| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
8. වෙහාසකුටිසික්‌ඛාපදං
8. Vehāsakuṭisikkhāpadaṃ
129. අට්‌ඨමෙ අච්‌ඡන්‌නතලත්‌තා උපරි වෙහාසො එතිස්‌සාති උපරිවෙහාසා, සා ච සා කුටි චෙති උපරිවෙහාසකුටීති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘උපරිඅච්‌ඡන්‌නතලායා’’ති. තස්‌සා කුටියා සරූපං දස්‌සෙතුං වුත්‌තං ‘‘ද්‌විභූමිකකුටියා වා’’තිආදි. ‘‘මඤ්‌ච’’න්‌ති පදං ‘‘අභී’’තිඋපසග්‌ගෙන සම්‌බන්‌ධිතබ්‌බන්‌ති ආහ ‘‘අභිභවිත්‌වා’’ති. ‘‘නිසීදතී’’ති කිරියාපදෙන වා යොජෙතබ්‌බොති ආහ ‘‘භුම්‌මත්‌ථෙ වා’’තිආදි. එතන්‌ති ‘‘මඤ්‌ච’’න්‌තිපදෙ එතං වචනං උපයොගවචනං. අථ වා එතන්‌ති ‘‘මඤ්‌ච’’න්‌තිපදං උපයොගවචනවන්‌තං. එත්‌ථ ච පච්‌ඡිමසම්‌බන්‌ධෙ අභීත්‍යූපසග්‌ගො පදාලඞ්‌කාරමත්‌තො පදවිභූසනමත්‌තොති ආහ ‘‘අභීති ඉදං පනා’’තිආදි. පදසොභණත්‌ථන්‌ති පදස්‌ස අලඞ්‌කාරත්‌ථං විභූසනත්‌ථං පදස්‌ස ඵුල්‌ලිතත්‌ථන්‌ති අධිප්‌පායො. නිපතිත්‌වාති එත්‌ථ නීත්‍යූපසග්‌ගො ධාත්‌වත්‌ථානුවත්‌තකොති ආහ ‘‘පතිත්‌වා’’ති. අථ වා නික්‌ඛන්‌තත්‌ථවාචකොති ආහ ‘‘නික්‌ඛමිත්‌වා වා’’ති. ඉමිනා නීත්‍යූපසග්‌ගස්‌ස ධාත්‌වත්‌ථවිසෙසකතං දීපෙති, නික්‌ඛන්‌තො හුත්‌වා පතිත්‌වාති අත්‌ථො. හීති යස්‌මා. ආණීති අග්‌ගඛීලා.
129. Aṭṭhame acchannatalattā upari vehāso etissāti uparivehāsā, sā ca sā kuṭi ceti uparivehāsakuṭīti dassento āha ‘‘upariacchannatalāyā’’ti. Tassā kuṭiyā sarūpaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘dvibhūmikakuṭiyā vā’’tiādi. ‘‘Mañca’’nti padaṃ ‘‘abhī’’tiupasaggena sambandhitabbanti āha ‘‘abhibhavitvā’’ti. ‘‘Nisīdatī’’ti kiriyāpadena vā yojetabboti āha ‘‘bhummatthe vā’’tiādi. Etanti ‘‘mañca’’ntipade etaṃ vacanaṃ upayogavacanaṃ. Atha vā etanti ‘‘mañca’’ntipadaṃ upayogavacanavantaṃ. Ettha ca pacchimasambandhe abhītyūpasaggo padālaṅkāramatto padavibhūsanamattoti āha ‘‘abhīti idaṃ panā’’tiādi. Padasobhaṇatthanti padassa alaṅkāratthaṃ vibhūsanatthaṃ padassa phullitatthanti adhippāyo. Nipatitvāti ettha nītyūpasaggo dhātvatthānuvattakoti āha ‘‘patitvā’’ti. Atha vā nikkhantatthavācakoti āha ‘‘nikkhamitvā vā’’ti. Iminā nītyūpasaggassa dhātvatthavisesakataṃ dīpeti, nikkhanto hutvā patitvāti attho. Hīti yasmā. Āṇīti aggakhīlā.
131. යා කුටි සීසං න ඝට්‌ටෙති, සා අසීසඝට්‌ටා නාමාති යොජනා. ‘‘පමාණමජ්‌ඣිමස්‌සා’’තිඉමිනා ථාමමජ්‌ඣිමං නිවත්‌තෙති. සබ්‌බහෙට්‌ඨිමාහීති සබ්‌බෙසං දබ්‌බසම්‌භාරානං හෙට්‌ඨා ඨිතාහි. තුලාහීති ගෙහථම්‌භානමුපරි විත්‌ථාරවසෙන ඨිතෙහි කට්‌ඨවිසෙසෙහි. ඉමිනා අට්‌ඨකථාවචනෙන ච තුලාය සරූපං පාකටං. කෙචි පන තුලාය සරූපං අඤ්‌ඤථා වදන්‌ති. එතෙනාති ‘‘මජ්‌ඣිමස්‌ස පුරිසස්‌ස අසීසඝට්‌ටා’’තිවචනෙන දස්‌සිතා හොතීති සම්‌බන්‌ධො. හීති සච්‌චං. යා කාචි කුටි වුච්‌චතීති යොජනා. උපරීති ද්‌විභූමිකකුටියං භූමිතො උපරි භූමියං. අච්‌ඡන්‌නතලාති අනුල්‌ලොචතලා, අවිතානතලාති අත්‌ථො. ඉධ පනාති ඉමස්‌මිං පන සික්‌ඛාපදෙ.
131. Yā kuṭi sīsaṃ na ghaṭṭeti, sā asīsaghaṭṭā nāmāti yojanā. ‘‘Pamāṇamajjhimassā’’tiiminā thāmamajjhimaṃ nivatteti. Sabbaheṭṭhimāhīti sabbesaṃ dabbasambhārānaṃ heṭṭhā ṭhitāhi. Tulāhīti gehathambhānamupari vitthāravasena ṭhitehi kaṭṭhavisesehi. Iminā aṭṭhakathāvacanena ca tulāya sarūpaṃ pākaṭaṃ. Keci pana tulāya sarūpaṃ aññathā vadanti. Etenāti ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’tivacanena dassitā hotīti sambandho. Hīti saccaṃ. Yā kāci kuṭi vuccatīti yojanā. Uparīti dvibhūmikakuṭiyaṃ bhūmito upari bhūmiyaṃ. Acchannatalāti anullocatalā, avitānatalāti attho. Idha panāti imasmiṃ pana sikkhāpade.
133. හීති සච්‌චං, යස්‌මා වා. යායන්‌ති යා අයං කුටි. තත්‌ථාති තස්‌සං සීසඝට්‌ටකුටියං. අනොණතෙන භික්‌ඛුනාති යොජනා. යස්‌සාති කුටියා. අපරිභොගන්‌ති න පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බං, න පරිභුඤ්‌ජනාරහන්‌ති අත්‌ථො. පතාණීති පතනස්‌ස නිවාරණා ආණි අග්‌ගඛීලා. සා හි ආබන්‌ධං නයති පවත්‌තෙතීති ආණීති වුච්‌චති. යත්‌ථාති යස්‌මිං මඤ්‌චපීඨෙ . න නිප්‌පතන්‌තීති නික්‌ඛන්‌තො හුත්‌වා න පතන්‌ති. ආහච්‌චපාදකෙති අඞ්‌ගෙ ආහනිත්‌වා විජ්‌ඣිත්‌වා තත්‌ථ පවෙසිතපාදකෙ. නාගදන්‌තකාදීසූති නාගස්‌ස දන්‌තො වියාති නාගදන්‌තකො, සදිසත්‌ථෙ කො, සො ආදි යෙසං තෙති නාගදන්‌තකාදයො, තෙසු. ආදිසද්‌දෙන භිත්‌තිඛීලාදයො සඞ්‌ගණ්‌හාතීති. අට්‌ඨමං.
133.Hīti saccaṃ, yasmā vā. Yāyanti yā ayaṃ kuṭi. Tatthāti tassaṃ sīsaghaṭṭakuṭiyaṃ. Anoṇatena bhikkhunāti yojanā. Yassāti kuṭiyā. Aparibhoganti na paribhuñjitabbaṃ, na paribhuñjanārahanti attho. Patāṇīti patanassa nivāraṇā āṇi aggakhīlā. Sā hi ābandhaṃ nayati pavattetīti āṇīti vuccati. Yatthāti yasmiṃ mañcapīṭhe . Na nippatantīti nikkhanto hutvā na patanti. Āhaccapādaketi aṅge āhanitvā vijjhitvā tattha pavesitapādake. Nāgadantakādīsūti nāgassa danto viyāti nāgadantako, sadisatthe ko, so ādi yesaṃ teti nāgadantakādayo, tesu. Ādisaddena bhittikhīlādayo saṅgaṇhātīti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 2. භූතගාමවග්‌ගො • 2. Bhūtagāmavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 8. වෙහාසකුටිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 8. වෙහාසකුටිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 8. වෙහාසකුටිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 8. වෙහාසකුටිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
