| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၇. ဝတ္ထသုတ္တံ
7. Vatthasuttaṃ
၇၀. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
70. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဝတ္ထံ သံကိလိဋ္ဌံ မလဂ္ဂဟိတံ; တမေနံ ရဇကော ယသ္မိံ ယသ္မိံ ရင္ဂဇာတေ ဥပသံဟရေယ္ယ – ယဒိ နီလကာယ ယဒိ ပီတကာယ ယဒိ လောဟိတကာယ ယဒိ မဉ္ဇိဋ္ဌကာယ 1 ဒုရတ္တဝဏ္ဏမေဝသ္သ အပရိသုဒ္ဓဝဏ္ဏမေဝသ္သ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? အပရိသုဒ္ဓတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဝတ္ထသ္သ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တေ သံကိလိဋ္ဌေ, ဒုဂ္ဂတိ ပာဋိကင္ခာ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဝတ္ထံ ပရိသုဒ္ဓံ ပရိယောဒာတံ; တမေနံ ရဇကော ယသ္မိံ ယသ္မိံ ရင္ဂဇာတေ ဥပသံဟရေယ္ယ – ယဒိ နီလကာယ ယဒိ ပီတကာယ ယဒိ လောဟိတကာယ ယဒိ မဉ္ဇိဋ္ဌကာယ – သုရတ္တဝဏ္ဏမေဝသ္သ ပရိသုဒ္ဓဝဏ္ဏမေဝသ္သ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? ပရိသုဒ္ဓတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဝတ္ထသ္သ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တေ အသံကိလိဋ္ဌေ, သုဂတိ ပာဋိကင္ခာ။
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, vatthaṃ saṃkiliṭṭhaṃ malaggahitaṃ; tamenaṃ rajako yasmiṃ yasmiṃ raṅgajāte upasaṃhareyya – yadi nīlakāya yadi pītakāya yadi lohitakāya yadi mañjiṭṭhakāya 2 durattavaṇṇamevassa aparisuddhavaṇṇamevassa. Taṃ kissa hetu? Aparisuddhattā, bhikkhave, vatthassa. Evameva kho, bhikkhave, citte saṃkiliṭṭhe, duggati pāṭikaṅkhā. Seyyathāpi, bhikkhave, vatthaṃ parisuddhaṃ pariyodātaṃ; tamenaṃ rajako yasmiṃ yasmiṃ raṅgajāte upasaṃhareyya – yadi nīlakāya yadi pītakāya yadi lohitakāya yadi mañjiṭṭhakāya – surattavaṇṇamevassa parisuddhavaṇṇamevassa. Taṃ kissa hetu? Parisuddhattā, bhikkhave, vatthassa. Evameva kho, bhikkhave, citte asaṃkiliṭṭhe, sugati pāṭikaṅkhā.
၇၁. ‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသာ? အဘိဇ္ဈာဝိသမလောဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, ဗ္ယာပာဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, ကောဓော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, ဥပနာဟော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, မက္ခော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, ပဠာသော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, ဣသ္သာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, မစ္ဆရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, မာယာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, သာဌေယ္ယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, ထမ္ဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, သာရမ္ဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, မာနော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, အတိမာနော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, မဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော, ပမာဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော။
71. ‘‘Katame ca, bhikkhave, cittassa upakkilesā? Abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso, byāpādo cittassa upakkileso, kodho cittassa upakkileso, upanāho cittassa upakkileso, makkho cittassa upakkileso, paḷāso cittassa upakkileso, issā cittassa upakkileso, macchariyaṃ cittassa upakkileso, māyā cittassa upakkileso, sāṭheyyaṃ cittassa upakkileso, thambho cittassa upakkileso, sārambho cittassa upakkileso, māno cittassa upakkileso, atimāno cittassa upakkileso, mado cittassa upakkileso, pamādo cittassa upakkileso.
၇၂. ‘‘သ ခော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ‘အဘိဇ္ဈာဝိသမလောဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အဘိဇ္ဈာဝိသမလောဘံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘ဗ္ယာပာဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဗ္ယာပာဒံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ ; ‘ကောဓော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ကောဓံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘ဥပနာဟော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဥပနာဟံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘မက္ခော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ မက္ခံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘ပဠာသော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ပဠာသံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘ဣသ္သာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဣသ္သံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘မစ္ဆရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ မစ္ဆရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘မာယာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ မာယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘သာဌေယ္ယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ သာဌေယ္ယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘ထမ္ဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ထမ္ဘံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘သာရမ္ဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ သာရမ္ဘံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘မာနော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ မာနံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘အတိမာနော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အတိမာနံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘မဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ မဒံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ; ‘ပမာဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ပမာဒံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသံ ပဇဟတိ။
72. ‘‘Sa kho so, bhikkhave, bhikkhu ‘abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā abhijjhāvisamalobhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘byāpādo cittassa upakkileso’ti – iti viditvā byāpādaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati ; ‘kodho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā kodhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘upanāho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā upanāhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘makkho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā makkhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘paḷāso cittassa upakkileso’ti – iti viditvā paḷāsaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘issā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā issaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘macchariyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā macchariyaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘māyā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā māyaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘sāṭheyyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā sāṭheyyaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘thambho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā thambhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘sārambho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā sārambhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘māno cittassa upakkileso’ti – iti viditvā mānaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘atimāno cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atimānaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘mado cittassa upakkileso’ti – iti viditvā madaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘pamādo cittassa upakkileso’ti – iti viditvā pamādaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati.
၇၃. ‘‘ယတော ခော 3, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘အဘိဇ္ဈာဝိသမလောဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အဘိဇ္ဈာဝိသမလောဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ, ‘ဗ္ယာပာဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဗ္ယာပာဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘ကောဓော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ကောဓော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘ဥပနာဟော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဥပနာဟော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘မက္ခော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ မက္ခော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘ပဠာသော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ပဠာသော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘ဣသ္သာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ဣသ္သာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘မစ္ဆရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ မစ္ဆရိယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘မာယာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ မာယာ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘သာဌေယ္ယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ သာဌေယ္ယံ စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘ထမ္ဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ထမ္ဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘သာရမ္ဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ သာရမ္ဘော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘မာနော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ မာနော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘အတိမာနော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ အတိမာနော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘မဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ မဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ; ‘ပမာဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော’တိ – ဣတိ ဝိဒိတ္ဝာ ပမာဒော စိတ္တသ္သ ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ။
73. ‘‘Yato kho 4, bhikkhave, bhikkhuno ‘abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso pahīno hoti, ‘byāpādo cittassa upakkileso’ti – iti viditvā byāpādo cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘kodho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā kodho cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘upanāho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā upanāho cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘makkho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā makkho cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘paḷāso cittassa upakkileso’ti – iti viditvā paḷāso cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘issā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā issā cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘macchariyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā macchariyaṃ cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘māyā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā māyā cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘sāṭheyyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā sāṭheyyaṃ cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘thambho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā thambho cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘sārambho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā sārambho cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘māno cittassa upakkileso’ti – iti viditvā māno cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘atimāno cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atimāno cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘mado cittassa upakkileso’ti – iti viditvā mado cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘pamādo cittassa upakkileso’ti – iti viditvā pamādo cittassa upakkileso pahīno hoti.
၇၄. ‘‘သော ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’တိ; ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ‘သ္ဝာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော သန္ဒိဋ္ဌိကော အကာလိကော ဧဟိပသ္သိကော ဩပနေယ္ယိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’တိ; သင္ဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ‘သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသင္ဃော, ဥဇုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသင္ဃော, ဉာယပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသင္ဃော, သာမီစိပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသင္ဃော, ယဒိဒံ စတ္တာရိ ပုရိသယုဂာနိ, အဋ္ဌ ပုရိသပုဂ္ဂလာ။ ဧသ ဘဂဝတော သာဝကသင္ဃော အာဟုနေယ္ယော ပာဟုနေယ္ယော ဒက္ခိဏေယ္ယော အဉ္ဇလိကရဏီယော , အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကသ္သာ’တိ။
74. ‘‘So buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti; dhamme aveccappasādena samannāgato hoti – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti; saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujuppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyappaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcippaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni, aṭṭha purisapuggalā. Esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo , anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’ti.
၇၅. ‘‘ယထောဓိ 5 ခော ပနသ္သ စတ္တံ ဟောတိ ဝန္တံ မုတ္တံ ပဟီနံ ပဋိနိသ္သဋ္ဌံ, သော ‘ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတောမ္ဟီ’တိ လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မူပသံဟိတံ ပာမောဇ္ဇံ။ ပမုဒိတသ္သ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနသ္သ ကာယော ပသ္သမ္ဘတိ, ပသ္သဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ; ‘ဓမ္မေ။ပေ.။ သင္ဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတောမ္ဟီ’တိ လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မူပသံဟိတံ ပာမောဇ္ဇံ; ပမုဒိတသ္သ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနသ္သ ကာယော ပသ္သမ္ဘတိ, ပသ္သဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ‘ယထောဓိ ခော ပန မေ စတ္တံ ဝန္တံ မုတ္တံ ပဟီနံ ပဋိနိသ္သဋ္ဌ’န္တိ လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မူပသံဟိတံ ပာမောဇ္ဇံ; ပမုဒိတသ္သ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနသ္သ ကာယော ပသ္သမ္ဘတိ, ပသ္သဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။
75. ‘‘Yathodhi 6 kho panassa cattaṃ hoti vantaṃ muttaṃ pahīnaṃ paṭinissaṭṭhaṃ, so ‘buddhe aveccappasādena samannāgatomhī’ti labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ. Pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati; ‘dhamme…pe… saṅghe aveccappasādena samannāgatomhī’ti labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ; pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati. ‘Yathodhi kho pana me cattaṃ vantaṃ muttaṃ pahīnaṃ paṭinissaṭṭha’nti labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ; pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati.
၇၆. ‘‘သ ခော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံသီလော ဧဝံဓမ္မော ဧဝံပညော သာလီနံ စေပိ ပိဏ္ဍပာတံ ဘုဉ္ဇတိ ဝိစိတကာဠကံ အနေကသူပံ အနေကဗ္ယဉ္ဇနံ, နေဝသ္သ တံ ဟောတိ အန္တရာယာယ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဝတ္ထံ သံကိလိဋ္ဌံ မလဂ္ဂဟိတံ အစ္ဆောဒကံ အာဂမ္မ ပရိသုဒ္ဓံ ဟောတိ ပရိယောဒာတံ , ဥက္ကာမုခံ ဝာ ပနာဂမ္မ ဇာတရူပံ ပရိသုဒ္ဓံ ဟောတိ ပရိယောဒာတံ, ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံသီလော ဧဝံဓမ္မော ဧဝံပညော သာလီနံ စေပိ ပိဏ္ဍပာတံ ဘုဉ္ဇတိ ဝိစိတကာဠကံ အနေကသူပံ အနေကဗ္ယဉ္ဇနံ , နေဝသ္သ တံ ဟောတိ အန္တရာယာယ။
76. ‘‘Sa kho so, bhikkhave, bhikkhu evaṃsīlo evaṃdhammo evaṃpañño sālīnaṃ cepi piṇḍapātaṃ bhuñjati vicitakāḷakaṃ anekasūpaṃ anekabyañjanaṃ, nevassa taṃ hoti antarāyāya. Seyyathāpi, bhikkhave, vatthaṃ saṃkiliṭṭhaṃ malaggahitaṃ acchodakaṃ āgamma parisuddhaṃ hoti pariyodātaṃ , ukkāmukhaṃ vā panāgamma jātarūpaṃ parisuddhaṃ hoti pariyodātaṃ, evameva kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃsīlo evaṃdhammo evaṃpañño sālīnaṃ cepi piṇḍapātaṃ bhuñjati vicitakāḷakaṃ anekasūpaṃ anekabyañjanaṃ , nevassa taṃ hoti antarāyāya.
၇၇. ‘‘သော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ 7။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗ္ယာပဇ္ဇေန ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ; ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ။ပေ.။ မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ။ပေ.။ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗ္ယာပဇ္ဇေန ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။
77. ‘‘So mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ 8. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati; karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.
၇၈. ‘‘သော ‘အတ္ထိ ဣဒံ, အတ္ထိ ဟီနံ, အတ္ထိ ပဏီတံ, အတ္ထိ ဣမသ္သ သညာဂတသ္သ ဥတ္တရိံ နိသ္သရဏ’န္တိ ပဇာနာတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ကာမာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ – ‘ဘိက္ခု သိနာတော အန္တရေန သိနာနေနာ’’’တိ။
78. ‘‘So ‘atthi idaṃ, atthi hīnaṃ, atthi paṇītaṃ, atthi imassa saññāgatassa uttariṃ nissaraṇa’nti pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti . Ayaṃ vuccati, bhikkhave – ‘bhikkhu sināto antarena sinānenā’’’ti.
၇၉. တေန ခော ပန သမယေန သုန္ဒရိကဘာရဒ္ဝာဇော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝတော အဝိဒူရေ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခော သုန္ဒရိကဘာရဒ္ဝာဇော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဂစ္ဆတိ ပန ဘဝံ ဂောတမော ဗာဟုကံ နဒိံ သိနာယိတု’’န္တိ? ‘‘ကိံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဗာဟုကာယ နဒိယာ? ကိံ ဗာဟုကာ နဒီ ကရိသ္သတီ’’တိ? ‘‘လောက္ခသမ္မတာ 9 ဟိ, ဘော ဂောတမ, ဗာဟုကာ နဒီ ဗဟုဇနသ္သ, ပုညသမ္မတာ ဟိ, ဘော ဂောတမ, ဗာဟုကာ နဒီ ဗဟုဇနသ္သ, ဗာဟုကာယ ပန နဒိယာ ဗဟုဇနော ပာပကမ္မံ ကတံ ပဝာဟေတီ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ သုန္ဒရိကဘာရဒ္ဝာဇံ ဗ္ရာဟ္မဏံ ဂာထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –
79. Tena kho pana samayena sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavato avidūre nisinno hoti. Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘gacchati pana bhavaṃ gotamo bāhukaṃ nadiṃ sināyitu’’nti? ‘‘Kiṃ, brāhmaṇa, bāhukāya nadiyā? Kiṃ bāhukā nadī karissatī’’ti? ‘‘Lokkhasammatā 10 hi, bho gotama, bāhukā nadī bahujanassa, puññasammatā hi, bho gotama, bāhukā nadī bahujanassa, bāhukāya pana nadiyā bahujano pāpakammaṃ kataṃ pavāhetī’’ti. Atha kho bhagavā sundarikabhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
သရသ္သတိံ ပယာဂဉ္စ၊ အထော ဗာဟုမတိံ နဒိံ။
Sarassatiṃ payāgañca, atho bāhumatiṃ nadiṃ;
နိစ္စမ္ပိ ဗာလော ပက္ခန္ဒော 13၊ ကဏ္ဟကမ္မော န သုဇ္ဈတိ။
Niccampi bālo pakkhando 14, kaṇhakammo na sujjhati.
‘‘ကိံ သုန္ဒရိကာ ကရိသ္သတိ၊ ကိံ ပယာဂာ 15 ကိံ ဗာဟုကာ နဒီ။
‘‘Kiṃ sundarikā karissati, kiṃ payāgā 16 kiṃ bāhukā nadī;
ဝေရိံ ကတကိဗ္ဗိသံ နရံ၊ န ဟိ နံ သောဓယေ ပာပကမ္မိနံ။
Veriṃ katakibbisaṃ naraṃ, na hi naṃ sodhaye pāpakamminaṃ.
‘‘သုဒ္ဓသ္သ ဝေ သဒာ ဖဂ္ဂု၊ သုဒ္ဓသ္သုပောသထော သဒာ။
‘‘Suddhassa ve sadā phaggu, suddhassuposatho sadā;
သုဒ္ဓသ္သ သုစိကမ္မသ္သ၊ သဒာ သမ္ပဇ္ဇတေ ဝတံ။
Suddhassa sucikammassa, sadā sampajjate vataṃ;
ဣဓေဝ သိနာဟိ ဗ္ရာဟ္မဏ၊ သဗ္ဗဘူတေသု ကရောဟိ ခေမတံ။
Idheva sināhi brāhmaṇa, sabbabhūtesu karohi khemataṃ.
‘‘သစေ မုသာ န ဘဏသိ၊ သစေ ပာဏံ န ဟိံသသိ။
‘‘Sace musā na bhaṇasi, sace pāṇaṃ na hiṃsasi;
သစေ အဒိန္နံ နာဒိယသိ၊ သဒ္ဒဟာနော အမစ္ဆရီ။
Sace adinnaṃ nādiyasi, saddahāno amaccharī;
ကိံ ကာဟသိ ဂယံ ဂန္တ္ဝာ၊ ဥဒပာနောပိ တေ ဂယာ’’တိ။
Kiṃ kāhasi gayaṃ gantvā, udapānopi te gayā’’ti.
၈၀. ဧဝံ ဝုတ္တေ, သုန္ဒရိကဘာရဒ္ဝာဇော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂောတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂောတမ! သေယ္ယထာပိ, ဘော ဂောတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝာ ဥက္ကုဇ္ဇေယ္ယ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝာ ဝိဝရေယ္ယ, မူဠ္ဟသ္သ ဝာ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယ္ယ, အန္ဓကာရေ ဝာ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယ္ယ – စက္ခုမန္တော ရူပာနိ ဒက္ခန္တီတိ; ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂောတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂောတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စ။ လဘေယ္ယာဟံ ဘောတော ဂောတမသ္သ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယ္ယံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ အလတ္ထ ခော သုန္ဒရိကဘာရဒ္ဝာဇော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရူပသမ္ပန္နော ခော ပနာယသ္မာ ဘာရဒ္ဝာဇော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရသ္သေဝ – ယသ္သတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗ္ရဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော ခော ပနာယသ္မာ ဘာရဒ္ဝာဇော အရဟတံ အဟောသီတိ။
80. Evaṃ vutte, sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāhaṃ bhoto gotamassa santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. Alattha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno kho panāyasmā bhāradvājo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭhevadhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro kho panāyasmā bhāradvājo arahataṃ ahosīti.
ဝတ္ထသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
Vatthasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၇. ဝတ္ထသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Vatthasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၇. ဝတ္ထသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Vatthasuttavaṇṇanā
