| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
7. වත්‌ථසුත්‌තං
7. Vatthasuttaṃ
70. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භදන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච –
70. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, වත්‌ථං සංකිලිට්‌ඨං මලග්‌ගහිතං; තමෙනං රජකො යස්‌මිං යස්‌මිං රඞ්‌ගජාතෙ උපසංහරෙය්‍ය – යදි නීලකාය යදි පීතකාය යදි ලොහිතකාය යදි මඤ්‌ජිට්‌ඨකාය 1 දුරත්‌තවණ්‌ණමෙවස්‌ස අපරිසුද්‌ධවණ්‌ණමෙවස්‌ස. තං කිස්‌ස හෙතු? අපරිසුද්‌ධත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, වත්‌ථස්‌ස. එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, චිත්‌තෙ සංකිලිට්‌ඨෙ, දුග්‌ගති පාටිකඞ්‌ඛා. සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, වත්‌ථං පරිසුද්‌ධං පරියොදාතං; තමෙනං රජකො යස්‌මිං යස්‌මිං රඞ්‌ගජාතෙ උපසංහරෙය්‍ය – යදි නීලකාය යදි පීතකාය යදි ලොහිතකාය යදි මඤ්‌ජිට්‌ඨකාය – සුරත්‌තවණ්‌ණමෙවස්‌ස පරිසුද්‌ධවණ්‌ණමෙවස්‌ස. තං කිස්‌ස හෙතු? පරිසුද්‌ධත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, වත්‌ථස්‌ස. එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, චිත්‌තෙ අසංකිලිට්‌ඨෙ, සුගති පාටිකඞ්‌ඛා.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, vatthaṃ saṃkiliṭṭhaṃ malaggahitaṃ; tamenaṃ rajako yasmiṃ yasmiṃ raṅgajāte upasaṃhareyya – yadi nīlakāya yadi pītakāya yadi lohitakāya yadi mañjiṭṭhakāya 2 durattavaṇṇamevassa aparisuddhavaṇṇamevassa. Taṃ kissa hetu? Aparisuddhattā, bhikkhave, vatthassa. Evameva kho, bhikkhave, citte saṃkiliṭṭhe, duggati pāṭikaṅkhā. Seyyathāpi, bhikkhave, vatthaṃ parisuddhaṃ pariyodātaṃ; tamenaṃ rajako yasmiṃ yasmiṃ raṅgajāte upasaṃhareyya – yadi nīlakāya yadi pītakāya yadi lohitakāya yadi mañjiṭṭhakāya – surattavaṇṇamevassa parisuddhavaṇṇamevassa. Taṃ kissa hetu? Parisuddhattā, bhikkhave, vatthassa. Evameva kho, bhikkhave, citte asaṃkiliṭṭhe, sugati pāṭikaṅkhā.
71. ‘‘කතමෙ ච, භික්‌ඛවෙ, චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසා? අභිජ්‌ඣාවිසමලොභො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, බ්‍යාපාදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, කොධො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, උපනාහො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, මක්‌ඛො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, පළාසො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, ඉස්‌සා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, මච්‌ඡරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, මායා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, සාඨෙය්‍යං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, ථම්‌භො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, සාරම්‌භො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, මානො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, අතිමානො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, මදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, පමාදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො.
71. ‘‘Katame ca, bhikkhave, cittassa upakkilesā? Abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso, byāpādo cittassa upakkileso, kodho cittassa upakkileso, upanāho cittassa upakkileso, makkho cittassa upakkileso, paḷāso cittassa upakkileso, issā cittassa upakkileso, macchariyaṃ cittassa upakkileso, māyā cittassa upakkileso, sāṭheyyaṃ cittassa upakkileso, thambho cittassa upakkileso, sārambho cittassa upakkileso, māno cittassa upakkileso, atimāno cittassa upakkileso, mado cittassa upakkileso, pamādo cittassa upakkileso.
72. ‘‘ස ඛො සො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ‘අභිජ්‌ඣාවිසමලොභො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අභිජ්‌ඣාවිසමලොභං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘බ්‍යාපාදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා බ්‍යාපාදං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති ; ‘කොධො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා කොධං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘උපනාහො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා උපනාහං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘මක්‌ඛො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා මක්‌ඛං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘පළාසො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා පළාසං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘ඉස්‌සා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා ඉස්‌සං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘මච්‌ඡරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා මච්‌ඡරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘මායා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා මායං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘සාඨෙය්‍යං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා සාඨෙය්‍යං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘ථම්‌භො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා ථම්‌භං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘සාරම්‌භො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා සාරම්‌භං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘මානො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා මානං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘අතිමානො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අතිමානං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘මදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා මදං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති; ‘පමාදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා පමාදං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහති.
72. ‘‘Sa kho so, bhikkhave, bhikkhu ‘abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā abhijjhāvisamalobhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘byāpādo cittassa upakkileso’ti – iti viditvā byāpādaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati ; ‘kodho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā kodhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘upanāho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā upanāhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘makkho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā makkhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘paḷāso cittassa upakkileso’ti – iti viditvā paḷāsaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘issā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā issaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘macchariyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā macchariyaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘māyā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā māyaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘sāṭheyyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā sāṭheyyaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘thambho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā thambhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘sārambho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā sārambhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘māno cittassa upakkileso’ti – iti viditvā mānaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘atimāno cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atimānaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘mado cittassa upakkileso’ti – iti viditvā madaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati; ‘pamādo cittassa upakkileso’ti – iti viditvā pamādaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahati.
73. ‘‘යතො ඛො 3, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො ‘අභිජ්‌ඣාවිසමලොභො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අභිජ්‌ඣාවිසමලොභො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති, ‘බ්‍යාපාදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා බ්‍යාපාදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘කොධො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා කොධො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘උපනාහො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා උපනාහො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘මක්‌ඛො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා මක්‌ඛො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘පළාසො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා පළාසො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘ඉස්‌සා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා ඉස්‌සා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘මච්‌ඡරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා මච්‌ඡරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘මායා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා මායා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘සාඨෙය්‍යං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා සාඨෙය්‍යං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘ථම්‌භො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා ථම්‌භො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘සාරම්‌භො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා සාරම්‌භො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘මානො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා මානො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘අතිමානො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අතිමානො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘මදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා මදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති; ‘පමාදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා පමාදො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො හොති.
73. ‘‘Yato kho 4, bhikkhave, bhikkhuno ‘abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso pahīno hoti, ‘byāpādo cittassa upakkileso’ti – iti viditvā byāpādo cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘kodho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā kodho cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘upanāho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā upanāho cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘makkho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā makkho cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘paḷāso cittassa upakkileso’ti – iti viditvā paḷāso cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘issā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā issā cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘macchariyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā macchariyaṃ cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘māyā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā māyā cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘sāṭheyyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā sāṭheyyaṃ cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘thambho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā thambho cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘sārambho cittassa upakkileso’ti – iti viditvā sārambho cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘māno cittassa upakkileso’ti – iti viditvā māno cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘atimāno cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atimāno cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘mado cittassa upakkileso’ti – iti viditvā mado cittassa upakkileso pahīno hoti; ‘pamādo cittassa upakkileso’ti – iti viditvā pamādo cittassa upakkileso pahīno hoti.
74. ‘‘සො බුද්‌ධෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො හොති – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා’ති; ධම්‌මෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො හොති – ‘ස්‌වාක්‌ඛාතො භගවතා ධම්‌මො සන්‌දිට්‌ඨිකො අකාලිකො එහිපස්‌සිකො ඔපනෙය්‍යිකො පච්‌චත්‌තං වෙදිතබ්‌බො විඤ්‌ඤූහී’ති; සඞ්‌ඝෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො හොති – ‘සුප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො, උජුප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො, ඤායප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො, සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො, යදිදං චත්‌තාරි පුරිසයුගානි, අට්‌ඨ පුරිසපුග්‌ගලා. එස භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො ආහුනෙය්‍යො පාහුනෙය්‍යො දක්‌ඛිණෙය්‍යො අඤ්‌ජලිකරණීයො , අනුත්‌තරං පුඤ්‌ඤක්‌ඛෙත්‌තං ලොකස්‌සා’ති.
74. ‘‘So buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti; dhamme aveccappasādena samannāgato hoti – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti; saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujuppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyappaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcippaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni, aṭṭha purisapuggalā. Esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo , anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’ti.
75. ‘‘යථොධි 5 ඛො පනස්‌ස චත්‌තං හොති වන්‌තං මුත්‌තං පහීනං පටිනිස්‌සට්‌ඨං, සො ‘බුද්‌ධෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතොම්‌හී’ති ලභති අත්‌ථවෙදං, ලභති ධම්‌මවෙදං, ලභති ධම්‌මූපසංහිතං පාමොජ්‌ජං. පමුදිතස්‌ස පීති ජායති, පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති, පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදෙති, සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති; ‘ධම්‌මෙ…පෙ.… සඞ්‌ඝෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතොම්‌හී’ති ලභති අත්‌ථවෙදං, ලභති ධම්‌මවෙදං, ලභති ධම්‌මූපසංහිතං පාමොජ්‌ජං; පමුදිතස්‌ස පීති ජායති, පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති, පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදෙති, සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති. ‘යථොධි ඛො පන මෙ චත්‌තං වන්‌තං මුත්‌තං පහීනං පටිනිස්‌සට්‌ඨ’න්‌ති ලභති අත්‌ථවෙදං, ලභති ධම්‌මවෙදං, ලභති ධම්‌මූපසංහිතං පාමොජ්‌ජං; පමුදිතස්‌ස පීති ජායති, පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති, පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදෙති, සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති.
75. ‘‘Yathodhi 6 kho panassa cattaṃ hoti vantaṃ muttaṃ pahīnaṃ paṭinissaṭṭhaṃ, so ‘buddhe aveccappasādena samannāgatomhī’ti labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ. Pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati; ‘dhamme…pe… saṅghe aveccappasādena samannāgatomhī’ti labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ; pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati. ‘Yathodhi kho pana me cattaṃ vantaṃ muttaṃ pahīnaṃ paṭinissaṭṭha’nti labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ; pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati.
76. ‘‘ස ඛො සො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු එවංසීලො එවංධම්‌මො එවංපඤ්‌ඤො සාලීනං චෙපි පිණ්‌ඩපාතං භුඤ්‌ජති විචිතකාළකං අනෙකසූපං අනෙකබ්‍යඤ්‌ජනං, නෙවස්‌ස තං හොති අන්‌තරායාය. සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, වත්‌ථං සංකිලිට්‌ඨං මලග්‌ගහිතං අච්‌ඡොදකං ආගම්‌ම පරිසුද්‌ධං හොති පරියොදාතං , උක්‌කාමුඛං වා පනාගම්‌ම ජාතරූපං පරිසුද්‌ධං හොති පරියොදාතං, එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු එවංසීලො එවංධම්‌මො එවංපඤ්‌ඤො සාලීනං චෙපි පිණ්‌ඩපාතං භුඤ්‌ජති විචිතකාළකං අනෙකසූපං අනෙකබ්‍යඤ්‌ජනං , නෙවස්‌ස තං හොති අන්‌තරායාය.
76. ‘‘Sa kho so, bhikkhave, bhikkhu evaṃsīlo evaṃdhammo evaṃpañño sālīnaṃ cepi piṇḍapātaṃ bhuñjati vicitakāḷakaṃ anekasūpaṃ anekabyañjanaṃ, nevassa taṃ hoti antarāyāya. Seyyathāpi, bhikkhave, vatthaṃ saṃkiliṭṭhaṃ malaggahitaṃ acchodakaṃ āgamma parisuddhaṃ hoti pariyodātaṃ , ukkāmukhaṃ vā panāgamma jātarūpaṃ parisuddhaṃ hoti pariyodātaṃ, evameva kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃsīlo evaṃdhammo evaṃpañño sālīnaṃ cepi piṇḍapātaṃ bhuñjati vicitakāḷakaṃ anekasūpaṃ anekabyañjanaṃ , nevassa taṃ hoti antarāyāya.
77. ‘‘සො මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං 7. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති; කරුණාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… මුදිතාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති.
77. ‘‘So mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ 8. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati; karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.
78. ‘‘සො ‘අත්‌ථි ඉදං, අත්‌ථි හීනං, අත්‌ථි පණීතං, අත්‌ථි ඉමස්‌ස සඤ්‌ඤාගතස්‌ස උත්‌තරිං නිස්‌සරණ’න්‌ති පජානාති. තස්‌ස එවං ජානතො එවං පස්‌සතො කාමාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති, භවාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති, අවිජ්‌ජාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති. විමුත්‌තස්‌මිං විමුත්‌තමිති ඤාණං හොති. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාති . අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ – ‘භික්‌ඛු සිනාතො අන්‌තරෙන සිනානෙනා’’’ති.
78. ‘‘So ‘atthi idaṃ, atthi hīnaṃ, atthi paṇītaṃ, atthi imassa saññāgatassa uttariṃ nissaraṇa’nti pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti . Ayaṃ vuccati, bhikkhave – ‘bhikkhu sināto antarena sinānenā’’’ti.
79. තෙන ඛො පන සමයෙන සුන්‌දරිකභාරද්‌වාජො බ්‍රාහ්‌මණො භගවතො අවිදූරෙ නිසින්‌නො හොති. අථ ඛො සුන්‌දරිකභාරද්‌වාජො බ්‍රාහ්‌මණො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ගච්‌ඡති පන භවං ගොතමො බාහුකං නදිං සිනායිතු’’න්‌ති? ‘‘කිං, බ්‍රාහ්‌මණ, බාහුකාය නදියා? කිං බාහුකා නදී කරිස්‌සතී’’ති? ‘‘ලොක්‌ඛසම්‌මතා 9 හි, භො ගොතම, බාහුකා නදී බහුජනස්‌ස, පුඤ්‌ඤසම්‌මතා හි, භො ගොතම, බාහුකා නදී බහුජනස්‌ස, බාහුකාය පන නදියා බහුජනො පාපකම්‌මං කතං පවාහෙතී’’ති. අථ ඛො භගවා සුන්‌දරිකභාරද්‌වාජං බ්‍රාහ්‌මණං ගාථාහි අජ්‌ඣභාසි –
79. Tena kho pana samayena sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavato avidūre nisinno hoti. Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘gacchati pana bhavaṃ gotamo bāhukaṃ nadiṃ sināyitu’’nti? ‘‘Kiṃ, brāhmaṇa, bāhukāya nadiyā? Kiṃ bāhukā nadī karissatī’’ti? ‘‘Lokkhasammatā 10 hi, bho gotama, bāhukā nadī bahujanassa, puññasammatā hi, bho gotama, bāhukā nadī bahujanassa, bāhukāya pana nadiyā bahujano pāpakammaṃ kataṃ pavāhetī’’ti. Atha kho bhagavā sundarikabhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
සරස්‌සතිං පයාගඤ්‌ච, අථො බාහුමතිං නදිං;
Sarassatiṃ payāgañca, atho bāhumatiṃ nadiṃ;
නිච්‌චම්‌පි බාලො පක්‌ඛන්‌දො 13, කණ්‌හකම්‌මො න සුජ්‌ඣති.
Niccampi bālo pakkhando 14, kaṇhakammo na sujjhati.
‘‘කිං සුන්‌දරිකා කරිස්‌සති, කිං පයාගා 15 කිං බාහුකා නදී;
‘‘Kiṃ sundarikā karissati, kiṃ payāgā 16 kiṃ bāhukā nadī;
වෙරිං කතකිබ්‌බිසං නරං, න හි නං සොධයෙ පාපකම්‌මිනං.
Veriṃ katakibbisaṃ naraṃ, na hi naṃ sodhaye pāpakamminaṃ.
‘‘සුද්‌ධස්‌ස වෙ සදා ඵග්‌ගු, සුද්‌ධස්‌සුපොසථො සදා;
‘‘Suddhassa ve sadā phaggu, suddhassuposatho sadā;
සුද්‌ධස්‌ස සුචිකම්‌මස්‌ස, සදා සම්‌පජ්‌ජතෙ වතං;
Suddhassa sucikammassa, sadā sampajjate vataṃ;
ඉධෙව සිනාහි බ්‍රාහ්‌මණ, සබ්‌බභූතෙසු කරොහි ඛෙමතං.
Idheva sināhi brāhmaṇa, sabbabhūtesu karohi khemataṃ.
‘‘සචෙ මුසා න භණසි, සචෙ පාණං න හිංසසි;
‘‘Sace musā na bhaṇasi, sace pāṇaṃ na hiṃsasi;
සචෙ අදින්‌නං නාදියසි, සද්‌දහානො අමච්‌ඡරී;
Sace adinnaṃ nādiyasi, saddahāno amaccharī;
කිං කාහසි ගයං ගන්‌ත්‌වා, උදපානොපි තෙ ගයා’’ති.
Kiṃ kāhasi gayaṃ gantvā, udapānopi te gayā’’ti.
80. එවං වුත්‌තෙ, සුන්‌දරිකභාරද්‌වාජො බ්‍රාහ්‌මණො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම, අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම! සෙය්‍යථාපි, භො ගොතම, නික්‌කුජ්‌ජිතං වා උක්‌කුජ්‌ජෙය්‍ය, පටිච්‌ඡන්‌නං වා විවරෙය්‍ය, මූළ්‌හස්‌ස වා මග්‌ගං ආචික්‌ඛෙය්‍ය, අන්‌ධකාරෙ වා තෙලපජ්‌ජොතං ධාරෙය්‍ය – චක්‌ඛුමන්‌තො රූපානි දක්‌ඛන්‌තීති; එවමෙවං භොතා ගොතමෙන අනෙකපරියායෙන ධම්‌මො පකාසිතො. එසාහං භවන්‌තං ගොතමං සරණං ගච්‌ඡාමි ධම්‌මඤ්‌ච භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌ච. ලභෙය්‍යාහං භොතො ගොතමස්‌ස සන්‌තිකෙ පබ්‌බජ්‌ජං, ලභෙය්‍යං උපසම්‌පද’’න්‌ති. අලත්‌ථ ඛො සුන්‌දරිකභාරද්‌වාජො බ්‍රාහ්‌මණො භගවතො සන්‌තිකෙ පබ්‌බජ්‌ජං, අලත්‌ථ උපසම්‌පදං. අචිරූපසම්‌පන්‌නො ඛො පනායස්‌මා භාරද්‌වාජො එකො වූපකට්‌ඨො අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරන්‌තො නචිරස්‌සෙව – යස්‌සත්‌ථාය කුලපුත්‌තා සම්‌මදෙව අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජන්‌ති තදනුත්‌තරං – බ්‍රහ්‌මචරියපරියොසානං දිට්‌ඨෙවධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහාසි. ‘‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’’ති අබ්‌භඤ්‌ඤාසි. අඤ්‌ඤතරො ඛො පනායස්‌මා භාරද්‌වාජො අරහතං අහොසීති.
80. Evaṃ vutte, sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāhaṃ bhoto gotamassa santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. Alattha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno kho panāyasmā bhāradvājo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭhevadhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro kho panāyasmā bhāradvājo arahataṃ ahosīti.
වත්‌ථසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං සත්‌තමං.
Vatthasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 7. වත්‌ථසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Vatthasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 7. වත්‌ථසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Vatthasuttavaṇṇanā
