| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
วตฺถุฐปนาทิกถา
Vatthuṭhapanādikathā
๒๓๙. อิทํ วตฺถุ ปญฺญายติ น ปุคฺคโลติ เอตฺถ โจรา กิร อรญฺญวิหาเร โปกฺขรณิโต มเจฺฉ คเหตฺวา ปจิตฺวา ขาทิตฺวา อคมํสุฯ โส ตํ วิปฺปการํ ทิสฺวา อาราเม วา กิญฺจิ ธุเตฺตน กตํ วิปฺปการํ ทิสฺวา ‘‘ภิกฺขุสฺส อิมินา กเมฺมน ภวิตพฺพ’’นฺติ สลฺลเกฺขตฺวา เอวมาหฯ วตฺถุํ ฐเปตฺวา สโงฺฆ ปวาเรยฺยาติ ‘‘ยทา ตํ ปุคฺคลํ ชานิสฺสาม, ตทา นํ โจเทสฺสามฯ อิทานิ ปน สโงฺฆ ปวาเรตู’’ติ อยเมตฺถ อโตฺถฯ อิทาเนว นํ วเทหีติ สเจ อิมินา วตฺถุนา กญฺจิ ปุคฺคลํ ปริสงฺกสิ, อิทาเนว นํ อปทิสาหีติ อโตฺถฯ สเจ อปทิสติ, ตํ ปุคฺคลํ อนุวิชฺชิตฺวา ปวาเรตพฺพํ; โน เจ อปทิสติ, อุปปริกฺขิตฺวา ชานิสฺสามาติ ปวาเรตพฺพํฯ
239.Idaṃ vatthu paññāyati na puggaloti ettha corā kira araññavihāre pokkharaṇito macche gahetvā pacitvā khāditvā agamaṃsu. So taṃ vippakāraṃ disvā ārāme vā kiñci dhuttena kataṃ vippakāraṃ disvā ‘‘bhikkhussa iminā kammena bhavitabba’’nti sallakkhetvā evamāha. Vatthuṃ ṭhapetvā saṅgho pavāreyyāti ‘‘yadā taṃ puggalaṃ jānissāma, tadā naṃ codessāma. Idāni pana saṅgho pavāretū’’ti ayamettha attho. Idāneva naṃ vadehīti sace iminā vatthunā kañci puggalaṃ parisaṅkasi, idāneva naṃ apadisāhīti attho. Sace apadisati, taṃ puggalaṃ anuvijjitvā pavāretabbaṃ; no ce apadisati, upaparikkhitvā jānissāmāti pavāretabbaṃ.
อยํ ปุคฺคโล ปญฺญายติ น วตฺถูติ เอตฺถ เอโก ภิกฺขุ มาลาคนฺธวิเลปเนหิ เจติยํ วา ปูเชสิ, อริฎฺฐํ วา ปิวิ, ตสฺส ตทนุรูโป สรีรคโนฺธ อโหสิ; โส ตํ คนฺธํ สนฺธาย ‘‘อิมสฺส ภิกฺขุโน เอวรูโป สรีรคโนฺธ’’ติ วตฺถุํ ปกาเสโนฺต เอวมาหฯ ปุคฺคลํ ฐเปตฺวา สโงฺฆ ปวาเรยฺยาติ เอตํ ปุคฺคลํ ฐเปตฺวา สโงฺฆ ปวาเรตุฯ อิทาเนว นํ วเทหีติ ยํ ตฺวํ ปุคฺคลํ ฐเปสิ, ตสฺส ปุคฺคลสฺส อิทาเนว โทสํ วทฯ สเจ อยมสฺส โทโสติ วทติ, ตํ ปุคฺคลํ โสเธตฺวา ปวาเรตพฺพํฯ อถ นาหํ ชานามีติ วทติ, อุปปริกฺขิตฺวา ชานิสฺสามาติ ปวาเรตพฺพํฯ
Ayaṃ puggalo paññāyati na vatthūti ettha eko bhikkhu mālāgandhavilepanehi cetiyaṃ vā pūjesi, ariṭṭhaṃ vā pivi, tassa tadanurūpo sarīragandho ahosi; so taṃ gandhaṃ sandhāya ‘‘imassa bhikkhuno evarūpo sarīragandho’’ti vatthuṃ pakāsento evamāha. Puggalaṃ ṭhapetvā saṅgho pavāreyyāti etaṃ puggalaṃ ṭhapetvā saṅgho pavāretu. Idāneva naṃ vadehīti yaṃ tvaṃ puggalaṃ ṭhapesi, tassa puggalassa idāneva dosaṃ vada. Sace ayamassa dosoti vadati, taṃ puggalaṃ sodhetvā pavāretabbaṃ. Atha nāhaṃ jānāmīti vadati, upaparikkhitvā jānissāmāti pavāretabbaṃ.
อิทํ วตฺถุ จ ปุคฺคโล จ ปญฺญายตีติ ปุริมนเยเนว โจเรหิ มเจฺฉ คเหตฺวา ปจิตฺวา ปริภุตฺตฎฺฐานญฺจ คนฺธาทีหิ นหานฎฺฐานญฺจ ทิสฺวา ‘‘ปพฺพชิตสฺส กมฺม’’นฺติ มญฺญมาโน โส เอวมาหฯ อิทาเนว นํ วเทหีติ อิทาเนว เตน วตฺถุนา ปริสงฺกิตํ ปุคฺคลํ วเทหิ; อิทํ ปน อุภยมฺปิ ทิสฺวา ทิฎฺฐกาลโต ปฎฺฐาย วินิจฺฉินิตฺวาว ปวาเรตพฺพํฯ กลฺลํ วจนายาติ กลฺลํ โจทนาย; โจเทตุํ วฎฺฎตีติ อโตฺถฯ กสฺมา? ปวารณโต ปุเพฺพ อวินิจฺฉิตตฺตา ปจฺฉา จ ทิสฺวา โจทิตตฺตาติฯ อุโกฺกฎนกํ ปาจิตฺติยนฺติ อิทญฺหิ อุภยํ ปุเพฺพ ปวารณาย ทิสฺวา วินิจฺฉินิตฺวาว ภิกฺขู ปวาเรนฺติ, ตสฺมา ปุน ตํ อุโกฺกเฎนฺตสฺส อาปตฺติฯ
Idaṃ vatthu ca puggalo ca paññāyatīti purimanayeneva corehi macche gahetvā pacitvā paribhuttaṭṭhānañca gandhādīhi nahānaṭṭhānañca disvā ‘‘pabbajitassa kamma’’nti maññamāno so evamāha. Idāneva naṃ vadehīti idāneva tena vatthunā parisaṅkitaṃ puggalaṃ vadehi; idaṃ pana ubhayampi disvā diṭṭhakālato paṭṭhāya vinicchinitvāva pavāretabbaṃ. Kallaṃ vacanāyāti kallaṃ codanāya; codetuṃ vaṭṭatīti attho. Kasmā? Pavāraṇato pubbe avinicchitattā pacchā ca disvā coditattāti. Ukkoṭanakaṃ pācittiyanti idañhi ubhayaṃ pubbe pavāraṇāya disvā vinicchinitvāva bhikkhū pavārenti, tasmā puna taṃ ukkoṭentassa āpatti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๑๔๓. วตฺถุฐปนาทิ • 143. Vatthuṭhapanādi
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อนาปตฺติปนฺนรสกาทิกถาวณฺณนา • Anāpattipannarasakādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อผาสุวิหารกถาทิวณฺณนา • Aphāsuvihārakathādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๑๔๓. วตฺถุฎฺฐปนาทิกถา • 143. Vatthuṭṭhapanādikathā
