Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਪਾਲ਼ਿ • Suttanipātapāḷi |
੫. ਪਾਰਾਯਨવਗ੍ਗੋ
5. Pārāyanavaggo
વਤ੍ਥੁਗਾਥਾ
Vatthugāthā
੯੮੨.
982.
ਕੋਸਲਾਨਂ ਪੁਰਾ ਰਮ੍ਮਾ, ਅਗਮਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾਪਥਂ।
Kosalānaṃ purā rammā, agamā dakkhiṇāpathaṃ;
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਪਤ੍ਥਯਾਨੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਨ੍ਤਪਾਰਗੂ॥
Ākiñcaññaṃ patthayāno, brāhmaṇo mantapāragū.
੯੮੩.
983.
વਸਿ ਗੋਧਾવਰੀਕੂਲੇ, ਉਞ੍ਛੇਨ ਚ ਫਲੇਨ ਚ॥
Vasi godhāvarīkūle, uñchena ca phalena ca.
੯੮੪.
984.
ਤਸ੍ਸੇવ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਗਾਮੋ ਚ વਿਪੁਲੋ ਅਹੁ।
Tasseva upanissāya, gāmo ca vipulo ahu;
ਤਤੋ ਜਾਤੇਨ ਆਯੇਨ, ਮਹਾਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿ॥
Tato jātena āyena, mahāyaññamakappayi.
੯੮੫.
985.
ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿਤ੍વਾਨ, ਪੁਨ ਪਾવਿਸਿ ਅਸ੍ਸਮਂ।
Mahāyaññaṃ yajitvāna, puna pāvisi assamaṃ;
ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਪવਿਟ੍ਠਮ੍ਹਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਆਗਞ੍ਛਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ॥
Tasmiṃ paṭipaviṭṭhamhi, añño āgañchi brāhmaṇo.
੯੮੬.
986.
ਸੋ ਚ ਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ, ਸਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਯਾਚਤਿ॥
So ca naṃ upasaṅkamma, satāni pañca yācati.
੯੮੭.
987.
ਤਮੇਨਂ ਬਾવਰੀ ਦਿਸ੍વਾ, ਆਸਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਯਿ।
Tamenaṃ bāvarī disvā, āsanena nimantayi;
ਸੁਖਞ੍ਚ ਕੁਸਲਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿ॥
Sukhañca kusalaṃ pucchi, idaṃ vacanamabravi.
੯੮੮.
988.
‘‘ਯਂ ਖੋ ਮਮ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ વਿਸਜ੍ਜਿਤਂ ਮਯਾ।
‘‘Yaṃ kho mama deyyadhammaṃ, sabbaṃ visajjitaṃ mayā;
ਅਨੁਜਾਨਾਹਿ ਮੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਿ ਮੇ’’॥
Anujānāhi me brahme, natthi pañcasatāni me’’.
੯੮੯.
989.
‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਯਾਚਮਾਨਸ੍ਸ, ਭવਂ ਨਾਨੁਪਦਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Sace me yācamānassa, bhavaṃ nānupadassati;
ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿવਸੇ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਮੁਦ੍ਧਾ ਫਲਤੁ ਸਤ੍ਤਧਾ’’॥
Sattame divase tuyhaṃ, muddhā phalatu sattadhā’’.
੯੯੦.
990.
ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍વਾ ਕੁਹਕੋ, ਭੇਰવਂ ਸੋ ਅਕਿਤ੍ਤਯਿ।
Abhisaṅkharitvā kuhako, bheravaṃ so akittayi;
ਤਸ੍ਸ ਤਂ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਬਾવਰੀ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਅਹੁ॥
Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, bāvarī dukkhito ahu.
੯੯੧.
991.
ਉਸ੍ਸੁਸ੍ਸਤਿ ਅਨਾਹਾਰੋ, ਸੋਕਸਲ੍ਲਸਮਪ੍ਪਿਤੋ।
Ussussati anāhāro, sokasallasamappito;
ਅਥੋਪਿ ਏવਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਝਾਨੇ ਨ ਰਮਤੀ ਮਨੋ॥
Athopi evaṃ cittassa, jhāne na ramatī mano.
੯੯੨.
992.
ਉਤ੍ਰਸ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ ਦਿਸ੍વਾ, ਦੇવਤਾ ਅਤ੍ਥਕਾਮਿਨੀ।
Utrastaṃ dukkhitaṃ disvā, devatā atthakāminī;
ਬਾવਰਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿ॥
Bāvariṃ upasaṅkamma, idaṃ vacanamabravi.
੯੯੩.
993.
‘‘ਨ ਸੋ ਮੁਦ੍ਧਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਕੁਹਕੋ ਸੋ ਧਨਤ੍ਥਿਕੋ।
‘‘Na so muddhaṃ pajānāti, kuhako so dhanatthiko;
ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਮੁਦ੍ਧਪਾਤੇ વਾ, ਞਾਣਂ ਤਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ’’॥
Muddhani muddhapāte vā, ñāṇaṃ tassa na vijjati’’.
੯੯੪.
994.
‘‘ਭੋਤੀ ਚਰਹਿ ਜਾਨਾਸਿ, ਤਂ ਮੇ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ।
‘‘Bhotī carahi jānāsi, taṃ me akkhāhi pucchitā;
ਮੁਦ੍ਧਂ ਮੁਦ੍ਧਾਧਿਪਾਤਞ੍ਚ, ਤਂ ਸੁਣੋਮ વਚੋ ਤવ’’॥
Muddhaṃ muddhādhipātañca, taṃ suṇoma vaco tava’’.
੯੯੫.
995.
‘‘ਅਹਮ੍ਪੇਤਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਞਾਣਮੇਤ੍ਥ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।
‘‘Ahampetaṃ na jānāmi, ñāṇamettha na vijjati;
ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਮੁਦ੍ਧਾਧਿਪਾਤੇ ਚ, ਜਿਨਾਨਂ ਹੇਤ੍ਥ 5 ਦਸ੍ਸਨਂ’’॥
Muddhani muddhādhipāte ca, jinānaṃ hettha 6 dassanaṃ’’.
੯੯੬.
996.
ਮੁਦ੍ਧਂ ਮੁਦ੍ਧਾਧਿਪਾਤਞ੍ਚ, ਤਂ ਮੇ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇવਤੇ’’॥
Muddhaṃ muddhādhipātañca, taṃ me akkhāhi devate’’.
੯੯੭.
997.
‘‘ਪੁਰਾ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਮ੍ਹਾ, ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਲੋਕਨਾਯਕੋ।
‘‘Purā kapilavatthumhā, nikkhanto lokanāyako;
ਅਪਚ੍ਚੋ ਓਕ੍ਕਾਕਰਾਜਸ੍ਸ, ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਪਭਙ੍ਕਰੋ॥
Apacco okkākarājassa, sakyaputto pabhaṅkaro.
੯੯੮.
998.
‘‘ਸੋ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨ ਪਾਰਗੂ।
‘‘So hi brāhmaṇa sambuddho, sabbadhammāna pāragū;
ਸਬ੍ਬਾਭਿਞ੍ਞਾਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਮਾ।
Sabbābhiññābalappatto, sabbadhammesu cakkhumā;
ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਤੋ, વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਉਪਧਿਕ੍ਖਯੇ॥
Sabbakammakkhayaṃ patto, vimutto upadhikkhaye.
੯੯੯.
999.
‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਲੋਕੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ।
‘‘Buddho so bhagavā loke, dhammaṃ deseti cakkhumā;
ਤਂ ਤ੍વਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾਨ ਪੁਚ੍ਛਸ੍ਸੁ, ਸੋ ਤੇ ਤਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਤਿ’’॥
Taṃ tvaṃ gantvāna pucchassu, so te taṃ byākarissati’’.
੧੦੦੦.
1000.
ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ વਚੋ ਸੁਤ੍વਾ, ਉਦਗ੍ਗੋ ਬਾવਰੀ ਅਹੁ।
Sambuddhoti vaco sutvā, udaggo bāvarī ahu;
ਸੋਕਸ੍ਸ ਤਨੁਕੋ ਆਸਿ, ਪੀਤਿਞ੍ਚ વਿਪੁਲਂ ਲਭਿ॥
Sokassa tanuko āsi, pītiñca vipulaṃ labhi.
੧੦੦੧.
1001.
ਸੋ ਬਾવਰੀ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਉਦਗ੍ਗੋ, ਤਂ ਦੇવਤਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ વੇਦਜਾਤੋ।
So bāvarī attamano udaggo, taṃ devataṃ pucchati vedajāto;
‘‘ਕਤਮਮ੍ਹਿ ਗਾਮੇ ਨਿਗਮਮ੍ਹਿ વਾ ਪਨ, ਕਤਮਮ੍ਹਿ વਾ ਜਨਪਦੇ ਲੋਕਨਾਥੋ।
‘‘Katamamhi gāme nigamamhi vā pana, katamamhi vā janapade lokanātho;
੧੦੦੨.
1002.
‘‘ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਕੋਸਲਮਨ੍ਦਿਰੇ ਜਿਨੋ, ਪਹੂਤਪਞ੍ਞੋ વਰਭੂਰਿਮੇਧਸੋ।
‘‘Sāvatthiyaṃ kosalamandire jino, pahūtapañño varabhūrimedhaso;
ਸੋ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ વਿਧੁਰੋ ਅਨਾਸવੋ, ਮੁਦ੍ਧਾਧਿਪਾਤਸ੍ਸ વਿਦੂ ਨਰਾਸਭੋ’’॥
So sakyaputto vidhuro anāsavo, muddhādhipātassa vidū narāsabho’’.
੧੦੦੩.
1003.
ਤਤੋ ਆਮਨ੍ਤਯੀ ਸਿਸ੍ਸੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਮਨ੍ਤਪਾਰਗੇ।
Tato āmantayī sisse, brāhmaṇe mantapārage;
‘‘ਏਥ ਮਾਣવਾ ਅਕ੍ਖਿਸ੍ਸਂ, ਸੁਣਾਥ વਚਨਂ ਮਮ॥
‘‘Etha māṇavā akkhissaṃ, suṇātha vacanaṃ mama.
੧੦੦੪.
1004.
‘‘ਯਸ੍ਸੇਸੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕੇ, ਪਾਤੁਭਾવੋ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ।
‘‘Yasseso dullabho loke, pātubhāvo abhiṇhaso;
ਸ੍વਾਜ੍ਜ ਲੋਕਮ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਇਤਿ વਿਸ੍ਸੁਤੋ।
Svājja lokamhi uppanno, sambuddho iti vissuto;
ਖਿਪ੍ਪਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾਨ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ, ਪਸ੍ਸવ੍ਹੋ ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮਂ’’॥
Khippaṃ gantvāna sāvatthiṃ, passavho dvipaduttamaṃ’’.
੧੦੦੫.
1005.
‘‘ਕਥਂ ਚਰਹਿ ਜਾਨੇਮੁ, ਦਿਸ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ।
‘‘Kathaṃ carahi jānemu, disvā buddhoti brāhmaṇa;
ਅਜਾਨਤਂ ਨੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ, ਯਥਾ ਜਾਨੇਮੁ ਤਂ ਮਯਂ’’॥
Ajānataṃ no pabrūhi, yathā jānemu taṃ mayaṃ’’.
੧੦੦੬.
1006.
‘‘ਆਗਤਾਨਿ ਹਿ ਮਨ੍ਤੇਸੁ, ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਾ।
‘‘Āgatāni hi mantesu, mahāpurisalakkhaṇā;
੧੦੦੭.
1007.
‘‘ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਗਤ੍ਤੇਸੁ, ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਾ।
‘‘Yassete honti gattesu, mahāpurisalakkhaṇā;
ਦ੍વੇਯੇવ ਤਸ੍ਸ ਗਤਿਯੋ, ਤਤਿਯਾ ਹਿ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ॥
Dveyeva tassa gatiyo, tatiyā hi na vijjati.
੧੦੦੮.
1008.
ਅਦਣ੍ਡੇਨ ਅਸਤ੍ਥੇਨ, ਧਮ੍ਮੇਨਮਨੁਸਾਸਤਿ॥
Adaṇḍena asatthena, dhammenamanusāsati.
੧੦੦੯.
1009.
‘‘ਸਚੇ ਚ ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਅਗਾਰਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ।
‘‘Sace ca so pabbajati, agārā anagāriyaṃ;
੧੦੧੦.
1010.
‘‘ਜਾਤਿਂ ਗੋਤ੍ਤਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਮਨ੍ਤੇ ਸਿਸ੍ਸੇ ਪੁਨਾਪਰੇ।
‘‘Jātiṃ gottañca lakkhaṇaṃ, mante sisse punāpare;
ਮੁਦ੍ਧਂ ਮੁਦ੍ਧਾਧਿਪਾਤਞ੍ਚ, ਮਨਸਾਯੇવ ਪੁਚ੍ਛਥ॥
Muddhaṃ muddhādhipātañca, manasāyeva pucchatha.
੧੦੧੧.
1011.
‘‘ਅਨਾવਰਣਦਸ੍ਸਾવੀ, ਯਦਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Anāvaraṇadassāvī, yadi buddho bhavissati;
ਮਨਸਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਪਞ੍ਹੇ, વਾਚਾਯ વਿਸ੍ਸਜੇਸ੍ਸਤਿ’’॥
Manasā pucchite pañhe, vācāya vissajessati’’.
੧੦੧੨.
1012.
ਬਾવਰਿਸ੍ਸ વਚੋ ਸੁਤ੍વਾ, ਸਿਸ੍ਸਾ ਸੋਲ਼ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ।
Bāvarissa vaco sutvā, sissā soḷasa brāhmaṇā;
ਅਜਿਤੋ ਤਿਸ੍ਸਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋ, ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਅਥ ਮੇਤ੍ਤਗੂ॥
Ajito tissametteyyo, puṇṇako atha mettagū.
੧੦੧੩.
1013.
ਧੋਤਕੋ ਉਪਸੀવੋ ਚ, ਨਨ੍ਦੋ ਚ ਅਥ ਹੇਮਕੋ।
Dhotako upasīvo ca, nando ca atha hemako;
ਤੋਦੇਯ੍ਯਕਪ੍ਪਾ ਦੁਭਯੋ, ਜਤੁਕਣ੍ਣੀ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤੋ॥
Todeyyakappā dubhayo, jatukaṇṇī ca paṇḍito.
੧੦੧੪.
1014.
ਭਦ੍ਰਾવੁਧੋ ਉਦਯੋ ਚ, ਪੋਸਾਲੋ ਚਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ।
Bhadrāvudho udayo ca, posālo cāpi brāhmaṇo;
ਮੋਘਰਾਜਾ ਚ ਮੇਧਾવੀ, ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ ਚ ਮਹਾਇਸਿ॥
Mogharājā ca medhāvī, piṅgiyo ca mahāisi.
੧੦੧੫.
1015.
ਪਚ੍ਚੇਕਗਣਿਨੋ ਸਬ੍ਬੇ, ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ વਿਸ੍ਸੁਤਾ।
Paccekagaṇino sabbe, sabbalokassa vissutā;
ਝਾਯੀ ਝਾਨਰਤਾ ਧੀਰਾ, ਪੁਬ੍ਬવਾਸਨવਾਸਿਤਾ॥
Jhāyī jhānaratā dhīrā, pubbavāsanavāsitā.
੧੦੧੬.
1016.
ਬਾવਰਿਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ, ਕਤ੍વਾ ਚ ਨਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ।
Bāvariṃ abhivādetvā, katvā ca naṃ padakkhiṇaṃ;
ਜਟਾਜਿਨਧਰਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਪਕ੍ਕਾਮੁਂ ਉਤ੍ਤਰਾਮੁਖਾ॥
Jaṭājinadharā sabbe, pakkāmuṃ uttarāmukhā.
੧੦੧੭.
1017.
ਉਜ੍ਜੇਨਿਞ੍ਚਾਪਿ ਗੋਨਦ੍ਧਂ, વੇਦਿਸਂ વਨਸવ੍ਹਯਂ॥
Ujjeniñcāpi gonaddhaṃ, vedisaṃ vanasavhayaṃ.
੧੦੧੮.
1018.
ਕੋਸਮ੍ਬਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਾਕੇਤਂ, ਸਾવਤ੍ਥਿਞ੍ਚ ਪੁਰੁਤ੍ਤਮਂ।
Kosambiñcāpi sāketaṃ, sāvatthiñca puruttamaṃ;
ਸੇਤਬ੍ਯਂ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਂ, ਕੁਸਿਨਾਰਞ੍ਚ ਮਨ੍ਦਿਰਂ॥
Setabyaṃ kapilavatthuṃ, kusinārañca mandiraṃ.
੧੦੧੯.
1019.
ਪਾવਞ੍ਚ ਭੋਗਨਗਰਂ, વੇਸਾਲਿਂ ਮਾਗਧਂ ਪੁਰਂ।
Pāvañca bhoganagaraṃ, vesāliṃ māgadhaṃ puraṃ;
ਪਾਸਾਣਕਂ ਚੇਤਿਯਞ੍ਚ, ਰਮਣੀਯਂ ਮਨੋਰਮਂ॥
Pāsāṇakaṃ cetiyañca, ramaṇīyaṃ manoramaṃ.
੧੦੨੦.
1020.
ਤਸਿਤੋવੁਦਕਂ ਸੀਤਂ, ਮਹਾਲਾਭਂવ વਾਣਿਜੋ।
Tasitovudakaṃ sītaṃ, mahālābhaṃva vāṇijo;
ਛਾਯਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਤਤ੍ਤੋવ, ਤੁਰਿਤਾ ਪਬ੍ਬਤਮਾਰੁਹੁਂ॥
Chāyaṃ dhammābhitattova, turitā pabbatamāruhuṃ.
੧੦੨੧.
1021.
ਭਗવਾ ਤਮ੍ਹਿ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤੋ।
Bhagavā tamhi samaye, bhikkhusaṅghapurakkhato;
ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਸੀਹੋવ ਨਦਤੀ વਨੇ॥
Bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti, sīhova nadatī vane.
੧੦੨੨.
1022.
ਚਨ੍ਦਂ ਯਥਾ ਪਨ੍ਨਰਸੇ, ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਉਪਾਗਤਂ॥
Candaṃ yathā pannarase, pāripūriṃ upāgataṃ.
੧੦੨੩.
1023.
ਅਥਸ੍ਸ ਗਤ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਪਰਿਪੂਰਞ੍ਚ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ।
Athassa gatte disvāna, paripūrañca byañjanaṃ;
ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਹਟ੍ਠੋ, ਮਨੋਪਞ੍ਹੇ ਅਪੁਚ੍ਛਥ॥
Ekamantaṃ ṭhito haṭṭho, manopañhe apucchatha.
੧੦੨੪.
1024.
ਮਨ੍ਤੇਸੁ ਪਾਰਮਿਂ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਕਤਿ વਾਚੇਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’॥
Mantesu pāramiṃ brūhi, kati vāceti brāhmaṇo’’.
੧੦੨੫.
1025.
‘‘વੀਸਂ વਸ੍ਸਸਤਂ ਆਯੁ, ਸੋ ਚ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਬਾવਰੀ।
‘‘Vīsaṃ vassasataṃ āyu, so ca gottena bāvarī;
ਤੀਣਿਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਾ ਗਤ੍ਤੇ, ਤਿਣ੍ਣਂ વੇਦਾਨ ਪਾਰਗੂ॥
Tīṇissa lakkhaṇā gatte, tiṇṇaṃ vedāna pāragū.
੧੦੨੬.
1026.
‘‘ਲਕ੍ਖਣੇ ਇਤਿਹਾਸੇ ਚ, ਸਨਿਘਣ੍ਡੁਸਕੇਟੁਭੇ।
‘‘Lakkhaṇe itihāse ca, sanighaṇḍusakeṭubhe;
ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਿ વਾਚੇਤਿ, ਸਧਮ੍ਮੇ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤੋ’’॥
Pañcasatāni vāceti, sadhamme pāramiṃ gato’’.
੧੦੨੭.
1027.
‘‘ਲਕ੍ਖਣਾਨਂ ਪવਿਚਯਂ, ਬਾવਰਿਸ੍ਸ ਨਰੁਤ੍ਤਮ।
‘‘Lakkhaṇānaṃ pavicayaṃ, bāvarissa naruttama;
੧੦੨੮.
1028.
‘‘ਮੁਖਂ ਜਿવ੍ਹਾਯ ਛਾਦੇਤਿ, ਉਣ੍ਣਸ੍ਸ ਭਮੁਕਨ੍ਤਰੇ।
‘‘Mukhaṃ jivhāya chādeti, uṇṇassa bhamukantare;
ਕੋਸੋਹਿਤਂ વਤ੍ਥਗੁਯ੍ਹਂ, ਏવਂ ਜਾਨਾਹਿ ਮਾਣવ’’॥
Kosohitaṃ vatthaguyhaṃ, evaṃ jānāhi māṇava’’.
੧੦੨੯.
1029.
ਪੁਚ੍ਛਞ੍ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਸੁਣਨ੍ਤੋ, ਸੁਤ੍વਾ ਪਞ੍ਹੇ વਿਯਾਕਤੇ।
Pucchañhi kiñci asuṇanto, sutvā pañhe viyākate;
વਿਚਿਨ੍ਤੇਤਿ ਜਨੋ ਸਬ੍ਬੋ, વੇਦਜਾਤੋ ਕਤਞ੍ਜਲੀ॥
Vicinteti jano sabbo, vedajāto katañjalī.
੧੦੩੦.
1030.
‘‘ਕੋ ਨੁ ਦੇવੋ વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ વਾ, ਇਨ੍ਦੋ વਾਪਿ ਸੁਜਮ੍ਪਤਿ।
‘‘Ko nu devo vā brahmā vā, indo vāpi sujampati;
ਮਨਸਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਪਞ੍ਹੇ, ਕਮੇਤਂ ਪਟਿਭਾਸਤਿ॥
Manasā pucchite pañhe, kametaṃ paṭibhāsati.
੧੦੩੧.
1031.
‘‘ਮੁਦ੍ਧਂ ਮੁਦ੍ਧਾਧਿਪਾਤਞ੍ਚ, ਬਾવਰੀ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਤਿ।
‘‘Muddhaṃ muddhādhipātañca, bāvarī paripucchati;
ਤਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਹਿ ਭਗવਾ, ਕਙ੍ਖਂ વਿਨਯ ਨੋ ਇਸੇ’’॥
Taṃ byākarohi bhagavā, kaṅkhaṃ vinaya no ise’’.
੧੦੩੨.
1032.
‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ ਮੁਦ੍ਧਾਤਿ ਜਾਨਾਹਿ, વਿਜ੍ਜਾ ਮੁਦ੍ਧਾਧਿਪਾਤਿਨੀ।
‘‘Avijjā muddhāti jānāhi, vijjā muddhādhipātinī;
ਸਦ੍ਧਾਸਤਿਸਮਾਧੀਹਿ, ਛਨ੍ਦવੀਰਿਯੇਨ ਸਂਯੁਤਾ’’॥
Saddhāsatisamādhīhi, chandavīriyena saṃyutā’’.
੧੦੩੩.
1033.
ਤਤੋ વੇਦੇਨ ਮਹਤਾ, ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਿਤ੍વਾਨ ਮਾਣવੋ।
Tato vedena mahatā, santhambhitvāna māṇavo;
ਏਕਂਸਂ ਅਜਿਨਂ ਕਤ੍વਾ, ਪਾਦੇਸੁ ਸਿਰਸਾ ਪਤਿ॥
Ekaṃsaṃ ajinaṃ katvā, pādesu sirasā pati.
੧੦੩੪.
1034.
‘‘ਬਾવਰੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭੋਤੋ, ਸਹ ਸਿਸ੍ਸੇਹਿ ਮਾਰਿਸ।
‘‘Bāvarī brāhmaṇo bhoto, saha sissehi mārisa;
ਉਦਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨੋ, ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਤਿ ਚਕ੍ਖੁਮ’’॥
Udaggacitto sumano, pāde vandati cakkhuma’’.
੧੦੩੫.
1035.
‘‘ਸੁਖਿਤੋ ਬਾવਰੀ ਹੋਤੁ, ਸਹ ਸਿਸ੍ਸੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ।
‘‘Sukhito bāvarī hotu, saha sissehi brāhmaṇo;
ਤ੍વਞ੍ਚਾਪਿ ਸੁਖਿਤੋ ਹੋਹਿ, ਚਿਰਂ ਜੀવਾਹਿ ਮਾਣવ॥
Tvañcāpi sukhito hohi, ciraṃ jīvāhi māṇava.
੧੦੩੬.
1036.
‘‘ਬਾવਰਿਸ੍ਸ ਚ ਤੁਯ੍ਹਂ વਾ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਬ੍ਬਸਂਸਯਂ।
‘‘Bāvarissa ca tuyhaṃ vā, sabbesaṃ sabbasaṃsayaṃ;
ਕਤਾવਕਾਸਾ ਪੁਚ੍ਛવ੍ਹੋ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਿਚ੍ਛਥ’’॥
Katāvakāsā pucchavho, yaṃ kiñci manasicchatha’’.
੧੦੩੭.
1037.
ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਕਤੋਕਾਸੋ, ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾਨ ਪਞ੍ਜਲੀ।
Sambuddhena katokāso, nisīditvāna pañjalī;
ਅਜਿਤੋ ਪਠਮਂ ਪਞ੍ਹਂ, ਤਤ੍ਥ ਪੁਚ੍ਛਿ ਤਥਾਗਤਂ॥
Ajito paṭhamaṃ pañhaṃ, tattha pucchi tathāgataṃ.
વਤ੍ਥੁਗਾਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vatthugāthā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Suttanipāta-aṭṭhakathā / વਤ੍ਥੁਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Vatthugāthāvaṇṇanā