| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
೮. ವೇಹಾಸಕುಟಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ಉಪರಿವೇಹಾಸಕುಟಿಯಾತಿ ಉಪರಿಮತಲೇ ಅಸನ್ಥತಪದರಾಯ ಕುಟಿಯಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಉಪರಿ ಅಚ್ಛನ್ನತಲಾಯಾ’’ತಿಆದಿ। ಯಾ ಹಿ ಕಾಚಿ ಉಪರಿ ಅಚ್ಛನ್ನತಲಾ ದ್ವಿಭೂಮಿಕಕುಟಿಕಾ ವಾ ತಿಭೂಮಿಕಾದಿಕುಟಿಕಾ ವಾ, ಸಾ ‘‘ವೇಹಾಸಕುಟೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಇದಞ್ಹಿ ವೇಹಾಸಕುಟಿಲಕ್ಖಣಂ। ಯದಿ ಏವಂ ಕಸ್ಮಾ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಸೀಸಘಟ್ಟಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೩೧) ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಪದಭಾಜನೇ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ ಕುಟಿಂ ದಸ್ಸೇತುನ್ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ ವೇಹಾಸಕುಟಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ। ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸಾತಿ ಪಮಾಣಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ। ಸಬ್ಬಹೇಟ್ಠಿಮಾಹಿ ತುಲಾಹಿ ಸೀಸಂ ನ ಘಟ್ಟೇತೀತಿ ಅಸೀಸಘಟ್ಟಾ। ಅಙ್ಗೇ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾತಿ ಅಟನಿಯೋ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ। ಪವೇಸಿತಪಾದಕನ್ತಿ ಪವೇಸಿತಪಾದಸಿಖಂ। ತಸ್ಮಾತಿ ‘‘ಭೂಮತ್ಥೇ ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಮೇವತ್ಥಂ ಕಾರಣಭಾವೇನ ಪಚ್ಚಾಮಸತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಆಹಚ್ಚಪಾದಕಾದೀಸು ಯಥಾವುತ್ತೋ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Uparivehāsakuṭiyāti uparimatale asanthatapadarāya kuṭiyā. Tenāha ‘‘upari acchannatalāyā’’tiādi. Yā hi kāci upari acchannatalā dvibhūmikakuṭikā vā tibhūmikādikuṭikā vā, sā ‘‘vehāsakuṭī’’ti vuccati. Idañhi vehāsakuṭilakkhaṇaṃ. Yadi evaṃ kasmā padabhājane ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’ti (pāci. 131) vuttanti āha ‘‘padabhājane panā’’tiādi. Idha adhippetaṃ kuṭiṃ dassetunti imasmiṃ sikkhāpade adhippetaṃ vehāsakuṭiṃ dassetuṃ. Majjhimassa purisassāti pamāṇamajjhimassa purisassa. Sabbaheṭṭhimāhi tulāhi sīsaṃ na ghaṭṭetīti asīsaghaṭṭā. Aṅge vijjhitvāti aṭaniyo vijjhitvā. Pavesitapādakanti pavesitapādasikhaṃ. Tasmāti ‘‘bhūmatthe vā’’tiādinā vuttamevatthaṃ kāraṇabhāvena paccāmasati. Yasmā āhaccapādakādīsu yathāvutto attho hoti, tasmāti vuttaṃ hoti.
ಸಹಸಾತಿ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ। ಅವೇಹಾಸಕುಟಿಕಾಯಾತಿ ಭೂಮಿಯಂ ಕತಪಣ್ಣಸಾಲಾದೀಸು, ತತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತಿ। ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ತತ್ಥ ಪರಸ್ಸ ಪೀಳಾ ಕಾತುಂ। ಸೀಸಘಟ್ಟಾಯಾತಿ ಯಾ ಸೀಸಂ ಘಟ್ಟಾ ಹೋತಿ, ತತ್ಥಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ತತ್ಥ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದೇ ಅನೋಣತೇನ ವಿಚರಿತುಂ, ತಸ್ಮಾ ಅಸಞ್ಚರಣಟ್ಠಾನತ್ತಾ ಪರಪೀಳಾ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಉಪರಿತಲಂ ವಾ ಪದರಸಞ್ಚಿತನ್ತಿ ಉಪರಿಮತಲಂ ದಾರುಫಲಕೇಹಿ ಘನಸನ್ಥತಂ। ಕಿಞ್ಚಿ ಗಣ್ಹಾತಿ ವಾತಿ ಉಪರಿ ನಾಗದನ್ತಕಾದೀಸು ಲಗ್ಗಿತಂ ಚೀವರಾದಿಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಣ್ಹಾತಿ ವಾ। ಲಗ್ಗತಿ ವಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಾ ಆಣಿ ಪಟಾಣಿ। ಯಸ್ಸಾ ದಿನ್ನಾಯ ನಿಸೀದನ್ತೇಪಿ ಪಾದಾ ನ ನಿಪತನ್ತಿ, ಏವಂಭೂತಾ ಆಣಿ ಮಞ್ಚಪೀಠಾನಂ ಪಾದಸಿಖಾಸು ದಿನ್ನಾ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಾದಸೀಸಾನ’’ನ್ತಿಆದಿ।
Sahasāti abhibhavitvā ajjhottharitvā. Avehāsakuṭikāyāti bhūmiyaṃ katapaṇṇasālādīsu, tattha anāpatti. Na hi sakkā tattha parassa pīḷā kātuṃ. Sīsaghaṭṭāyāti yā sīsaṃ ghaṭṭā hoti, tatthāpi anāpatti. Na hi sakkā tattha heṭṭhāpāsāde anoṇatena vicarituṃ, tasmā asañcaraṇaṭṭhānattā parapīḷā na bhavissati. Uparitalaṃ vā padarasañcitanti uparimatalaṃ dāruphalakehi ghanasanthataṃ. Kiñci gaṇhāti vāti upari nāgadantakādīsu laggitaṃ cīvarādiṃ yaṃ kiñci gaṇhāti vā. Laggati vāti etthāpi eseva nayo. Paṭipakkhabhūtā āṇi paṭāṇi. Yassā dinnāya nisīdantepi pādā na nipatanti, evaṃbhūtā āṇi mañcapīṭhānaṃ pādasikhāsu dinnā hotīti attho. Tenāha ‘‘pādasīsāna’’ntiādi.
ವೇಹಾಸಕುಟಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
