| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កង្ខាវិតរណី-អភិនវ-ដីកា • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
៨. វេហាសកុដិសិក្ខាបទវណ្ណនា
8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ឧបរិវេហាសកុដិយាតិ ឧបរិមតលេ អសន្ថតបទរាយ កុដិយា។ តេនាហ ‘‘ឧបរិ អច្ឆន្នតលាយា’’តិអាទិ។ យា ហិ កាចិ ឧបរិ អច្ឆន្នតលា ទ្វិភូមិកកុដិកា វា តិភូមិកាទិកុដិកា វា, សា ‘‘វេហាសកុដី’’តិ វុច្ចតិ។ ឥទញ្ហិ វេហាសកុដិលក្ខណំ។ យទិ ឯវំ កស្មា បទភាជនេ ‘‘មជ្ឈិមស្ស បុរិសស្ស អសីសឃដ្ដា’’តិ (បាចិ. ១៣១) វុត្តន្តិ អាហ ‘‘បទភាជនេ បនា’’តិអាទិ។ ឥធ អធិប្បេតំ កុដិំ ទស្សេតុន្តិ ឥមស្មិំ សិក្ខាបទេ អធិប្បេតំ វេហាសកុដិំ ទស្សេតុំ។ មជ្ឈិមស្ស បុរិសស្សាតិ បមាណមជ្ឈិមស្ស បុរិសស្ស។ សព្ពហេដ្ឋិមាហិ តុលាហិ សីសំ ន ឃដ្ដេតីតិ អសីសឃដ្ដា។ អង្គេ វិជ្ឈិត្វាតិ អដនិយោ វិជ្ឈិត្វា។ បវេសិតបាទកន្តិ បវេសិតបាទសិខំ។ តស្មាតិ ‘‘ភូមត្ថេ វា’’តិអាទិនា វុត្តមេវត្ថំ ការណភាវេន បច្ចាមសតិ។ យស្មា អាហច្ចបាទកាទីសុ យថាវុត្តោ អត្ថោ ហោតិ, តស្មាតិ វុត្តំ ហោតិ។
Uparivehāsakuṭiyāti uparimatale asanthatapadarāya kuṭiyā. Tenāha ‘‘upari acchannatalāyā’’tiādi. Yā hi kāci upari acchannatalā dvibhūmikakuṭikā vā tibhūmikādikuṭikā vā, sā ‘‘vehāsakuṭī’’ti vuccati. Idañhi vehāsakuṭilakkhaṇaṃ. Yadi evaṃ kasmā padabhājane ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’ti (pāci. 131) vuttanti āha ‘‘padabhājane panā’’tiādi. Idha adhippetaṃ kuṭiṃ dassetunti imasmiṃ sikkhāpade adhippetaṃ vehāsakuṭiṃ dassetuṃ. Majjhimassa purisassāti pamāṇamajjhimassa purisassa. Sabbaheṭṭhimāhi tulāhi sīsaṃ na ghaṭṭetīti asīsaghaṭṭā. Aṅge vijjhitvāti aṭaniyo vijjhitvā. Pavesitapādakanti pavesitapādasikhaṃ. Tasmāti ‘‘bhūmatthe vā’’tiādinā vuttamevatthaṃ kāraṇabhāvena paccāmasati. Yasmā āhaccapādakādīsu yathāvutto attho hoti, tasmāti vuttaṃ hoti.
សហសាតិ អភិភវិត្វា អជ្ឈោត្ថរិត្វា។ អវេហាសកុដិកាយាតិ ភូមិយំ កតបណ្ណសាលាទីសុ, តត្ថ អនាបត្តិ។ ន ហិ សក្កា តត្ថ បរស្ស បីឡា កាតុំ។ សីសឃដ្ដាយាតិ យា សីសំ ឃដ្ដា ហោតិ, តត្ថាបិ អនាបត្តិ។ ន ហិ សក្កា តត្ថ ហេដ្ឋាបាសាទេ អនោណតេន វិចរិតុំ, តស្មា អសញ្ចរណដ្ឋានត្តា បរបីឡា ន ភវិស្សតិ។ ឧបរិតលំ វា បទរសញ្ចិតន្តិ ឧបរិមតលំ ទារុផលកេហិ ឃនសន្ថតំ។ កិញ្ចិ គណ្ហាតិ វាតិ ឧបរិ នាគទន្តកាទីសុ លគ្គិតំ ចីវរាទិំ យំ កិញ្ចិ គណ្ហាតិ វា។ លគ្គតិ វាតិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ បដិបក្ខភូតា អាណិ បដាណិ។ យស្សា ទិន្នាយ និសីទន្តេបិ បាទា ន និបតន្តិ, ឯវំភូតា អាណិ មញ្ចបីឋានំ បាទសិខាសុ ទិន្នា ហោតីតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘បាទសីសាន’’ន្តិអាទិ។
Sahasāti abhibhavitvā ajjhottharitvā. Avehāsakuṭikāyāti bhūmiyaṃ katapaṇṇasālādīsu, tattha anāpatti. Na hi sakkā tattha parassa pīḷā kātuṃ. Sīsaghaṭṭāyāti yā sīsaṃ ghaṭṭā hoti, tatthāpi anāpatti. Na hi sakkā tattha heṭṭhāpāsāde anoṇatena vicarituṃ, tasmā asañcaraṇaṭṭhānattā parapīḷā na bhavissati. Uparitalaṃ vā padarasañcitanti uparimatalaṃ dāruphalakehi ghanasanthataṃ. Kiñci gaṇhāti vāti upari nāgadantakādīsu laggitaṃ cīvarādiṃ yaṃ kiñci gaṇhāti vā. Laggati vāti etthāpi eseva nayo. Paṭipakkhabhūtā āṇi paṭāṇi. Yassā dinnāya nisīdantepi pādā na nipatanti, evaṃbhūtā āṇi mañcapīṭhānaṃ pādasikhāsu dinnā hotīti attho. Tenāha ‘‘pādasīsāna’’ntiādi.
វេហាសកុដិសិក្ខាបទវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
