| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ကင္ခာဝိတရဏီ-အဘိနဝ-ဋီကာ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
၈. ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာတိ ဥပရိမတလေ အသန္ထတပဒရာယ ကုဋိယာ။ တေနာဟ ‘‘ဥပရိ အစ္ဆန္နတလာယာ’’တိအာဒိ။ ယာ ဟိ ကာစိ ဥပရိ အစ္ဆန္နတလာ ဒ္ဝိဘူမိကကုဋိကာ ဝာ တိဘူမိကာဒိကုဋိကာ ဝာ, သာ ‘‘ဝေဟာသကုဋီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဣဒဉ္ဟိ ဝေဟာသကုဋိလက္ခဏံ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ပဒဘာဇနေ ‘‘မဇ္ဈိမသ္သ ပုရိသသ္သ အသီသဃဋ္ဋာ’’တိ (ပာစိ. ၁၃၁) ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ပဒဘာဇနေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဣဓ အဓိပ္ပေတံ ကုဋိံ ဒသ္သေတုန္တိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ အဓိပ္ပေတံ ဝေဟာသကုဋိံ ဒသ္သေတုံ။ မဇ္ဈိမသ္သ ပုရိသသ္သာတိ ပမာဏမဇ္ဈိမသ္သ ပုရိသသ္သ။ သဗ္ဗဟေဋ္ဌိမာဟိ တုလာဟိ သီသံ န ဃဋ္ဋေတီတိ အသီသဃဋ္ဋာ။ အင္ဂေ ဝိဇ္ဈိတ္ဝာတိ အဋနိယော ဝိဇ္ဈိတ္ဝာ။ ပဝေသိတပာဒကန္တိ ပဝေသိတပာဒသိခံ။ တသ္မာတိ ‘‘ဘူမတ္ထေ ဝာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ကာရဏဘာဝေန ပစ္စာမသတိ။ ယသ္မာ အာဟစ္စပာဒကာဒီသု ယထာဝုတ္တော အတ္ထော ဟောတိ, တသ္မာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
Uparivehāsakuṭiyāti uparimatale asanthatapadarāya kuṭiyā. Tenāha ‘‘upari acchannatalāyā’’tiādi. Yā hi kāci upari acchannatalā dvibhūmikakuṭikā vā tibhūmikādikuṭikā vā, sā ‘‘vehāsakuṭī’’ti vuccati. Idañhi vehāsakuṭilakkhaṇaṃ. Yadi evaṃ kasmā padabhājane ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’ti (pāci. 131) vuttanti āha ‘‘padabhājane panā’’tiādi. Idha adhippetaṃ kuṭiṃ dassetunti imasmiṃ sikkhāpade adhippetaṃ vehāsakuṭiṃ dassetuṃ. Majjhimassa purisassāti pamāṇamajjhimassa purisassa. Sabbaheṭṭhimāhi tulāhi sīsaṃ na ghaṭṭetīti asīsaghaṭṭā. Aṅge vijjhitvāti aṭaniyo vijjhitvā. Pavesitapādakanti pavesitapādasikhaṃ. Tasmāti ‘‘bhūmatthe vā’’tiādinā vuttamevatthaṃ kāraṇabhāvena paccāmasati. Yasmā āhaccapādakādīsu yathāvutto attho hoti, tasmāti vuttaṃ hoti.
သဟသာတိ အဘိဘဝိတ္ဝာ အဇ္ဈောတ္ထရိတ္ဝာ။ အဝေဟာသကုဋိကာယာတိ ဘူမိယံ ကတပဏ္ဏသာလာဒီသု, တတ္ထ အနာပတ္တိ။ န ဟိ သက္ကာ တတ္ထ ပရသ္သ ပီဠာ ကာတုံ။ သီသဃဋ္ဋာယာတိ ယာ သီသံ ဃဋ္ဋာ ဟောတိ, တတ္ထာပိ အနာပတ္တိ။ န ဟိ သက္ကာ တတ္ထ ဟေဋ္ဌာပာသာဒေ အနောဏတေန ဝိစရိတုံ, တသ္မာ အသဉ္စရဏဋ္ဌာနတ္တာ ပရပီဠာ န ဘဝိသ္သတိ။ ဥပရိတလံ ဝာ ပဒရသဉ္စိတန္တိ ဥပရိမတလံ ဒာရုဖလကေဟိ ဃနသန္ထတံ။ ကိဉ္စိ ဂဏ္ဟာတိ ဝာတိ ဥပရိ နာဂဒန္တကာဒီသု လဂ္ဂိတံ စီဝရာဒိံ ယံ ကိဉ္စိ ဂဏ္ဟာတိ ဝာ။ လဂ္ဂတိ ဝာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ပဋိပက္ခဘူတာ အာဏိ ပဋာဏိ။ ယသ္သာ ဒိန္နာယ နိသီဒန္တေပိ ပာဒာ န နိပတန္တိ, ဧဝံဘူတာ အာဏိ မဉ္စပီဌာနံ ပာဒသိခာသု ဒိန္နာ ဟောတီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ပာဒသီသာန’’န္တိအာဒိ။
Sahasāti abhibhavitvā ajjhottharitvā. Avehāsakuṭikāyāti bhūmiyaṃ katapaṇṇasālādīsu, tattha anāpatti. Na hi sakkā tattha parassa pīḷā kātuṃ. Sīsaghaṭṭāyāti yā sīsaṃ ghaṭṭā hoti, tatthāpi anāpatti. Na hi sakkā tattha heṭṭhāpāsāde anoṇatena vicarituṃ, tasmā asañcaraṇaṭṭhānattā parapīḷā na bhavissati. Uparitalaṃ vā padarasañcitanti uparimatalaṃ dāruphalakehi ghanasanthataṃ. Kiñci gaṇhāti vāti upari nāgadantakādīsu laggitaṃ cīvarādiṃ yaṃ kiñci gaṇhāti vā. Laggati vāti etthāpi eseva nayo. Paṭipakkhabhūtā āṇi paṭāṇi. Yassā dinnāya nisīdantepi pādā na nipatanti, evaṃbhūtā āṇi mañcapīṭhānaṃ pādasikhāsu dinnā hotīti attho. Tenāha ‘‘pādasīsāna’’ntiādi.
ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
