။
Ñeyyā pannarasā sesā, aṭṭhārasa uposathā.
၁၁၇. ‘‘ဆန္ဒံ ဒမ္မိ, ဆန္ဒံ မေ ဟရ, ဆန္ဒံ မေ အာရောစေဟီ’’တိ ဆန္ဒံ ဒာတဗ္ဗံ။
117. ‘‘Chandaṃ dammi, chandaṃ me hara, chandaṃ me ārocehī’’ti chandaṃ dātabbaṃ.
၁၁၈. ‘‘ပာရိသုဒ္ဓိံ ဒမ္မိ, ပာရိသုဒ္ဓိံ မေ ဟရ, ပာရိသုဒ္ဓိံ မေ အာရောစေဟီ’’တိ ပာရိသုဒ္ဓိ ဒာတဗ္ဗာ။
118. ‘‘Pārisuddhiṃ dammi, pārisuddhiṃ me hara, pārisuddhiṃ me ārocehī’’ti pārisuddhi dātabbā.
၁၁၉. ‘‘ပဝာရဏံ ဒမ္မိ, ပဝာရဏံ မေ ဟရ, ပဝာရဏံ မေ အာရောစေဟိ, မမတ္ထာယ ပဝာရေဟီ’’တိ ပဝာရဏာ ဒာတဗ္ဗာ။
119. ‘‘Pavāraṇaṃ dammi, pavāraṇaṃ me hara, pavāraṇaṃ me ārocehi, mamatthāya pavārehī’’ti pavāraṇā dātabbā.
၁၂၀. အာပတ္တိဒေသကေန ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလာ နာနာဝတ္ထုကာ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇိံ, တာ တုမ္ဟမူလေ ပဋိဒေသေမီ’’တိ ဝတ္ဝာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟန္တေန ‘‘ပသ္သသိ, အာဝုသော, တာ အာပတ္တိယော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အာမ, ဘန္တေ, ပသ္သာမီ’’တိ ဝတ္ဝာ ပုန ပဋိဂ္ဂဏ္ဟန္တေန ‘‘အာယတိံ, အာဝုသော, သံဝရေယ္ယာသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓု, သုဋ္ဌု, ဘန္တေ သံဝရိသ္သာမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္ဝာ ဒေသေတဗ္ဗံ။
120. Āpattidesakena ‘‘ahaṃ, bhante, sambahulā nānāvatthukā āpattiyo āpajjiṃ, tā tumhamūle paṭidesemī’’ti vatvā paṭiggaṇhantena ‘‘passasi, āvuso, tā āpattiyo’’ti vutte ‘‘āma, bhante, passāmī’’ti vatvā puna paṭiggaṇhantena ‘‘āyatiṃ, āvuso, saṃvareyyāsī’’ti vutte ‘‘sādhu, suṭṭhu, bhante saṃvarissāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā desetabbaṃ.
၁၂၁. ဝေမတိံ အာရောစေန္တေန ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလာသု နာနာဝတ္ထုကာသု အာပတ္တီသု ဝေမတိကော, ယဒာ နိဗ္ဗေမတိကော ဘဝိသ္သာမိ, တဒာ တာ အာပတ္တိယော ပဋိကရိသ္သာမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္ဝာ အာရောစေတဗ္ဗံ။
121. Vematiṃ ārocentena ‘‘ahaṃ, bhante, sambahulāsu nānāvatthukāsu āpattīsu vematiko, yadā nibbematiko bhavissāmi, tadā tā āpattiyo paṭikarissāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā ārocetabbaṃ.
၁၂၂. ‘‘အဇ္ဇ မေ ဥပောသထော ‘ပန္နရသော, စာတုဒ္ဒသော’တိ ဝာ အဓိဋ္ဌာမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္ဝာ ပုဂ္ဂလေန အဓိဋ္ဌာနုပောသထော ကာတဗ္ဗော။
122. ‘‘Ajja me uposatho ‘pannaraso, cātuddaso’ti vā adhiṭṭhāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā puggalena adhiṭṭhānuposatho kātabbo.
၁၂၃. ဒ္ဝီသု ပန ထေရေန ‘‘ပရိသုဒ္ဓော အဟံ အာဝုသော, ‘ပရိသုဒ္ဓော’တိ မံ ဓာရေဟီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ နဝကေနပိ တထေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘ဘန္တေ, ဓာရေထာ’’တိ ဝစနံ ဝိသေသော။
123. Dvīsu pana therena ‘‘parisuddho ahaṃ āvuso, ‘parisuddho’ti maṃ dhārehī’’ti tikkhattuṃ vattabbaṃ. Navakenapi tatheva vattabbaṃ. ‘‘Bhante, dhārethā’’ti vacanaṃ viseso.
၁၂၄. တီသု ပန ‘‘သုဏန္တု မေ အာယသ္မန္တာ, အဇ္ဇုပောသထော ပန္နရသော, ယဒာယသ္မန္တာနံ ပတ္တကလ္လံ, မယံ အညမညံ ပာရိသုဒ္ဓိဥပောသထံ ကရေယ္ယာမာ’’တိ ဉတ္တိံ ဌပေတ္ဝာ ပဋိပာဋိယာ ဝုတ္တနယေန ပာရိသုဒ္ဓိဥပောသထော ကာတဗ္ဗော။
124. Tīsu pana ‘‘suṇantu me āyasmantā, ajjuposatho pannaraso, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, mayaṃ aññamaññaṃ pārisuddhiuposathaṃ kareyyāmā’’ti ñattiṃ ṭhapetvā paṭipāṭiyā vuttanayena pārisuddhiuposatho kātabbo.
၁၂၅. ‘‘အဇ္ဇ မေ ပဝာရဏာ ‘စာတုဒ္ဒသီ, ပန္နရသီ’တိ ဝာ အဓိဋ္ဌာမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္ဝာ ဧကေန ပဝာရေတဗ္ဗံ။
125. ‘‘Ajja me pavāraṇā ‘cātuddasī, pannarasī’ti vā adhiṭṭhāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā ekena pavāretabbaṃ.
၁၂၆. ဒ္ဝီသု ပန ထေရေန ‘‘အဟံ, အာဝုသော, အာယသ္မန္တံ ပဝာရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝာ သုတေန ဝာ ပရိသင္ကာယ ဝာ, ဝဒတု မံ အာယသ္မာ အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ, ပသ္သန္တော ပဋိကရိသ္သာမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္ဝာ ပဝာရေတဗ္ဗံ။ နဝကေနာပိ တထေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘ဘန္တေ’’တိ ဝစနံ ဝိသေသော။
126. Dvīsu pana therena ‘‘ahaṃ, āvuso, āyasmantaṃ pavāremi diṭṭhena vā sutena vā parisaṅkāya vā, vadatu maṃ āyasmā anukampaṃ upādāya, passanto paṭikarissāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā pavāretabbaṃ. Navakenāpi tatheva vattabbaṃ. ‘‘Bhante’’ti vacanaṃ viseso.
၁၂၇. တီသု ဝာ စတူသု ဝာ ပန ‘‘သုဏန္တု မေ အာယသ္မန္တာ, အဇ္ဇ ပဝာရဏာ ပန္နရသီ, ယဒာယသ္မန္တာနံ ပတ္တကလ္လံ, မယံ အညမညံ ပဝာရေယ္ယာမာ’’တိ ဉတ္တိံ ဌပေတ္ဝာ ထေရေန ‘‘အဟံ, အာဝုသော, အာယသ္မန္တေ ပဝာရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝာ သုတေန ဝာ ပရိသင္ကာယ ဝာ, ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တာ အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ, ပသ္သန္တော ပဋိကရိသ္သာမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္ဝာ ပဝာရေတဗ္ဗံ။ နဝကေဟိပိ တထေဝ ပဋိပာဋိယာ ပဝာရေတဗ္ဗံ။ ‘‘ဘန္တေ’’တိဝစနံ ဝိသေသော။
127. Tīsu vā catūsu vā pana ‘‘suṇantu me āyasmantā, ajja pavāraṇā pannarasī, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, mayaṃ aññamaññaṃ pavāreyyāmā’’ti ñattiṃ ṭhapetvā therena ‘‘ahaṃ, āvuso, āyasmante pavāremi diṭṭhena vā sutena vā parisaṅkāya vā, vadantu maṃ āyasmantā anukampaṃ upādāya, passanto paṭikarissāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā pavāretabbaṃ. Navakehipi tatheva paṭipāṭiyā pavāretabbaṃ. ‘‘Bhante’’tivacanaṃ viseso.
၁၂၈. စတူဟိ အဓိကေသု ပန ‘‘သုဏာတု မေ အာဝုသော သင္ဃော, အဇ္ဇ ပဝာရဏာ ပန္နရသီ, ယဒိ သင္ဃသ္သ ပတ္တကလ္လံ, သင္ဃော ပဝာရေယ္ယာ’’တိ ဉတ္တိံ ဌပေတ္ဝာ ဝုဍ္ဎတရေန ‘‘သင္ဃံ, အာဝုသော, ပဝာရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝာ သုတေန ဝာ ပရိသင္ကာယ ဝာ, ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ, ပသ္သန္တော ပဋိကရိသ္သာမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္ဝာ ပဝာရေတဗ္ဗံ။ နဝကေဟိပိ တထေဝ ပဋိပာဋိယာ ‘‘သင္ဃံ, ဘန္တေ, ပဝာရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝာ သုတေန ဝာ ပရိသင္ကာယ ဝာ, ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ, ပသ္သန္တော ပဋိကရိသ္သာမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္ဝာ ပဝာရေတဗ္ဗံ။
128. Catūhi adhikesu pana ‘‘suṇātu me āvuso saṅgho, ajja pavāraṇā pannarasī, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho pavāreyyā’’ti ñattiṃ ṭhapetvā vuḍḍhatarena ‘‘saṅghaṃ, āvuso, pavāremi diṭṭhena vā sutena vā parisaṅkāya vā, vadantu maṃ āyasmanto anukampaṃ upādāya, passanto paṭikarissāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā pavāretabbaṃ. Navakehipi tatheva paṭipāṭiyā ‘‘saṅghaṃ, bhante, pavāremi diṭṭhena vā sutena vā parisaṅkāya vā, vadantu maṃ āyasmanto anukampaṃ upādāya, passanto paṭikarissāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā pavāretabbaṃ.
မူလသိက္ခာ နိဋ္ဌိတာ။
Mūlasikkhā niṭṭhitā.