Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi |
൮. വേഹാസകുടിസിക്ഖാപദം
8. Vehāsakuṭisikkhāpadaṃ
൧൨൯. അട്ഠമേ അച്ഛന്നതലത്താ ഉപരി വേഹാസോ ഏതിസ്സാതി ഉപരിവേഹാസാ, സാ ച സാ കുടി ചേതി ഉപരിവേഹാസകുടീതി ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘ഉപരിഅച്ഛന്നതലായാ’’തി. തസ്സാ കുടിയാ സരൂപം ദസ്സേതും വുത്തം ‘‘ദ്വിഭൂമികകുടിയാ വാ’’തിആദി. ‘‘മഞ്ച’’ന്തി പദം ‘‘അഭീ’’തിഉപസഗ്ഗേന സമ്ബന്ധിതബ്ബന്തി ആഹ ‘‘അഭിഭവിത്വാ’’തി. ‘‘നിസീദതീ’’തി കിരിയാപദേന വാ യോജേതബ്ബോതി ആഹ ‘‘ഭുമ്മത്ഥേ വാ’’തിആദി. ഏതന്തി ‘‘മഞ്ച’’ന്തിപദേ ഏതം വചനം ഉപയോഗവചനം. അഥ വാ ഏതന്തി ‘‘മഞ്ച’’ന്തിപദം ഉപയോഗവചനവന്തം. ഏത്ഥ ച പച്ഛിമസമ്ബന്ധേ അഭീത്യൂപസഗ്ഗോ പദാലങ്കാരമത്തോ പദവിഭൂസനമത്തോതി ആഹ ‘‘അഭീതി ഇദം പനാ’’തിആദി. പദസോഭണത്ഥന്തി പദസ്സ അലങ്കാരത്ഥം വിഭൂസനത്ഥം പദസ്സ ഫുല്ലിതത്ഥന്തി അധിപ്പായോ. നിപതിത്വാതി ഏത്ഥ നീത്യൂപസഗ്ഗോ ധാത്വത്ഥാനുവത്തകോതി ആഹ ‘‘പതിത്വാ’’തി. അഥ വാ നിക്ഖന്തത്ഥവാചകോതി ആഹ ‘‘നിക്ഖമിത്വാ വാ’’തി. ഇമിനാ നീത്യൂപസഗ്ഗസ്സ ധാത്വത്ഥവിസേസകതം ദീപേതി, നിക്ഖന്തോ ഹുത്വാ പതിത്വാതി അത്ഥോ. ഹീതി യസ്മാ. ആണീതി അഗ്ഗഖീലാ.
129. Aṭṭhame acchannatalattā upari vehāso etissāti uparivehāsā, sā ca sā kuṭi ceti uparivehāsakuṭīti dassento āha ‘‘upariacchannatalāyā’’ti. Tassā kuṭiyā sarūpaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘dvibhūmikakuṭiyā vā’’tiādi. ‘‘Mañca’’nti padaṃ ‘‘abhī’’tiupasaggena sambandhitabbanti āha ‘‘abhibhavitvā’’ti. ‘‘Nisīdatī’’ti kiriyāpadena vā yojetabboti āha ‘‘bhummatthe vā’’tiādi. Etanti ‘‘mañca’’ntipade etaṃ vacanaṃ upayogavacanaṃ. Atha vā etanti ‘‘mañca’’ntipadaṃ upayogavacanavantaṃ. Ettha ca pacchimasambandhe abhītyūpasaggo padālaṅkāramatto padavibhūsanamattoti āha ‘‘abhīti idaṃ panā’’tiādi. Padasobhaṇatthanti padassa alaṅkāratthaṃ vibhūsanatthaṃ padassa phullitatthanti adhippāyo. Nipatitvāti ettha nītyūpasaggo dhātvatthānuvattakoti āha ‘‘patitvā’’ti. Atha vā nikkhantatthavācakoti āha ‘‘nikkhamitvā vā’’ti. Iminā nītyūpasaggassa dhātvatthavisesakataṃ dīpeti, nikkhanto hutvā patitvāti attho. Hīti yasmā. Āṇīti aggakhīlā.
൧൩൧. യാ കുടി സീസം ന ഘട്ടേതി, സാ അസീസഘട്ടാ നാമാതി യോജനാ. ‘‘പമാണമജ്ഝിമസ്സാ’’തിഇമിനാ ഥാമമജ്ഝിമം നിവത്തേതി. സബ്ബഹേട്ഠിമാഹീതി സബ്ബേസം ദബ്ബസമ്ഭാരാനം ഹേട്ഠാ ഠിതാഹി. തുലാഹീതി ഗേഹഥമ്ഭാനമുപരി വിത്ഥാരവസേന ഠിതേഹി കട്ഠവിസേസേഹി. ഇമിനാ അട്ഠകഥാവചനേന ച തുലായ സരൂപം പാകടം. കേചി പന തുലായ സരൂപം അഞ്ഞഥാ വദന്തി. ഏതേനാതി ‘‘മജ്ഝിമസ്സ പുരിസസ്സ അസീസഘട്ടാ’’തിവചനേന ദസ്സിതാ ഹോതീതി സമ്ബന്ധോ. ഹീതി സച്ചം. യാ കാചി കുടി വുച്ചതീതി യോജനാ. ഉപരീതി ദ്വിഭൂമികകുടിയം ഭൂമിതോ ഉപരി ഭൂമിയം. അച്ഛന്നതലാതി അനുല്ലോചതലാ, അവിതാനതലാതി അത്ഥോ. ഇധ പനാതി ഇമസ്മിം പന സിക്ഖാപദേ.
131. Yā kuṭi sīsaṃ na ghaṭṭeti, sā asīsaghaṭṭā nāmāti yojanā. ‘‘Pamāṇamajjhimassā’’tiiminā thāmamajjhimaṃ nivatteti. Sabbaheṭṭhimāhīti sabbesaṃ dabbasambhārānaṃ heṭṭhā ṭhitāhi. Tulāhīti gehathambhānamupari vitthāravasena ṭhitehi kaṭṭhavisesehi. Iminā aṭṭhakathāvacanena ca tulāya sarūpaṃ pākaṭaṃ. Keci pana tulāya sarūpaṃ aññathā vadanti. Etenāti ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’tivacanena dassitā hotīti sambandho. Hīti saccaṃ. Yā kāci kuṭi vuccatīti yojanā. Uparīti dvibhūmikakuṭiyaṃ bhūmito upari bhūmiyaṃ. Acchannatalāti anullocatalā, avitānatalāti attho. Idha panāti imasmiṃ pana sikkhāpade.
൧൩൩. ഹീതി സച്ചം, യസ്മാ വാ. യായന്തി യാ അയം കുടി. തത്ഥാതി തസ്സം സീസഘട്ടകുടിയം. അനോണതേന ഭിക്ഖുനാതി യോജനാ. യസ്സാതി കുടിയാ. അപരിഭോഗന്തി ന പരിഭുഞ്ജിതബ്ബം, ന പരിഭുഞ്ജനാരഹന്തി അത്ഥോ. പതാണീതി പതനസ്സ നിവാരണാ ആണി അഗ്ഗഖീലാ. സാ ഹി ആബന്ധം നയതി പവത്തേതീതി ആണീതി വുച്ചതി. യത്ഥാതി യസ്മിം മഞ്ചപീഠേ . ന നിപ്പതന്തീതി നിക്ഖന്തോ ഹുത്വാ ന പതന്തി. ആഹച്ചപാദകേതി അങ്ഗേ ആഹനിത്വാ വിജ്ഝിത്വാ തത്ഥ പവേസിതപാദകേ. നാഗദന്തകാദീസൂതി നാഗസ്സ ദന്തോ വിയാതി നാഗദന്തകോ, സദിസത്ഥേ കോ, സോ ആദി യേസം തേതി നാഗദന്തകാദയോ, തേസു. ആദിസദ്ദേന ഭിത്തിഖീലാദയോ സങ്ഗണ്ഹാതീതി. അട്ഠമം.
133.Hīti saccaṃ, yasmā vā. Yāyanti yā ayaṃ kuṭi. Tatthāti tassaṃ sīsaghaṭṭakuṭiyaṃ. Anoṇatena bhikkhunāti yojanā. Yassāti kuṭiyā. Aparibhoganti na paribhuñjitabbaṃ, na paribhuñjanārahanti attho. Patāṇīti patanassa nivāraṇā āṇi aggakhīlā. Sā hi ābandhaṃ nayati pavattetīti āṇīti vuccati. Yatthāti yasmiṃ mañcapīṭhe . Na nippatantīti nikkhanto hutvā na patanti. Āhaccapādaketi aṅge āhanitvā vijjhitvā tattha pavesitapādake. Nāgadantakādīsūti nāgassa danto viyāti nāgadantako, sadisatthe ko, so ādi yesaṃ teti nāgadantakādayo, tesu. Ādisaddena bhittikhīlādayo saṅgaṇhātīti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൨. ഭൂതഗാമവഗ്ഗോ • 2. Bhūtagāmavaggo
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൮. വേഹാസകുടിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൮. വേഹാസകുടിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൮. വേഹാസകുടിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൮. വേഹാസകുടിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā