| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විනයවිනිච්‌ඡය-ටීකා • Vinayavinicchaya-ṭīkā |
වත්‌තක්‌ඛන්‌ධකකථාවණ්‌ණනා
Vattakkhandhakakathāvaṇṇanā
2914-5. ආගන්‌තුකො ච ආවාසිකො ච පිණ්‌ඩචාරිකො ච සෙනාසනඤ්‌ච ආරඤ්‌ඤකො ච අනුමොදනා චාති විග්‌ගහො, තාසු වත්‌තානි, ඉතරීතරයොගද්‌වන්‌දසමාසස්‌ස උත්‌තරපදලිඞ්‌ගත්‌තා ඉත්‌ථි ලිඞ්‌ගනිද්‌දෙසො. භත්‌තෙ භත්‌තග්‌ගෙ, උත්‌තරපදලොපො. ‘‘භත්‌තෙ’’තිආදීහි පදෙහි ‘‘වත්‌තානී’’ති පච්‌චෙකං යොජෙතබ්‌බං.
2914-5. Āgantuko ca āvāsiko ca piṇḍacāriko ca senāsanañca āraññako ca anumodanā cāti viggaho, tāsu vattāni, itarītarayogadvandasamāsassa uttarapadaliṅgattā itthi liṅganiddeso. Bhatte bhattagge, uttarapadalopo. ‘‘Bhatte’’tiādīhi padehi ‘‘vattānī’’ti paccekaṃ yojetabbaṃ.
ආචරියො ච උපජ්‌ඣායකො ච සිස්‌සො ච සද්‌ධිවිහාරිකො ච, තෙසං වත්‌තානීති විග්‌ගහො. සබ්‌බසොති සබ්‌බාවයවභෙදෙහි. චතුද්‌දසෙවාති අවයවභෙදෙහි බහුවිධානිපි වත්‌තානි විසයභෙදෙන චුද්‌දස එව වුත්‌තානි. විසුද්‌ධචිත්‌තෙනාති සවාසනසකලසංකිලෙසප්‌පහානතො අච්‌චන්‌තපරිසුද්‌ධචිත්‌තසන්‌තානෙන . විනායකෙනාති සත්‌තෙ විනෙතීති විනායකො, අනුත්‌තරපුරිසදම්‌මසාරථිභාවෙන දම්‌මදෙවබ්‍රහ්‌මනාගාදිකෙ සත්‌තෙ නානාවිධෙන විනයනුපායෙන දමෙතීති අත්‌ථො. අථ වා විගතො නායකො අස්‌සාති විනායකො, තෙන.
Ācariyo ca upajjhāyako ca sisso ca saddhivihāriko ca, tesaṃ vattānīti viggaho. Sabbasoti sabbāvayavabhedehi. Catuddasevāti avayavabhedehi bahuvidhānipi vattāni visayabhedena cuddasa eva vuttāni. Visuddhacittenāti savāsanasakalasaṃkilesappahānato accantaparisuddhacittasantānena . Vināyakenāti satte vinetīti vināyako, anuttarapurisadammasārathibhāvena dammadevabrahmanāgādike satte nānāvidhena vinayanupāyena dametīti attho. Atha vā vigato nāyako assāti vināyako, tena.
2916. ආරාමන්‌ති එත්‌ථ තංසමීපෙ තබ්‌බොහාරො. යථාහ ‘‘ඉදානි ‘ආරාමං පවිසිස්‌සාමී’ති ඉමිනා උපචාරසීමසමීපං දස්‌සෙති, තස්‌මා උපචාරසීමං පත්‌වා උපාහනාඔමුඤ්‌චනාදි සබ්‌බං කාතබ්‌බ’’න්‌ති (චූළව. අට්‌ඨ. 357). ‘‘පන අපනෙතබ්‌බ’’න්‌ති පදච්‌ඡෙදො. මුඤ්‌චිතබ්‌බාති උපාහනා පාදතො අපනෙතබ්‌බා.
2916.Ārāmanti ettha taṃsamīpe tabbohāro. Yathāha ‘‘idāni ‘ārāmaṃ pavisissāmī’ti iminā upacārasīmasamīpaṃ dasseti, tasmā upacārasīmaṃ patvā upāhanāomuñcanādi sabbaṃ kātabba’’nti (cūḷava. aṭṭha. 357). ‘‘Pana apanetabba’’nti padacchedo. Muñcitabbāti upāhanā pādato apanetabbā.
2917. ඔගුණ්‌ඨනන්‌ති සසීසපාරුපනං. සීසෙ චීවරමෙව වා න කාතබ්‌බන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. තෙනාති ආගන්‌තුකෙන. පානීයවාරිනාති පාතබ්‌බජලෙන.
2917.Oguṇṭhananti sasīsapārupanaṃ. Sīse cīvarameva vā na kātabbanti sambandho. Tenāti āgantukena. Pānīyavārināti pātabbajalena.
2918. පුච්‌ඡිත්‌වාති වස්‌සගණනං පුච්‌ඡිත්‌වා. විහාරෙ වුඩ්‌ඪභික්‌ඛුනො ආගන්‌තුකෙන භික්‌ඛුනා වන්‌දිතබ්‌බාව. කාලෙති කාලස්‌සෙව. තෙන ආගන්‌තුකෙන භික්‌ඛුනා සෙනාසනං ‘‘මය්‌හං කතරං සෙනාසනං පාපුණාතී’’ති පුච්‌ඡිතබ්‌බඤ්‌චාති යොජනා.
2918.Pucchitvāti vassagaṇanaṃ pucchitvā. Vihāre vuḍḍhabhikkhuno āgantukena bhikkhunā vanditabbāva. Kāleti kālasseva. Tena āgantukena bhikkhunā senāsanaṃ ‘‘mayhaṃ kataraṃ senāsanaṃ pāpuṇātī’’ti pucchitabbañcāti yojanā.
2919. ‘‘පුච්‌ඡිතබ්‌බ’’න්‌ති ඉදං ‘‘වච්‌චට්‌ඨාන’’න්‌තිආදිකෙහි සබ්‌බෙහි උපයොගන්‌තපදෙහි පච්‌චෙකං යොජෙතබ්‌බං. පානීයමෙව චාති ‘‘කිං ඉමිස්‌සා පොක්‌ඛරණියා පානීයමෙව පිවන්‌ති, උදාහු නහානාදිපරිභොගම්‌පි කරොන්‌තී’’ති (චූළව. අට්‌ඨ. 357) අට්‌ඨකථාගතනයෙන පානීයඤ්‌ච. තථා පරිභොජනීයඤ්‌ච. සඞ්‌ඝකතිකන්‌ති ‘‘කෙසුචි ඨානෙසු වාළමිගා වා අමනුස්‌සා වා හොන්‌ති, තස්‌මා කං කාලං පවිසිතබ්‌බං, කං කාලං නික්‌ඛමිතබ්‌බ’’න්‌ති අට්‌ඨකථාගතනයෙන සඞ්‌ඝස්‌ස කතිකසණ්‌ඨානඤ්‌ච. ගොචරාදිකන්‌ති එත්‌ථ ච ‘‘ගොචරො පුච්‌ඡිතබ්‌බොති ‘ගොචරගාමො ආසන්‌නෙ, උදාහු දූරෙ, කාලස්‌සෙව ච පිණ්‌ඩාය චරිතබ්‌බං, උදාහු නො’ති එවං භික්‌ඛාචාරො පුච්‌ඡිතබ්‌බො’’ති (චූළව. අට්‌ඨ. 357) වුත්‌තනයෙන ගොචරඤ්‌ච. ආදි-සද්‌දෙන අගොචරං ගහිතං. ‘‘අගොචරො නාම මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකානං වා ගාමො පරිච්‌ඡින්‌නභික්‌ඛො වා ගාමො, යත්‌ථ එකස්‌ස වා ද්‌වින්‌නං වා භික්‌ඛා දිය්‍යති, සොපි පුච්‌ඡිතබ්‌බො’’ති (චූළව. අට්‌ඨ. 357) වුත්‌තනයෙන අගොචරඤ්‌ච.
2919. ‘‘Pucchitabba’’nti idaṃ ‘‘vaccaṭṭhāna’’ntiādikehi sabbehi upayogantapadehi paccekaṃ yojetabbaṃ. Pānīyameva cāti ‘‘kiṃ imissā pokkharaṇiyā pānīyameva pivanti, udāhu nahānādiparibhogampi karontī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 357) aṭṭhakathāgatanayena pānīyañca. Tathā paribhojanīyañca. Saṅghakatikanti ‘‘kesuci ṭhānesu vāḷamigā vā amanussā vā honti, tasmā kaṃ kālaṃ pavisitabbaṃ, kaṃ kālaṃ nikkhamitabba’’nti aṭṭhakathāgatanayena saṅghassa katikasaṇṭhānañca. Gocarādikanti ettha ca ‘‘gocaro pucchitabboti ‘gocaragāmo āsanne, udāhu dūre, kālasseva ca piṇḍāya caritabbaṃ, udāhu no’ti evaṃ bhikkhācāro pucchitabbo’’ti (cūḷava. aṭṭha. 357) vuttanayena gocarañca. Ādi-saddena agocaraṃ gahitaṃ. ‘‘Agocaro nāma micchādiṭṭhikānaṃ vā gāmo paricchinnabhikkho vā gāmo, yattha ekassa vā dvinnaṃ vā bhikkhā diyyati, sopi pucchitabbo’’ti (cūḷava. aṭṭha. 357) vuttanayena agocarañca.
2920. එවං ආගන්‌තුකවත්‌තං දස්‌සෙත්‌වා ඉදානි ආවාසිකවත්‌තං දස්‌සෙතුමාහ ‘‘වුඩ්‌ඪ’’න්‌තිආදි. පච්‌චුග්‌ගන්‌ත්‌වා පත්‌තඤ්‌ච චීවරඤ්‌ච පටිග්‌ගහෙතබ්‌බන්‌ති යොජනා. ච-සද්‌දො ලුත්‌තනිද්‌දිට්‌ඨො.
2920. Evaṃ āgantukavattaṃ dassetvā idāni āvāsikavattaṃ dassetumāha ‘‘vuḍḍha’’ntiādi. Paccuggantvā pattañca cīvarañca paṭiggahetabbanti yojanā. Ca-saddo luttaniddiṭṭho.
2921. තස්‌සාති ආගන්‌තුකස්‌ස. පාදොදකඤ්‌චාති ච-සද්‌දෙන ධොතාධොතපාදා යත්‌ථ ඨපීයන්‌ති, තං පාදපීඨං, පාදකථලිකඤ්‌ච උපනික්‌ඛිපිතබ්‌බන්‌ති එතං ගහිතං. පුච්‌ඡිතබ්‌බඤ්‌ච වාරිනාති ‘‘පානීයෙන පුච්‌ඡන්‌තෙන සචෙ සකිං ආනීතං පානීයං සබ්‌බං පිවති, ‘පුන ආනෙමී’ති පුච්‌ඡිතබ්‌බොයෙවා’’ති වුත්‌තනයෙන පානීයෙන පුච්‌ඡිතබ්‌බො. ඉධ ච-සද්‌දෙන –
2921.Tassāti āgantukassa. Pādodakañcāti ca-saddena dhotādhotapādā yattha ṭhapīyanti, taṃ pādapīṭhaṃ, pādakathalikañca upanikkhipitabbanti etaṃ gahitaṃ. Pucchitabbañca vārināti ‘‘pānīyena pucchantena sace sakiṃ ānītaṃ pānīyaṃ sabbaṃ pivati, ‘puna ānemī’ti pucchitabboyevā’’ti vuttanayena pānīyena pucchitabbo. Idha ca-saddena –
‘‘අපිච බීජනෙනපි බීජිතබ්‌බො, බීජන්‌තෙන සකිං පාදපිට්‌ඨියං බීජිත්‌වා සකිං මජ්‌ඣෙ, සකිං සීසෙ බීජිතබ්‌බං, ‘අලං හොතූ’ති වුත්‌තෙන තතො මන්‌දතරං බීජිතබ්‌බං. පුන ‘අල’න්‌ති වුත්‌තෙන තතො මන්‌දතරං බීජිතබ්‌බං. තතියවාරං වුත්‌තෙන බීජනී ඨපෙතබ්‌බා. පාදාපිස්‌ස ධොවිතබ්‌බා, ධොවිත්‌වා සචෙ අත්‌තනො තෙලං අත්‌ථි, තෙන මක්‌ඛෙතබ්‌බා. නො චෙ අත්‌ථි, තස්‌ස සන්‌තකෙන මක්‌ඛෙතබ්‌බා’’ති (චූළව. අට්‌ඨ. 359) –
‘‘Apica bījanenapi bījitabbo, bījantena sakiṃ pādapiṭṭhiyaṃ bījitvā sakiṃ majjhe, sakiṃ sīse bījitabbaṃ, ‘alaṃ hotū’ti vuttena tato mandataraṃ bījitabbaṃ. Puna ‘ala’nti vuttena tato mandataraṃ bījitabbaṃ. Tatiyavāraṃ vuttena bījanī ṭhapetabbā. Pādāpissa dhovitabbā, dhovitvā sace attano telaṃ atthi, tena makkhetabbā. No ce atthi, tassa santakena makkhetabbā’’ti (cūḷava. aṭṭha. 359) –
වුත්‌තවත්‌තානි සඞ්‌ගණ්‌හාති.
Vuttavattāni saṅgaṇhāti.
2922-3. වන්‌දෙය්‍යොති වුඩ්‌ඪාගන්‌තුකො වන්‌දිතබ්‌බො. පඤ්‌ඤපෙතබ්‌බන්‌ති ‘‘කත්‌ථ මය්‌හං සෙනාසනං පාපුණාතී’’ති පුච්‌ඡිතෙන සෙනාසනං පඤ්‌ඤපෙතබ්‌බං, ‘‘එතං සෙනාසනං තුම්‌හාකං පාපුණාතී’’ති එවං ආචික්‌ඛිතබ්‌බන්‌ති අත්‌ථො. ‘‘වත්‌තබ්‌බො’’ති ඉදං ‘‘අජ්‌ඣාවුත්‌ථමවුත්‌ථ’’න්‌තිආදීහි පදෙහි තංතංලිඞ්‌ගවචනානුරූපෙන පරිවත්‌තෙත්‌වා පච්‌චෙකං යොජෙතබ්‌බං. අජ්‌ඣාවුත්‌ථන්‌ති පඤ්‌ඤත්‌තසෙනාසනස්‌ස භික්‌ඛූහි පඨමං වුත්‌ථභාවං. අවුත්‌ථං වාති චීවරකාලං තස්‌මිං භික්‌ඛූහි අනජ්‌ඣාවුත්‌ථභාවං වා. ගොචරාගොචරං වුත්‌තමෙව.
2922-3.Vandeyyoti vuḍḍhāgantuko vanditabbo. Paññapetabbanti ‘‘kattha mayhaṃ senāsanaṃ pāpuṇātī’’ti pucchitena senāsanaṃ paññapetabbaṃ, ‘‘etaṃ senāsanaṃ tumhākaṃ pāpuṇātī’’ti evaṃ ācikkhitabbanti attho. ‘‘Vattabbo’’ti idaṃ ‘‘ajjhāvutthamavuttha’’ntiādīhi padehi taṃtaṃliṅgavacanānurūpena parivattetvā paccekaṃ yojetabbaṃ. Ajjhāvutthanti paññattasenāsanassa bhikkhūhi paṭhamaṃ vutthabhāvaṃ. Avutthaṃ vāti cīvarakālaṃ tasmiṃ bhikkhūhi anajjhāvutthabhāvaṃ vā. Gocarāgocaraṃ vuttameva.
සෙක්‌ඛකුලානි චාති ලද්‌ධසෙක්‌ඛසම්‌මුතිකානි කුලානි ච වත්‌තබ්‌බානි. ‘‘පවෙසෙ නික්‌ඛමෙ කාලො’’ති ඉදං ‘‘සඞ්‌ඝකතික’’න්‌ති එත්‌ථ වුත්‌තත්‌ථමෙව. පානීයාදිකන්‌ති ආදි-සද්‌දෙන පරිභොජනීයකත්‌තරයට්‌ඨීනං ආචික්‌ඛනං සඞ්‌ගණ්‌හාති.
Sekkhakulāni cāti laddhasekkhasammutikāni kulāni ca vattabbāni. ‘‘Pavese nikkhame kālo’’ti idaṃ ‘‘saṅghakatika’’nti ettha vuttatthameva. Pānīyādikanti ādi-saddena paribhojanīyakattarayaṭṭhīnaṃ ācikkhanaṃ saṅgaṇhāti.
2924. යථානිසින්‌නෙනෙවාති අත්‌තනා නිසින්‌නට්‌ඨානෙයෙව නිසින්‌නෙන. අස්‌සාති නවකස්‌ස.
2924.Yathānisinnenevāti attanā nisinnaṭṭhāneyeva nisinnena. Assāti navakassa.
2925. ‘‘අත්‍ර පත්‌තං ඨපෙහි, ඉදමාසනං නිසීදාහී’’ති ඉච්‌චෙවං ඉමිනා පකාරෙන සබ්‌බං වත්‌තබ්‌බන්‌ති යොජනා. දෙය්‍යං සෙනාසනම්‌පි චාති සෙනාසනඤ්‌ච දාතබ්‌බං. ච-සද්‌දෙන ‘‘අවුත්‌ථං වා අජ්‌ඣාවුත්‌ථං වා ආචික්‌ඛිතබ්‌බ’’න්‌තිආදිනා වුත්‌තං සම්‌පිණ්‌ඩෙති. මහාආවාසෙපි අත්‌තනො සන්‌තිකං සම්‌පත්‌තස්‌ස ආගන්‌තුකස්‌ස වත්‌තං අකාතුං න ලබ්‌භති.
2925. ‘‘Atra pattaṃ ṭhapehi, idamāsanaṃ nisīdāhī’’ti iccevaṃ iminā pakārena sabbaṃ vattabbanti yojanā. Deyyaṃ senāsanampi cāti senāsanañca dātabbaṃ. Ca-saddena ‘‘avutthaṃ vā ajjhāvutthaṃ vā ācikkhitabba’’ntiādinā vuttaṃ sampiṇḍeti. Mahāāvāsepi attano santikaṃ sampattassa āgantukassa vattaṃ akātuṃ na labbhati.
2926. ‘‘මාතිකාය නිද්‌දිට්‌ඨක්‌කමෙනෙව වත්‌තානි කාතබ්‌බානි, උදාහු යථානුප්‌පත්‌තිවසෙනා’’ති කොචි මඤ්‌ඤෙය්‍යාති මාතිකාක්‌කමෙනෙව කාතබ්‌බන්‌ති නියමො නත්‌ථි, යථානුප්‌පත්‌තවසෙනෙව කාතබ්‌බන්‌ති විඤ්‌ඤාපෙතුං මාතිකාක්‌කමමනාදියිත්‌වා ගමිකවත්‌තං ආරද්‌ධං. අථ වා වත්‌තිච්‌ඡානුපුබ්‌බකත්‌තා සද්‌දපයොගස්‌ස මාතිකාක්‌කමමනාදියිත්‌වා යථිච්‌ඡං නිද්‌දෙසො කතොති වෙදිතබ්‌බොති. දාරුමත්‌තිකභණ්‌ඩානීති මඤ්‌චපීඨාදීනි චෙව රජනභාජනානි ච. පටිසාමෙත්‌වාති ගුත්‌තට්‌ඨානෙ ඨපෙත්‌වා. ආවසථම්‌පි ථකෙත්‌වාති ආවසථෙ ද්‌වාරකවාටාදීනි ච ථකෙත්‌වා.
2926. ‘‘Mātikāya niddiṭṭhakkameneva vattāni kātabbāni, udāhu yathānuppattivasenā’’ti koci maññeyyāti mātikākkameneva kātabbanti niyamo natthi, yathānuppattavaseneva kātabbanti viññāpetuṃ mātikākkamamanādiyitvā gamikavattaṃ āraddhaṃ. Atha vā vatticchānupubbakattā saddapayogassa mātikākkamamanādiyitvā yathicchaṃ niddeso katoti veditabboti. Dārumattikabhaṇḍānīti mañcapīṭhādīni ceva rajanabhājanāni ca. Paṭisāmetvāti guttaṭṭhāne ṭhapetvā. Āvasathampi thaketvāti āvasathe dvārakavāṭādīni ca thaketvā.
2927. ආපුච්‌ඡිත්‌වාපීති භික්‌ඛුස්‌ස වා සාමණෙරස්‌ස වා ආරාමිකස්‌ස වා ‘‘ඉමං පටිජග්‌ගාහී’’ති නිය්‍යාදෙත්‌වා වා. පුච්‌ඡිතබ්‌බෙ අසන්‌තෙපීති එත්‌ථ පි-සද්‌දො පන-සද්‌දත්‌ථො. ගොපෙත්‌වා වාපි සාධුකන්‌ති ‘‘චතූසු පාසාණෙසු මඤ්‌චං පඤ්‌ඤපෙත්‌වා මඤ්‌චෙ මඤ්‌චං ආරොපෙත්‌වා’’තිආදිනා (චූළව. 360) වුත්‌තනයෙන සම්‌මා පටිසාමෙත්‌වා ගන්‌තබ්‌බන්‌ති යොජනා.
2927.Āpucchitvāpīti bhikkhussa vā sāmaṇerassa vā ārāmikassa vā ‘‘imaṃ paṭijaggāhī’’ti niyyādetvā vā. Pucchitabbe asantepīti ettha pi-saddo pana-saddattho. Gopetvā vāpi sādhukanti ‘‘catūsu pāsāṇesu mañcaṃ paññapetvā mañce mañcaṃ āropetvā’’tiādinā (cūḷava. 360) vuttanayena sammā paṭisāmetvā gantabbanti yojanā.
2928. පිණ්‌ඩචාරිකවත්‌තං දස්‌සෙතුමාහ ‘‘සහසා’’තිආදි. පිණ්‌ඩචාරිකො භික්‌ඛු අන්‌තරඝරං පවිසන්‌තො සහසා න පවිසෙ සීඝං න පවිසෙය්‍ය, නික්‌ඛමන්‌තො සහසා න නික්‌ඛමෙ සීඝං න නික්‌ඛමෙය්‍ය, භික්‌ඛුසාරුප්‌පෙන පවිසෙය්‍ය, නික්‌ඛමෙය්‍ය ච. පිණ්‌ඩචාරිනා භික්‌ඛුනා ගෙහද්‌වාරං සම්‌පත්‌තෙන අතිදූරෙ න ඨාතබ්‌බං නිබ්‌බකොසතො අතිදූරට්‌ඨානෙ න ඨාතබ්‌බං. අච්‌චාසන්‌නෙ න ඨාතබ්‌බං නිබ්‌බකොසතො ආසන්‌නතරෙ ඨානෙ න ඨාතබ්‌බං.
2928. Piṇḍacārikavattaṃ dassetumāha ‘‘sahasā’’tiādi. Piṇḍacāriko bhikkhu antaragharaṃ pavisanto sahasā na pavise sīghaṃ na paviseyya, nikkhamanto sahasā na nikkhame sīghaṃ na nikkhameyya, bhikkhusāruppena paviseyya, nikkhameyya ca. Piṇḍacārinā bhikkhunā gehadvāraṃ sampattena atidūre na ṭhātabbaṃ nibbakosato atidūraṭṭhāne na ṭhātabbaṃ. Accāsanne na ṭhātabbaṃ nibbakosato āsannatare ṭhāne na ṭhātabbaṃ.
2929. උච්‌චාරෙත්‌වාති උපනාමෙත්‌වා. භාජනන්‌ති පත්‌තං. දක්‌ඛිණෙන පණාමෙත්‌වාති දක්‌ඛිණෙන හත්‌ථෙන උපනාමෙත්‌වා. භික්‌ඛං ගණ්‌හෙය්‍යාති එත්‌ථ ‘‘උභොහි හත්‌ථෙහි පටිග්‌ගහෙත්‌වා’’ති සෙසො. යථාහ – ‘‘උභොහි හත්‌ථෙහි පත්‌තං පටිග්‌ගහෙත්‌වා භික්‌ඛා ගහෙතබ්‌බා’’ති (චූළව. 366).
2929.Uccāretvāti upanāmetvā. Bhājananti pattaṃ. Dakkhiṇena paṇāmetvāti dakkhiṇena hatthena upanāmetvā. Bhikkhaṃ gaṇheyyāti ettha ‘‘ubhohi hatthehi paṭiggahetvā’’ti seso. Yathāha – ‘‘ubhohi hatthehi pattaṃ paṭiggahetvā bhikkhā gahetabbā’’ti (cūḷava. 366).
2930. සූපං දාතුකාමා වා අදාතුකාමා වා ඉති මුහුත්‌තකං සල්‌ලක්‌ඛෙය්‍ය තිට්‌ඨෙය්‍ය. අන්‌තරාති භික්‌ඛාදානසමයෙ. න භික්‌ඛාදායිකාති ඉත්‌ථී වා හොතු පුරිසො වා, භික්‌ඛාදානසමයෙ මුඛං න ඔලොකෙතබ්‌බන්‌ති.
2930. Sūpaṃ dātukāmā vā adātukāmā vā iti muhuttakaṃ sallakkheyya tiṭṭheyya. Antarāti bhikkhādānasamaye. Nabhikkhādāyikāti itthī vā hotu puriso vā, bhikkhādānasamaye mukhaṃ na oloketabbanti.
2931. පිණ්‌ඩචාරිකවත්‌තං දස්‌සෙත්‌වා ආරඤ්‌ඤිකවත්‌තං දස්‌සෙතුමාහ ‘‘පානීයාදී’’තිආදි. පානීයාදීති ආදි-සද්‌දෙන පරිභොජනීයඅග්‌ගිඅරණිසහිතකත්‌තරයට්‌ඨීනං ගහණං. තත්‍රායං විනිච්‌ඡයො – පානීයං උපට්‌ඨාපෙතබ්‌බන්‌ති සචෙ භාජනානි නප්‌පහොන්‌ති, පානීයමෙව පරිභොජනීයම්‌පි කත්‌වා උපට්‌ඨාපෙතබ්‌බං. භාජනං අලභන්‌තෙන වෙළුනාළිකායපි උපට්‌ඨාපෙතබ්‌බං. තම්‌පි අලභන්‌තස්‌ස යථා සමීපෙ ඛුද්‌දකආවාටො හොති, එවං කාතබ්‌බං. අරණිසහිතෙ අසති අග්‌ගිං අකාතුම්‌පි ච වට්‌ටති. යථා ච ආරඤ්‌ඤිකස්‌ස, එවං කන්‌තාරපටිපන්‌නස්‌සාපි අරණිසහිතං ඉච්‌ඡිතබ්‌බං. ගණවාසිනො පන තෙන විනාපි වට්‌ටතීති.
2931. Piṇḍacārikavattaṃ dassetvā āraññikavattaṃ dassetumāha ‘‘pānīyādī’’tiādi. Pānīyādīti ādi-saddena paribhojanīyaaggiaraṇisahitakattarayaṭṭhīnaṃ gahaṇaṃ. Tatrāyaṃ vinicchayo – pānīyaṃ upaṭṭhāpetabbanti sace bhājanāni nappahonti, pānīyameva paribhojanīyampi katvā upaṭṭhāpetabbaṃ. Bhājanaṃ alabhantena veḷunāḷikāyapi upaṭṭhāpetabbaṃ. Tampi alabhantassa yathā samīpe khuddakaāvāṭo hoti, evaṃ kātabbaṃ. Araṇisahite asati aggiṃ akātumpi ca vaṭṭati. Yathā ca āraññikassa, evaṃ kantārapaṭipannassāpi araṇisahitaṃ icchitabbaṃ. Gaṇavāsino pana tena vināpi vaṭṭatīti.
නක්‌ඛත්‌තන්‌ති අස්‌සයුජාදිසත්‌තවීසතිවිධං නක්‌ඛත්‌තං ජානිතබ්‌බන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. කථං ජානිතබ්‌බන්‌ති ආහ ‘‘තෙන යොගො චා’’ති, තෙන නක්‌ඛත්‌තෙන චන්‌දස්‌ස යොගො ඤාතබ්‌බොති අත්‌ථො. ජානිතබ්‌බා දිසාපි චාති අරඤ්‌ඤෙ විහරන්‌තෙන අට්‌ඨපි දිසා අසම්‌මොහතො ජානිතබ්‌බා.
Nakkhattanti assayujādisattavīsatividhaṃ nakkhattaṃ jānitabbanti sambandho. Kathaṃ jānitabbanti āha ‘‘tena yogo cā’’ti, tena nakkhattena candassa yogo ñātabboti attho. Jānitabbā disāpi cāti araññe viharantena aṭṭhapi disā asammohato jānitabbā.
2932. අඤ්‌ඤවත්‌තං දස්‌සෙතුමාහ ‘‘වච්‌චපස්‌සාවතිත්‌ථානී’’තිආදි. පටිපාටියා භවන්‌තීති ගතානුක්‌කමෙන සෙවිතබ්‌බා භවන්‌ති. යථාහ – ‘‘වච්‌චකුටියං, පස්‌සාවට්‌ඨානෙ, න්‌හානතිත්‌ථෙති තීසුපි ආගතපටිපාටියෙව පමාණ’’න්‌ති (චූළව. අට්‌ඨ. 373). යථාවුඩ්‌ඪං කරොන්‌තස්‌සාති ගතපටිපාටිං විනා වුඩ්‌ඪපටිපාටියා කරොන්‌තස්‌ස.
2932. Aññavattaṃ dassetumāha ‘‘vaccapassāvatitthānī’’tiādi. Paṭipāṭiyā bhavantīti gatānukkamena sevitabbā bhavanti. Yathāha – ‘‘vaccakuṭiyaṃ, passāvaṭṭhāne, nhānatittheti tīsupi āgatapaṭipāṭiyeva pamāṇa’’nti (cūḷava. aṭṭha. 373). Yathāvuḍḍhaṃ karontassāti gatapaṭipāṭiṃ vinā vuḍḍhapaṭipāṭiyā karontassa.
2933. වච්‌චකුටිං පවිසන්‌තො සහසා න පවිසෙය්‍ය. උබ්‌භජිත්‌වාති චීවරං උක්‌ඛිපිත්‌වා.
2933. Vaccakuṭiṃ pavisanto sahasā na paviseyya. Ubbhajitvāti cīvaraṃ ukkhipitvā.
2934. නිත්‌ථුනන්‌තෙන භික්‌ඛුනා වච්‌චං න කාතබ්‌බන්‌ති යොජනා. ‘‘වච්‌චස්‌ස දුන්‌නිග්‌ගමනෙන උපහතො හුත්‌වා නිත්‌ථුනති චෙ, න දොසො’’ති සික්‌ඛාභාජනවිනිච්‌ඡයෙ වුත්‌තං. දණ්‌ඩකට්‌ඨං ඛාදතො වච්‌චං කරොතො භික්‌ඛුනො දුක්‌කටං හොතීති යොජනා.
2934. Nitthunantena bhikkhunā vaccaṃ na kātabbanti yojanā. ‘‘Vaccassa dunniggamanena upahato hutvā nitthunati ce, na doso’’ti sikkhābhājanavinicchaye vuttaṃ. Daṇḍakaṭṭhaṃ khādato vaccaṃ karoto bhikkhuno dukkaṭaṃ hotīti yojanā.
2936. ඛරෙනාති ඵරුසෙන වා ඵාලිතකට්‌ඨෙන වා ගණ්‌ඨිකෙන වා කණ්‌ටකෙන වා සුසිරෙන වා පූතිනා වා දණ්‌ඩෙන න අවලෙඛෙය්‍ය න පුඤ්‌ඡෙය්‍ය. න කට්‌ඨං වච්‌චකූපකෙ ඡඩ්‌ඩෙය්‍යාති තං කට්‌ඨං වච්‌චකූපෙ න ඡඩ්‌ඩෙය්‍ය. පස්‌සාවදොණියා ඛෙළං න පාතෙය්‍යාති යොජනා.
2936.Kharenāti pharusena vā phālitakaṭṭhena vā gaṇṭhikena vā kaṇṭakena vā susirena vā pūtinā vā daṇḍena na avalekheyya na puñcheyya. Na kaṭṭhaṃ vaccakūpake chaḍḍeyyāti taṃ kaṭṭhaṃ vaccakūpe na chaḍḍeyya. Passāvadoṇiyā kheḷaṃ na pāteyyāti yojanā.
2937. පාදුකාසූති වච්‌චපස්‌සාවපාදුකාසු. නික්‌ඛමනෙ නික්‌ඛමනකාලෙ. තත්‌ථෙවාති වච්‌චපස්‌සාවපාදුකාස්‌වෙව. පටිච්‌ඡාදෙය්‍යාති උක්‌ඛිත්‌තං චීවරං ඔතාරෙත්‌වා සරීරං පටිච්‌ඡාදෙය්‍ය.
2937.Pādukāsūti vaccapassāvapādukāsu. Nikkhamane nikkhamanakāle. Tatthevāti vaccapassāvapādukāsveva. Paṭicchādeyyāti ukkhittaṃ cīvaraṃ otāretvā sarīraṃ paṭicchādeyya.
2938. යො වච්‌චං කත්‌වා සලිලෙ සති සචෙ නාචමෙය්‍ය උදකකිච්‌චං න කරෙය්‍ය, තස්‌ස දුක්‌කටං උද්‌දිට්‌ඨන්‌ති යොජනා. මොහනාසිනාති සවාසනස්‌ස මොහස්‌ස, තෙන සහජෙකට්‌ඨපහානෙකට්‌ඨානං සකලසංකිලෙසානඤ්‌ච පහායිනා ආසවක්‌ඛයඤාණෙන සමුච්‌ඡින්‌දතා මුනිනා සබ්‌බඤ්‌ඤුනා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන. ‘‘සලිලෙ සතී’’ති ඉමිනා අසති නිද්‌දොසතං දීපෙති. යථාහ –
2938. Yo vaccaṃ katvā salile sati sace nācameyya udakakiccaṃ na kareyya, tassa dukkaṭaṃ uddiṭṭhanti yojanā. Mohanāsināti savāsanassa mohassa, tena sahajekaṭṭhapahānekaṭṭhānaṃ sakalasaṃkilesānañca pahāyinā āsavakkhayañāṇena samucchindatā muninā sabbaññunā sammāsambuddhena. ‘‘Salile satī’’ti iminā asati niddosataṃ dīpeti. Yathāha –
‘‘සති උදකෙති එත්‌ථ සචෙ උදකං අත්‌ථි, පටිච්‌ඡන්‌නට්‌ඨානං පන නත්‌ථි, භාජනෙන නීහරිත්‌වා ආචමිතබ්‌බං. භාජනෙ අසති පත්‌තෙන නීහරිතබ්‌බං. පත්‌තෙපි අසති අසන්‌තං නාම හොති. ‘ඉදං අතිවිවටං, පුරතො අඤ්‌ඤං උදකං භවිස්‌සතී’ති ගතස්‌ස උදකං අලභන්‌තස්‌සෙව භික්‌ඛාචාරවෙලා හොති, කට්‌ඨෙන වා කෙනචි වා පුඤ්‌ඡිත්‌වා ගන්‌තබ්‌බං, භුඤ්‌ජිතුම්‌පි අනුමොදනම්‌පි කාතුං වට්‌ටතී’’ති (චූළව. අට්‌ඨ. 373).
‘‘Sati udaketi ettha sace udakaṃ atthi, paṭicchannaṭṭhānaṃ pana natthi, bhājanena nīharitvā ācamitabbaṃ. Bhājane asati pattena nīharitabbaṃ. Pattepi asati asantaṃ nāma hoti. ‘Idaṃ ativivaṭaṃ, purato aññaṃ udakaṃ bhavissatī’ti gatassa udakaṃ alabhantasseva bhikkhācāravelā hoti, kaṭṭhena vā kenaci vā puñchitvā gantabbaṃ, bhuñjitumpi anumodanampi kātuṃ vaṭṭatī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 373).
2939. සසද්‌දන්‌ති උදකසද්‌දං කත්‌වා. ‘‘පාසාණාදිට්‌ඨානෙ පහරිත්‌වා උදකං සද්‌දායති චෙ, න දොසො’’ති සික්‌ඛාභාජනවිනිච්‌ඡයෙ වුත්‌තං. චපු චපූති චාති තාදිසං අනුකරණං කත්‌වා නාචමෙතබ්‌බන්‌ති යොජනා. ආචමිත්‌වාති උදකකිච්‌චං කත්‌වා. සරාවෙ ආචමනභාජනෙ උදකං න සෙසෙතබ්‌බන්‌ති යොජනා, ඉදං පන සබ්‌බසාධාරණට්‌ඨානං සන්‌ධාය වුත්‌තං. යථාහ අට්‌ඨකථායං –
2939.Sasaddanti udakasaddaṃ katvā. ‘‘Pāsāṇādiṭṭhāne paharitvā udakaṃ saddāyati ce, na doso’’ti sikkhābhājanavinicchaye vuttaṃ. Capu capūti cāti tādisaṃ anukaraṇaṃ katvā nācametabbanti yojanā. Ācamitvāti udakakiccaṃ katvā. Sarāve ācamanabhājane udakaṃ na sesetabbanti yojanā, idaṃ pana sabbasādhāraṇaṭṭhānaṃ sandhāya vuttaṃ. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ –
‘‘ආචමනසරාවකෙති සබ්‌බසාධාරණට්‌ඨානං සන්‌ධායෙතං වුත්‌තං. තත්‍ර හි අඤ්‌ඤෙ අඤ්‌ඤෙ ආගච්‌ඡන්‌ති, තස්‌මා උදකං න සෙසෙතබ්‌බං. යං පන සඞ්‌ඝිකෙපි විහාරෙ එකදෙසෙ නිබද්‌ධගමනත්‌ථාය කතං ඨානං හොති පුග්‌ගලිකට්‌ඨානං වා, තස්‌මිං වට්‌ටති. විරෙචනං පිවිත්‌වා පුනප්‌පුනං පවිසන්‌තස්‌සාපි වට්‌ටතියෙවා’’ති (චූළව. අට්‌ඨ. 374).
‘‘Ācamanasarāvaketi sabbasādhāraṇaṭṭhānaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Tatra hi aññe aññe āgacchanti, tasmā udakaṃ na sesetabbaṃ. Yaṃ pana saṅghikepi vihāre ekadese nibaddhagamanatthāya kataṃ ṭhānaṃ hoti puggalikaṭṭhānaṃ vā, tasmiṃ vaṭṭati. Virecanaṃ pivitvā punappunaṃ pavisantassāpi vaṭṭatiyevā’’ti (cūḷava. aṭṭha. 374).
2940. ඌහතම්‌පීති අඤ්‌ඤෙන වා අත්‌තනා වා අසඤ්‌චිච්‌ච ඌහතං මලෙන දූසිතට්‌ඨානං. අධොවිත්‌වාති ජලෙ සති අසොධෙත්‌වා ජලෙ අසති කට්‌ඨෙන වා කෙනචි වා පුඤ්‌ඡිත්‌වා ගන්‌තබ්‌බං. යථාහ – ‘‘උදකං අත්‌ථි භාජනං නත්‌ථි, අසන්‌තං නාම හොති, භාජනං අත්‌ථි උදකං නත්‌ථි, එතම්‌පි අසන්‌තං, උභයෙ පන අසති අසන්‌තමෙව, කට්‌ඨෙන වා කෙනචි වා පුඤ්‌ඡිත්‌වා ගන්‌තබ්‌බ’’න්‌ති (චූළව. අට්‌ඨ. 374). උක්‌ලාපාපි සචෙ හොන්‌තීති වච්‌චපස්‌සාවට්‌ඨානානි සචෙ කචවරාකිණ්‌ණානි හොන්‌ති. ‘‘අසෙසතො සොධෙතබ්‌බ’’න්‌ති ඉමිනා තතො කස්‌සචි කචවරස්‌ස අපනයනං සොධනං නාම න හොති, නිස්‌සෙසකචවරාපනයනමෙව සොධනන්‌ති දීපෙති.
2940.Ūhatampīti aññena vā attanā vā asañcicca ūhataṃ malena dūsitaṭṭhānaṃ. Adhovitvāti jale sati asodhetvā jale asati kaṭṭhena vā kenaci vā puñchitvā gantabbaṃ. Yathāha – ‘‘udakaṃ atthi bhājanaṃ natthi, asantaṃ nāma hoti, bhājanaṃ atthi udakaṃ natthi, etampi asantaṃ, ubhaye pana asati asantameva, kaṭṭhena vā kenaci vā puñchitvā gantabba’’nti (cūḷava. aṭṭha. 374). Uklāpāpi sace hontīti vaccapassāvaṭṭhānāni sace kacavarākiṇṇāni honti. ‘‘Asesato sodhetabba’’nti iminā tato kassaci kacavarassa apanayanaṃ sodhanaṃ nāma na hoti, nissesakacavarāpanayanameva sodhananti dīpeti.
2941. පිඨරොති අවලෙඛනකට්‌ඨනික්‌ඛෙපනභාජනං. කුම්‌භී චෙ රිත්‌තාති ආචමනකුම්‌භී සචෙ තුච්‌ඡා.
2941.Piṭharoti avalekhanakaṭṭhanikkhepanabhājanaṃ. Kumbhī ce rittāti ācamanakumbhī sace tucchā.
2942. එවං වච්‌චකුටිවත්‌තං දස්‌සෙත්‌වා සෙනාසනවත්‌තං දස්‌සෙතුමාහ ‘‘අනජ්‌ඣිට්‌ඨො’’තිආදි. අනජ්‌ඣිට්‌ඨොති අනනුඤ්‌ඤාතො.
2942. Evaṃ vaccakuṭivattaṃ dassetvā senāsanavattaṃ dassetumāha ‘‘anajjhiṭṭho’’tiādi. Anajjhiṭṭhoti ananuññāto.
2943. වුඩ්‌ඪං ආපුච්‌ඡිත්‌වා කථෙන්‌තස්‌සාති යොජනා. වුඩ්‌ඪතරාගමෙති යං ආපුච්‌ඡිත්‌වා කථෙතුමාරද්‌ධො, තතොපි වුඩ්‌ඪතරස්‌ස භික්‌ඛුනො ආගමෙ සති.
2943. Vuḍḍhaṃ āpucchitvā kathentassāti yojanā. Vuḍḍhatarāgameti yaṃ āpucchitvā kathetumāraddho, tatopi vuḍḍhatarassa bhikkhuno āgame sati.
2944. එකවිහාරස්‌මින්‌ති එකස්‌මිං ගෙහෙ. ‘‘අනාපුච්‌ඡා’’ති ඉදං වක්‌ඛමානෙහි යථාරහං යොජෙතබ්‌බං.
2944.Ekavihārasminti ekasmiṃ gehe. ‘‘Anāpucchā’’ti idaṃ vakkhamānehi yathārahaṃ yojetabbaṃ.
2945. පඨමං යත්‌ථ කත්‌ථචි වුඩ්‌ඪානං සන්‌නිධානෙ කත්‌තබ්‌බවත්‌තං නිද්‌දිට්‌ඨන්‌ති ඉදානි එකවිහාරෙ වසන්‌තෙනාපි තස්‌ස කාතබ්‌බතං දස්‌සෙතුං පුනපි ‘‘න ච ධම්‌මො කථෙතබ්‌බො’’ති ආහ. ධම්‌මචක්‌ඛුනාති ධම්‌මලොචනෙන ධම්‌මගරුකෙන, ඉමිනා අතාදිසස්‌ස කතො වාරො නිරත්‌ථකොති දීපෙති.
2945. Paṭhamaṃ yattha katthaci vuḍḍhānaṃ sannidhāne kattabbavattaṃ niddiṭṭhanti idāni ekavihāre vasantenāpi tassa kātabbataṃ dassetuṃ punapi ‘‘na ca dhammo kathetabbo’’ti āha. Dhammacakkhunāti dhammalocanena dhammagarukena, iminā atādisassa kato vāro niratthakoti dīpeti.
2946. කාතබ්‌බොති ජාලෙතබ්‌බො. සොති දීපො. ‘‘ද්‌වාරං නාම යස්‌මා මහාවළඤ්‌ජං, තස්‌මා තත්‌ථ ආපුච්‌ඡනකිච්‌චං නත්‌ථී’’ති (චූළව. අට්‌ඨ. 369) වචනතො තං අවත්‌වා ආපත්‌තික්‌ඛෙත්‌තමෙව දස්‌සෙතුමාහ ‘‘වාතපානකවාටානි, ථකෙය්‍ය විවරෙය්‍ය නො’’ති.
2946.Kātabboti jāletabbo. Soti dīpo. ‘‘Dvāraṃ nāma yasmā mahāvaḷañjaṃ, tasmā tattha āpucchanakiccaṃ natthī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 369) vacanato taṃ avatvā āpattikkhettameva dassetumāha ‘‘vātapānakavāṭāni, thakeyya vivareyya no’’ti.
2947. වුඩ්‌ඪතො පරිවත්‌තයෙති යෙන වුඩ්‌ඪො, තතො පරිවත්‌තයෙ, පිට්‌ඨිං අදස්‌සෙත්‌වා වුඩ්‌ඪාභිමුඛො තෙන පරිවත්‌තයෙති අත්‌ථො. චීවරකණ්‌ණෙන වා කායෙන වා තං වුඩ්‌ඪං න ච ඝට්‌ටයෙ.
2947.Vuḍḍhatoparivattayeti yena vuḍḍho, tato parivattaye, piṭṭhiṃ adassetvā vuḍḍhābhimukho tena parivattayeti attho. Cīvarakaṇṇena vā kāyena vā taṃ vuḍḍhaṃ na ca ghaṭṭaye.
2948. එවං සෙනාසනවත්‌තං දස්‌සෙත්‌වා ජන්‌තාඝරවත්‌තං දස්‌සෙතුමාහ ‘‘පුරතො’’තිආදි. ථෙරානං පුරතො නෙව න්‌හායෙය්‍ය, උපරි පටිසොතෙ න ච න්‌හායෙය්‍ය, ඔතරන්‌තානං වුඩ්‌ඪානං උත්‌තරං උත්‌තරන්‌තො මග්‌ගං දදෙය්‍ය, න ඝට්‌ටයෙ කායෙන වා චීවරෙන වා න ඝට්‌ටයෙය්‍යාති යොජනා.
2948. Evaṃ senāsanavattaṃ dassetvā jantāgharavattaṃ dassetumāha ‘‘purato’’tiādi. Therānaṃ purato neva nhāyeyya, upari paṭisote na ca nhāyeyya, otarantānaṃ vuḍḍhānaṃ uttaraṃ uttaranto maggaṃ dadeyya, na ghaṭṭaye kāyena vā cīvarena vā na ghaṭṭayeyyāti yojanā.
‘‘තිමණ්‌ඩලං පටිච්‌ඡාදෙන්‌තෙන පරිමණ්‌ඩලං නිවාසෙත්‌වා කායබන්‌ධනං බන්‌ධිත්‌වා’’තිආදිනා (චූළව. 364) නයෙන වුත්‌තානං භත්‌තග්‌ගවත්‌තානං සෙඛියකථාය වුත්‌තත්‌තා ච උපජ්‌ඣායවත්‌තාදීනං මහාඛන්‌ධකකථාය වුත්‌තත්‌තා ච අනුමොදනවත්‌තානං ‘‘අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, භත්‌තග්‌ගෙ චතූහි පඤ්‌චහි ථෙරානුථෙරෙහි භික්‌ඛූහි ආගමෙතු’’න්‌තිආදිනා (චූළව. 362) නයෙන භත්‌තග්‌ගවත්‌තෙයෙව අන්‌තොගධභාවෙන වුත්‌තත්‌තා ච නිද්‌දෙසෙ තානි න වුත්‌තානි, තථාපි තෙසු අනුමොදනවත්‌තං එවං වෙදිතබ්‌බං (චූළව. අට්‌ඨ. 362) – සඞ්‌ඝත්‌ථෙරෙ අනුමොදනත්‌ථාය නිසින්‌නෙ හෙට්‌ඨා පටිපාටියා චතූහි නිසීදිතබ්‌බං. අනුථෙරෙ නිසින්‌නෙ මහාථෙරෙන ච හෙට්‌ඨා ච තීහි නිසීදිතබ්‌බං. පඤ්‌චමෙ නිසින්‌නෙ උපරි චතූහි නිසීදිතබ්‌බං. සඞ්‌ඝත්‌ථෙරෙන හෙට්‌ඨා දහරභික්‌ඛුස්‌මිං අජ්‌ඣිට්‌ඨෙපි සඞ්‌ඝත්‌ථෙරතො පට්‌ඨාය චතූහි නිසීදිතබ්‌බමෙව. සචෙ පන අනුමොදකො භික්‌ඛු ‘‘ගච්‌ඡථ, භන්‌තෙ, ආගමෙතබ්‌බකිච්‌චං නත්‌ථී’’ති වදති, ගන්‌තුං වට්‌ටති. මහාථෙරෙන ‘‘ගච්‌ඡාම, ආවුසො’’ති වුත්‌තෙ ‘‘ගච්‌ඡථා’’ති වදති, එවම්‌පි වට්‌ටති. ‘‘බහිගාමෙ ආගමෙස්‌සාමා’’ති ආභොගං කත්‌වාපි බහිගාමං ගන්‌ත්‌වා අත්‌තනො නිස්‌සිතකෙ ‘‘තුම්‌හෙ තස්‌ස ආගමනං ආගමෙථා’’ති වත්‌වාපි ගන්‌තුං වට්‌ටතියෙව. සචෙ පන මනුස්‌සා අත්‌තනො රුචිතෙන එකෙන අනුමොදනං කාරෙන්‌ති, නෙව තස්‌ස අනුමොදතො ආපත්‌ති, න ච මහාථෙරස්‌ස භාරො හොති. උපනිසින්‌නකථායමෙව හි මනුස්‌සෙසු කථාපෙන්‌තෙසු මහාථෙරො ආපුච්‌ඡිතබ්‌බො, මහාථෙරෙන ච අනුමොදනාය අජ්‌ඣිට්‌ඨොව ආගමෙතබ්‌බොති ඉදමෙත්‌ථ ලක්‌ඛණන්‌ති.
‘‘Timaṇḍalaṃ paṭicchādentena parimaṇḍalaṃ nivāsetvā kāyabandhanaṃ bandhitvā’’tiādinā (cūḷava. 364) nayena vuttānaṃ bhattaggavattānaṃ sekhiyakathāya vuttattā ca upajjhāyavattādīnaṃ mahākhandhakakathāya vuttattā ca anumodanavattānaṃ ‘‘anujānāmi, bhikkhave, bhattagge catūhi pañcahi therānutherehi bhikkhūhi āgametu’’ntiādinā (cūḷava. 362) nayena bhattaggavatteyeva antogadhabhāvena vuttattā ca niddese tāni na vuttāni, tathāpi tesu anumodanavattaṃ evaṃ veditabbaṃ (cūḷava. aṭṭha. 362) – saṅghatthere anumodanatthāya nisinne heṭṭhā paṭipāṭiyā catūhi nisīditabbaṃ. Anuthere nisinne mahātherena ca heṭṭhā ca tīhi nisīditabbaṃ. Pañcame nisinne upari catūhi nisīditabbaṃ. Saṅghattherena heṭṭhā daharabhikkhusmiṃ ajjhiṭṭhepi saṅghattherato paṭṭhāya catūhi nisīditabbameva. Sace pana anumodako bhikkhu ‘‘gacchatha, bhante, āgametabbakiccaṃ natthī’’ti vadati, gantuṃ vaṭṭati. Mahātherena ‘‘gacchāma, āvuso’’ti vutte ‘‘gacchathā’’ti vadati, evampi vaṭṭati. ‘‘Bahigāme āgamessāmā’’ti ābhogaṃ katvāpi bahigāmaṃ gantvā attano nissitake ‘‘tumhe tassa āgamanaṃ āgamethā’’ti vatvāpi gantuṃ vaṭṭatiyeva. Sace pana manussā attano rucitena ekena anumodanaṃ kārenti, neva tassa anumodato āpatti, na ca mahātherassa bhāro hoti. Upanisinnakathāyameva hi manussesu kathāpentesu mahāthero āpucchitabbo, mahātherena ca anumodanāya ajjhiṭṭhova āgametabboti idamettha lakkhaṇanti.
2949. වත්‌තන්‌ති යථාවුත්‌තං ආභිසමාචාරිකවත්‌තං. යථාහ – ‘‘ආභිසමාචාරිකං අපරිපූරෙත්‌වා සීලං පරිපූරෙස්‌සතීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජතී’’ති. න වින්‌දතීති න ලභති.
2949.Vattanti yathāvuttaṃ ābhisamācārikavattaṃ. Yathāha – ‘‘ābhisamācārikaṃ aparipūretvā sīlaṃ paripūressatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti. Na vindatīti na labhati.
2950. අනෙකග්‌ගොති වික්‌ඛිත්‌තත්‌තායෙව අසමාහිතචිත්‌තො. න ච පස්‌සතීති ඤාණචක්‌ඛුනා න පස්‌සති, දට්‌ඨුං සමත්‌ථො න හොතීති අත්‌ථො. දුක්‌ඛාති ජාතිදුක්‌ඛාදිදුක්‌ඛතො.
2950.Anekaggoti vikkhittattāyeva asamāhitacitto. Na ca passatīti ñāṇacakkhunā na passati, daṭṭhuṃ samattho na hotīti attho. Dukkhāti jātidukkhādidukkhato.
2951. තස්‌මාති යස්‌මා දුක්‌ඛා න පරිමුච්‌චති, තස්‌මා. ඔවාදං කත්‌වා කිං විසෙසං පාපුණාතීති ආහ ‘‘ඔවාදං බුද්‌ධසෙට්‌ඨස්‌ස, කත්‌වා නිබ්‌බානමෙහිතී’’ති. එහිති පාපුණිස්‌සති.
2951.Tasmāti yasmā dukkhā na parimuccati, tasmā. Ovādaṃ katvā kiṃ visesaṃ pāpuṇātīti āha ‘‘ovādaṃ buddhaseṭṭhassa, katvā nibbānamehitī’’ti. Ehiti pāpuṇissati.
වත්‌තක්‌ඛන්‌ධකකථාවණ්‌ණනා.
Vattakkhandhakakathāvaṇṇanā.
