| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
២. វេទនាត្តិកវណ្ណនា
2. Vedanāttikavaṇṇanā
១. វេទនាត្តិកេ តិស្សោ វេទនា រូបំ និព្ពានន្តិ ឥមេ ធម្មា ន លព្ភន្តិ, តស្មា ឯកំ ខន្ធំ បដិច្ច ទ្វេ ខន្ធាតិអាទិ វុត្តំ។ បដិសន្ធិក្ខណេ សុខាយ វេទនាយាតិ សហេតុកបដិសន្ធិវសេន វុត្តំ។ ទុក្ខវេទនា បដិសន្ធិយំ ន លព្ភតីតិ ទុតិយវារេ បដិសន្ធិគ្គហណំ ន កតំ។ តតិយវារេ បដិសន្ធិក្ខណេតិ សហេតុកបដិសន្ធិវសេន វុត្តំ។ សេសមេត្ថ ឥតោ បរេសុ ច បច្ចយេសុ យថាបាឡិមេវ និយ្យាតិ។ សព្ពត្ថ តយោ តយោ វារា វុត្តា។ តេន វុត្តំ ហេតុយា តីណិ…បេ.… អវិគតេ តីណីតិ។
1. Vedanāttike tisso vedanā rūpaṃ nibbānanti ime dhammā na labbhanti, tasmā ekaṃ khandhaṃ paṭicca dve khandhātiādi vuttaṃ. Paṭisandhikkhaṇe sukhāya vedanāyāti sahetukapaṭisandhivasena vuttaṃ. Dukkhavedanā paṭisandhiyaṃ na labbhatīti dutiyavāre paṭisandhiggahaṇaṃ na kataṃ. Tatiyavāre paṭisandhikkhaṇeti sahetukapaṭisandhivasena vuttaṃ. Sesamettha ito paresu ca paccayesu yathāpāḷimeva niyyāti. Sabbattha tayo tayo vārā vuttā. Tena vuttaṃ hetuyā tīṇi…pe… avigate tīṇīti.
៦. បច្ចយសំសន្ទនេ បន សហេតុកាយ វិបាកទុក្ខវេទនាយ អភាវតោ ហេតុមូលកនយេ វិបាកេ ទ្វេតិ វុត្តំ។ អធិបតិអាទីហិ សទ្ធិំ សំសន្ទនេសុបិ វិបាកេ ទ្វេយេវ។ កស្មា? វិបាកេ ទុក្ខវេទនាយ អធិបតិឈានមគ្គានំ អភាវតោ។ យេហិ ច សទ្ធិំ សំសន្ទនេ វិបាកេ ទ្វេ វារា លព្ភន្តិ, វិបាកេន សទ្ធិំ សំសន្ទនេ តេសុបិ ទ្វេយេវ។
6. Paccayasaṃsandane pana sahetukāya vipākadukkhavedanāya abhāvato hetumūlakanaye vipāke dveti vuttaṃ. Adhipatiādīhi saddhiṃ saṃsandanesupi vipāke dveyeva. Kasmā? Vipāke dukkhavedanāya adhipatijhānamaggānaṃ abhāvato. Yehi ca saddhiṃ saṃsandane vipāke dve vārā labbhanti, vipākena saddhiṃ saṃsandane tesupi dveyeva.
១០. បច្ចនីយេ នបុរេជាតេ អារុប្បេ ច បដិសន្ធិយញ្ច ទុក្ខវេទនាយ អភាវតោ ទ្វេ វារា អាគតា។ នវិប្បយុត្តេបិ អារុប្បេ ទុក្ខាភាវតោ ទ្វេយេវ។ សព្ពអរូបធម្មបរិគ្គាហកា បន សហជាតាទយោ បច្ចយា ឥមស្មិំ បច្ចនីយវារេ បរិហាយន្តិ។ កស្មា? វេទនាសម្បយុត្តស្ស ធម្មស្ស វេទនាសម្បយុត្តំ បដិច្ច សហជាតាទីហិ វិនា អនុប្បត្តិតោ បច្ឆាជាតបច្ចយញ្ច វិនាវ ឧប្បត្តិតោ។
10. Paccanīye napurejāte āruppe ca paṭisandhiyañca dukkhavedanāya abhāvato dve vārā āgatā. Navippayuttepi āruppe dukkhābhāvato dveyeva. Sabbaarūpadhammapariggāhakā pana sahajātādayo paccayā imasmiṃ paccanīyavāre parihāyanti. Kasmā? Vedanāsampayuttassa dhammassa vedanāsampayuttaṃ paṭicca sahajātādīhi vinā anuppattito pacchājātapaccayañca vināva uppattito.
១៧. បច្ចយសំសន្ទនេ បន នបុរេជាតេ ឯកន្តិ អារុប្បេ បដិសន្ធិយញ្ច អហេតុកាទុក្ខមសុខវេទនាសម្បយុត្តំ សន្ធាយ វុត្តំ។ នកម្មេ ទ្វេតិ អហេតុកកិរិយសម្បយុត្តចេតនាវសេន វុត្តំ។ សុខាយ ហិ អទុក្ខមសុខាយ ច វេទនាយ សម្បយុត្តេ ធម្មេ បដិច្ច តាហិ វេទនាហិ សម្បយុត្តា អហេតុកកិរិយចេតនា ឧប្បជ្ជន្តិ។ នហេតុបច្ចយា នវិបាកេបិ ឯសេវ នយោ។ នវិប្បយុត្តេ ឯកន្តិ អារុប្បេ អាវជ្ជនវសេន វុត្តំ។ ឥមិនា ឧបាយេន សព្ពសំសន្ទនេសុ គណនា វេទិតព្ពា។
17. Paccayasaṃsandane pana napurejāte ekanti āruppe paṭisandhiyañca ahetukādukkhamasukhavedanāsampayuttaṃ sandhāya vuttaṃ. Nakamme dveti ahetukakiriyasampayuttacetanāvasena vuttaṃ. Sukhāya hi adukkhamasukhāya ca vedanāya sampayutte dhamme paṭicca tāhi vedanāhi sampayuttā ahetukakiriyacetanā uppajjanti. Nahetupaccayā navipākepi eseva nayo. Navippayutte ekanti āruppe āvajjanavasena vuttaṃ. Iminā upāyena sabbasaṃsandanesu gaṇanā veditabbā.
២៥-៣៧. អនុលោមបច្ចនីយេ បច្ចនីយេ លទ្ធបច្ចយា ឯវ បច្ចនីយតោ តិដ្ឋន្តិ។ បច្ចនីយានុលោមេ សព្ពា រូបធម្មបរិគ្គាហកា សហជាតាទយោ អនុលោមតោវ តិដ្ឋន្តិ, ន បច្ចនីយតោ។ អហេតុកស្ស បន ចិត្តុប្បាទស្ស អធិបតិ នត្ថីតិ អធិបតិបច្ចយោ អនុលោមតោ ន តិដ្ឋតិ។ បដិច្ចវារាទីសុ បន បច្ឆាជាតោ អនុលោមតោ ន លព្ភតិយេវាតិ បរិហីនោ។ យេ ចេត្ថ អនុលោមតោ លព្ភន្តិ, តេ បច្ចនីយតោ លព្ភមានេហិ សទ្ធិំ បរិវត្តេត្វាបិ យោជិតាយេវ។ តេសុ តីណិ ទ្វេ ឯកន្តិ តយោវ វារបរិច្ឆេទា, តេ សព្ពត្ថ យថានុរូបំ សល្លក្ខេតព្ពា។ យោ ចាយំ បដិច្ចវារេ វុត្តោ, សហជាតវារាទីសុបិ អយមេវ វណ្ណនានយោ។
25-37. Anulomapaccanīye paccanīye laddhapaccayā eva paccanīyato tiṭṭhanti. Paccanīyānulome sabbā rūpadhammapariggāhakā sahajātādayo anulomatova tiṭṭhanti, na paccanīyato. Ahetukassa pana cittuppādassa adhipati natthīti adhipatipaccayo anulomato na tiṭṭhati. Paṭiccavārādīsu pana pacchājāto anulomato na labbhatiyevāti parihīno. Ye cettha anulomato labbhanti, te paccanīyato labbhamānehi saddhiṃ parivattetvāpi yojitāyeva. Tesu tīṇi dve ekanti tayova vāraparicchedā, te sabbattha yathānurūpaṃ sallakkhetabbā. Yo cāyaṃ paṭiccavāre vutto, sahajātavārādīsupi ayameva vaṇṇanānayo.
៣៨. បញ្ហាវារេ បន សម្បយុត្តកានំ ខន្ធានន្តិ តេន សទ្ធិំ សម្បយុត្តកានំ ខន្ធានំ តេហិយេវ វា ហេតូហិ សុខវេទនាទីហិ វា។
38. Pañhāvāre pana sampayuttakānaṃ khandhānanti tena saddhiṃ sampayuttakānaṃ khandhānaṃ tehiyeva vā hetūhi sukhavedanādīhi vā.
៣៩. វិប្បដិសារិស្សាតិ ទានាទីសុ តាវ ‘‘កស្មា មយា ឥទំ កតំ, ទុដ្ឋុ មេ កតំ, អកតំ សេយ្យោ សិយា’’តិ ឯវំ វិប្បដិសារិស្ស។ ឈានបរិហានិយំ បន ‘‘បរិហីនំ មេ ឈានំ, មហាជានិយោ វតម្ហី’’តិ ឯវំ វិប្បដិសារិស្ស។ មោហោ ឧប្បជ្ជតីតិ ទោសសម្បយុត្តមោហោ។ តថា មោហំ អរព្ភាតិ ទោសសម្បយុត្តមោហមេវ។
39. Vippaṭisārissāti dānādīsu tāva ‘‘kasmā mayā idaṃ kataṃ, duṭṭhu me kataṃ, akataṃ seyyo siyā’’ti evaṃ vippaṭisārissa. Jhānaparihāniyaṃ pana ‘‘parihīnaṃ me jhānaṃ, mahājāniyo vatamhī’’ti evaṃ vippaṭisārissa. Moho uppajjatīti dosasampayuttamoho. Tathā mohaṃ arabbhāti dosasampayuttamohameva.
៤៥. សុខាយ វេទនាយ សម្បយុត្តំ ភវង្គំ អទុក្ខមសុខាយ វេទនាយ សម្បយុត្តស្ស ភវង្គស្សាតិ តទារម្មណសង្ខាតំ បិដ្ឋិភវង្គំ មូលភវង្គស្ស។ វុដ្ឋានស្សាតិ តទារម្មណស្ស ភវង្គស្ស វា។ ឧភយម្បិ ហេតំ កុសលាកុសលជវនតោ វុដ្ឋិតត្តា វុដ្ឋានន្តិ វុច្ចតិ។ កិរិយំ វុដ្ឋានស្សាតិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ ផលំ វុដ្ឋានស្សាតិ ផលចិត្តំ ភវង្គស្ស។ ភវង្គេន ហិ ផលតោ វុដ្ឋិតោ នាម ហោតិ។ បរតោ ‘‘វុដ្ឋាន’’ន្តិ អាគតដ្ឋានេសុបិ ឯសេវ នយោ។
45. Sukhāya vedanāya sampayuttaṃ bhavaṅgaṃ adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttassa bhavaṅgassāti tadārammaṇasaṅkhātaṃ piṭṭhibhavaṅgaṃ mūlabhavaṅgassa. Vuṭṭhānassāti tadārammaṇassa bhavaṅgassa vā. Ubhayampi hetaṃ kusalākusalajavanato vuṭṭhitattā vuṭṭhānanti vuccati. Kiriyaṃ vuṭṭhānassāti etthāpi eseva nayo. Phalaṃ vuṭṭhānassāti phalacittaṃ bhavaṅgassa. Bhavaṅgena hi phalato vuṭṭhito nāma hoti. Parato ‘‘vuṭṭhāna’’nti āgataṭṭhānesupi eseva nayo.
៤៦. ទុក្ខាយ វេទនាយ សម្បយុត្តា ខន្ធាតិ ទោមនស្សសម្បយុត្តា អកុសលា ខន្ធា។ អទុក្ខមសុខាយ វេទនាយ សម្បយុត្តស្ស វុដ្ឋានស្សាតិ តទារម្មណសង្ខាតស្ស អាគន្តុកភវង្គស្ស វា ឧបេក្ខាសម្បយុត្តមូលភវង្គស្ស វា។ សចេ បន សោមនស្សសហគតំ មូលភវង្គំ ហោតិ, តទារម្មណស្ស ច ឧប្បត្តិការណំ ន ហោតិ, ជវនស្ស អារម្មណតោ អញ្ញស្មិម្បិ អារម្មណេ អទុក្ខមសុខវេទនំ អកុសលវិបាកំ ឧប្បជ្ជតេវ។ តម្បិ ហិ ជវនតោ វុដ្ឋិតត្តា វុដ្ឋានន្តិ វុច្ចតិ។ សហជាតបច្ចយាទិនិទ្ទេសា ឧត្តានត្ថាយេវ។ នហេត្ថ កិញ្ចិ អត្ថិ, យំ ន សក្កា សិយា ហេដ្ឋា វុត្តនយេន វេទេតុំ, តស្មា សាធុកំ ឧបលក្ខេតព្ពំ។
46. Dukkhāya vedanāya sampayuttā khandhāti domanassasampayuttā akusalā khandhā. Adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttassa vuṭṭhānassāti tadārammaṇasaṅkhātassa āgantukabhavaṅgassa vā upekkhāsampayuttamūlabhavaṅgassa vā. Sace pana somanassasahagataṃ mūlabhavaṅgaṃ hoti, tadārammaṇassa ca uppattikāraṇaṃ na hoti, javanassa ārammaṇato aññasmimpi ārammaṇe adukkhamasukhavedanaṃ akusalavipākaṃ uppajjateva. Tampi hi javanato vuṭṭhitattā vuṭṭhānanti vuccati. Sahajātapaccayādiniddesā uttānatthāyeva. Nahettha kiñci atthi, yaṃ na sakkā siyā heṭṭhā vuttanayena vedetuṃ, tasmā sādhukaṃ upalakkhetabbaṃ.
៦២. ឥទានិ យស្មិំ យស្មិំ បច្ចយេ យេ យេ វារា លទ្ធា, សព្ពេ តេ សង្ខិបិត្វា គណនាយ ទស្សេតុំ ហេតុយា តីណីតិអាទិ វុត្តំ។ តត្ថ សព្ពានិ តីណិ សុទ្ធានំ តិណ្ណំ បទានំ វសេន វេទិតព្ពានិ។ អារម្មណេ នវ ឯកមូលកេកាវសានានិ។ អធិបតិយា បញ្ច សហជាតាធិបតិវសេន អមិស្សានិ តីណិ, អារម្មណាធិបតិវសេន ច ‘‘សុខាយ សម្បយុត្តោ សុខាយ សម្បយុត្តស្ស, អទុក្ខមសុខាយ សម្បយុត្តោ អទុក្ខមសុខាយ សម្បយុត្តស្សា’’តិ ទ្វេ, តានិ ន គណេតព្ពានិ។ សុខាយ បន សម្បយុត្តោ អទុក្ខមសុខាយ, អទុក្ខមសុខាយ សម្បយុត្តោ សុខាយាតិ ឥមានិ ទ្វេ គណេតព្ពានីតិ ឯវំ បញ្ច។ អនន្តរសមនន្តរេសុ សត្តាតិ សុខា ទ្វិន្នំ, តថា ទុក្ខា, អទុក្ខមសុខា តិណ្ណម្បីតិ ឯវំ សត្ត។ ឧបនិស្សយេ នវាតិ សុខសម្បយុត្តោ សុខសម្បយុត្តស្ស តីហិបិ ឧបនិស្សយេហិ, ទុក្ខសម្បយុត្តស្ស បកតូបនិស្សយេនេវ, ឧបេក្ខាសម្បយុត្តស្ស តីហិបិ, ទុក្ខសម្បយុត្តោ ទុក្ខសម្បយុត្តស្ស អនន្តរបកតូបនិស្សយេហិ, សុខសម្បយុត្តស្ស បកតូបនិស្សយេន, អទុក្ខមសុខសម្បយុត្តស្ស ទ្វិធា, អទុក្ខមសុខសម្បយុត្តោ អទុក្ខមសុខសម្បយុត្តស្ស តិធាបិ, តថា សុខសម្បយុត្តស្ស, ទុក្ខសម្បយុត្តស្ស អនន្តរបកតូបនិស្សយេហីតិ ឯវំ នវ។ បច្ចយភេទតោ បនេត្ថ បកតូបនិស្សយា នវ, អនន្តរូបនិស្សយា សត្ត, អារម្មណូបនិស្សយា ចត្តារោតិ វីសតិ ឧបនិស្សយា។ បុរេជាតបច្ឆាជាតា បនេត្ថ ឆិជ្ជន្តិ។ ន ហិ បុរេជាតា បច្ឆាជាតា វា អរូបធម្មា អរូបធម្មានំ បច្ចយា ហោន្តិ។
62. Idāni yasmiṃ yasmiṃ paccaye ye ye vārā laddhā, sabbe te saṅkhipitvā gaṇanāya dassetuṃ hetuyā tīṇītiādi vuttaṃ. Tattha sabbāni tīṇi suddhānaṃ tiṇṇaṃ padānaṃ vasena veditabbāni. Ārammaṇe nava ekamūlakekāvasānāni. Adhipatiyā pañca sahajātādhipativasena amissāni tīṇi, ārammaṇādhipativasena ca ‘‘sukhāya sampayutto sukhāya sampayuttassa, adukkhamasukhāya sampayutto adukkhamasukhāya sampayuttassā’’ti dve, tāni na gaṇetabbāni. Sukhāya pana sampayutto adukkhamasukhāya, adukkhamasukhāya sampayutto sukhāyāti imāni dve gaṇetabbānīti evaṃ pañca. Anantarasamanantaresu sattāti sukhā dvinnaṃ, tathā dukkhā, adukkhamasukhā tiṇṇampīti evaṃ satta. Upanissaye navāti sukhasampayutto sukhasampayuttassa tīhipi upanissayehi, dukkhasampayuttassa pakatūpanissayeneva, upekkhāsampayuttassa tīhipi, dukkhasampayutto dukkhasampayuttassa anantarapakatūpanissayehi, sukhasampayuttassa pakatūpanissayena, adukkhamasukhasampayuttassa dvidhā, adukkhamasukhasampayutto adukkhamasukhasampayuttassa tidhāpi, tathā sukhasampayuttassa, dukkhasampayuttassa anantarapakatūpanissayehīti evaṃ nava. Paccayabhedato panettha pakatūpanissayā nava, anantarūpanissayā satta, ārammaṇūpanissayā cattāroti vīsati upanissayā. Purejātapacchājātā panettha chijjanti. Na hi purejātā pacchājātā vā arūpadhammā arūpadhammānaṃ paccayā honti.
កម្មេ អដ្ឋាតិ សុខសម្បយុត្តោ សុខសម្បយុត្តស្ស ទ្វិធាបិ, ទុក្ខសម្បយុត្តស្ស នានាក្ខណិកតោវ តថា ឥតរស្ស។ ទុក្ខសម្បយុត្តោ ទុក្ខសម្បយុត្តស្ស ទ្វិធាបិ, សុខសម្បយុត្តស្ស នត្ថិ, ឥតរស្ស នានាក្ខណិកតោវ អទុក្ខមសុខសម្បយុត្តោ អទុក្ខមសុខសម្បយុត្តស្ស ទ្វិធាបិ, ឥតរេសំ នានាក្ខណិកតោតិ ឯវំ អដ្ឋ។ បច្ចយភេទតោ បនេត្ថ នានាក្ខណិកា អដ្ឋ, សហជាតា តីណីតិ ឯកាទស កម្មបច្ចយា។ យថា ច បុរេជាតបច្ឆាជាតា, ឯវំ វិប្បយុត្តបច្ចយោបេត្ថ ឆិជ្ជតិ។ អរូបធម្មា ហិ អរូបធម្មានំ វិប្បយុត្តបច្ចយោ ន ហោន្តិ។ នត្ថិវិគតេសុ សត្ត អនន្តរសទិសាវ។ ឯវមេត្ថ តីណិ បញ្ច សត្ត អដ្ឋ នវាតិ បញ្ច គណនបរិច្ឆេទា។ តេសំ វសេន បច្ចយសំសន្ទនេ ឩនតរគណនេន សទ្ធិំ សំសន្ទនេសុ អតិរេកញ្ច អលព្ភមានញ្ច អបនេត្វា គណនា វេទិតព្ពា។
Kammeaṭṭhāti sukhasampayutto sukhasampayuttassa dvidhāpi, dukkhasampayuttassa nānākkhaṇikatova tathā itarassa. Dukkhasampayutto dukkhasampayuttassa dvidhāpi, sukhasampayuttassa natthi, itarassa nānākkhaṇikatova adukkhamasukhasampayutto adukkhamasukhasampayuttassa dvidhāpi, itaresaṃ nānākkhaṇikatoti evaṃ aṭṭha. Paccayabhedato panettha nānākkhaṇikā aṭṭha, sahajātā tīṇīti ekādasa kammapaccayā. Yathā ca purejātapacchājātā, evaṃ vippayuttapaccayopettha chijjati. Arūpadhammā hi arūpadhammānaṃ vippayuttapaccayo na honti. Natthivigatesu satta anantarasadisāva. Evamettha tīṇi pañca satta aṭṭha navāti pañca gaṇanaparicchedā. Tesaṃ vasena paccayasaṃsandane ūnataragaṇanena saddhiṃ saṃsandanesu atirekañca alabbhamānañca apanetvā gaṇanā veditabbā.
៦៣-៦៤. ហេតុយា សទ្ធិំ អារម្មណំ ន លព្ភតិ, តថា អនន្តរាទយោ។ អធិបតិយា ទ្វេតិ ទុក្ខបទំ ឋបេត្វា សេសានិ ទ្វេ។ ទុក្ខសម្បយុត្តោ ហិ ហេតុ អធិបតិ នាម នត្ថិ, តស្មា សោ ន លព្ភតីតិ អបនីតោ។ សេសទ្វយេសុបិ ឯសេវ នយោ។ ឥតិ ហេតុមូលកេ ទ្វេយេវ គណនបរិច្ឆេទា, តេសំ វសេន ឆ ឃដនានិ វុត្តានិ។ តេសុ បឋមំ អវិបាកភូតានំ ញាណវិប្បយុត្តនិរាធិបតិធម្មានំ វសេន វុត្តំ, ទុតិយំ តេសញ្ញេវ វិបាកភូតានំ, តតិយចតុត្ថានិ តេសញ្ញេវ ញាណសម្បយុត្តានំ, បញ្ចមំ អវិបាកភូតសាធិបតិអមោហវសេន, ឆដ្ឋំ វិបាកភូតសាធិបតិអមោហវសេន។ បឋមំ វា សព្ពហេតុវសេន, ទុតិយំ សព្ពវិបាកហេតុវសេន, តតិយំ សព្ពាមោហហេតុវសេន, ចតុត្ថំ សព្ពវិបាកាមោហហេតុវសេន។ បញ្ចមំ សព្ពសាធិបតិអមោហវសេន, ឆដ្ឋំ សព្ពសាធិបតិវិបាកាមោហវសេន។
63-64. Hetuyā saddhiṃ ārammaṇaṃ na labbhati, tathā anantarādayo. Adhipatiyā dveti dukkhapadaṃ ṭhapetvā sesāni dve. Dukkhasampayutto hi hetu adhipati nāma natthi, tasmā so na labbhatīti apanīto. Sesadvayesupi eseva nayo. Iti hetumūlake dveyeva gaṇanaparicchedā, tesaṃ vasena cha ghaṭanāni vuttāni. Tesu paṭhamaṃ avipākabhūtānaṃ ñāṇavippayuttanirādhipatidhammānaṃ vasena vuttaṃ, dutiyaṃ tesaññeva vipākabhūtānaṃ, tatiyacatutthāni tesaññeva ñāṇasampayuttānaṃ, pañcamaṃ avipākabhūtasādhipatiamohavasena, chaṭṭhaṃ vipākabhūtasādhipatiamohavasena. Paṭhamaṃ vā sabbahetuvasena, dutiyaṃ sabbavipākahetuvasena, tatiyaṃ sabbāmohahetuvasena, catutthaṃ sabbavipākāmohahetuvasena. Pañcamaṃ sabbasādhipatiamohavasena, chaṭṭhaṃ sabbasādhipativipākāmohavasena.
៦៦. អារម្មណមូលកេ អធិបតិយា ចត្តារីតិ អារម្មណាធិបតិវសេន សុខំ សុខស្ស, អទុក្ខមសុខស្ស, អទុក្ខមសុខំ អទុក្ខមសុខស្ស, សុខស្សាតិ ឯវំ ចត្តារិ។ ឧបនិស្សយេបិ អារម្មណូបនិស្សយវសេន ចត្តារោ វុត្តា។ ឃដនានិ បនេត្ថ ឯកមេវ។ អធិបតិមូលកាទីសុបិ ហេដ្ឋា វុត្តនយេនេវ យំ លព្ភតិ យញ្ច ន លព្ភតិ, តំ សព្ពំ សាធុកំ សល្លក្ខេត្វា សំសន្ទនឃដនគណនា វេទិតព្ពា។
66. Ārammaṇamūlake adhipatiyā cattārīti ārammaṇādhipativasena sukhaṃ sukhassa, adukkhamasukhassa, adukkhamasukhaṃ adukkhamasukhassa, sukhassāti evaṃ cattāri. Upanissayepi ārammaṇūpanissayavasena cattāro vuttā. Ghaṭanāni panettha ekameva. Adhipatimūlakādīsupi heṭṭhā vuttanayeneva yaṃ labbhati yañca na labbhati, taṃ sabbaṃ sādhukaṃ sallakkhetvā saṃsandanaghaṭanagaṇanā veditabbā.
៨៣-៨៧. បច្ចនីយម្ហិ កុសលត្តិកេ វុត្តនយេនេវ អនុលោមតោ បច្ចយេ ឧទ្ធរិត្វា តត្ថ លទ្ធានំ វារានំ វសេន បច្ចនីយតោ គណនវសេន នហេតុយា នវាតិ សព្ពបច្ចយេសុ នវ វារា ទស្សិតា ។ តេ ឯកមូលកេកាវសានានំ នវន្នំ វិស្សជ្ជនានំ វសេន ‘‘សុខាយ វេទនាយ សម្បយុត្តោ ធម្មោ សុខាយ វេទនាយ សម្បយុត្តស្ស ធម្មស្ស នហេតុបច្ចយេន បច្ចយោ, សុខាយ វេទនាយ សម្បយុត្តេន ចិត្តេន ទានំ ទត្វា’’តិអាទិនា នយេន បាឡិំ ឧទ្ធរិត្វា ទស្សេតព្ពា។ បច្ចយសំសន្ទនេ បនេត្ថ នហេតុបច្ចយា…បេ.… នឧបនិស្សយេ អដ្ឋាតិ នានាក្ខណិកកម្មបច្ចយវសេន វេទិតព្ពា។ ទុព្ពលកម្មញ្ហិ វិបាកស្ស ន ឧបនិស្សយោ ហោតិ។ កេវលំ បន នានាក្ខណិកកម្មបច្ចយេនេវ បច្ចយោ ហោតិ។ សេសមេត្ថ អនុលោមបច្ចនីយបច្ចនីយានុលោមេសុ ច តេសំ តេសំ បច្ចយានំ យោគេ លទ្ធវារវសេន សក្កា ហេដ្ឋា វុត្តនយេនេវ គណេតុំ, តស្មា ន វិត្ថារិតន្តិ។
83-87. Paccanīyamhi kusalattike vuttanayeneva anulomato paccaye uddharitvā tattha laddhānaṃ vārānaṃ vasena paccanīyato gaṇanavasena nahetuyā navāti sabbapaccayesu nava vārā dassitā . Te ekamūlakekāvasānānaṃ navannaṃ vissajjanānaṃ vasena ‘‘sukhāya vedanāya sampayutto dhammo sukhāya vedanāya sampayuttassa dhammassa nahetupaccayena paccayo, sukhāya vedanāya sampayuttena cittena dānaṃ datvā’’tiādinā nayena pāḷiṃ uddharitvā dassetabbā. Paccayasaṃsandane panettha nahetupaccayā…pe… naupanissaye aṭṭhāti nānākkhaṇikakammapaccayavasena veditabbā. Dubbalakammañhi vipākassa na upanissayo hoti. Kevalaṃ pana nānākkhaṇikakammapaccayeneva paccayo hoti. Sesamettha anulomapaccanīyapaccanīyānulomesu ca tesaṃ tesaṃ paccayānaṃ yoge laddhavāravasena sakkā heṭṭhā vuttanayeneva gaṇetuṃ, tasmā na vitthāritanti.
វេទនាត្តិកវណ្ណនា។
Vedanāttikavaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / បដ្ឋានបាឡិ • Paṭṭhānapāḷi / ២. វេទនាត្តិកំ • 2. Vedanāttikaṃ
