| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
4. වත්‌ථසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Vatthasuttavaṇṇanā
185. ‘‘සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො’’ති එවං චෙ මය්‌හං හොතීති සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො නාම සෙට්‌ඨො උත්‌තමො පවරො, තස්‌මාහං සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගසීසෙන ඵලසමාපත්‌තිං අප්‌පෙත්‌වා විහරිස්‌සාමීති එවං චෙ මය්‌හං පුබ්‌බභාගෙ හොතීති අත්‌ථො. ‘‘අප්‌පමාණො’’ති එවං මය්‌හං හොතීති ස්‌වායං සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො, සබ්‌බසො පමාණකරකිලෙසාභාවතො අප්‌පමාණධම්‌මාරම්‌මණතො ච අප්‌පමාණොති එවං මය්‌හං අන්‌තොසමාපත්‌තියං අසම්‌මොහවසෙන හොති. සුපරිපුණ්‌ණොති භාවනාපාරිපූරියා සුට්‌ඨු පරිපුණ්‌ණොති එවං මය්‌හං අන්‌තොසමාපත්‌තියං අසම්‌මොහවසෙන හොතීති. තිට්‌ඨතීති යථාකාලපරිච්‌ඡෙදසමාපත්‌තියා අවට්‌ඨානෙන තප්‌පරියාපන්‌නතාය සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො තිට්‌ඨති පටිබන්‌ධවසෙන. උප්‌පාදං අනාවජ්‌ජිතත්‌තාති උප්‌පාදස්‌ස අනාවජ්‌ජනෙන අසමන්‌නාහාරෙන. උප්‌පාදසීසෙන චෙත්‌ථ උප්‌පාදවන්‌තොව සඞ්‌ඛාරා ගහිතා. අනුප්‌පාදන්‌ති නිබ්‌බානං උප්‌පාදාභාවතො උප්‌පාදවන්‌තෙහි ච විනිස්‌සටත්‌තා. පවත්‌තන්‌ති විපාකප්‌පවත්‌තං. අප්‌පවත්‌තන්‌ති නිබ්‌බානං තප්‌පටික්‌ඛෙපතො. නිමිත්‌තන්‌ති සබ්‌බසඞ්‌ඛාරනිමිත්‌තං. අනිමිත්‌තන්‌ති නිබ්‌බානං. සඞ්‌ඛාරෙති උප්‌පාදාදිඅනාමසනෙන කෙවලමෙව සඞ්‌ඛාරගහණං. විසඞ්‌ඛාරන්‌ති නිබ්‌බානං. ආවජ්‌ජිතත්‌තා ආවජ්‌ජිතකාලතො පට්‌ඨාය ආරබ්‌භ පවත්‌තියා සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො තිට්‌ඨති. අට්‌ඨහාකාරෙහීති අට්‌ඨහි කාරණෙහි. ජානාතීති සමාපත්‌තිතො වුට්‌ඨිතකාලෙ පජානාති. අට්‌ඨහාකාරෙහීති උප්‌පාදාවජ්‌ජනාදීහි චෙව අනුප්‌පාදාවජ්‌ජනාදීහි ච වුත්‌තාකාරවිපරීතෙහි අට්‌ඨහි ආකාරෙහි චවන්‌තං සමාපත්‌තිවසෙන අනවට්‌ඨානතොපි ගච්‌ඡන්‌තං චවතීති ථෙරො පජානාතීති.
185.‘‘Satisambojjhaṅgo’’ti evaṃ ce mayhaṃ hotīti satisambojjhaṅgo nāma seṭṭho uttamo pavaro, tasmāhaṃ satisambojjhaṅgasīsena phalasamāpattiṃ appetvā viharissāmīti evaṃ ce mayhaṃ pubbabhāge hotīti attho. ‘‘Appamāṇo’’ti evaṃ mayhaṃ hotīti svāyaṃ satisambojjhaṅgo, sabbaso pamāṇakarakilesābhāvato appamāṇadhammārammaṇato ca appamāṇoti evaṃ mayhaṃ antosamāpattiyaṃ asammohavasena hoti. Suparipuṇṇoti bhāvanāpāripūriyā suṭṭhu paripuṇṇoti evaṃ mayhaṃ antosamāpattiyaṃ asammohavasena hotīti. Tiṭṭhatīti yathākālaparicchedasamāpattiyā avaṭṭhānena tappariyāpannatāya satisambojjhaṅgo tiṭṭhati paṭibandhavasena. Uppādaṃ anāvajjitattāti uppādassa anāvajjanena asamannāhārena. Uppādasīsena cettha uppādavantova saṅkhārā gahitā. Anuppādanti nibbānaṃ uppādābhāvato uppādavantehi ca vinissaṭattā. Pavattanti vipākappavattaṃ. Appavattanti nibbānaṃ tappaṭikkhepato. Nimittanti sabbasaṅkhāranimittaṃ. Animittanti nibbānaṃ. Saṅkhāreti uppādādianāmasanena kevalameva saṅkhāragahaṇaṃ. Visaṅkhāranti nibbānaṃ. Āvajjitattā āvajjitakālato paṭṭhāya ārabbha pavattiyā satisambojjhaṅgo tiṭṭhati. Aṭṭhahākārehīti aṭṭhahi kāraṇehi. Jānātīti samāpattito vuṭṭhitakāle pajānāti. Aṭṭhahākārehīti uppādāvajjanādīhi ceva anuppādāvajjanādīhi ca vuttākāraviparītehi aṭṭhahi ākārehi cavantaṃ samāpattivasena anavaṭṭhānatopi gacchantaṃ cavatīti thero pajānātīti.
ඵලබොජ්‌ඣඞ්‌ගාති ඵලසමාපත්‌තිපරියාපන්‌නා බොජ්‌ඣඞ්‌ගා. කිං පන තෙ විසුං විසුං පවත්‌තන්‌තීති ආහ ‘‘යදා හී’’තිආදි. සීසං කත්‌වාති පධානං සෙට්‌ඨං කත්‌වා. තදන්‌වයාති තදනුගතා සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං අනුගච්‌ඡනකා. තඤ්‌ච ඛො තථා කත්‌වා ධම්‌මං පච්‌චවෙක්‌ඛණවසෙන. කෙචි පන ‘‘තං පච්‌චවෙක්‌ඛණාදිකං කත්‌වා’’ති වදන්‌ති.
Phalabojjhaṅgāti phalasamāpattipariyāpannā bojjhaṅgā. Kiṃ pana te visuṃ visuṃ pavattantīti āha ‘‘yadā hī’’tiādi. Sīsaṃ katvāti padhānaṃ seṭṭhaṃ katvā. Tadanvayāti tadanugatā satisambojjhaṅgaṃ anugacchanakā. Tañca kho tathā katvā dhammaṃ paccavekkhaṇavasena. Keci pana ‘‘taṃ paccavekkhaṇādikaṃ katvā’’ti vadanti.
වත්‌ථසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Vatthasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 4. වත්‌ථසුත්‌තං • 4. Vatthasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 4. වත්‌ථසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Vatthasuttavaṇṇanā
