Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi

    3. වත්‌ථගුය්‌හනිදස්‌සනපඤ්‌හො

    3. Vatthaguyhanidassanapañho

    3. ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, භාසිතම්‌පෙතං තථාගතෙන –

    3. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ tathāgatena –

    ‘‘‘කායෙන සංවරො සාධු 1, සාධු වාචාය සංවරො;

    ‘‘‘Kāyena saṃvaro sādhu 2, sādhu vācāya saṃvaro;

    මනසා සංවරො සාධු, සාධු සබ්‌බත්‌ථ සංවරො’ති.

    Manasā saṃvaro sādhu, sādhu sabbattha saṃvaro’ti.

    ‘‘පුන ච තථාගතො චතුන්‌නං පරිසානං මජ්‌ඣෙ නිසීදිත්‌වා පුරතො දෙවමනුස්‌සානං සෙලස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස කොසොහිතං වත්‌ථගුය්‌හං දස්‌සෙසි. යදි, භන්‌තෙ නාගසෙන, භගවතා භණිතං ‘කායෙන සංවරො සාධූ’ති, තෙන හි සෙලස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස කොසොහිතං වත්‌ථගුය්‌හං දස්‌සෙසීති යං වචනං, තං මිච්‌ඡා. යදි සෙලස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස කොසොහිතං වත්‌ථගුය්‌හං දස්‌සෙති, තෙන හි ‘කායෙන සංවරො සාධූ’ති තම්‌පි වචනං මිච්‌ඡා. අයම්‌පි උභතො කොටිකො පඤ්‌හො තවානුප්‌පත්‌තො, සො තයා නිබ්‌බාහිතබ්‌බො’’ති.

    ‘‘Puna ca tathāgato catunnaṃ parisānaṃ majjhe nisīditvā purato devamanussānaṃ selassa brāhmaṇassa kosohitaṃ vatthaguyhaṃ dassesi. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘kāyena saṃvaro sādhū’ti, tena hi selassa brāhmaṇassa kosohitaṃ vatthaguyhaṃ dassesīti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi selassa brāhmaṇassa kosohitaṃ vatthaguyhaṃ dasseti, tena hi ‘kāyena saṃvaro sādhū’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.

    ‘‘භාසිතම්‌පෙතං, මහාරාජ, භගවතා ‘කායෙන සංවරො සාධූ’ති, සෙලස්‌ස ච බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස කොසොහිතං වත්‌ථගුය්‌හං දස්‌සිතං. යස්‌ස ඛො, මහාරාජ, තථාගතෙ කඞ්‌ඛා උප්‌පන්‌නා, තස්‌ස බොධනත්‌ථාය භගවා ඉද්‌ධියා තප්‌පටිභාගං කායං දස්‌සෙති, සො යෙව තං පාටිහාරියං පස්‌සතී’’ති.

    ‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘kāyena saṃvaro sādhū’ti, selassa ca brāhmaṇassa kosohitaṃ vatthaguyhaṃ dassitaṃ. Yassa kho, mahārāja, tathāgate kaṅkhā uppannā, tassa bodhanatthāya bhagavā iddhiyā tappaṭibhāgaṃ kāyaṃ dasseti, so yeva taṃ pāṭihāriyaṃ passatī’’ti.

    ‘‘කො පනෙතං, භන්‌තෙ නාගසෙන, සද්‌දහිස්‌සති, යං පරිසගතො එකො යෙව තං ගුය්‌හං පස්‌සති, අවසෙසා තත්‌ථෙව වසන්‌තා න පස්‌සන්‌තීති. ඉඞ්‌ඝ මෙ ත්‌වං තත්‌ථ කාරණං උපදිස, කාරණෙන මං සඤ්‌ඤාපෙහී’’ති. ‘‘දිට්‌ඨපුබ්‌බො පන තයා, මහාරාජ, කොචි බ්‍යාධිතො පුරිසො පරිකිණ්‌ණො ඤාතිමිත්‌තෙහී’’ති. ‘‘ආම භන්‌තෙ’’ති. ‘‘අපි නු ඛො සා, මහාරාජ, පරිසා පස්‌සතෙතං වෙදනං, යාය සො පුරිසො වෙදනාය වෙදයතී’’ති. ‘‘න හි භන්‌තෙ, අත්‌තනා යෙව සො, භන්‌තෙ, පුරිසො වෙදයතී’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යස්‌සෙව තථාගතෙ කඞ්‌ඛා උප්‌පන්‌නා, තස්‌සෙව තථාගතො බොධනත්‌ථාය ඉද්‌ධියා තප්‌පටිභාගං කායං දස්‌සෙති, සො යෙව තං පාටිහාරියං පස්‌සති.

    ‘‘Ko panetaṃ, bhante nāgasena, saddahissati, yaṃ parisagato eko yeva taṃ guyhaṃ passati, avasesā tattheva vasantā na passantīti. Iṅgha me tvaṃ tattha kāraṇaṃ upadisa, kāraṇena maṃ saññāpehī’’ti. ‘‘Diṭṭhapubbo pana tayā, mahārāja, koci byādhito puriso parikiṇṇo ñātimittehī’’ti. ‘‘Āma bhante’’ti. ‘‘Api nu kho sā, mahārāja, parisā passatetaṃ vedanaṃ, yāya so puriso vedanāya vedayatī’’ti. ‘‘Na hi bhante, attanā yeva so, bhante, puriso vedayatī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, yasseva tathāgate kaṅkhā uppannā, tasseva tathāgato bodhanatthāya iddhiyā tappaṭibhāgaṃ kāyaṃ dasseti, so yeva taṃ pāṭihāriyaṃ passati.

    ‘‘යථා වා පන, මහාරාජ, කඤ්‌චිදෙව පුරිසං භූතො ආවිසෙය්‍ය, අපි නු ඛො සා, මහාරාජ, පරිසා පස්‌සති තං භූතාගමන’’න්‌ති? ‘‘න හි, භන්‌තෙ, සො යෙව ආතුරො තස්‌ස භූතස්‌ස ආගමනං පස්‌සතී’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යස්‌සෙව තථාගතෙ කඞ්‌ඛා උප්‌පන්‌නා, තස්‌සෙව තථාගතො බොධනත්‌ථාය ඉද්‌ධියා තප්‌පටිභාගං කායං දස්‌සෙති, සො යෙව තං පාටිහාරියං පස්‌සතී’’ති.

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, kañcideva purisaṃ bhūto āviseyya, api nu kho sā, mahārāja, parisā passati taṃ bhūtāgamana’’nti? ‘‘Na hi, bhante, so yeva āturo tassa bhūtassa āgamanaṃ passatī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, yasseva tathāgate kaṅkhā uppannā, tasseva tathāgato bodhanatthāya iddhiyā tappaṭibhāgaṃ kāyaṃ dasseti, so yeva taṃ pāṭihāriyaṃ passatī’’ti.

    ‘‘දුක්‌කරං, භන්‌තෙ නාගසෙන, භගවතා කතං, යං එකස්‌සපි අදස්‌සනීයං, තං දස්‌සෙන්‌තෙනා’’ති. ‘‘න, මහාරාජ, භගවා ගුය්‌හං දස්‌සෙසි , ඉද්‌ධියා පන ඡායං දස්‌සෙසී’’ති. ‘‘ඡායායපි, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨාය දිට්‌ඨං යෙව හොති ගුය්‌හං, යං දිස්‌වා නිට්‌ඨං ගතො’’ති. ‘‘දුක්‌කරඤ්‌චාපි, මහාරාජ, තථාගතො කරොති බොධනෙය්‍යෙ සත්‌තෙ බොධෙතුං. යදි, මහාරාජ, තථාගතො කිරියං හාපෙය්‍ය, බොධනෙය්‍යා සත්‌තා න බුජ්‌ඣෙය්‍යුං. යස්‌මා ච ඛො, මහාරාජ, යොගඤ්‌ඤූ තථාගතො බොධනෙය්‍යෙ සත්‌තෙ බොධෙතුං, තස්‌මා තථාගතො යෙන යෙන යොගෙන බොධනෙය්‍යා බුජ්‌ඣන්‌ති, තෙන තෙන යොගෙන බොධනෙය්‍යෙ බොධෙති.

    ‘‘Dukkaraṃ, bhante nāgasena, bhagavatā kataṃ, yaṃ ekassapi adassanīyaṃ, taṃ dassentenā’’ti. ‘‘Na, mahārāja, bhagavā guyhaṃ dassesi , iddhiyā pana chāyaṃ dassesī’’ti. ‘‘Chāyāyapi, bhante, diṭṭhāya diṭṭhaṃ yeva hoti guyhaṃ, yaṃ disvā niṭṭhaṃ gato’’ti. ‘‘Dukkarañcāpi, mahārāja, tathāgato karoti bodhaneyye satte bodhetuṃ. Yadi, mahārāja, tathāgato kiriyaṃ hāpeyya, bodhaneyyā sattā na bujjheyyuṃ. Yasmā ca kho, mahārāja, yogaññū tathāgato bodhaneyye satte bodhetuṃ, tasmā tathāgato yena yena yogena bodhaneyyā bujjhanti, tena tena yogena bodhaneyye bodheti.

    ‘‘යථා, මහාරාජ, භිසක්‌කො සල්‌ලකත්‌තො යෙන යෙන භෙසජ්‌ජෙන ආතුරො අරොගො හොති, තෙන තෙන භෙසජ්‌ජෙන ආතුරං උපසඞ්‌කමති, වමනීයං වමෙති, විරෙචනීයං විරෙචෙති, අනුලෙපනීයං අනුලිම්‌පෙති, අනුවාසනීයං අනුවාසෙති. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, තථාගතො යෙන යෙන යොගෙන බොධනෙය්‍යා සත්‌තා බුජ්‌ඣන්‌ති, තෙන තෙන යොගෙන බොධෙති.

    ‘‘Yathā, mahārāja, bhisakko sallakatto yena yena bhesajjena āturo arogo hoti, tena tena bhesajjena āturaṃ upasaṅkamati, vamanīyaṃ vameti, virecanīyaṃ vireceti, anulepanīyaṃ anulimpeti, anuvāsanīyaṃ anuvāseti. Evameva kho, mahārāja, tathāgato yena yena yogena bodhaneyyā sattā bujjhanti, tena tena yogena bodheti.

    ‘‘යථා වා පන, මහාරාජ, ඉත්‌ථී මූළ්‌හගබ්‌භා භිසක්‌කස්‌ස අදස්‌සනීයං ගුය්‌හං දස්‌සෙති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, තථාගතො බොධනෙය්‍යෙ සත්‌තෙ බොධෙතුං අදස්‌සනීයං ගුය්‌හං ඉද්‌ධියා ඡායං දස්‌සෙසි. නත්‌ථි, මහාරාජ, අදස්‌සනීයො නාම ඔකාසො පුග්‌ගලං උපාදාය. යදි, මහාරාජ, කොචි භගවතො හදයං දිස්‌වා බුජ්‌ඣෙය්‍ය, තස්‌සපි භගවා යොගෙන හදයං දස්‌සෙය්‍ය, යොගඤ්‌ඤූ, මහාරාජ, තථාගතො දෙසනාකුසලො.

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, itthī mūḷhagabbhā bhisakkassa adassanīyaṃ guyhaṃ dasseti, evameva kho, mahārāja, tathāgato bodhaneyye satte bodhetuṃ adassanīyaṃ guyhaṃ iddhiyā chāyaṃ dassesi. Natthi, mahārāja, adassanīyo nāma okāso puggalaṃ upādāya. Yadi, mahārāja, koci bhagavato hadayaṃ disvā bujjheyya, tassapi bhagavā yogena hadayaṃ dasseyya, yogaññū, mahārāja, tathāgato desanākusalo.

    ‘‘නනු, මහාරාජ, තථාගතො ථෙරස්‌ස නන්‌දස්‌ස අධිමුත්‌තිං ජානිත්‌වා තං දෙවභවනං නෙත්‌වා දෙවකඤ්‌ඤායො දස්‌සෙසි ‘ඉමිනායං කුලපුත්‌තො බුජ්‌ඣිස්‌සතී’ති, තෙන ච සො කුලපුත්‌තො බුජ්‌ඣි. ඉති ඛො, මහාරාජ, තථාගතො අනෙකපරියායෙන සුභනිමිත්‌තං හීළෙන්‌තො ගරහන්‌තො ජිගුච්‌ඡන්‌තො තස්‌ස බොධනහෙතු කකුටපාදිනියො අච්‌ඡරායො දස්‌සෙසි. එවම්‌පි තථාගතො යොගඤ්‌ඤූ දෙසනාකුසලො.

    ‘‘Nanu, mahārāja, tathāgato therassa nandassa adhimuttiṃ jānitvā taṃ devabhavanaṃ netvā devakaññāyo dassesi ‘imināyaṃ kulaputto bujjhissatī’ti, tena ca so kulaputto bujjhi. Iti kho, mahārāja, tathāgato anekapariyāyena subhanimittaṃ hīḷento garahanto jigucchanto tassa bodhanahetu kakuṭapādiniyo accharāyo dassesi. Evampi tathāgato yogaññū desanākusalo.

    ‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, තථාගතො ථෙරස්‌ස චූළපන්‌ථකස්‌ස භාතරා නික්‌කඩ්‌ඪිතස්‌ස දුක්‌ඛිතස්‌ස දුම්‌මනස්‌ස උපගන්‌ත්‌වා සුඛුමං චොළඛණ්‌ඩං අදාසි ‘ඉමිනායං කුලපුත්‌තො බුජ්‌ඣිස්‌සතී’ති , සො ච කුලපුත්‌තො තෙන කාරණෙන ජිනසාසනෙ වසීභාවං පාපුණි. එවම්‌පි, මහාරාජ, තථාගතො යොගඤ්‌ඤූ දෙසනාකුසලො.

    ‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tathāgato therassa cūḷapanthakassa bhātarā nikkaḍḍhitassa dukkhitassa dummanassa upagantvā sukhumaṃ coḷakhaṇḍaṃ adāsi ‘imināyaṃ kulaputto bujjhissatī’ti , so ca kulaputto tena kāraṇena jinasāsane vasībhāvaṃ pāpuṇi. Evampi, mahārāja, tathāgato yogaññū desanākusalo.

    ‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, තථාගතො බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස මොඝරාජස්‌ස යාව තතියං පඤ්‌හං පුට්‌ඨො න බ්‍යාකාසි ‘එවමිමස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස මානො උපසමිස්‌සති, මානූපසමා අභිසමයො භවිස්‌සතී’ති, තෙන ච තස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස මානො උපසමි, මානූපසමා සො බ්‍රාහ්‌මණො ඡසු අභිඤ්‌ඤාසු වසීභාවං පාපුණි. එවම්‌පි, මහාරාජ, තථාගතො යොගඤ්‌ඤූ දෙසනාකුසලො’’ති.

    ‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tathāgato brāhmaṇassa mogharājassa yāva tatiyaṃ pañhaṃ puṭṭho na byākāsi ‘evamimassa kulaputtassa māno upasamissati, mānūpasamā abhisamayo bhavissatī’ti, tena ca tassa kulaputtassa māno upasami, mānūpasamā so brāhmaṇo chasu abhiññāsu vasībhāvaṃ pāpuṇi. Evampi, mahārāja, tathāgato yogaññū desanākusalo’’ti.

    ‘‘සාධු, භන්‌තෙ නාගසෙන, සුනිබ්‌බෙඨිතො පඤ්‌හො බහුවිධෙහි කාරණෙහි, ගහනං අගහනං කතං, අන්‌ධකාරො ආලොකො කතො, ගණ්‌ඨි භින්‌නො, භග්‌ගා පරවාදා, ජිනපුත්‌තානං චක්‌ඛුං තයා උප්‌පාදිතං, නිප්‌පටිභානා තිත්‌ථියා, ත්‌වං ගණිවරපවරමාසජ්‌ජා’’ති.

    ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, sunibbeṭhito pañho bahuvidhehi kāraṇehi, gahanaṃ agahanaṃ kataṃ, andhakāro āloko kato, gaṇṭhi bhinno, bhaggā paravādā, jinaputtānaṃ cakkhuṃ tayā uppāditaṃ, nippaṭibhānā titthiyā, tvaṃ gaṇivarapavaramāsajjā’’ti.

    වත්‌ථගුය්‌හනිදස්‌සනපඤ්‌හො තතියො.

    Vatthaguyhanidassanapañho tatiyo.







    Footnotes:
    1. ධ. ප. 361
    2. dha. pa. 361

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact