Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā

    ൨. വേദനാത്തികവണ്ണനാ

    2. Vedanāttikavaṇṇanā

    . വേദനാരൂപനിബ്ബാനാനി പന തികമുത്തകാനി പടിച്ചാദിനിയമം പച്ചയുപ്പന്നവചനഞ്ച ന ലഭന്തി. പടിച്ചവാരാദീസു പന ഛസു യതോ ഹേതുപച്ചയാദിതോ തികധമ്മാനം ഉപ്പത്തി വുത്താ, തത്ഥ യഥാനുരൂപതോ ആരമ്മണാദിപച്ചയഭാവേന ലബ്ഭന്തീതി വേദിതബ്ബാനീതി.

    1. Vedanārūpanibbānāni pana tikamuttakāni paṭiccādiniyamaṃ paccayuppannavacanañca na labhanti. Paṭiccavārādīsu pana chasu yato hetupaccayādito tikadhammānaṃ uppatti vuttā, tattha yathānurūpato ārammaṇādipaccayabhāvena labbhantīti veditabbānīti.

    ൧൦. സബ്ബഅരൂപധമ്മപരിഗ്ഗാഹകാ പന സഹജാതാദയോ പച്ചയാതി ഇമിനാ കുസലത്തികേപി പരിഹീനം സഹജാതം രൂപാരൂപധമ്മപരിഗ്ഗാഹകത്താ ആദിമ്ഹി ഠപേത്വാ ആദിസദ്ദേന സബ്ബാരൂപധമ്മപരിഗ്ഗാഹകവചനേന ച പച്ചയുപ്പന്നവസേന സബ്ബഅരൂപധമ്മപരിഗ്ഗാഹകാനം ആരമ്മണാദീനം പരിഹാനിം ദസ്സേതീതി ദട്ഠബ്ബം. തേന കുസലത്തികപരിഹീനാനം സബ്ബട്ഠാനികാനം ചതുന്നം സബ്ബതികാദീസു പരിഹാനി ദസ്സിതാ ഹോതി. പച്ഛാജാതപച്ചയഞ്ച വിനാവ ഉപ്പത്തിതോതി ഏതേന പന പച്ഛാജാതപച്ചയസ്സ അനുലോമേ പരിഹാനിം, പച്ചനീയേ ച ലാഭം ദസ്സേതി. സഹജാതാദയോതി വാ സഹജാതമൂലകാ സഹജാതനിബന്ധനാ പടിച്ചാദിം ഫരന്തേഹി സഹജാതധമ്മേഹി വിനാ പച്ചയാ അഹോന്താതി വുത്തം ഹോതി. കസ്മാ പന സഹജാതനിബന്ധനാ സബ്ബാരൂപധമ്മപരിഗ്ഗാഹകാ ച യേ, തേവ പരിഹായന്തി , ന പന യോ സഹജാതാനിബന്ധനോ സബ്ബാരൂപധമ്മപരിഗ്ഗാഹകോ ച ന ഹോതി, സോ പച്ഛാജാതോതി തത്ഥ കാരണം വദന്തോ ‘‘സഹജാതാദീഹി വിനാ അനുപ്പത്തിതോ പച്ഛാജാതപച്ചയഞ്ച വിനാവ ഉപ്പത്തിതോ’’തി ആഹ. തത്ഥ സഹജാതാദീഹി വിനാതി സഹജാതനിബന്ധനേഹി സബ്ബാരൂപധമ്മപരിഗ്ഗാഹകേഹി ച വിനാതി അത്ഥോ. അഥ വാ സഹജാതനിബന്ധനാനമേവ പരിഹാനി, ന പച്ഛാജാതസ്സ സഹജാതാനിബന്ധനസ്സാതി ഏത്ഥേവ കാരണം വദന്തോ ‘‘സഹജാതാദീഹി വിനാ അനുപ്പത്തിതോ പച്ഛാജാതപച്ചയഞ്ച വിനാവ ഉപ്പത്തിതോ’’തി ആഹ. സഹജാതനിബന്ധനാപി പന സബ്ബഅരൂപധമ്മപരിഗ്ഗാഹകായേവ പരിഹായന്തീതി ദസ്സിതമേതന്തി.

    10. Sabbaarūpadhammapariggāhakā pana sahajātādayo paccayāti iminā kusalattikepi parihīnaṃ sahajātaṃ rūpārūpadhammapariggāhakattā ādimhi ṭhapetvā ādisaddena sabbārūpadhammapariggāhakavacanena ca paccayuppannavasena sabbaarūpadhammapariggāhakānaṃ ārammaṇādīnaṃ parihāniṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ. Tena kusalattikaparihīnānaṃ sabbaṭṭhānikānaṃ catunnaṃ sabbatikādīsu parihāni dassitā hoti. Pacchājātapaccayañca vināva uppattitoti etena pana pacchājātapaccayassa anulome parihāniṃ, paccanīye ca lābhaṃ dasseti. Sahajātādayoti vā sahajātamūlakā sahajātanibandhanā paṭiccādiṃ pharantehi sahajātadhammehi vinā paccayā ahontāti vuttaṃ hoti. Kasmā pana sahajātanibandhanā sabbārūpadhammapariggāhakā ca ye, teva parihāyanti , na pana yo sahajātānibandhano sabbārūpadhammapariggāhako ca na hoti, so pacchājātoti tattha kāraṇaṃ vadanto ‘‘sahajātādīhi vinā anuppattito pacchājātapaccayañca vināva uppattito’’ti āha. Tattha sahajātādīhi vināti sahajātanibandhanehi sabbārūpadhammapariggāhakehi ca vināti attho. Atha vā sahajātanibandhanānameva parihāni, na pacchājātassa sahajātānibandhanassāti ettheva kāraṇaṃ vadanto ‘‘sahajātādīhi vinā anuppattito pacchājātapaccayañca vināva uppattito’’ti āha. Sahajātanibandhanāpi pana sabbaarūpadhammapariggāhakāyeva parihāyantīti dassitametanti.

    ൧൭. നവിപാകേപി ഏസേവ നയോതി നയദസ്സനമേവ കരോതി, ന ച പച്ചയപച്ചയുപ്പന്നസാമഞ്ഞദസ്സനം. സുഖായ ഹി അദുക്ഖമസുഖായ ച വേദനായ സമ്പയുത്തേ ധമ്മേ പടിച്ച താഹി വേദനാഹി സമ്പയുത്താ അഹേതുകകിരിയധമ്മാ വിചികിച്ഛുദ്ധച്ചസഹജാതമോഹോ ചാതി അയഞ്ഹേത്ഥ നയോതി. നവിപ്പയുത്തേ ഏകന്തി ആരുപ്പേ ആവജ്ജനവസേന വുത്തന്തി ഇദം ആവജ്ജനാഹേതുകമോഹാനം വസേന വുത്തന്തി ദട്ഠബ്ബം.

    17. Navipākepi eseva nayoti nayadassanameva karoti, na ca paccayapaccayuppannasāmaññadassanaṃ. Sukhāya hi adukkhamasukhāya ca vedanāya sampayutte dhamme paṭicca tāhi vedanāhi sampayuttā ahetukakiriyadhammā vicikicchuddhaccasahajātamoho cāti ayañhettha nayoti. Navippayutte ekanti āruppe āvajjanavasena vuttanti idaṃ āvajjanāhetukamohānaṃ vasena vuttanti daṭṭhabbaṃ.

    ൨൫-൩൭. അനുലോമപച്ചനീയേ യഥാ കുസലത്തികം, ഏവം ഗണേതബ്ബന്തി ഹേതുമൂലകാദീനം നയാനം ഏകമൂലകദ്വിമൂലകാദിവസേന ച യോജേത്വാ ഗഹേതബ്ബതാസാമഞ്ഞം സന്ധായ വുത്തം, ന ഗണനസാമഞ്ഞം. ഇതോ പരേസുപി ഏവരൂപേസു ഏസേവ നയോ. അഹേതുകസ്സ പന ചിത്തുപ്പാദസ്സാതിആദി നഹേതുമൂലകം സന്ധായ വുത്തം, ‘‘അഹേതുകസ്സ പന ചിത്തുപ്പാദസ്സ മോഹസ്സ ചാ’’തി പനേത്ഥ വത്തബ്ബം. മോഹസ്സ ചാപി ഹി അഹേതുകസ്സ അധിപതിഅഭാവതോ അധിപതിനോ നഹേതുമൂലകേ അനുലോമതോ അട്ഠാനന്തി. പരിവത്തേത്വാപീതി നഹേതുപച്ചയാ നഅധിപതിപച്ചയാ ആരമ്മണേ തീണീതി ഏവം പുരതോ ഠിതമ്പി ആരമ്മണാദിം പച്ഛതോ യോജേത്വാതി അത്ഥോ.

    25-37. Anulomapaccanīye yathā kusalattikaṃ, evaṃ gaṇetabbanti hetumūlakādīnaṃ nayānaṃ ekamūlakadvimūlakādivasena ca yojetvā gahetabbatāsāmaññaṃ sandhāya vuttaṃ, na gaṇanasāmaññaṃ. Ito paresupi evarūpesu eseva nayo. Ahetukassa pana cittuppādassātiādi nahetumūlakaṃ sandhāya vuttaṃ, ‘‘ahetukassa pana cittuppādassa mohassa cā’’ti panettha vattabbaṃ. Mohassa cāpi hi ahetukassa adhipatiabhāvato adhipatino nahetumūlake anulomato aṭṭhānanti. Parivattetvāpīti nahetupaccayā naadhipatipaccayā ārammaṇe tīṇīti evaṃ purato ṭhitampi ārammaṇādiṃ pacchato yojetvāti attho.

    ൩൯. പഞ്ഹാവാരേ ദോമനസ്സം ഉപ്പജ്ജതീതി ഏതേന തംസമ്പയുത്തേ ദസ്സേതി. ഉപനിസ്സയവിഭങ്ഗേ ‘‘സദ്ധാപഞ്ചകേസു മാനം ജപ്പേതി ദിട്ഠിം ഗണ്ഹാതീതി കത്തബ്ബം, അവസേസേസു ന കത്തബ്ബ’’ന്തി ഇദം പാഠഗതിദസ്സനത്ഥം വുത്തം, ന പന രാഗാദീഹി മാനദിട്ഠീനം അനുപ്പത്തിതോ. കുസലത്തികേപി ഹി രാഗാദീസു ‘‘മാനം ജപ്പേതി ദിട്ഠിം ഗണ്ഹാതീ’’തി പാളി ന വുത്താ, ‘‘രാഗോ ദോസോ മോഹോ മാനോ ദിട്ഠി പത്ഥനാ രാഗസ്സ ദോസസ്സ മോഹസ്സ മാനസ്സ ദിട്ഠിയാ പത്ഥനായ ഉപനിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ’’തി (പട്ഠാ॰ ൧.൨.൫൩) പന രാഗാദീനം മാനദിട്ഠിഉപനിസ്സയഭാവോ വുത്തോ. തഥാ ഇധാപി ദട്ഠബ്ബന്തി . ‘‘സുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്തേന പന ചിത്തേന ഗാമഘാതം നിഗമഘാതം കരോതീ’’തി സോമനസ്സസമ്പയുത്തലോഭസഹഗതചിത്തേന ഗാമനിഗമവിലുപ്പനം സന്ധായ വുത്തം.

    39. Pañhāvāre domanassaṃ uppajjatīti etena taṃsampayutte dasseti. Upanissayavibhaṅge ‘‘saddhāpañcakesu mānaṃ jappeti diṭṭhiṃ gaṇhātīti kattabbaṃ, avasesesu na kattabba’’nti idaṃ pāṭhagatidassanatthaṃ vuttaṃ, na pana rāgādīhi mānadiṭṭhīnaṃ anuppattito. Kusalattikepi hi rāgādīsu ‘‘mānaṃ jappeti diṭṭhiṃ gaṇhātī’’ti pāḷi na vuttā, ‘‘rāgo doso moho māno diṭṭhi patthanā rāgassa dosassa mohassa mānassa diṭṭhiyā patthanāya upanissayapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.2.53) pana rāgādīnaṃ mānadiṭṭhiupanissayabhāvo vutto. Tathā idhāpi daṭṭhabbanti . ‘‘Sukhāya vedanāya sampayuttena pana cittena gāmaghātaṃ nigamaghātaṃ karotī’’ti somanassasampayuttalobhasahagatacittena gāmanigamaviluppanaṃ sandhāya vuttaṃ.

    ൬൨. സുദ്ധാനന്തി പച്ചയപച്ചയുപ്പന്നപദാനം അനഞ്ഞത്തം ദസ്സേതി. പുരേജാതപച്ഛാജാതാ പനേത്ഥ ന വിജ്ജന്തി. ന ഹി പുരേജാതാ പച്ഛാജാതാ വാ അരൂപധമ്മാ അരൂപധമ്മാനം പച്ചയാ ഹോന്തീതി ഏത്ഥ പുരേജാതാതി ഇമസ്മിം തികേ വുച്ചമാനാ അധികാരപ്പത്താ സുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്താദയോവ അരൂപധമ്മാനം പുരേജാതാ ഹുത്വാ പച്ചയാ ന ഹോന്തി പുരേജാതത്താഭാവതോതി അധിപ്പായോ, തഥാ പച്ഛാജാതത്താഭാവതോ പച്ഛാജാതാ വാ ഹുത്വാ ന ഹോന്തീതി.

    62. Suddhānanti paccayapaccayuppannapadānaṃ anaññattaṃ dasseti. Purejātapacchājātā panettha na vijjanti.Na hi purejātā pacchājātā vā arūpadhammā arūpadhammānaṃ paccayā hontīti ettha purejātāti imasmiṃ tike vuccamānā adhikārappattā sukhāya vedanāya sampayuttādayova arūpadhammānaṃ purejātā hutvā paccayā na honti purejātattābhāvatoti adhippāyo, tathā pacchājātattābhāvato pacchājātā vā hutvā na hontīti.

    ൬൩-൬൪. സാധിപതിഅമോഹവസേനാതി അധിപതിഭാവസഹിതാമോഹവസേനാതി അത്ഥോ.

    63-64. Sādhipatiamohavasenāti adhipatibhāvasahitāmohavasenāti attho.

    ൮൩-൮൭. നഹേതുപച്ചയാ…പേ॰… നഉപനിസ്സയേ അട്ഠാതി നഹേതുപച്ചയാ നാരമ്മണപച്ചയാ നഉപനിസ്സയേ അട്ഠാതി ഏവം സങ്ഖിപിത്വാ ഉദ്ധരതി. നാനാക്ഖണികകമ്മപച്ചയവസേന വേദിതബ്ബാതി ഇദം ‘‘ദുക്ഖായ വേദനായ സമ്പയുത്തോ സുഖായ വേദനായ സമ്പയുത്തസ്സാ’’തി ഏതം വജ്ജേത്വാ അവസേസേസു അട്ഠസുപി നാനാക്ഖണികകമ്മപച്ചയസമ്ഭവം സന്ധായ വുത്തം. ന ഹി സഹജാതപച്ചയോ അട്ഠസുപി ലബ്ഭതി, അഥ ഖോ തീസ്വേവാതി.

    83-87. Nahetupaccayā…pe… naupanissaye aṭṭhāti nahetupaccayā nārammaṇapaccayā naupanissaye aṭṭhāti evaṃ saṅkhipitvā uddharati. Nānākkhaṇikakammapaccayavasena veditabbāti idaṃ ‘‘dukkhāya vedanāya sampayutto sukhāya vedanāya sampayuttassā’’ti etaṃ vajjetvā avasesesu aṭṭhasupi nānākkhaṇikakammapaccayasambhavaṃ sandhāya vuttaṃ. Na hi sahajātapaccayo aṭṭhasupi labbhati, atha kho tīsvevāti.

    വേദനാത്തികവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Vedanāttikavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൨. വേദനാത്തികവണ്ണനാ • 2. Vedanāttikavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact