| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๓. เวทิการกเตฺถรอปทานวณฺณนา
3. Vedikārakattheraapadānavaṇṇanā
นิพฺพุเต โลกนาถมฺหีติอาทิกํ อายสฺมโต เวทิการกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมชินวเรสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต ปิยทสฺสิสฺส ภควโต กาเล วิภวสมฺปเนฺน เอกสฺมิํ กุเล นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปตฺวา ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา นิพฺพุเต สตฺถริ ปสโนฺน ตสฺส เจติเย วลยํ กาเรสิ, สตฺตหิ รตเนหิ ปริปูเรตฺวา มหาปูชํ กาเรสิฯ โส เตน ปุเญฺญน เทวมนุเสฺสสุ สํสรโนฺต อเนเกสุ ชาติสตสหเสฺสสุ ปูชนีโย มหทฺธโน มหาโภโค อุภยสุขํ อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิภวสมฺปโนฺน ปพฺพชิตฺวา วายมโนฺต นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Nibbutelokanāthamhītiādikaṃ āyasmato vedikārakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimajinavaresu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto piyadassissa bhagavato kāle vibhavasampanne ekasmiṃ kule nibbatto viññutaṃ patvā gharāvāsaṃ saṇṭhapetvā nibbute satthari pasanno tassa cetiye valayaṃ kāresi, sattahi ratanehi paripūretvā mahāpūjaṃ kāresi. So tena puññena devamanussesu saṃsaranto anekesu jātisatasahassesu pūjanīyo mahaddhano mahābhogo ubhayasukhaṃ anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde kulagehe nibbatto vibhavasampanno pabbajitvā vāyamanto nacirasseva arahā ahosi.
๑๐. โส เอกทิวสํ อตฺตโน ปุเพฺพ กตกุสลํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต นิพฺพุเต โลกนาถมฺหีติอาทิมาหฯ ตํ เหฎฺฐา วุตฺตตฺถเมวฯ ปิยทสฺสีนรุตฺตเมติ ปิยํ โสมนสฺสาการํ ทสฺสนํ ยสฺส โส ปิยทสฺสี, อาโรหปริณาหทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขณอสีตานุพฺยญฺชนพฺยามปฺปภามณฺฑเลหิ สาธุ มหาชนปฺปสาทํ ชนยนาการทสฺสโนติ อโตฺถฯ นรานํ อุตฺตโมติ นรุตฺตโม, ปิยทสฺสี จ โส นรุตฺตโม เจติ ปิยทสฺสีนรุตฺตโม, ตสฺมิํ ปิยทสฺสีนรุตฺตเม นิพฺพุเต ธาตุคพฺภมฺหิ มุตฺตเวทิํ อหํ อกาสินฺติ สมฺพโนฺธฯ ปุปฺผาธารตฺถาย ปริโยสาเน เวทิกาวลยํ อกาสินฺติ อโตฺถฯ
10. So ekadivasaṃ attano pubbe katakusalaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento nibbute lokanāthamhītiādimāha. Taṃ heṭṭhā vuttatthameva. Piyadassīnaruttameti piyaṃ somanassākāraṃ dassanaṃ yassa so piyadassī, ārohapariṇāhadvattiṃsamahāpurisalakkhaṇaasītānubyañjanabyāmappabhāmaṇḍalehi sādhu mahājanappasādaṃ janayanākāradassanoti attho. Narānaṃ uttamoti naruttamo, piyadassī ca so naruttamo ceti piyadassīnaruttamo, tasmiṃ piyadassīnaruttame nibbute dhātugabbhamhi muttavediṃ ahaṃ akāsinti sambandho. Pupphādhāratthāya pariyosāne vedikāvalayaṃ akāsinti attho.
๑๑. มณีหิ ปริวาเรตฺวาติ มณติ โชตติ ปภาสตีติ มณิ, อถ วา ชนานํ มนํ ปูเรโนฺต โสมนสฺสํ กโรโนฺต อิโต คโต ปวโตฺตติ มณิ, ชาติรงฺคมณิเวฬุริยมณิอาทีหิ อเนเกหิ มณีหิ กตเวทิกาวลยํ ปริวาเรตฺวา อุตฺตมํ มหาปูชํ อกาสินฺติ อโตฺถฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
11.Maṇīhi parivāretvāti maṇati jotati pabhāsatīti maṇi, atha vā janānaṃ manaṃ pūrento somanassaṃ karonto ito gato pavattoti maṇi, jātiraṅgamaṇiveḷuriyamaṇiādīhi anekehi maṇīhi katavedikāvalayaṃ parivāretvā uttamaṃ mahāpūjaṃ akāsinti attho. Sesaṃ uttānatthamevāti.
เวทิการกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Vedikārakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๓. เวทิการกเตฺถรอปทานํ • 3. Vedikārakattheraapadānaṃ
